Azərbaycanda “Ekologiya ili”

Dövlət Neft Şirkəti ekoloji layihələrin icrasını sürətləndirir

Ekoloji tarazlığın qorunması, ətraf mühitin sağlamlaşdırılması qloballaşan dünyada getdikcə daha geniş aktuallıq kəsb edir. Bu da təsadüfi deyil. Çünki etiraf etmək lazımdır ki, son illər elm və texnikanın sürətli inkişafı, istehsalat prosesinin genişləndirilməsi ekoloji məsələlərə diqqəti bir qədər arxa plana keçirmişdir. Bu isə iqlim dəyişikliklərinə və bir sıra təbii kataklizmlərə gətirib çıxarmışdır. Məhz bütün bunları nəzərə alan bir çox nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar ekoloji problemlərin həllinin vacibliyini önə çəkir, bu barədə lazımi tövsiyələr verirlər.

Son illər Azərbaycanda da bu istiqamətdə mühüm tədbirlər həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2006-cı il 28 sentyabr tarixli sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı” bu baxımdan olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb edən bir dövlət sənədidir. Adı çəkilən tədbirlər planında Bakı buxtasında, Bibiheybət zonasında, Abşeron yarımadasında, Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava limanı ətrafında, eləcə də Azərbaycan Respublikasının digər ərazilərində ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması ilə bağlı işlərin yerinə yetirilməsi məqsədilə bir sıra aidiyyatı təşkilatların, dövlət qurumlarının qarşısında mühüm vəzifələr qoyulmuşdur. Ötən müddətdə bu sahədə xeyli iş görülmüş, ölkəmizin ekoloji tarazlığının, xüsusən də Xəzər dənizinin ekologiyasının qorunması istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirilmişdir.

Bu il yuxarıda adını çəkdiyimiz mühüm ekoloji sənədin reallaşdırılması başa çatır. Məlum olduğu kimi, ölkə Prezidenti İlham Əliyev ötən müddətdə Azərbaycanda ekoloji mühitin qorunması istiqamətində görülən işləri daim diqqət mərkəzində saxlamış, müxtəlif dövlət tədbirlərində bununla bağlı lazımi göstəriş və tövsiyələrini vermişdir. Təsadüfi deyil ki, dövlət başçısı Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında bu vacib məsələyə toxunarkən demişdir: “Gələn il ekoloji tədbirlərin gücləndirilməsi nəzərdə tutulur. Biz bu sahəyə böyük əhəmiyyət veririk. Mən tam əminəm ki, bu sahə hamı üçün prioritet olmalıdır. Biz bu torpaqda yaşayırıq, bu havanı uduruq, bu suyu içirik. Azərbaycanda ekoloji tədbirlərin gücləndirilməsi insanların sağlamlığı üçün başlıca şərtdir”. Elə həmin müşavirədə dövlət başçısı ekoloji tədbirlərin prioritet xarakter daşıdığını nəzərə alaraq 2010-cu ilin Azərbaycanda “Ekologiya ili” elan olunması təşəbbüsü ilə çıxış etdi. Prezident İlham Əliyev ölkəmizdə “Ekologiya ili”ni yüksək səviyyədə keçirmək üçün təcili surətdə tədbirlər planı hazırlanmasını, həmin tədbirlərin reallaşdırılmasını sürətləndirmək məqsədilə dövlət büdcəsindən, eləcə də beynəlxalq maliyyə qurumlarından lazımi qədər maliyyə vəsaitinin cəlb edilməsi barədə göstərişlərini verdi.

