Milli təhsilin dinamik inkişafı Azərbaycanın gələcəyinə əsaslı təminatdır

Son illər Azərbaycanın qazandığı uğurlar hər birimizdə böyük fəxarət hissi doğurur. Artıq dünyanın hər yerində Azərbaycanı yaxşı tanıyır, onun nailiyyətləri və problemləri ilə yaxından maraqlanırlar. Dünyanın nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları Azərbaycanın ən islahatçı dövlət olduğunu etiraf edirlər. Azərbaycanın Cənubi Qafqazda lider ölkə olması faktı isə danılmazdır.

İldən ilə güclənən dövlətimiz bütün sahələrə olduğu kimi, milli təhsilin inkişafına da böyük diqqət göstərir, təhsil islahatı bu gün prioritet istiqamət təşkil edir. Bu inkişafın əsasında ölkəmizi böyük tərəqqi yoluna çıxarmış ulu öndər Heydər Əliyevin ölməz ideyaları durur.

Məlumdur ki, ulu öndər Heydər Əliyev təhsili millətin gələcəyi adlandırırdı. Ona görə də ümummilli lider hakimiyyətdə olduğu illərdə təhsili həmişə diqqət mərkəzində saxlamışdı. 1999-cu il iyunun 15-də ulu öndərin imzaladığı “Azərbaycan Respublikasında Təhsil İslahatı Proqamının qəbul edilməsi haqqında” sərəncamı müstəqil Azərbaycanda təhsilin inkişafına əsaslı stimul yaratdı.

Bu gün ötən əsrin sonlarına nəzər yetirsək görərik ki, milli təhsilimiz o illər, doğrudan da, bərbad vəziyyətdə idi. Məktəbimizin maddi-texniki səviyyəsi olduqca acınacaqlı vəziyyətdə idi, müəllimlərimizin sosial durumu dözülməz həddə çatmışdı. Ölkədə iqtisadi durum sabitləşdikcə təhsilə diqqət də artmağa başladı.

2003-cü ildə hakimiyyətə gələn hörmətli Prezidentimiz İlham Əliyev təhsil sahəsində ulu öndərin başladığı islahatları uğurla davam etdirərək, bu sahəyə diqqəti artırdı. Təhsili Azərbaycanın davamlı inkişaf strategiyasının ən öncül istiqamətlərindən biri hesab edən cənab İlham Əliyev ilkin olaraq təhsilin informasiyalaşdırılmasını başlıca vəzifə kimi qarşıya qoydu. Cənab Prezident “Azərbaycan Respublikasında ümumtəhsil məktəblərinin informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təminatı Proqramının təsdiq edilməsi haqqında” 2004-cü ildə xüsusi sərəncam imzaladı. Bu sahədəki nailiyyətlər göz qabağındadır. Artıq ölkədə hər 29 şagirdə 1 kompyuter nisbəti həll edilmişdir. Ölkədə təhsilin inkişafına dair 16 Dövlət Proqramı qəbul olunmuş, onların bir qismi reallaşdırılmış, bir qismi isə reallaşmaq üzrədir.

Ötən il biz Təhsil İslahatı Proqramının qəbul edilməsinin 10 illiyini qeyd etdik. Keçən 10 ilin yekunları göstərdi ki, dövrün, zamanın tələblərinə görə müasir dünya təcrübəsi əsas tutulmaqla ümumi təhsilin yeni konsepsiyasının işlənib hazırlanması, fənlərin məzmununun konseptual müddəalarının maliyyələşdirilməsi və fənn kurikulumlarının yaradılması, təhsildə standartların reallığa çevrilməsi dövrün mühüm hadisələri olmuşdur.

Aydındır ki, təhsilin məzmunca yeniləşməsi dərslik sahəsində də əsaslı islahatın həyata keçirilməsini vacib şərt kimi qarşıya qoyurdu. Məhz buna görə də son illər ən böyük nailiyyətlərdən biri dərsliklərin yeniləşməsində əldə olunmuşdur. Böyük fəxrlə deyə bilərəm ki, bu gün ölkənin ümumtəhsil məktəblərində dərslik problemi demək olar ki, yoxdur. Ən böyük nailiyyət isə dərsliklərin pulsuz olaraq uşaqlara verilməsidir. Azərbaycan MDB məkanında yeganə ölkədir ki, dərsliklər tamamilə pulsuz paylanılır.

Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi də həyata keçirilən islahatların mühüm nəticələrindəndir. Bu sahədə Təhsil Nazirliyi tərəfindən “Azərbaycan Respublikasının ümumi təhsil sistemində qiymətləndirmə konsepsiyası” hazırlanmış və Nazirlər Kabineti tərəfindən 13 yanvar 2009-cu il tarixdə təsdiq edilmişdir. Qiymətləndirmə sistemi əvvəlkindən fərqli olaraq üç komponenti - məktəbdaxili, milli və beynəlxalq qiymətləndirməni əhatə edir. Yeni sistemdə şagird nailiyyətlərinə kompleks şəkildə yanaşılır, şagirdin əvvəlki illərdə və buraxılış sinfində nəticələri nəzərə alınır. Əhəmiyyətli tədbirlər nəticəsində ümumi orta təhsil sahəsində keyfiyyət göstəriciləri xeyli yüksəlmişdir.

Mən ümumtəhsil məktəbində çalışdığımdan bu sahədə həyata keçirilən islahatların canlı şahidi və iştirakçısıyam. Bu gün fəxrlə deyə bilərəm ki, Azərbaycanda keçirilən islahatlar daha çox ümumi təhsil sistemini əhatə edir. Bu təhsil sistemində reallaşdırılan dövlət proqramları həm sayına, həm də əhatə dairəsinə görə üstünlük təşkil edir.

Ümumtəhsil məktəblərinin maddi-texniki bazasının son illər getdikcə daha da möhkəmləndirildiyi də göz qabağındadır. Məktəb tikintisi, köhnə məktəblərin əsaslı təmiri və məktəblərdə əlavə korpusların inşası istiqamətində son vaxtlar ciddi nailiyyətlər qazanılmışdır. Hələ, 2003-cü ildə ümummilli liderin imzası ilə təsdiq olunmuş məktəb tikintisi üzrə Dövlət Proqramı uğurla reallaşdırıldı. Artıq bu sahədə yeni Dövlət Proqramı qəbul olunmuşdur və bu gün sürətlə həyata keçirilməkdədir.

Yeni məktəblərin tikintisində Heydər Əliyev Fondunun xidmətlərini də xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır. Bu gün ölkənin əksər bölgələrində Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə inşa edilmiş yeni məktəblərlə rastlaşmaq olar. Ölkə Prezidenti tərəfindən təsdiq edilmiş Dövlət Proqramına əsasən 2009 — 2012-ci illərdə 450 məktəb üçün yeni binanın inşası, 600 məktəb üçün əlavə korpusun tikintisi, 1200 məktəbin əsaslı təmiri nəzərdə tutulmuşdur.

Məsələ, təkcə yeni məktəblərin, məktəblərdə əlavə korpusların tikintisi ilə məhdudlaşmır. Bu gün həm də bu məktəblər yeni avadanlıqlarla, informasiya texnologiyaları ilə kifayət qədər təmin olunmuşlar. Eyni zamanda, məktəblərimizdə istilik sistemləri quraşdırılıb istifadəyə verilmişdir.

Ən mühüm fakt budur ki, təhsilin məzmunu yeniləşməyə başlamışdır. 2004-cü ildən başlanan məzmun dəyişiklikləri təlim-tədris prosesinin sistemli planlaşdırılmasını özündə əks etdirən kurikulum islahatları adı altında aparılır. Azərbaycan hökuməti tərəfindən 30 oktyabr 2006-cı ildə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin Konsepsiyası” (Milli Kurikulum) sənədində ümumi təhsil üzrə təlim nəticələri və məzmun standartları, ümumi təhsilin hər bir pilləsində tədris olunan fənlər və s. məsələlər öz əksini tapmışdır. Bu konseptual sənədin tələblərinə uyğun hazırlanıb təsdiq edilmiş fənn kurikulumlarında isə hər bir sinif üzrə təlim nəticələri, məzmun və qiymətləndirmə standartları, müvafiq təlim strategiyaları əhatə olunmuşdur.

Artıq ötən dərs ilindən kurikulumların tətbiqinə başlanılmışdır. İkinci ildir ki, məktəblərimizdə bu islahata start verilmişdir.

Cənab Prezidentin sərəncamı ilə “ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi”, ”ən yaxşı müəllim” nominasiyaları üzrə keçirilən müsabiqədə bizim məktəbin və onun müəllimlərinin mükafatlandırılması kollektivimizdə böyük ruh yüksəkliyi yaratmışdır. Söz yox ki, bu nailiyyətlər asan qazanılmayıb. Məktəbdə yaradılmış sağlam mühit təhsil prosesinin keyfiyyətinə də müsbət təsirini göstərmişdir. Biz yaxşı bilirik ki, ölkəmizin gələcək həyatı bugünkü təhsildən çox asılıdır. Ona görə də çalışırıq ki, yetişdirdiyimiz gənclər savadlı, bilikli, gələcəyin layiqli vətəndaşları olsunlar. Bunu bizdən dövlətimiz, prezidentimiz tələb edir.

Yəhya ABBASOV,

Bakı şəhər 244 saylı məktəbin

direktoru, fəlsəfə doktoru

Xalq qəzeti.- 2010.- 16 mart.- S. 7.