Dünya azərbaycanlılarının bir Vətəni var – Azərbaycan

Hər bir azərbaycanlı dünyanın hansı ölkəsində yaşamasından asılı olmayaraq, Azərbaycan dövlətinin, cəmiyyətinin problemləri ilə yaşamalı, onların həlli üçün mənəvi məsuliyyət hiss etməlidir.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə dünya azərbaycanlıları on səkkiz ildir ki, hər il dekabrın 31-ni milli birlik və həmrəylik günü kimi böyük təntənə ilə qeyd edirlər. Bu bayram milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliği, doğma Vətənə bağlılıq dünyanın müxtəlif diyarlarında yaşayan soydaşlarımızın yekdilliyi və mütəşəkkillik ideyalarını təcəssüm etdirir. On səkkiz ildir ki, dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi dövlət siyasətimizin əsas istiqamətlərindən birini təşkil edir. Bu illər ərzində soydaşlarımızın yaşadıqları ölkələrdə təşkilatlanması, güclənməsi və əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində xeyli işlər görülmüş, bir-birindən əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Dünya azərbaycanlılarının vahid məqsəd ətrafında birləşdirilməsi ideyasının müəllifi böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevdir. Ulu öndər Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri olarkən belə bir təşəbbüs irəli sürmüş və Ali Məclis 1991-ci il dekabrın 31-nin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik və Birlik Günü elan olunması haqqında qərar qəbul etmişdir. Həmin günün bütün ölkə miqyasında dövlət bayramı kimi qeyd olunması üçün Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti qarşısında vəsatət qaldırmışdı. Lakin hakimiyyəti hələ bir müddət də əlində çaxlamağa çalışan o vaxtkı iqtidarın başı öz şəxsi mənafelərini qorumağa qarışdığından belə əhəmiyyətli və vacib məsələyə “vaxt tapmamışdı”.

1993-cü ildə xalqın təkidi ilə yenidən siyasi hakimiyyətə gələn ümummilli lider Heydər Əliyev xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızın birləşməsi, məskunlaşdıqları dövlətlərin ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak etməsi doğma Vətənlə əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində ciddi tədbirlər həyata keçirdi. Soydaşlarımızın hüquqlarının qorunması və qarşılaşdıqları problemlərin aradan qaldırılmasını diqqət mərkəzində saxladı.

Sirr deyil ki, ulu öndər Heydər Əliyev Kremldə tutduğu vəzifəsindən istefa verdikdən sonra Azərbaycana qarşı təzyiqlər güclənmişdi. Bütün sahələrdə ermənilərə güzəştə gedən, daha dəqiq desək, millətlər arasında ayrı-seçkilik salan, bəzilərinə, xüsusilə ermənilərə xüsusi münasibət bəsləyən SSRİ-nin o vaxtkı rəhbəri Mixail Qorbaçovun dövlət başçısına xas olmayan bu hərəkətindən sonra Azərbaycana qarşı münasibət beynəlxalq aləmdə də pisləşmişdü. Ermənilərə yaradılmış şərait onları xeyli fəallaşdırmış, Azərbaycana qarşı informasiya blokadasını daha da gücləndirmişdi. Əsl həqiqətlər, reallıqlar olduğu kimi yox, ermənilərə sərf edən formada yayılırdı. Xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızla əlaqə çox zəif olduğundan, diasporlar arasında həmrəylik olmadığından, onların fəaliyyəti nəzərə çarpmadığından Azərbaycan reallıqları dünya ictimaiyyətinə olduğu kimi çatdırılmırdı. Erməni diasporları və lobbisi bundan yetərincə faydalanır, öz çirkin niyyətlərini asanlıqla yerinə yetirirdilər. Lakin 1993-cü ildən sonra həyat tədricən öz axarına düşdü. Ümummilli lider Heydər Əliyev xarici ölkələrdə Azərbaycan diasporunun formalaşdırılmasını, lobbiçilik fəaliyyətinin gücləndirilməsini prioritet vəzifə kimi qarşıya qoydu. Ulu öndərin təşəbbüsü və himayədarlığı ilə 2001-ci ilin noyabrında Bakıda keçirilmiş Dünya azərbaycanlılarının ı qurultayı xaricdə yaşayan soydaşlarımızın təşkilatlanması baxımından tarixi dönüş nöqtəsi oldu. Bu qurultay xaricdəki soydaşlarımızın ümumi məqsəd, vahid azərbaycançılıq ideyası ətrafında sıx birləşməsi yolunda böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir.

Dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan soydaşlarımızın və həmvətənlərimizin müstəqil Azərbaycan Respublikası ilə əlaqələrinin daha da möhkəmləndirilməsi, onlar arasında birliyin və həmrəyliyin təmin olunması, habelə Azərbaycan icmalarının, cəmiyyət və birliklərinin fəaliyyətinin gücləndirilməsi ilə bağlı məsələlərin müzakirəsi məhz birinci qurultayda reallaşdı.

Ulu öndər xaricdə yaşayan soydaşlarımıza xitabən demişdir: “Bizim hamımızın bir Vətəni var — bu, Azərbaycan dövlətidir. Azərbaycanlı hər yerdə yaşaya bilər, ancaq azərbaycanlılığını, öz dilini, dinini, milli ənənələrini unutmamalıdır. Onun qəlbi daim doğma Azərbaycanla bir vurmalıdır”.

Qurultaydan sonra dünyanın, demək olar ki, hər yerində Azərbaycan dövlətinin diaspor quruculuğu istiqamətində səyləri gücləndi. Sistemli dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə ümummilli lider Heydər Əliyev 2002-ci ilin iyununda “Xarici Ölkələrdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması barədə” fərman imzaladı. Bu sahənin fəaliyyətinin daha da gücləndirilməsi üçün qanunvericilik bazasının da zənginləşdirilməsi qarşıya qoyulmuş əsas vəzifələrdən biri idi. 2002-ci ilin dekabrında “Xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılarla bağlı dövlət siyasəti haqqında” Qanunun qəbul olunması bu sahədə həyata keçirilən dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərini və hüquqi prinsiplərini müəyyənləşdirdi. Belə bir qanunun qəbul edilməsi dünya azərbaycanlılarının təşkilatlanmasını, diaspor quruculuğunu daha da sürətləndirdi, onlar arasındakı əlaqələri möhkəmləndirdi və bir bayraq altında cəmləşdirdi.

Dövlət maraqları ilə milli mənafeyin uzlaşdırılmasının mahir bilicisi, kamil ustası olan ümummilli lider Heydər Əliyevin Türk dünyasında, ümumilikdə dünya azərbaycanlıları arasında böyük nüfuza sahib olması diaspor quruculuğunda böyük rol oynadı. Bununla yanaşı, ulu öndərin xarici ölkələrdə soydaşlarımızın təşkil etdikləri qurumlar, cəmiyyətlər və təşkilatlarla sıx əlaqə yaratması, problemləri ilə müntəzəm maraqlanması diasporlarımızın formalaşmasını xeyli sürətləndirdi, onların fəaliyyətini stimullaşdırdı. Ulu öndərin diasporların qarşısına qoyduğu ən mühüm vəzifələrdən biri də azərbaycançılıq məfkurəsinin bir ideologiya kimi qəbul edilməsi və dünyanın hər yerində yaşayan soydaşlarımızın bu ideologiya ətrafında birləşməsinə nail olunması idi. İllər keçdikcə diasporlarımızın fəaliyyəti daha da gücləndi. Artıq Azərbaycan həqiqətləri dünyanın ən yüksək tribunalarından dünya ictimaiyyətinə olduğu kimi çatdırıldı. Azərbaycan informasiya blokadasından nəinki azad oldu, hətta bu sahə əksər ölkələri geridə qoydu. Beynəlxalq aləmə bəlli oldu ki, Azərbaycan hökumətinin heç bir dövlətin ərazisində gözü yoxdur. Əksinə, ölkəmiz işğala məruz qalmış dövlətdir. Dövlət başçımızın yeritdiyi daxili və xarici siyasət, həmçinin diasporlarımızın fəaliyyəti hesabına dünya ictimaiyyəti şahidi oldu ki, Azərbaycan sülhsevər, Ermənistan isə işğalçı dövlətdir. Başqa dövlətlərin əraziləri hesabına özünü müstəqil dövlət kimi tanıdan Ermənistan Azərbaycanın ərazisinin 20 faizini işğal etmiş, bir milyondan artıq soydaşımızı öz ata-baba yurdundan didərgin salmışdır. Təəssüf ki, beynəlxalq aləm bu ədalətsizliyə hələ də dözür. Ermənistanın işğalçılıq missiyasını davam etdirməsinə ikili standartdan yanaşır.

