Ağasəlim Abdullayev-60

Su kimi ruhlara çilənən nəğmələr

Tar musiqimizin möcüzəsidir. Bu könül carçımız indimizə tərəf gəldiyi yolun keşməkeşliyinə görə də digər musiqi alətlərindən fərqlənir. Hər dəfə efirdə Azərbaycan xalq çalğı alətləri orkestrinin müşayiəti ilə bir musiqi dinləyəndə Üzeyir Hacıbəyovu xatırlayıram. Dahi bəstəkar bu orkestri yaradarkən alətləri "böyükdən kiçiyə doğru" elə ədalətlə sıralayıb ki, tar hamısından qabaqda yer tutub...

Əsl xanəndələr bu gün də tar olmayan məclisə ayaq basmırlar. İlk növbədə tarı-tarzəni arayıb-axtarırlar. Səsə cila verəcək "şah" aləti, sənətkarı ən mühüm məsələ kimi önə çəkirlər.

Musiqi mədəniyyəti aləmində xanəndə və tarzənlərin tərəfmüqabilliyi əksər hallarda şəxsi dostluğa qədər gedib çıxmışdır. Yazılı tarixdə, yaddaşlarda neçə-neçə bu cür ad qoşalığı var: Mirzə Ağa Hacı Ağabala oğlu-Mirzə Mansur, Cabbar Qaryağdıoğlu-Qurban Pirimov, Mirzəməhəmmədhəsən-Səlim,Mirzəhüseyn-Mirzə Ələsgər, Seyid Şuşinski-Bəhram Mansurov, Mirtağı Mirbabayev-Mirzə Fərəc Rzayev...

Ustad tarzənlərin adları elə tək çəkiləndə də əzəmətli görünür: Sadıq Əsəd, Bəylər, Əli Şirazı, Sadıqcan, Əhməd Bakıxanov, Baba Salahov, Hacı Məmmədov, Həbib Bayramov... Bu fədakar sənət adamları musiqimizin əbədiyaşarlığını təmin edən bir azman tar məktəbi yaradıblar. Nəticəsi göz qabağındadır: ulu tarımız, Mikayıl Müşfiqin təbirincə desək, bu gün hər yerdə oxuyur, bənzərsiz nəğmələrini su kimi milyonlarla insanın ruhuna çiləyir.

Böyük tarzənlərin estafeti davam edir. Həmin tarzənlərdən biri də Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Baba Salahov adına "Araz" xalq çalğı alətləri ansanblının bədii rəhbəri, Milli Konservatoriyanın dosenti, respublikanın xalq artisti Ağasəlim Abdullayevdir. Musiqi mədəniyyətimizi ölkəmizdən uzaqlarda da təmsil edən və sevdirən sənətkarlar cərgəsiundə onun özünəməxsus yeri var.

Ağasəlim Abdullayevin rəhbərlik etdiyi ansambl həmişə seçilib. Dövlət tədbirlərindən başlamış, ən ucqar kəndlərimizdə qurulan məclislərə qədər, respublikamızı səhnə-səhnə gəzib dolaşıb. Ardıcıl olaraq hərbi hissələrə baş çəkir, əsgərlər qarşısında konsertlər verir. Moskva, Sankt-Peterburq, Kiyev, Minsk və Tallin şəhərlərində keçirilmiş musiqi festifallarında, YUNESKO-nun təşəbbüsü ilə 1987-ci ildə Səmərqənddə təşkil edilmiş Ümumdünya muğam simpoziumunda "Araz" xalq çalğı alətləri ansamblı Azərbaycan musiqisinin ən sürəkli alqışlara laqiq olduğunu sübuta yetirib.

1982-ci ildən Ağasəlim Abdullayevin rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən ansambl yaxın dövrün dahi səs sahiblərindən kimləri müşayiət etməyib ki! Şövkət Ələkbərova, Sara Qədimova, Rübabə Muradova, Əbülfət Əliyev, Yaqub Məmmədov, Hacıbaba Hüseynov, Zeynəb Xanlarova, Səxavət Məmmədov, Arif Babayev, Alim Qasımov, Ruzə İbişova, Qəndab Quliyeva, Səkinə İsmayılova və başqalarını...

"Araz" ansamblının kollektivi dalğa-dalğa nəsil dəyişkənliyinə uğrasa da, həmişə Baba Salahov ənənələrinə sadiq qalır, repertuarını zənginləşdirir, püxtələşir və bunun sayəsində dinləyici auditoriyasını genişləndirir. Hazırda onun qastrol səfərlərinin dairəsi təkcə ölkələrin sərhədlərini aşmır, qitələri əhatəsinə alır: Türkiyə, İsveç, Hollandiya, Danimarka, Belçika, İslandiya, Almaniya, İspaniya, İngiltərə, Fransa, İran, İraq, Yaponiya, ABŞ, Kanada... Təranələrindən yaraqlanaraq ürəkləri fəth eləyir "Araz" ansamblı...

Ansamblın bədii rəhbəri Ağasəlim Abdullayevin solo çıxışları da dinləyicilər tərəfindən həmişə hərarətlə qarşılanır. Çünki ifası zamanı musiqi dilində obraz yaratmağa önəm verir, hissin-düşüncənin təsvirinə və dərkinə çalışır, axıra qədər yumşaq tempdən kənara çıxmır. Amma simləri öz hökmünə tabe etdirməklə bərabər, incə çalğı texnikası hesabına həm də tar ifaçılığının qayım-qədim ənənələrini qoruyub saxlaya bilir.

Yorulmaq bilməyən, altmışıncı ilini yola saldığı ömrünün üçdə-iki hissəsini sevimli alətini sinəsindən, mizrabı əlindən üzdürməyən bu mahir tarzən daim yüksəlişdə olan dolğun sənət yolu keçmişdir. Eyni zamanda, qırx ildir ki, fasiləsiz olaraq pedaqoji iş aparır, gənclərə musiqinin, tar ifaçılığının sirlərini öyrədir. Bir şəxsiyyət kimi uğurlarının səbəbi isə ondadır ki, fəaliyyətinin bünövrəsində fitri istedadla yanaşı, professional dönəmlərdən keçmiş mükəmməl təhsil dayanıb: 5 saylı musiqi məktəbi, Asəf Zeynallı adına Orta İxtisas Musiqi Texnikumunun tar sinfi, Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası... Birini bitirən kimi digərinə daxil olub, sonra o birisinə. Texnikumun axırıncı kursunda oxuya-oxuya Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Səid Rüstəmov adına xalq çalğı alətləri orkestrinin solisti, az sonra hazırda rəhbərlik etdiyi ansamblın konsertmeysteri olub.

Musiqi ilə qaynayıb-qarışan günlərinin bəhrəsi, məntiqi nəticəsidir ki, bu gün tarzən, müəllim və təşkilatçı kimi işinin, daha doğrusu, işlərinin öhdəsindən layiqincə gələ bilir. Sənətkarlar onunla tərəf-müqabil kimi çalışmaqdan məmnunluq duyur.

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin muğam sənəti kafedrasının müəllimi, xanəndə Ruzə İbişova:

"İstər muğam dəstgahlarının lentə yazılması olsun, istərsə də hər hansı canlı ifa, Ağasəlim müəllim xanəndə üçün səhnədə elə rahat mühit yaradır ki, oxumağa həvəsin ikiqat artır.Ağasəlim Abdullayev sözün həqiqi mənasında sənətkardır".

Respublikanın xalq artisti, xanəndə Səkinə İsmayılova: "Ağasəlim Abdullayev təkcə tarzənlərin yox, həm də xanəndələrin dostudur..."

Respublikanın xalq artisti, kaman ustası Fəxrəddin Dadaşov: "Bənzərsiz sənəti kimi, qayğıkeşliyi, diqqətcilliyi, mehribanlığı onun bir insan kimi hörmətini də yüksəklərə qaldırmışdır. Çaldığı tarın həzinliyi sinəsindən ürəyinə keçib elə bil..."

Tarzən Ağasəlim Abdullayevin musiqi mədəniyyətimizin inkişafındakı xidmətləri yüksək qiymətləndirilmişdir. O, 2005-ci ildə əməkdar artist, 2007-ci ildə isə xalq artisti fəxri adlarına layiq görülmüşdür.

Sənət yollarında çıraq yandırmış ustadlarını həmişə minnətdarlıqla xatırlayır. İlk dəfə ona mizrab tutmağı öyrətmiş yaxın qohumu, həvəskar tarzən Cavadı, Hacı Məmmədovu, Baba Salahovu... Bir müəllim kimi, yetişdirdiyi tarzənlərin respublikanın müxtəlif musiqi ocaqlarında çalışmalarına, Azərbaycan mədəniyyətini irəli aparmalarına ürək dolusu sevinir, onlarla fəxr edir. Ramiz Əzizov, Ümid İbrahimov, Elçin Haşımov, Sahib Paşazadə, Elçin Abbasov... İndi bu adların əvvəlində titulları olanı da var. Yetirməsi Xalıq Dadaşov onunla çiyin-çiyinə çalışır, "Araz" xalq çalğı alətləri ansamblının konsertmeysteridir. Müəlliminin insani keyfiyyətlərindən ağızdolusu danışır: "Ustadımız bizə sənətlə bağlı olmayan məsələlərdə də daim kömək edir. Böyük qardaş kimi, hər qayğımıza qatlaşır, şəxsi problemlərimizin həllinə çalışır. Çətinliyə düşəndə, darılmağa-darıxmağa qoymur".

Ağasəlim müəllimi 60 illik yubileyi münasibəti ilə təbrik edir, ona yeni-yeni sənət uğurları arzulayırıq.

Ayıq SƏMƏDOV

Xalq qəzeti.- 2010.- 23 oktyabr.- S. 8.