Ötən ilin uğurları

Qazmaçılar neft və qaz hasilatına töhfə verirlər

Azərbaycan Respublikası ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu yeni neft strategiyasının uğurlarını yaşayır. Ölkəmizin dünyanın enerji təhlükəsizliyinin təminatındakı rolunun getdikcə artması malik olduğu təbii resurslardan səmərli istifadəsinin nəticəsidir. Ümummilli lider Heydər Əliyev siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev hazırda neft strategiyasını daha yeni çalarlarla inkşaf etdirir. Neft strategiyasının Azərbaycanın iqtsadi və siyasi mövqeyinin möhkəmlənməsində rolunu daim yüksək qiymətləndirən dövlət başçısı dəfələrlə bəyan etmişdir ki, bu gün ölkəmizin iştrakı olmadan bölgədə hansısa bir iqtsadi və siyasi layihənin həyata keçirilməsi mümkün deyil. Bu da, heç şübhəsiz, Azərbaycanın artan nüfuzunun, söz sahibi olmasının təzahürüdür.

Məlum olduğu kimi, ölkə Prezidenti İlham Əliyev Dövlət Neft Şirkətinin dünya səviyyəli, modern bir quruma çevrilməsini tövsiyə etmişdir. Ötən müddətdə şirkətdə neft strategiyasının çevikliyi, iqtisadi səmərəliyi, strukturların konkret işgüzar formada olması üçün bir sıra əhəmiyyətli dəyişikliklər aparılmışdır. Bu da hər bir strukturun qarşısında konkret fəaliyyət proqramı, mühüm vəzifələr qoyur.

... Kompleks Qazma İşləri Tresti “Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin strukturunun təkmilləşdirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 yanvar 2003-cü il tarixli fərmanına əlavələr edilməsinə uyğun olaraq dövlət başçısı İlham Əliyevin 7 mart 2007-ci il tarixli fərmanı və ARDNŞ prezidentinin 12 mart 2007-ci il tarixli əmri ilə yaradılmışdır. Trest “Azneft” İstehsalat Birliyinin strukturuna daxil olan “Bayıl Limanı” Dəniz Kəşfiyyat Qazma İdarəsi, “Neft Daşları” Dəniz Qazma İşləri İdarəsi, Abşeron Qazma İşləri İdarəsi, Qobustan Kəşfiyyat Qazma İdarəsi, “Qum adası” Dəniz Qazma İşləri İdarəsi, Tamponaj İdarəsi və İxtisaslaşdırılmış Xüsusi Texnika İdarəsi hüquqi şəxs statusuna malik olmayan təşkilatların bazasında təşkil olunmuşdur. Bundan dərhal sonra trestin inkişaf proqramı hazırlanaraq təsdiq edilmişdir.

Trestin kollektivi, əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2009-cu ili də uğurla başa vurmuşdur. Belə ki, ötən il qazmaçılar planda nəzərdə tutulan 147397 metr əvəzinə 147848 metr qazma işi aparmışlar. Bu da nəzərdə tutulduğundan 451 metr çox və ya illik plan tapşırığının 100,3 faiz yerinə yetirilməsi deməkdir. Qazmaçılar il ərzində mədənçilərə 71 quyu təhvil vermişlər.