Heydər Əliyevin siyasi uzaqgörənliyi, milli təəssübkeşliyi və böyük təşkilatçılığı sayəsində formalaşan diasporlarımız möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin uğurlu fəaliyyəti ilə daha da möhkəmləndi, inkişaf etdi. Möhtərəm Prezidentimizin ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrdə irəliyə doğru atdığı hər bir qətiyyətli addımını müstəqil dövlətimizin beynəlxalq aləmdəki nüfuzunu getdikcə yüksəltməsi və Azərbaycanın iqtisadi qüdrətinin artırması xaricdə yaşayan soydaşlarımızı daha da ruhlandırdı, onları xalqımızın milli maraqları ətrafında daha sıx birləşdirdi. Ölkə Prezidenti fəaliyyətinin ilk günlərindən bəyan etdi ki, hər bir dövlətin xarici siyasətinin uğur qazanmasında mükəmməl formalaşmış və təşkilatlanmış diaspor və lobbinin fəaliyyətinin rolu böyükdür. Ona görə də diaspor quruculuğu işinə xüsusi önəm yetirildi. Biz hadisələrin sonrakı gedişində də bunun şahidi olduq. Artıq dünyanın tanınmış beynəlxalq qurumları və inkişaf etmiş dövlətləri ölkəmiz haqqında əsl reallıqlarla barışmaq məcburiyyətində qaldılar.

2006-cı ilin martında Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə Bakıda Dünya azərbaycanlılarının II qurultayının keçirilməsi diaspor quruculuğu sahəsinə xüsusi diqqətin yetirilməsindən xəbər verirdi. Bu qurultayın keçirilməsində əsas məqsəd diaspor quruculuğu istiqamətində görülmüş işləri qiymətləndirmək, xaricdə yaşayan soydaşlarımızın üzləşdiyi problemləri, yaşadıqları ölkələrin daxili siyasətinə təsir imkanlarını öyrənmək, onlara bu sahədə kömək etmək, tarixi Vətənlə əlaqələrinin genişləndirilməsinə maddi və mənəvi dayaq olmaqdan ibarət idi. Qurultayda xüsusi olaraq qeyd olunmuşdur ki, son illər Azərbaycan Respublikası iqtisadi inkişaf yolu ilə inamla irəliləmiş, ümumi daxili məhsulun və sənaye istehsalının artım tempinə görə dünyanın lider dövlətinə çevrilmişdir. Həyata keçirilən iqtisadi islahatlar və qlobal əhəmiyyətli transregional layihələr ölkəyə investisiya axınını sürətləndirmiş, adambaşına düşən xarici sərmayələrin həcminə görə onu MDB və Şərqi Avropa məkanında ön mövqelərə çıxarmışdır. Qısa vaxt ərzində respublikanın əksər rayonlarının, xüsusən Bakı şəhərinin siması xeyli dəyişmiş, əhalinin rifahının yaxşılaşdırılması istiqamətində təsirli tədbirlər həyata keçirilmişdir. Ölkənin hərbi qüdrəti ildən-ilə artmış, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində çox ciddi işlər görülmüşdür. Bu müddət ərzində aparılan hüquqi və siyasi islahatlar müstəqil dövlətimizin demokratik, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu yolu ilə inamla addımladığını təsdiqləmiş, ölkəmizin beynəlxalq nüfuzunu xeyli yüksəltmişdir. Təbii ki, bütün bu uğurlarda diasporlarımızın fəaliyyətini qeyd etmək mütləq vacibdir.

2007-ci ildə Azərbaycan Prezident İlham Əliyevin ideyası ilə Bakıda keçirilmiş Azərbaycan və türk diaspor rəhbərlərinin I forumu da mühüm əhəmiyyətli bir tədbir kimi tarixə əbədi həkk olundu. Bu, dövlət başçımızın iki xalq arasında, həmçinin türk xalqları arasında birliyin möhkəmləndirilməsinə xüsusi diqqət və qayğısının təzahürü idi. Bu forum iki dövlətin diasporları arasındakı münasibətləri daha da yaxşılaşdırmış, əlaqələri möhkəmləndirmişdir. Beynəlxalq miqyaslı tədbirlərdə Azərbaycan və türk diasporlarının bir mövqedən çıxış etmələri onların düşmənlərinə, xüsusilə güclü erməni lobbisinə sarsıdıcı zərbə vurmuşdur.

Azərbaycan diasporunun vahid təşkilatda birləşməsi istiqamətində görülən işlər artıq öz bəhrəsini verməkdədir. Bunun nəticəsidir ki, diaspor təşkilatlarımızın müxtəlif ölkələrdə bir araya gəldikləri Ümumdünya Azərbaycan Konqresi, