İnsan amili, iqtisadi inkişaf və sosial problemlərin həlli

Söhbət Ağdaş rayonunda bu sahədə toplanmış müsbət təcrübədən gedir

Bu gün Ağdaş Rayon İcra Hakimiyyətinin, onun yerli strukturlarının iş üslub və metodlarında, təşkilat-idarəetmə məsələlərində diqqəti daha çox cəlb edən nədir? Yəqin ki, bu suala müxtəlif yöndən cavab vermək olar. Daha doğrusu, hər kəs nəyi daha vacib hesab edirsə, nəyi görür və nümunəvi hesab edirsə ondan çıxış edir. Ancaq böyük əksəriyyətin qəbul etdiyi mütləq həqiqətlər, həlledici, aparıcı cəhətlər də var.

Məhz bunlara əsaslanıb deyə bilərik: Ağdaş Rayon İcra Hakimiyyətinin, onun yerli strukturlarının iş üslub və metodlarında, təşkilat-idarəetmə məsələlərində diqqəti cəlb edən, xüsusilə fərqli cəhətlər aşağıdakılardır: iqtisadi və sosial məsələlərin həllinə elmi, yaradıcı, kompleks yanaşma, hadisələri qabaqlamaq cəhdi: əgər belə demək mümkünsə işin ağırlıq mərkəzini bilavasitə yerlərə keçirmək; adamların qəbulunda, onların təklif və məktublarına münasibətdə maksimum konkretlik və yüksək icra intizamı. Özü də biz bu sətirləri yazarkən təkcə öz müşahidə və düşüncələrimizi, şahidi olduqlarımızı, gördüklərimizi əsas götürməmişik. Ağsaqqallarla, ziyalılarla, gənclərlə apardığımız söhbətlər, fikir mübadiləsi, təhlil və müqayisələrin yekunu olaraq belə bir nəticəyə gəlmişik.

Canlı ünsiyyət

Yuxarıda biz “hadisələri” qabaqlamaq ifadəsini işlətdik. Bu, heç də təsadüfi deyil. Fikrimizin təsdiqi üçün belə bir fakt göstərək: Bu gün Ağdaşda hansı küçənin asfaltlaşması, hansı kəndə yol çəkilməsi, tamet döşənməsi və s. kimi məsələlərlə maraqlanmaq və nəyi isə soruşmaq bir qədər yersiz görünür. Ona görə ki, bu bölgədə artıq həmin məsələlər çoxdan öz həllini tapıb. Elə buradaca onu da əlavə edək ki, hazırda respublikamızın bütün şəhər, rayon, qəsəbə və kəndlərini bürüyən tikinti-abadlıq, quruculuq və səliqə-sahman işlərinin ilk pionerlərindən biri məhz Ağdaş rayonu olmuşdur.

Əlbəttə, biz heç də onu demək istəmirik ki, Ağdaşda bütün iqtisadi və sosial məsələlər, necə deyərlər, yüz faiz həll olunub. Görüləsi işlər, həllini gözləyən məsələlər də mövcuddur. Hazırda onların uğurlu həlli istiqamətində ardıcıl, sistemli iş gedir. Söhbət həmin işləri vaxtında və məqamında görə bilməkdən, ilk növbədə, aktual olanlarını seçib diqqəti ona yönəltməkdən gedir.

Məsələnin başqa bir tərəfinə diqqət yetirək. Son illər Ağdaşda vətəndaşların qəbulu, onların ərizə, şikayət və məktublarına baxılması sahəsində maraqlı təcrübə toplanılıb. Məsələnin mahiyyəti nədən ibarətdir? Sözsüz ki, hər yerdə olduğu kimi, burada da rayon icra hakimiyyəti başçısının konkret qəbul günü var və həmin vaxt vətəndaşların qəbulu dəqiq təşkil olunur. Bundan başqa, icra başçısının yerlərdə də qəbul günləri keçirilir. Ancaq son vaxtlar məhz bu məsələdə bir qədər fərqli yanaşma tətbiq olunur. Toplanmış təcrübə göstərir ki, bu öz müsbət nəticələrini verməkdədir.

