"Qurtuluş"la
başlanan uğurlu yol
Hər
il iyun
ayı gələndə,
istər-istəməz, 1993-cü ilin ağrılı-acılı,
kədərli-ümidli yayı
yada düşür. O
vaxt iyunun ilk günlərində ölkədə
yaranmış siyasi böhran, vətəndaş
qarşıdurması yayın
istisini, sanki bir az da bürkülü, cansıxıcı etmişdi.
O fəlakətli günlərdə
xalq yeganə çıxış yolu kimi ümummilli lider Heydər Əliyevə, ulu öndərin artıq xilaskarlıq misiyasına başlamış olduğu
Naxçıvana üz
tutdu.
Böyük siyasətçi və qüdrətli dövlət xadiminin respublikada hakimiyyətə
qayıdışı tariximizə
Azərbaycanın qurtuluşu,
müstəqilliyimizin xilası
kimi daxil oldu. Millət atasının o isti
günlərdə və
aylarda həyata keçirdiyi taleyüklü
tədbirlər siyasi mühitə bir sərinlik gətirdi, baxışlarda ümid işığı yandırdı.
Ötən 17 ildə "Qurtuluş"la
başlanan nurlu yol xalqımızı əmin-amanlığa, ölkəmizi
tərəqqiyə qovuşdurub.
Ulu öndərin zəkasının,
yorulmaz fəaliyyətinin
bəhrəsi olan hərtərəfli islahatlar
məhv olmaq təhlükəsi ilə
üzləşmiş Azərbaycanda
sabitlik yaradıb, hərtərəfli inkişafa
və yüksəlişə
meydan açıb.
"Qurtuluş"dan sonrakı illərdə ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi siyasi və sosial- iqtisadi kursu Prezident İlham Əliyev
2003-cü ildən uğurla
davam etdirmiş, Azərbaycan yalnız regionun deyil, həm də Avropanın siyasi cəhətdən ən stabil ölkəsinə çevrilmiş, beynəlxalq
aləmdə yüksək
nüfuz qazanmış,
iqtisadi inkişaf tempinə görə dünyada lider ölkələr sırasına
daxil olmuşdur. Təhsil sahəsində əhəmiyyətli
nailiyyətlərin əldə
olunması da təhsilin idarə olunması sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə
bilavasitə bağlıdır.
Təhsil xərclərinin ilbəil artması Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti İlham Əliyevin təhsili dövlət siyasətinin
əsas prioritetlərindən
biri hesab etməsi ilə birbaşa bağlıdır.
Təhsil sistemi qarşısında
duran əsas vəzifələri müəyyənləşdirərkən
Prezident vurğulayır
ki, "Biz maddi dəyərlərimizi, iqtisadi
potensialımızı insan
kapitalına çevirməliyik",
"Neft, qaz Tanrıdan verilən böyük nemətdir,
biz bundan uğurla və məharətlə istifadə edirik. Amma gec-tez bu təbii
sərvətlər tükənəcək
və bilik, zəka, səviyyə isə ölkəmizin dayanıqlı inkişafını
uzun illər bundan sonra təmin
edəcəkdir. Ən inkişaf
etmiş ölkələrin
təcrübəsinə baxsaq
görərik ki, o ölkənin inkişafında
ən aparıcı rol oynayan neft,
qaz deyil, bilikdir, elmi-texniki tərəqqidir, yeni texnologiyalardır". Bu mənada "təhsil əsri" elan edilən XXI əsrdə yüksək intellektli insan kapitalının formalaşmasında və
güclü iqtisadiyyatın
qurulmasında təhsilin
rolu heç vaxt indiki qədər
aktual olmamışdır.
Son illərdə təhsil xərclərinin
artmasının əsasında
da həmin konseptual müddəalar dayanır. Təhsilə
ayrılan büdcə
2003-cü illə müqayisədə
5 dəfədən çox
artaraq 2008-ci ildə 1,1 milyard manata
çatmış, 2009-cu ildə
isə 1,3 milyard manat təşkil etmişdir.
Dövlət başçısı təhsilin inkişafı ilə əlaqədar son illərdə 150-dən çox
sərəncam imzalamışdır.
Təhsil tariximizdə
ilk dəfə olaraq Azərbaycan Respublikası
Prezidenti "Ən yaxşı ümumtəhsil
məktəbi və ən yaxşı müəllim mükafatlarının
təsis edilməsi haqqında" 4 sentyabr
2007-ci il tarixli sərəncam imzalamışdır. 2008 və 2009-cu illərdə
"Ən yaxşı
ümumtəhsil məktəbi"
və "Ən yaxşı müəllim"
müsabiqələri keçirilmişdir.
Son illərdə elm və təhsilin inkişafındakı xidmətlərinə
görə 1000-dən çox
təhsil işçisi
yüksək dövlət
təltiflərinə, fəxri
adlara və fərdi təqaüdlərə
layiq görülmüşdür.
Yalnız 2009-cu ildə
312 nəfər təhsil
işçisi ölkə
Prezidentinin sərəncamları
ilə müxtəlif
fəxri adlarla, orden, medal və fərdi təqaüdlərlə
təlftif olunmuşdur.
