Regionların potensialından daha
səmərəli istifadə
olunur
Azərbaycan Prezidenti cənab
İlham Əliyevin
2009-cu il aprelin 14-də imzaladığı
fərmanla regionların
sosial-iqtisadi inkişafında
yeni mərhələnin
əsası qoyulub. Xatırladaq ki,
2009-2013-cü illəri əhatə
edən Dövlət Proqramında qeyd olunur ki, ölkə
regionlarının mövcud
potensialından daha səmərəli istifadə
etməklə yerlərdə
sənaye sahələrinin
və kənd təsərrüfatının inkişafını
sürətləndirmək, bu işdə sahibkarlara hərtərəfli
yardım göstərmək,
əhalinin həyat səviyyəsini daha da yaxşılaşdırmaqla
yoxsulluq problemini aradan qaldırmaq qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir.
2009-2013-cü illərdə ölkənin davamlı və tarazlı inkişafını nəzərdə
tutan yeni proqram respublika iqtisadiyyatını şaxələndirmək
yolu ilə onun dünya təsərrüfat sisteminə
səmərəli inteqrasiyası,
infrastruktur və kommunal xidmətlərin səviyyəsinin daha da yaxşılaşdırılması,
əhalinin həyat səviyyəsinin davamlı
olaraq yüksəldilməsi
məqsədi daşıyır.
Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2010-cu
ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına
həsr olunmuş iclasda qeyd edildiyi
kimi, sözügedən
Dövlət Proqramında
nəzərdə tutulmuş
tədbirlərin həyata
keçirilməsi üçün
artıq möhkəm
təməl və zəngin təcrübə
mövcuddur. Əlbəttə, burada söhbət
2004-2008-ci illəri əhatə
edən regional Dövlət
Proqramının uğurla
başa çatmasından
gedir. Təkcə
onu demək kifayətdir ki, birinci regional Dövlət
Proqramının icrası
müddətində ölkədə
27,5 mindən çox
yeni müəssisə
yaradılmış, 547,5 min daimi yeni iş
yeri açılmış,
yoxsulluğun səviyyəsi
13,2 faizədək azalmışdır.
Ölkənin sosial-iqtisadi
inkişafını sürətləndirən
ümumi daxili məhsulun real həcmi 2,6 dəfə, qeyri-neft sektorunda məhsul istehsalı 1,8 dəfə artmışdır.
Həyata keçirilmiş
məqsədyönlü tədbirlər
nəticəsində iqtisadiyyatın
bütün sahələrində
dinamik artım baş vermiş, xüsusən də sənaye istehsalı 2,5 dəfə, kənd təsərrüfatının
ümumi məhsulu
25,2 faiz, əhalinin gəlirləri isə düz dörd dəfə artmışdır.
Sadalanan uğurların davam etdirilməsi məqsədilə
qəbul olunmuş
"Azərbaycan Respublikası
regionlarının 2009- 2013-cü illərdə sosial-iqtisadi
inkişafı Dövlət
Proqramı" da bu baxımdan olduqca mühüm əhəmiyyət daşıyır. Ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına
yönəldilən bu
mühüm proqramda üç əsas istiqamətdə tədbirlər
nəzərdə tutulmuşdur.
Bunlar isə ölkə əhəmiyyətli, Bakı
şəhərinin rayon və
qəsəbələri üzrə,
eləcə də ölkənin iqtisadi regionları üzrə kompleks tədbirlərdən
ibarətdir.
Qeyd olunmalıdır
ki, qarşıya qoyulan vəzifələrin
yerinə yetirilməsi
üçün ölkədə
makroiqtisadi sabitliyin davam etdirilməsi mühüm şərtdir. Uğurla həyata
keçirilən neft strategiyası Azərbaycanın
beynəlxalq iqtisadi sistemə inteqrasiyasına,
neft və qaz kəmərlərinin səmərəli istifadəsi
nəticəsində makroiqtisadi
sabitliyin qorunub saxlanılmasına səbəb
olmuş və bu sahədə tədbirlərin davamlı
şəkildə reallaşdırılmasına
əlverişli şərait
yaratmışdır.