Məsələn, rayon icra hakimiyyətinin başçısı günün hər hansı bir vaxtında yolunu heç bir hazırlıq görülmədən və heç kimin xəbəri olmadan hansısa qəsəbəyə, kəndə, kollektivə sala bilər. Maraqlıdır, belə qəfil gəlişlər nə ilə nəticələnir? Hər şeydən əvvəl, real vəziyyəti dəqiqliklə görmək və bilmək imkanı, heç nəyi gizlətmək, ört-basdır etməyə macal vermədən adamların günü-güzaranı, qayğı və problemləri ilə bilavasitə yerində tanışlıq və s. Hər şey, necə deyərlər, güzgü kimi aydın görünür, hər hansı məlumata, arayışa, islahata ehtiyac qalmır. Bir də ki, qeyri-rəsmi şəraitdə keçən görüş və söhbətlərdə adamlar onları düşündürən, narahat edən qayğı və problemlərdən, duyğu və düşüncələrdən ürəklə, çəkinmədən söhbət açır. Səmimi, yoldaşcasına aparılan fikir mübadiləsi çox şeyi aydınlaşdırır.

Bu fikirlərimizlə səsləşən daha bir maraqlı fakt. Dəfələrlə Ağdaş Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının qəbul saatlarında mən də iştirak etmişəm və sözün düzü, təəccüblənmişəm. Ona görə ki, icra başçısının qəbuluna gələnləri barmaqla saymaq olardı. Səbəb məlumdur: adamları düşündürən, narahat edən məsələlər onların yaşadıqları qəsəbədə, kənddə icra başçısının bilavasitə iştirakı ilə keçirilən görüşlərdə öz müsbət həllini tapıb. Deməli, daha vaxt və vəsait itirməyə, rayon mərkəzinə gəlməyə ehtiyac yoxdur. İşin bu cür operativ və sistemli qurulmasının, dəqiq icra mexanizminin yaradılmasının nəticəsidir ki, son illər vətəndaşların qəbula gəlməsi, o cümlədən ərizə və şikayətlərin sayı azalan xətt üzrə gedir.

Ağdaş Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Rafiq Niftəliyev maraqlı və zəngin bir həyat yolu keçib. Təcrübəli, səviyyəli, praqmatiq adamdır. Söhbət təkcə icra başçılığından getmir. Bir insan və ziyalı olaraq onun zəngin daxili aləmini, intellekt və dünyagörüşünü, həyata, hadisələrə, insanlara münasibətini nəzərdə tuturuq. İcra başçısının gündəlik fəaliyyəti, onun iş üslubu barədə aydın təsəvvür yaradır. Bununla belə, söhbətimizin bir məqamı bu yazı üçün çox maraqlı idi:

— İndi adamlarla əmrlə, göstərişlə danışmaq dövrü deyil. Axı, biz hər hansı sənət, peşə, vəzifə sahibi olmazdan əvvəl insanıq — qayğıya, diqqətə, həssas və insani münasibətə daha çox ehtiyacı olan insan. Uzun illərin təcrübəsi göstərir ki, adamlar açıq, səmimi münasibəti, yoldaşcasına, bəzən dostcasına fikir mübadiləsini daha çox qiymətləndirirlər.

Bu barədə danışarkən böyük qürur və iftixar hissi ilə deyə bilərik ki, başqa sahələrdə olduğu kimi, burada da bütün dövrlər üçün örnək olası nümunələrimiz var. Xalqımızın böyük oğlu, ulu öndər Heydər Əliyevin hamımız üçün zəngin məktəbə çevrilmiş həyat və fəaliyyəti bu dediklərimizə ən gözəl misaldır. Orta və yaşlı nəslin nümayəndələri indi də ümummilli iliderin ötən əsrin 70-80-ci illərdə Ağdaşa olan tarixi səfərlərini, keçirdiyi görüş və söhbətləri indi də dərin məhəbbət və minnətdarlıq hissi ilə xatırlayırlar.

Azərbaycan xalqı bir də ona görə xoşbəxtdir ki, bu böyük məktəb, zəngin və həmişəyaşar nümunə bu gün daha geniş və uğurlu şəkildə davam etməkdədir. Ölkə Prezidenti İlham Əliyev elə bir bölgə yoxdur ki, ora səfər etməsin, özü də bir neçə dəfə. Bu tarixi səfərlər, görüş və söhbətlər insanların yaddaşına əbədi həkk olunur, silinməz — pozulmaz tarixlərə çevrilir. Ölkə rəhbərinin rayonumuza tarixi səfəri, müxtəlif təyinatlı obyektlərin açılışında və təməlqoyma mərasimlərində iştirakı, rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri, ağsaqqallarla, ziyalılarla, gənclərlə görüşləri, məsləhət və tövsiyyələri hər bir ağdaşlının qəlbində əziz bir xatirə kimi yaşamaqdadır.