“Ümid” strukturunda yerləşən 1 nömrəli platformadan (platforma 6 quyunun qazılması üçün nəzərdə tutulub) ABŞ və Çin Xalq Respublikasından alınmış müasir texniki-texnoloji tələblərə cavab verən, “top drive” mexanizmi ilə təchiz olunmuş, dünya qazmaçılarının son nailiyyətlərindən sayılan müasir ZC 70/4500DZ qazma qurğusu ilə 2009-cu il sentyabr ayının 12-də dərinliyi 6500 metr olan 8 nömrəli axtarış quyusunun qazılmasına başlanılmışdır. Xatırladaq ki, bu layihə qaz proqramının vacib buraxılış obyektlərindəndir. Adı çəkilən platforma milli sektorda Azərbaycan neftçilərinin öz gücü ilə quraşdırdığı ilk unikal qurğudur. İlk kəşfiyyat quyusunda “Azəri Mİ” Drillinq Fluids LTD şirkəti ilə birlikdə 3500 metrədək intervalda su əsaslı, 3500 metrdən layihə dərinliyinə qədər isə neft əsaslı məhluldan istifadə edilməklə qazma işi aparılacaqdır. Platformada quraşdırılmış ötürmə qurğusu ilə lazımi məlumatlar ARDNŞ- in və trestin informasiya mərkəzinə verilir. Bura təkcə texnoloji proseslərin dünya standartlarına uyğunluğu, yeni texnologiyaların tətbiqi ilə deyil, işçilərin yaşayış şəraitinin ən yüksək səviyyədə təşkil olunması ilə də diqqəti cəlb edir. Belə ki, otaqlarda müasir rabitə, televiziya, kompyuter, kondisioner sistemi, idman zalı fəaliyyət göstərir. Dəniz suyunu şirinləşdirən qurğu da işçi heyətin sərəncamına verilmişdir. Quyu artıq 3300 metr dərinliyədək qazılmış və bu iş getdikcə sürətləndirilir.

Bakı arxipelaqında kəşf olunmuş yataqlar içərisində zənginliyi və gələcək axtarış-kəşfiyyat işlərinin perspektivliyi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edən “Bulla-dəniz” sahəsindəki 82 nömrəli dərin stasionar özülündən layihə dərinliyi 6400 metr olan 89 nömrəli axtarış quyusunda ötən ilin noyabr ayından qazma işlərinə başlanılmışdır. Bu quyu da artıq 2800 metr dərinliyədək qazılmış və hazırda qazma işləri uğurla davam etdirilir. Ötən il Bakı arxipelaqının daha bir perspektivli sahəsi sayılan “8 Mart” yatağındakı 730 nömrəli dərin stasionar özülündən layihə dərinliyi 5800 metr olan 731 nömrəli quyunun qazılması üçün hazırlıq işləri uğurla tamamlanmış və 2010-cu ilin yanvarın 8-də burada qazma işlərinə start verilmişdir. Artıq quyu 1255 metr dərinliyə qədər qazılmışdır. Bu quyuda da işlər uğurla davam etdirilir.

Qazmaçıların təkliflərini nəzərə alaraq, ARDNŞ-in prezidenti Rövnəq Abdullayevin 14.08.09 il tarixli sərəncamı ilə Kompleks Qazma İşləri Trestinin tərkibində “Sahil” Qazma İşləri İdarəsi yaradılmışdır. Bu da, heç şübhəsiz, trestin istehsalat fəaliyyətinin səmərəliliyinin artmasına, qazma sahəsində çevik, vahid idarəetmə mexanizminə və yüksək nailiyyətlərin əldə edilməsinə səbəb olacaqdır.

İl ərzində qazmaçılar yüksək hasilatlı quyuları mədənçilərə təhvil vermişlər. Belə ki, 2009-cu ildə “Günəşli” yatağındakı 14 nömrəli dərin dəniz stasionar özülündən qazılmış 76 nömrəli quyu gün ərzində 50 ton neft, 250 min kubmetr qaz, 19 nömrəli özüldən qazılmış 90 nömrəli quyu gün ərzində 40 ton neft, 300 min kubmetr qaz, ilə, “Neft Daşları” yatağındakı 1887 nömrəli meydançadan qazılmış 2282, 2285, 2283, 2284, 1878 nömrəli quyular gün ərzində müvafiq olaraq 90, 97, 67, 52 , 32 ton neft, həmin meydançadan qazılmış 1887 nömrəli quyu isə 35 ton neft və 25 min kubmetr qaz ilə istismara verilmişdir. Bundan əlavə, ötən il “Palçıq pilpiləsi” yatağındakı 1146 nömrəli meydançadan qazılmış 1328, 1324, 1325 nömrəli quyular gün ərzində müvafiq olaraq 14,11, 18 ton neft, “Qum dəniz” sahəsindəki 478 nömrəli quyu gün ərzində 80 ton neft, 25 min kubmetr qaz, 471 nömrəli quyu gün ərzində 35 ton neft, 50 min kubmetr qaz, 477 nömrəli quyu gün ərzində 12 ton neft, 10 min kubmetr qaz, “Cəfərli” sahəsindəki 36 nömrəli quyu isə gün ərzində 40 ton neft hasilatı ilə uğurla istismar olunur.