Məhz bunun nəticəsidir ki, yeni regional Dövlət Proqramında
nəzərdə tutulan
tədbirlərin uğurla
həyata keçirilməsi
ölkənin sosial-iqtisadi
inkişafını sürətləndirmişdir. Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2010-cu
ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına
həsr olunmuş iclasında bununla bağlı dövlət başçımız demişdir:
"Doqquz ayda Azərbaycan iqtisadiyyatı
uğurla inkişaf edibdir. Nəzərə alsaq ki, bütün
dünya üçün
böhranlı il kimi tarixdə
qalan 2009-cu ildə iqtisadiyyatımız 9 faizdən
çox artmışdır,
bugünkü iqtisadi inkişaf çox qiymətlidir. Bu il iqtisadiyyatımız 4,1 faiz, qeyri-neft sektoru 5,2 faiz, sənaye istehsalı 3,1 faiz artmışdır. Hesab edirəm ki, bu göstəricilər müsbət göstəricilər
kimi qəbul edilməlidir. Nəzərə alsaq ki, son illər
Azərbaycanda çox
sürətli iqtisadi inkişaf müşahidə
olunurdu, əlbəttə,
bu yüksək bazanın üstündə
əlavə inkişafa
nail olmaq üçün
böyük səylər
göstərilməli idi.
Azərbaycanda iqtisadi sahədə aparılan düşünülmüş siyasət bizə bu göstəricilərə
nail olmaq üçün
şərait yaratdı".
İclasda regionların inkişafında
mühüm rol oynayan sahibkarlara maliyyə dəstəyinin
artırılması, onların
güzəştli kreditlərə
çıxış imkanlarının
genişləndirilməsi istiqamətində
görülən işlərə
də toxunulmuş, bildirilmişdir ki, bu məqsədə Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondu vasitəsilə 1016 sahibkarlıq
subyektinə 81 milyon manat məbləğində
güzəştli kreditlər
verilmişdir. Ayrılmış
vəsaitin 62 milyon manatı və ya 76,1 faizi
kənd təsərrüfatı
məhsullarının istehsalı
və emalını stimullaşdıran infrastruktur
layihələrinə, 16 milyon
manatı və ya 20,4 faizi sənaye
məhsullarının istehsalı
və emalı layihələrinə, 3 milyon
manatı və ya 3,5 faizi turizm
infrastrukturunun inkişafı
layihələrinə yönəldilmişdir.
Bütövlükdə fond tərəfindən ayrılmış kreditlərin
44 milyon manatı və ya 54 faizi
dövlət büdcəsində
Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondu üçün nəzərdə
tutulmuş vəsait hesabına həyata keçirilmişdir.
Cari ilin doqquz ayında
dövlət büdcəsindən
"Aqrolizinq" Səhmdar
Cəmiyyətinə 38,4 milyon
manat, o cümlədən
Prezidentin Ehtiyat Fondundan 5 milyon manat vəsait ayrılmışdır. Bu dövrdə
"Naxçıvan Aqrolizinq"
Şirkətinə 4,5 milyon
manat, o cümlədən
Prezidentin Ehtiyat Fondundan 2 milyon manat vəsait yönəldilmiş, kənd
təsərrüfatı məhsullarının
istehsalı ilə məşğul olan fermerlərə güzəştli
kreditlərin verilməsi
üçün Dövlət
Kənd Kreditləri üzrə Agentliyə 10 milyon manat vəsait
ayrılmışdır.
İclasda qeyd edilmişdir ki, "Azərbaycan Respublikası regionlarının
2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramı"nda
nəzərdə tutulmuş
tədbirlərin icrası
da daim nəzarətdə
saxlanılır. Hazırda ölkə regionlarında
211 müəssisənin, o cümlədən
80 sənaye, 57 kənd
təsərrüfatı, 63 xidmət müəssisəsinin
tikintisi davam etdirilir.
Həyata
keçirilən tədbirlər
əminlik yaradır ki, bundan sonra
da orta illik
inflyasiya tempinin və milli valyutanın
məzənnəsinin məqbul
səviyyədə saxlanılması,
vergi dərəcələrinin
optimal həddə müəyyənləşdirilməsi,
kənd təsərrüfatı
məhsulları istehsalçılarına
tətbiq edilən güzəştlərin müddətinin
artırılması, yeni
iş yerlərinin yaradılmasının stimullaşdırılması
siyasəti davam etdiriləcəkdir. Valyuta gəlirlərinin
artırılması, inflyasiya
risklərinin azaldılması,
monetar və büdcə-vergi siyasətinin
koordinasiyasının gücləndirilməsi,
qeyri-neft sektorunun inkişafına mənfi təsirlərin qarşısının
alınması növbəti
illərdə də iqtisadi siyasətin başlıca məsələləri
hesab olunur.