Milli Olimpiya Kompleksindən tutmuş şəhərimizi bəzəyən ən mühüm obyektlərədək məhz Prezidentin xeyir-duası ilə başa gəlmişdir. Ağdaşlılar ölkə rəhbərinin bu diqqət və qayğısını heç vaxt unutmurlar, öz sədaqət və məhəbbətlərini təkcə sözlə deyil, konkret əməli işlə sübut edirlər. Son illər rayonumuzun iqtisadi, sosial və mədəni sahədə əldə etdiyi böyük uğurlar bu dediklərimizin əyani sübutudur.

İqtisadiyyat güclənir, güzaran yaxşılaşır

Əvvəlcə bəzi statistik rəqəmlərə diqqət yetirək: ötən il həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər nəticəsində əvvəlki ilə nisbətən ümumi məhsul istehsalı 22 faiz və ya 14 milyon 511 min manat artaraq 80 milyon 471 min manat, sənaye məhsulu istehsalı 87,7 faiz və ya 4 milyon 684 min manat artaraq 10 milyon 26 min manat, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 20,3 faiz və ya 10 milyon 818 min manat artaraq 64 milyon 59 min manat təşkil etmişdir.

2009-cu ilin əvvəlindən rayon üzrə bütün maliyyə mənbələri hesabına əsas kapitala 48 milyon 360 min manat həcmində, 2008-ci ilə nisbətən 19 milyon 460 min manat və ya 67,3 faiz çox investisiya qoyulmuşdur. Ümumiyyətlə, 2004-cü ildən bugünə kimi rayonda 11832 yeni iş yeri açılmışdır ki, bunun da 4339-u daimidir.

Ağdaş ənənəvi kənd təsərrüfatı rayonudur. Təsadüfi deyildir ki, iqtisadiyyatın əsasını təşkil edən kənd təsərrüfatının inkişafı daim diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Ötən il 15561 hektar taxıl sahəsinə aqrotexniki qulluq göstərilmiş, biçinin optimal müddətdə aparılması təmin edilmiş, 46853 ton taxıl istehsal olunmuşdur. Rayonda taxıl məhsullarına olan tələbatın daxili imkanlar hesabına ödənilməsi məqsədilə toxumçuluğun inkişaf etdirilməsi sahəsində də bir sıra əlavə tədbirlər görülmüşdür. Tərtərdəki toxumçuluq təsərrüfatlarından 515 ton buğda toxumu əldə olunmuşdur. 2010-cu ilin məhsulu üçün 7776 hektara yaxın sahədə səpin aparılmışdır.

Heyvandarlığın daha çox imkansız ailələr hesabına inkişafı sahəsində xeyli işlər görülmüşdür. Mal-qaranın qüvvəli və qaba yemlə təmin olunması məqsədilə 4802 hektar arpa, 2488 hektar qarğıdalı, 4783 hektar təzə yonca əkilmişdir. Mövcud olan 7775 hektar yonca sahəsində aqrotexniki tədbirlər vaxtında aparılmışdır. Fermerlərə və fərdi torpaq sahiblərinə “Aqrolizinq” ASC-nin Ağdaş filialında 21 kənd təsərrüfatı texnikası vasitəsilə aqroservis xidməti göstərmişdir. Hazırda “Aqrotexservis” üçün yeni inzibati binanın və bazanın tikintisinə başlanılmışdır. 2009-cu ilin doqquz ayında Bakı şəhərində keçirilən yarmarkaya rayonun fermerləri 350 tona yaxın keyfiyyətli və ucuz qiymətlərlə müxtəlif növ kənd təsərrüfatı məhsulları çıxarmışlar.

Heyvandarlığın inkişafına göstərilən diqqət və qayğının nəticəsində 2009-cu ilin doqquz ayında rayonda iri maın sayı 1742 baş artaraq 72 min 501 xırda malın sayı isə 1695 baş artaraq 87 min 979 olmuşdur.

Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ilə birlikdə təsdiq edilmiş plana uyğun olaraq təsərrüfatlararası kanalların lildən təmizlənməsinə başlanılmış və indiyə kimi 314 kilometr uzunluğunda suvarma kanalında lildəntəmizləmə işləri görülmüşdür. Pirəzə Mexaniki Suvarma İdarəsi rayonun 11 kəndinin əkinlərini mexaniki üsulla suvarma suyu ilə təmin etmişdir. Kotavan kəndinin su çatışmazlığı nəzərə alınaraq Kotavan kanalında 6 kilometr və Xınaxlı qolunda 7 kilometr uzunluğunda ərazidə 2 dəfə tam lildəntəmizləmə işləri aparılmışdır.

Yaşıllıq zolaqlarının salınması və Ağdaş şəhərinin mərkəzi küçələrində gül-çiçəklərin əkilməsi işləri daha da sürətlənir. Yaşıllıq zonaların artırılması məqsədilə 8 min şam və müxtəlif bəzək ağacları əkilmişdir. Bundan əlavə, 35 hektar sahədə meşə əkini aparılmışdır.

Tikinti-quruculuq və abadlıq işləri ötən ildə də sürət və keyfiyyətlə davam etdirilmişdir. Heydər Əliyev adına istirahət parkında, Heydər xiyabanında abadlıq və yenidənqurma işləri görülmüşdür. Ağdaş şəhərinin “Karvan yolu”, İ.Millətoğlu və M.Füzuli küçələri asfaltlaşdırılmışdır. Bütün kənd yaşayış məntəqələrinin daxili yollarına çınqıl tökülmüşdür. Beynəlxalq “İpək yolu” layihəsinin tərkib hissəsi olan Ucar-Yevlax yolunun rayon ərazisindən keçən hissəsində tikinti və yenidənqurma işləri davam etdirilmişdir.

İnsan amilinə diqqət

İnsan amili, əhalinin vacib sosial ehtiyaclarının daha etibarlı təminatı sahəsində Ağdaşda ardıcıl, sistemli iş qurulmuş, konkret vəzifələr müəyyən olunmuş, möhkəm icra intizamı yaradılmışdır. Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının şura iclasında qış mövsümünə qarşıda duran vəzifələr geniş müzakirə edilmiş, əlaqədar idarə və müəssisə rəhbərlərinin hesabatı dinlənilmiş, müşahidə edilən nöqsan və çatışmazlıqların tezliklə aradan qaldırılması üçün ciddi məsuliyyət tələb edilmiş, real addımlar atılmışdır.

Elektrik enerjisi ilə təminatı yaxşılaşdırmaq məqsədilə təmir işləri davam etdirilmiş, 2,8 kilometr uzunluğunda elektrik verilişi xətti yenidən qurulmuş, 59,6 kilometr uzunluğunda elektrik xətti və 74,7 kilometr elektrik verilişi xətləri təmir olunmuşdur. 1.05 kilometr uzunluğunda kabel çəkilmişdir. Təbii qaz yanacağı ilə təminatı yaxşılaşdırmaq məqsədilə 13 yeni qaz tənzimləyici şkaf qoyulmuşdur. Dəhnəxəlil, İkinci Aral və Yeniarx kəndlərində yaşayan abonentlərin mənzillərinə qaz sayğacları quraşdırılaraq təbii qaz yanacağı verilmişdir. Beləliklə, rayonun təbii qaz yanacağı ilə təmin olunan kəndlərinin sayı 28-ə çatmışdır.

Rabitə xidmətinin yaxşılaşdırılması sahəsində də müəyyən işlər görülmüşdür. 271 yeni telefon çəkilmiş, rabitə olmayan kəndlərdə və yeni xəttin çəkilməsi mümkün olmayan şəhər ərazisində 116 abonentə CDMA telefonları quraşdırılmışdır. Rayonda Mərkəzi Avtomat Telefon Stansiyasının 4192 nömrəlik elektron ATS-lə əvçəz edilməsi sahəsində tamamlanma işləri başa çatdırılmışdır. Aralbir kəndində 50 nömrəlik ATS yeni 128 nömrəlik elektron ATS-lə əvəz olunmuş, Kotavan kəndində 48 nömrəlik və Qaradeyin kəndində 96 nömrəlik yeni elektron ATS quraşdırılmışdır. Yuxarı Qəsil, Aşağı Ləki və Ağdaş şəhərində yeni poçt şöbələrinin binalarının tikintisi davam etdirilir.

