Azərbaycan - ABŞ münasibətləri ümumbəşəri dəyərlər üzərində inkişaf edir

Barak Obamanın fikrincə, Azərbaycan regionda ən çox uğurlar qazanan və ən nüfuzlu ölkələrdən biridir

Bu gün beynəlxalq aləmdə yeni əsrin ən mühüm tendensiyalarından biri formalaşıb. Dünya siyasətçiləri açıq şəkildə bəyan edirlər ki, öz daxilinə qapanan, sırf öz problemlərinin həllinə çalışan, sivilizasiyalararası dialoqdan qaçaraq monoetnik dövlət qurmağa çalışan ölkələr beynəlxalq aləmdən təcrid olunmuş vəziyyətə düşürlər. Yəni özləri özlərini dünya ölkələrinin imkanlarından məhrum edirlər. Ancaq bunun əksinə olaraq öz qapılarını dünya ölkələrinin üzünə açıq elan edən, beynəlxalq aləmdəki ictimai-siyasi proseslərin fəal iştirakçısı olan, öz regionunda və dünyada layihələşdirilən iqtisadi proqramlara dəstək verən ölkələr isə müasir zamanın nüfuzlu ölkələrinə çevrilirlər. Bu addımları atmağı bacaran dövlət başçısı isə beynəlxalq aləmdə adi prezident və ya baş nazir kimi deyil, lider kimi qiymətləndirilir. Biz belə bir qiymətləndirməni sentyabrın 24-də Nyu-Yorkda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşən ABŞ Prezidenti Barak Obamanın dilindən eşitdik. Cənab Obamanın Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin siyasi fəaliyyətini liderlik məharəti kimi qiymətləndirməsi bizim üçün nə qədər xoş və iftixargətirən idisə, bədxahlarımız üçün bir o qədər ağır və üzücü oldu.

Azərbaycan-ABŞ dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri tərəflərin hər ikisinin səyləri nəticəsində inkişaf edir, yeni müstəviyə qalxır. Bu əməkdaşlığın təməlinin ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulduğu və 1993-2003-cü illərdə Bakı-Vaşinqton münasibətlərinin ən ali bəşəri dəyərlər əsasında inkişaf etdirilməsi üçün atılan addımlar hər iki ölkənin siyasətçilərinə və ekspertlərinə çox yaxşı məlumdur. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Azərbaycanın NATO-nun "Sülh naminə tərəfdaşlıq" proqramına qoşulması, Xəzərin Azərbaycan sektorundakı karbohidrogen ehtiyatlarının müştərək işlənməsi üçün yaradılmış konsorsiumla ARDNŞ-in imzaladığı "Əsrin müqaviləsi"ndə ABŞ şirkətinin təmsil olunması, sonradan ABŞ hökuməti və şirkətləri ilə çoxsaylı iqtisadi müqavilələrin imzalanıb icra edilməsi, məlum 11 sentyabr terror aktından sonra yaradılmış "Antiterror Koalisiya"da ölkəmizin fəal iştirakı, həmin koalisiya tərkibində Azərbaycan əsgərlərinin də beynəlxalq sülhyaratma prosesinə cəlb edilməsi və bir çox başqa məqamlar Bakı-Vaşinqton əməkdaşlığının bəzi nümunələridir.

Hər iki ölkəni təmsil edən ekspertlər böyük məmnunluqla qeyd edirlər ki, 2003-cü ilin oktyabrından - Prezident İlham Əliyevin dövlət başçısı seçilməsindən sonra da Azərbaycan-ABŞ münasibətləri yeni müstəvidə, yeni ictimai-siyasi proseslərin tələb etdiyi səviyyədə inkişaf edir. Bu gün Amerika Birləşmiş Ştatları gənc, müstəqil Azərbaycanın bütün sahələrdə qarşılıqlı səmərəli və səmimi şəkildə əməkdaşlıq etdiyi ölkələrdən biridir. Dövlət başçılarımız təkcə beynəlxalq təşkilatlar səviyyəsində deyil, imkan olduqca ikitərəfli görüşlərdə də ölkələrarası münasibətləri tez-tez müzakirə edirlər. Prezident İlham Əliyevin Prezident Barak Obama ilə görüşü isə dövlət başçımızın BMT Baş Məclisinin 65-ci sessiyasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka etdiyi səfər çərçivəsində reallaşdı.