Ölkə iqtisadiyyatının dünya
təsərrüfat sisteminə
inteqrasiyasının sürətləndirilməsi
məqsədilə gələcəkdə
Azərbaycanın nüfuzlu
beynəlxalq təşkilatlarla,
iqtisadi birliklərlə
əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün
qanunvericiliyin, standartların
beynəlxalq tələblərə
uyğunlaşdırılması prosesi sürətləndiriləcəkdir. Xarici iqtisadi
siyasət istehsal olunmuş məhsulların
ixrac üçün
əlverişli şərait
yaradılmasına, eyni
zamanda, daxili bazarın haqsız rəqabətdən qorunmasına
yönəldiləcəkdir.
Hazırda büdcə-vergi siyasətində
əsas məqsədlərdən
biri qeyri-neft sektorunun dayanıqlı inkişafına, ölkənin
makroiqtisadi vəziyyətinin
sabit saxlanılmasına,
iqtisadiyyatın səmərəli
tənzimlənməsi və
onun dinamik inkişafının stimullaşdırılmasına
nail olmaqdan ibarətdir. Bu baxımdan yaxın gələcəkdə istehsalın
genişləndirilməsi, rəqabət
qabiliyyətli iqtisadiyyatın,
infrastrukturun, əlverişli
investisiya mühitinin yaradılması mühüm
vəzifə kimi qarşıda durur. Ümumiyyətlə, regional Dövlət Proqramında ölkə iqtisadiyyatının prioritet
istiqamətləri aydın
göstərilmişdir. Bu, kənd təsərrüfatına
dövlət qayğısının
və bu sahəyə subsidiyaların
artırılmasını, emal müəssisələrinin
yaradılmasına investisiyaların
cəlbini, qeyri-neft, qeyri-xammal sənaye sahələrinin, turizmin inkişafının dəstəklənməsini
nəzərdə tutur.
Yeni Dövlət
Proqramında vergi sisteminin təkmilləşdirilməsi
ilə bağlı bir sıra məsələlər
də öz konkret ifadəsini tapmışdır. Məsələn,
qarşıdakı illərdə
vergi dərəcələrinin
optimallaşdırılması, sahibkarlığın təşviqinə
yönəlmiş vergi-gömrük
siyasətinin həyata
keçirilməsi, kənd
təsərrüfatı məhsullarının
istehsalçılarına tətbiq
edilən vergi güzəştlərinin müddətinin
uzadılması, sahibkarlara
göstərilən vergi
xidmətinin yaxşılaşdırılması
və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi
üçün kompyuter
terminallarının, habelə
özəl vergi məsləhəti xidmətinin
yaradılması nəzərdə
tutulur.
Qarşıdakı illərdə pul-kredit siyasətinə də xüsusi diqqət yetiriləcəkdir. Bu məqsədlə
ilk növbədə manatın
rəqabət qabiliyyətliliyinin
əlverişli səviyyədə
saxlanılmasını reallaşdıran
məzənnə siyasətinə
mühüm əhəmiyyət
veriləcəkdir. Bununla yanaşı,
pul-kredit siyasətinin
əsas məqsədləri
sırasına ölkənin
valyuta ehtiyatlarının
artırılması, bank sistemində
maliyyə sabitliyinin qorunması, bankların
regional şəbəkəsinin genişləndirilməsi, nağdsız
ödəniş vasitələrinin
quraşdırılmasının sürətləndirilməsi, sığorta
və lizinq xidmətlərinə xüsusi
üstünlük verilməsi
diqqət mərkəzində
saxlanılacaqdır.
Bu gün Dövlət
Proqramına əsaslanaraq
özəlləşdirməyə açılmış müəssisələrdə
şəffaf və səmərəli özəlləşdirmə
prosesinin həyata keçirilməsi davam etdirilir. Qeyri-neft sektorunda müəssisələrin
investisiya fəaliyyəti
dəstəklənir, müasir
istehsal avadanlıqlarının
quraşdırılması sürətləndirilir.
Vaqif BAYRAMOV
Xalq qəzeti.- 2010.- 26 oktyabr.- S. 3.