Ağdaş şəhərinin su-kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması layihəsi çərçivəsində suqəbuledici qurğu, nasos stansiyası, su anbarları tikintisi, şəbəkəyədək olan magistral boru xətlərinin dəyişdirilməsi, eləcə də su kanal idarəsi üçün yeni inzibati binanın və istehsal bazasının tikintisi işləri görülmüşdür. Qaradeyin kəndində əhalinin içməli su ilə təminatını yaxşılaşdırmaq üçün artezian quyusu qazılmışdır.

Aztəminatlı ailələrin sosial müdafiəsinə ölkə Prezidentinin qayğısı nəticəsində hazırda rayonda 2 min 290 ailənin 10 min 700 üzvünə ayda 240 min manat ünvanlı dövlət sosial yardımı verilir ki, bu da keçən ilin eyni dövründəkindən 1,8 dəfə çoxdur. Dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına əhalinin aztəminatlı və güzəştli hissəsinə ödənilən sosial müavinətlərin həcmi də əvvəlki ilin eyni dövründəkinə nisbətən 1,6 dəfə artaraq ötən ilin 9 ayı ərzində 4 milyon 215 min manat təşkil etmişdir. 7 min 177 nəfərin pensiyalarının sığorta hissəsində indeksləşmə aparılmış və hər ay əlavə olaraq 17,4 min manat vəsait ödənilmişdir. Hazırda rayonda 18 min 57 nəfər pensiya və sosial müavinət alır. Bu işə Dövlət büdcəsindən və Dövlət Sosial Müdafiə Fondundan 14 milyon 768 min manat vəsait sərf olunmuşdur. Bu da əvvəlki ilin eyni dövründəkindən 3 milyon 713 min manat və ya 33,6 faiz çoxdur.

Savadlı, sağlam nəsil yetişir

Təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsi, onun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi ötən il də diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Belə ki, 360 şagirdlik Yuxarı Ləki kənd orta məktəbi tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda 360 şagirdlik Qaradeyin kənd orta və 180 şagirdlik Gürcuva kənd əsas məktəb binalarının tikintisi davam edir. Yeni dərs ilinin başlanmasına hazırlıqla əlaqədar rayonun məktəblərinə 500 ədəd parta, 31466 ədəd dərslik gətirilmişdir. Məktəb kitabxanalarına 18 adda 4 min ədəd bədii və elmi ədəbiyyat alınmışdır. Ötən il rayonun orta təhsil məktəblərini bitirmiş gənclərin 205 nəfəri ali təhsil müəssisələrinə, 221 nəfəri isə orta ixtisas məktəblərinə qəbul olunmuşdur. Bu da əvvəlki ildəkindən müvafiq olaraq 19 və 21 nəfər çoxdur.

Böyüməkdə olan gənc nəslin təhsillə əhatə olunması, elmi biliklərə yiyələnməsi ilə yanaşı, onların sağlam böyüməsində ölkəmizdə daim diqqət mərkəzindədir. Gənclərin sağlam inkişafı isə onların idmana marağının artırılmasından asılıdır. Məhz buna görə də ölkədə yeni idman komplekslərinin tikintisi, müxtəlif beynəlxalq yarışların keçirilməsi gənclərin sağlamlığına dövlət qayğısının parlaq nümunəsidir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığı əsasında rayonda inşa edilən Olimpiya İdman Kompleksi ağdaşlı gənclərə böyük hədiyyədir.

Ötən il tibbi xidmətin yaxşılaşdırılması üçün də müəyyən işlər görülmüş, rayon Mərkəzi Xəstəxanasında, Doğum evində və uşaq poliklinikasınıda təmir və abadlıq işləri aparılmışdır. Ağdaş şəhərində müasir tipli 100 çarpayılıq xəstəxana binasının isə layihə sənədləri hazırlanmışdır.

Bütün bunlar adamları yeni quruculuq işlərinə ruhlandırır.

Ziyəddin SULTANOV,

“Xalq qəzeti”nin bölgə müxbiri

Xalq qəzeti.- 2010.- 8 yanvar.- S. 5.