Dövlət başçıları ölkələrimiz arasındakı strateji əməkdaşlığın müxtəlif sahələrdə uğurla davam və inkişaf etdiyini məmnunluqla yada saldılar. Cənab Obama azərbaycanlı həmkarının liderlik rolunu yüksək qiymətləndirməklə yanaşı, respublikamızın regionda ən çox uğurlar qazanan ölkə olduğunu və ən nüfuzlu ölkələrdən birinə çevrildiyini vurğuladı. Dövlət başçılarının görüşündə qeyd edildi ki, Azərbaycanla ABŞ təkcə siyasi sahədə deyil, iqtisadi, enerji, təhlükəsizlik sahələrində də müvəffəqiyyətlə əməkdaşlıq edirlər. Eyni zamanda Vaşinqtonla Bakı beynəlxalq antiterror əməliyyatlarında birgə fəaliyyət göstərməklə qarşılıqlı inam və etimadı artırmış olurlar. Azərbaycan öz bədnam qonşularının əli ilə, Birləşmiş Ştatlar isə beynəlxalq terror təşkilatlarının xətti ilə dəfələrlə qanlı terror əməllərinə məruz qaldığına görə bu ölkələri həmin mübarizə bir-birinə daha çox yaxınlaşdırır. Son zamanlar Avropanın və dünyanın bir çox başqa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində xüsusi rol oynayan Azərbaycanın Birləşmiş Ştatlar ilə də energetika sahəsində səmərəli əməkdaşlığı mövcuddur. Dövlət başçılarının görüşündə Azərbaycanın həmin əməkdaşlığa verdiyi töhfə xüsusilə vurğulandı.

Məlum məsələdir ki, dövlət başçımızın və istənilən dövlət rəsmisinin xaricdə keçirdiyi bütün görüşlərdə respublikamızın ən ağrılı problemi olan Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin uzanması məsələsi mütləq gündəliyə gətirilir. Azərbaycan və ABŞ prezidentlərinin görüşündə də dövlət başçımız münaqişənin həlli ilə bağlı danışıqlar prosesinə toxunaraq, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpası əsasında həllinin vacibliyini bir daha dost ölkə prezidentinin diqqətinə çatdırdı.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyevin Vaşinqtona indiki səfəri BMT Baş Məclisinin 65-ci sessiyasında iştirak etmək məqsədi daşıyırdı. Sentyabrın 23-də günün ikinci yarısında sessiyada çıxış edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin məntiq və arqumentləri dünya siyasətçiləri tərəfindən maraqla qarşılandı: "Azərbaycan dünya xalqları üçün beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyin təmin olunması, davamlı inkişafın təşviq edilməsi və fundamental azadlıqların irəliyə doğru aparılması sahəsində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının oynadığı əsas rolu qiymətləndirir. Azərbaycan hesab edir ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı dünyanın hər bir yerində bir çox qlobal məsələlərdə, eləcə də hər bir üzv dövlətin istəklərinin nəzərə alınması və narahatlıqların aradan qaldırılmasında daha güclü və bacarıqlı olmalıdır". Ekspertlərin fikrincə, təkcə 9 milyonluq Azərbaycan Respublikasının deyil, sayı on milyonlarla ifadə edilən bütün azərbaycanlıların liderinə çevrilmiş İlham Əliyev həmin fikirləri ilə BMT sənədlərinin daha kəsərli, BMT rəsmilərinin daha qətiyyətli olmasının vacibliyini dilə gətirirdi. Bu kəsər və qətiyyət artarsa, BMT Təhlükəsizlik Şurasının işğalçı Ermənistanın öz silahlı birləşmələrini Dağlıq Qarabağdan və digər rayonlardan çıxarılmasını tələb edən qətnamələri icra olunar.

Prezident İlham Əliyev Ermənistanın beynəlxalq ictimaiyyətin iradəsinə məhəl qoymamasını, BMT Təhlükəsizlik Şurasının məlum qətnamələrini qulaqardına vurmasını bir daha dünya ölkələrinin nəzərinə çatdırdı: "Bu günə qədər münaqişənin mümkün qədər tez və davamlı həlli variantını tapmaq məqsədi ilə vicdanla danışıqlar aparmaq əvəzinə, Ermənistan vəziyyətin ağırlaşmasına üstünlük verir ki, bu da öz növbəsində gözlənilməz nəticələrə gətirə bilər". Ekspertlərin fikrincə, Azərbaycan Prezidenti ilk dəfə idi ki, BMT tribunasından münaqişənin həlli üçün hərb variantını da mümkün sayan iradə nümayiş etdirdi. İndiyədək Azərbaycan rəsmiləri bu qəbildən olan bəyanatları yerli və regional tribunalardan səsləndirirdilər. Dünya ictimaiyyətinin böyük dəstəyini görən Prezident İlham Əliyev artıq həmin ifadəni BMT Baş Məclisinin sessiyasında da dilə gətirdi. Azərbaycan Prezidenti dünya ictimaiyyətini xəbərdar etdi: "Ermənistan işğal edilmiş ərazilərdə Azərbaycanın mədəni və tarixi köklərini nümayiş etdirən maddi sübutları yox etməyə çalışaraq, həmin yerlərin tarixi və mədəni simasını dəyişmək məqsədi ilə ardıcıl tədbirlər görməkdədir". Yəni bütün bunlar Azərbaycan xalqının və dövlətinin səbr kasasını daşdırmaq üzrədir.

Prezident İlham Əliyevin Nyu-York səfəri zamanı keçirdiyi görüşlər, apardığı müzakirələr və BMT Baş Məclisinin sessiyasındakı çıxışı Azərbaycan həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətə növbəti dəfə olduğu kimi çatdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

İttifaq MİRZƏBƏYLİ,

"Xalq qəzeti"

Xalq qəzeti.- 2010.- 26 sentyabr.- S. 1.