Kompleks Qazma İşləri Tresti “Ümid”, “Bulla-dəniz”, “Pirallahı”, “Bəyimdağ-Təkçay” və digər yataqlarda yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi ilə qazma işlərini bərpa etmişdir. İl ərzində trestin kollektivi əsaslı təmir işləri ilə də məşğul olmuşdur. Belə ki, “Cəfərli” sahəsindəki 30 nömrəli, “Buzovna” yatağındakı 1330 nömrəli, “Ələt” sahəsindəki 62 nömrəli quyularda mürəkkəbləşmələr və qəzalar ləğv edilərək müvəffəqiyyətlə qazılmış və mədənçilərə təhvil verilmişdir.

Ölkəmizin qazla təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə qaz hasilatının artırılması üçün ARDNŞ-in tədbirlər proqramına əsasən, “Qobustan” Kəşfiyyat Qazma İşləri İdarəsi tərəfindən “Qaradağ” və “Qalmaz” yeraltı qaz anbarlarında müvafiq olaraq 34 və 23 quyuda təmir-bərpa işləri aparılaraq təhvil verilmişdir. Bu quyuların bəzilərindən hətta qaz da alınmışdır.

Ötən il Kompleks Qazma İşləri Trestinin nəzdində fəaliyyət göstərən idarələrin idarəetmə strukturunun və istehsalatda çalışan işçilərin sosial vəziyyətlərinin günün tələbləri səviyyəsində qurulması istiqamətində də xeyli iş görülmüşdür. Qazmaçıların sosial problemlərinin həlli, maddi rifahının yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən çoxsaylı tədbirlər buna əyani sübutdur.

Neftçilərin mənzilə olan ehtiyaclarını ödəmək məqsədilə 2009-cu ildə “Qobustan” KQİİ-də və Qobustan İXTİ-də çalışan işçilər üçün Salyan şəhərində inşa edilmiş 32 mənzilli dörd mərtəbəli yaşayış binası istifadəyə verilmişdir. Uzun illər mənzil növbəsində dayanmış “Neft Daşları” Dəniz Qazma İşləri İdarəsinin 29 nəfər işçisi isə bilavasitə ARDNŞ prezidentinin xüsusi tapşırığı ilə Qaraçuxur və Əmircan qəsəbələrində inşa edilmiş evlərdən yeni mənzillər almışlar. Ötən dövr ərzində Abşeron Qazma İşləri İdarəsinin Siyəzən qazma sexində yeni inzibati və yeməkxana binaları tikilərək neftçilərin istifadəsinə verilmişdir. Tamponaj İdarəsində vaxt metodu ilə işləyən, öz daimi yaşayış yerinə gedib-gəlmək imkanı olmayan işçilərin iş vaxtından sonra istirahətlərini təşkil etmək məqsədilə idarə ərazisində 14 otaqdan ibarət 36 yerlik 5 vaqon və 1 vaqon- yeməkxana yerləşdirilmişdir.

“Bayıl Limanı” Dəniz Kəşfiyyat Qazma İşləri İdarəsinin mexaniki istismar və alətlər meydançası sexlərində soyunub-geyinmə otaqları tikilmiş, özüllərdəki soyunub-geyinmə otaqları, eləcə də “Neft Daşları” DQİİ-də 80 nəfərlik yeməkxana cari təmir edilərək istifadəyə verilmişdir. Bundan əlavə, Abşeron Qİİ-də bütün sexlərdə fəhlələrin soyunub-geyinmə otaqları təmir olunmuş, İXTİ-də və “Qum adası” DQİİ-də soyunub-geyinmə otaqları və duşxanalar təmir edilmişdir.