Dövlətimizin başçısının bu vacib təşəbbüsünün reallaşdırılmasına artıq ötən ilin sonlarından start verilmişdir. Belə ki, ilin son aylarında bütün ölkə ərazisində ağacəkmə kompaniyası xeyli vüsət almış, radioaktiv çirklənmələrə məruz qalmış torpaqların təmizlənməsi işi intensivləşdirilmişdir. Bu da onu göstərir ki, ölkə başçısının 2006-cı ildə təsdiq etdiyi “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Plan”ı çərçivəsində nəzərdə tutulmuş işlərin icrası 2010-cu ildə xeyli sürətlənəcək. “Ekologiya ili” çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər həm də 2006-cı ildə qəbul olunmuş proqramda nəzərdə tutulmuş işlərin səmərəliliyini bir qədər də artıracaq.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2010-cu ili ölkəmizdə “Ekologiya ili” elan etməklə dövlətimizin ətraf mühitin mühafizəsi və əhalinin sağlamlığı məsələlərinə böyük diqqət yetirdiyini bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirmişdir. Dövlət başçısının bu addımı son illərdə Azərbaycanda geniş vüsət alan ekoloji layihələrin məntiqi davamı kimi də qiymətləndirilə bilər. Dövlətimizin başçısının müvafiq sərəncamlarına əsasən son illərdə ümumi sahəsi ölkə ərazisinin 3,1 faizinə bərabər olan milli parklar yaradılmış, qoruqların ərazisi xeyli genişləndirilmişdir. Prezidentin 28 sentyabr 2006-cı il tarixli sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı”nda digər dövlət qurumları ilə yanaşı, ARDNŞ-in də üzərinə mühüm vəzifələr qoyulmuşdur. Şirkət həmin vəzifələrin yerinə yetirilməsi istiqamətində məqsədyönlü iş aparır. Ötən müddət ərzində ARDNŞ-in ekoloji siyasəti qəbul olunmuşdur. Şirkət tərəfindən mühüm ekoloji layihələr həyata keçirilmiş, neftlə çirklənmiş torpaqların təmizlənməsi istiqamətində xeyli iş görülmüşdür. Bu da təsadüfi deyil. Çünki uzun illər ərzində Azərbaycanda neft sənayesini inkişaf etdirmək üçün bütün lazımi işlər görülsə də, ekoloji tarazlığın qorunması əksər hallarda diqqətdən kənarda qalmışdır. Bu da son nəticədə ətraf mühitin çirklənməsinə səbəb olmuş, təbiətə ciddi ziyan dəymişdir. Xüsusən də ölkəmizin ən iri su mənbəyi sayılan Xəzər dənizi və sahilyanı ərazi daha böyük çirklənməyə məruz qalmışdır. Belə ki, dünyada ilk dəfə olaraq açıq dənizdə neftçıxarmanın əsası qoyulduğu Xəzərdə neft sənayesi üçün lazımi infrastruktur yaradılmış, saysız-hesabsız özüllər, estakadalar inşa olunmuş, sualtı boru kəmərləri çəkilmişdir. Lakin müəyyən müddətdən sonra köhnəlmiş, istismar müddətini başa vurmuş bu infrastruktur obyektləri tədricən dənizin dibinə çökmüşdür. Elə saysız-hesabsız gəmilərin yan aldığı Bakı buxtası, habelə quruda yerləşən bir sıra köhnə neft mədənlərinin yerləşdikləri ərazilər xeyli dərəcədə çirklənməsidir. Məhz bütün bu halların aradan qaldırılması məqsədilə Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən təcili və təxirəsalınmaz işlərə başlanılmış, Xəzər akvatoriyasının, eləcə də sahilyanı sahələrin və neftlə çirklənmiş mədən ərazilərinin xeyli hissəsi təmizlənmişdir. Bibiheybət ərazisinin təmizlənərək burada geniş yaşıllıq zolaqlarının salınması, habelə H.Z.Tağıyev adına Neft və Qazçıxarma İdarəsinin istismar etdiyi “Qala” yatağı ərazisində “Ekoloji park”ın yaradılmasına başlanılması və digər bu kimi işlər dediklərimizə əyani sübutdur.

Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin 9 ayının yekunlarına həsr olunmuş iclasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dövlət strukturlarının həyata keçirdiyi ekoloji layihələrdən bəhs edərkən ARDNŞ-də aparılan tədbirlər üzərində ətraflı dayanaraq, görülən işləri müsbət qiymətləndirmişdir. Dövlət başçısı həmin nitqində, həmçinin “Neft Daşları”nda ilk neftin çıxarılmasının 60 illik yubiley tədbiri zamanı etdiyi tarixi çıxışda ekoloji layihələrin davam etdirilməsi ilə bağlı ARDNŞ qarşısında yeni vəzifələr qoymuşdur. Bu mənada mədən torpaqlarının neftlə çirklənmədən tam həcmdə təmizlənməsi, bu ərazilərdə yaşıllıq zolaqlarının salınması məsələləri yaxın illərdə həyata keçiriləcək ekoloji tədbirlər sırasında mühüm yer tutur.

Yeri gəlmişkən, “Ekologiya ili” gələcək nəsillər üçün sağlam mühitin qorunması istiqamətində Azərbaycanın hər bir vətəndaşının öz məsuliyyətini dərk etməsi sahəsində dönüş ili olacaqdır. Bu baxımdan neftçilərin üzərinə böyük bir tarixi məsuliyyət düşür. ARDNŞ-in əməkçiləri neftlə çirklənmənin acı nəticələrini aradan qaldırmaq istiqamətində əzmlə çalışırlar. Artıq neftçilər həyata keçirdikləri ekoloji layihələri öz emblemləri ilə “imzalamaq” imkanı qazanmışlar. Belə ki, ARDNŞ-in “Ekoloji təbliğat və maarifləndirməyə dair Tədbirlər Planı”na uyğun olaraq şirkətin ekoloji emblemi hazırlanmış və təsdiq edilmişdir. Emblemdən ARDNŞ-in həyata keçirdiyi müvafiq ekoloji tədbirlərdə istifadə ediləcəkdir. Emblemdəki üç butaya oxşayan üç damcı yanar od - neftli qədim torpağın Abşerona aid olduğunu, ox şəklində naxışa oxşayan üç işarə - dövriliyi və təkrar istifadəni, utilizasiya və təkrar əlaqə bacarığını, damcıların rəng ahəngi - ətraf mühiti, işarələrin üç birliyi isə iqtisadiyyatı ekologiya və cəmiyyətin sosial inkişafı ilə bir-birinə bağlayan davamlılıq prosesini nümayiş etdirir.

Mirbağır YAQUBZADƏ

Xalq qəzeti.- 2010.- 10 yanvar.- S. 5.