Əvvəlki 20 ildə
heç bir məktəbəqədər təhsil
müəssisəsi tikilmədiyi
halda, son 2 ildə ilk dəfə olaraq ölkə üzrə 28 yeni uşaq bağçası istifadəyə
verilmiş, 31 məktəbəqədər
təhsil müəssisəsi
əsaslı təmir
edilmiş, müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuşdur. Azərbaycanda
son dövrdə bir növbədə 550 min şagird
yerlik 2000-dək yeni məktəb binasının
tikilməsi və əsaslı təmiri, məktəblərin infrastrukturunun
yeniləşdirilməsi sahəsində
Heydər Əliyev Fondunun müstəsna xidmətləri, 708 məktəbin
müasir avadanlıqlarla,
o cümlədən 119 məktəbin
müasir kimya və fizika laboratoriyaları ilə təmin edilməsi, 700 məktəbin istilik sisteminin təmir və bərpa olunması təhsil tariximizdə ən əlamətdar hadisələrdəndir.
Məktəb kitabxanaları uşaq
ensiklopediyaları, Azərbaycan
və xarici ölkə yazıçılarının
əsərləri ilə
təmin edilmişdir.
Heydər Əliyev Fondunun yaxından köməyi ilə ayrı-ayrı fənlər
üzrə 140 adda, 1,4 milyon nüsxə
tədris-əyani vəsait
hazırlanaraq məktəblərə
verilmişdir. Məktəblər 19 adda 351 min nüsxə xəritə ilə təmin edilmişdir.
Dünya təcrübəsinə uyğun olaraq ölkəmizdə məktəbdaxili,
milli və beynəlxalq qiymətləndirməni
əhatə edən yeni sistem keçirilmişdir.
Dünya və beynəlxalq fənn olimpiadalarında Azərbaycan
məktəbliləri 11 qızıl,
28 gümüş, 60 bürünc
olmaqla, ümumilikdə,
99 medal qazanmışdır. Əhalisinin sayının
az olmasına
baxmayaraq, medalların
sayına görə Azərbaycan dünya ölkələri arasında
ilk onluqda yerini qoruyub saxlamışdır.
2009-cu ildə uşaq-gənclər
idman məktəblərinin
yetirmələri respublika
birinciliyi, çempionat
və digər yarışlarda 287 qızıl,
194 gümüş, 1181 bürünc
olmaqla ümumilikdə
1662 medal, Avropa, dünya
birinciliyi və çempionatlarında və
digər beynəlxalq yarışlarda 57 qızıl,
51 gümüş, 60 bürünc
olmaqla, ümumilikdə,
168 medal qazanmışlar.
Ali təhsil müəssisələrinin
infrastrukturunun inkişafı
sahəsində əhəmiyyətli
işlər görülmüş,
5 universitet üçün
əlavə korpuslar inşa edilmiş, 21 universitet əsaslı təmir olunmuş, 3 ali məktəb üçün yeni binalar tikilməkdədir. Hazırda dünyanın aparıcı universitetlərində
müxtəlif mənbələr
hesabına təhsil alan Azərbaycan
gənclərinin sayı
10 mini ötmüşdür. "2007-2015"-ci illərdə
Azərbaycan gənclərinin
xaricdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı" çərçivəsində
dünyanın 23 ölkəsinə
498 nəfər təhsil
almağa göndərilmişdir.
Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrində təhsil alan əcnəbilərin sayı
7 minə çatmışdır.
Dünya Bankı ilə son 10 ildə təhsil sahəsində səmərəli əməkdaşlıq və həyata keçirilən uğurlu islahatlar nəzərə alınaraq, Azərbaycan pilot ölkə kimi müəyyənləşdirilmiş, Dünya Bankı tərəfindən digər ölkələr üçün nümunə kimi qəbul edilmiş, bu sahədə Azərbaycan təcrübəsinin öyrənilməsi tövsiyə olunmuşdur. Əgər əvvəllər təhsil islahatları sahəsində təcrübə öyrənmək üçün xarici ölkələrə təlim səfərləri edirdiksə, indi Dünya Bankının tövsiyəsinə əsasən xarici ölkələrdən Azərbaycana təlim səfərləri nəzərdə tutulmuşdur.
Son illərin ən mühüm hadisələrindən biri, əlbəttə "Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbul edilməsi olmuşdur. Bu qanun ölkəmizdə təhsil siyasəti və strategiyasının əsas istiqamətlərini əks etdirməklə yanaşı, ilk növbədə, xalqımıza, Azərbaycanda təhsilin inkişafına xidmət edəcək, milli təhsil sisteminin dünya, Avropa təhsil sisteminə inteqrasiyasını təmin edəcəkdir.
Məmməd QƏNBƏROV,
Bakı şəhər M. Hüseynzadə
adına
19 saylı
orta məktəbin direktoru,
respublikanın qabaqcıl
maarif işçisi
Xalq qəzeti.- 2010.-
13 iyun.- S. 6.