ARDNŞ-in və Azərbaycan Neft və Qaz Sənayesi İşçiləri Həmkarlar İttifaqları Komitəsinin 03.04.2006-cı il tarixli birgə əmr qərarına müvafiq olaraq daxili imkanlar hesabına dənizdə vaxt metodu ilə işləyən işçilər isti yeməklə təmin olunur, digər sahələrdə çalışan neftçilərə isə gündəlik yemək əvəzinə vəsait verilir. Trestin tabeliyində fəaliyyət göstərən 5156 nəfər neftçi yemək pulu və isti yeməklə təmin olunurlar. Bütövlükdə isə “ARDNŞ-in işçilərinə maddi yardım verilməsi haqqında əsasnamə”nin qaydalarına uyğun olaraq işçilərə 646,6 min manat məbləğində maddi yardım göstərilmişdir.

İşçilərin sosial şəraitini yaxşılaşdırmaq məqsədilə idarələrə kondisioner, soyuducu, dondurucu, su aparatı, televizor, paltaryuyan maşın, qaz və radiator peçləri, stol, stul, kreslo, şkaf, ofis mebeli, elektrik peçi, çarpayı, yataq dəsti, döşək, yun odeyal, balış, kompyuter, kompyuter dəsti, skaner, printer, surətçıxaran və digər məişət avadanlıqları verilmişdir ki, bu da işçilərin rifah halının yüksəldilməsinə xidmət edir. 20 sentyabr Neftçilər Günü münasibəti ilə Kompleks Qazma İşləri Trestinin tabeliyində fəaliyyət göstərən qabaqcıl neftçilərin əməyi yüksək qiymətləndirilərək 4 nəfər Azərbaycan Respublikasının tərəqqi medalı, 10 nəfər isə ARDNŞ-in fəxri fərmanı və 500 manat məbləğində mükafatlandırılmışlar.

Kompleks Qazma İşləri Trestində çalışan işçilərin və onların ailə üzvlərinin istirahətinin səmərəli təşkili məqsədilə Nabran istirahət zonasında yerləşən “Geofizik”, “Nabran”, Türkiyə Respublikasının “Antalya” bölgəsinə 31 nəfər güzəştli qiymətlərlə istirahətə göndərilmişdir. O cümlədən sanatoriyalardan Bilgəh, “Abşeron”, “Günəşli”, Şıx, Naftalan, Qalaaltı müalicə ocaqlarına 99 nəfərə yollayış verilmişdir.

Məlumat üçün bildiririk ki, regionların inkişafı Dövlət Proqramına uyğun olaraq ARDNŞ-in prezidenti Rövnəq Abdullayevin tapşırığı ilə Kompleks Qazma İşləri Tresti tərəfindən respublikanın müxtəlif regionlarında əhalinin içməli su ilə təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə Şəmkir rayonunda 4, Füzuli rayonunun Horadiz qəsəbəsində 3, Lerik rayonunda 1, Ağsu rayonunda 1, Goranboy rayonunda isə 2 artezan quyusu qazılaraq istifadəyə verilmişdir. Regionların sosial inkişaf proqramına uyğun olaraq 2010-cu ildə Kompleks Qazma İşləri Trestinin tabeliyində fəaliyyət göstərən idarələrin işçilərinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədilə bir sıra tədbirlər nəzərdə tutulmuşdur. Bütün bunlar isə, heç şübhəsiz, qazmaçıların rifah halının yaxşılaşdırılmasına və yeni-yeni nailiyyətlərin əldə olunmasına imkan yaradacaq...

Mirbağır YAQUBZADƏ

Xalq qəzeti.- 2010.- 9 fevral.- S. 5.