Vəhşi Təbiətin Bərpası Mərkəzi və Reabilitasiya Klinikası yaradılmışdır

Vaxt vardı, bir çoxları, xüsusilə də uşaqlar kənddə, meşədə bir yaralı quşu, heyvanı görəndə onu tez evə gətirər, yarasını sarıyıb, sağalması üçün ona həvəslə qulluq göstərərdi. Ancaq artıq vəhşi təbiətdə yaralı və xəstə olan heyvanların ev şəraitində müalicəsinə ehtiyac qalmayıb. Çünki artıq onların reabilitasiyası üçün ölkəmizdə Altıağac Milli Parkının tərkibində Vəhşi Təbiətin Bərpası Mərkəzi və Reabilitasiya Klinikası fəaliyyət göstərir. Klinika Müstəqil Dövlətlər Birliyi məkanında yaradılmış ilk belə mərkəzdir. Təbiətdə rast gəlinən xəstə və yaralı heyvanlara klinikanın əməkdaşları qulluq göstərir, sağalandan sonra isə yenidən təbiətə buraxırlar.

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin "2010 Ekologiya ili-Yaşıl dünya naminə" devizi altında jurnalistlər üçün təşkil etdiyi tur zamanı klinikanın iş qaydaları və heyvanların saxlanma şəraiti ilə tanış olduq. Altıağac Milli Parkı Xızı və Siyəzən rayonlarının inzibati ərazilərində Prezident İlham Əliyevin 2004-cü il 31 avqust tarixli sərəncamı ilə yaradılıb. Klinikanın fəaliyyəti isə 2006-cı ildən başlanıb. Altıağac Milli Parkının mühafizə işləri üzrə direktor müavini Paşa Məmmədov bildirdi ki, Reabilitasiya Klinikasının yaradılmasında məqsəd təbiətdən, eləcə də qanunsuz saxlanılan yerlərdən müsadirə olunaraq götürülən halsız, yaralı və xəstə heyvan və quşların reabilitasiyasının təşkili, sağalandan sonra isə onları adət etdikləri təbiətə qaytarmaqdır: "Klinika fəaliyyətə başlayandan bəri 100-dən artıq quş növü, müxtəlif növ heyvanlar burada reabilitasiya olunub və təbiətə buraxılıb. Hazırda klinikada iki ayı, iki canavar, bir yenot, bir tülkü və qu quşu reabilitasiya keçir " - deyə Milli Parkın nümayəndəsi bildirdi.

Klinikada heyvanlar təbii mühitlərinə uyğun qəfəs şəraitində saxlanılır. Artıq heyvanların daha əlverişli şəraitdə saxlanılması üçün isə həcmcə böyük qəfəslər hazırlanıb.

Sərbəst və azad həyata öyrəşmiş, indi isə ətrafı hələlik qəfəsdən seyr edən bu heyvanların hər birinin özünün maraqlı həyat hekayəti var. Milli Parkın direktor müavini Paşa Məmmədov onların klinikaya necə düşməsindən də bəhs etdi. Məlum oldu ki, bir qəfəsi paylaşan iki canavar çobanlar qoyun otararkən itlərə və sürüyə hücum edib. İtlərin canavarları boğmasını görən çobanlar isə onları tutaraq, Milli Parkdakı Klinikaya təhvil veriblər. Qəfəsdən məzlum-məzlum ətrafı seyr edən tülkü ayağından yaralı halda gətirilib. Yanaşı qəfəslərdə saxlanılan ayılar isə qəfəsdə arxayın-arxayın gəzişirdilər. Jurnalistlərin uzatdıqları yeməyi götürən ayılar hallarından məmnun görünürdü: " Bu ayılardan biri Zaqatala rayonundan, digəri isə Qubanın Xınalıq kəndindən qeyri-qanuni saxlandıqları yerdən müsadirə edilib. Yaxın vaxtlarda biz reabilitasiya keçmiş bu ayıları təbiətə buraxmağı düşünürük"-deyə Milli Parkın direktor müavini Paşa Məmmədov əlavə etdi. Qəfəsinə yaxınlaşanları özünəməxsus səsi ilə salamlayan bəyaz rəngli qu quşu isə dəniz kənarında yaralı tapılıb və sonra müalicə üçün buraya gətirilib.

P. Məmmədov xüsusi mülkiyyətdə, ev şəraitində və digər əyləncə məkanlarında saxlanılan vəhşi heyvanların vəziyyətinə də münasibət bildirdi. O qeyd etdi ki, vəhşi heyvanların o cür yerlərdə saxlanılması qadağandır və bu əsasla yerli insanlarda tapılan bu cür heyvanlar dərhal müsadirə olunur. Altıağac Milli Parkı 11035 hektar ərazini əhatə edir. Milli Parkın yaradılmasında əsas məqsəd Böyük Qafqazın cənub-şərq yamaclarının təbii landşaftının, flora və fauna növlərinin qorunub saxlanılması, bərpası, təbii komplekslərin mühafizəsinin gücləndirilməsi, ekoloji monitorinqin həyata keçirilməsi, eləcə də, tədqiqatlar, turizm və istirahət üçün şəraitin yaradılması və əhalinin ekoloji cəhətdən maarifləndirilməsinin təşkilidir.

Milli Parkın ərazisinin çox hissəsini meşələr əhatə edir. Bu da parkın ərazisində müxtəlif növ vəhşi heyvanın, nadir quşların yaşamasına şərait yaradır. Burada məməlilərdən cüyür, qonur ayı, çöl donuzu, vaşaq, yenot, dovşan, tülkü, dələ, canavar, quşlardan qırqovul, alabaxta, bildirçin, çobanaldadan, çöl qartalı, kəklik, qaratoyuq kimi növlərə rast gəlinir. Adları Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilmiş qartalkimilərin müxtəlif növləri nadir quşlardan hesab edilir. Qafqaz palıdı, Qafqaz vələsi, Şərq fıstığı, adi göyrüş, itiyarpaqlı ağcaqayın ağac növləri, yemişan, böyürtkən, qaratikan, itburnu kimi kol bitkiləri Altıağac Milli Parkının əsas meşə örtüyünü təşkil edir.

Qeyd edək ki, media nümayəndələrinin Altıağac Milli Parkına səfəri Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin "2010 Ekologiya ili-Yaşıl dünya naminə" devizi altında təşkil etdiyi ikinci səfər idi. Bundan əvvəl yayda jurnalistlərin Hirkan Milli Parkına ekskursiyası da təşkil edilmişdi.

Əfsanə BAYRAMQIZI

Xalq qəzeti.- 2010.- 24 oktyabr.- S. 5.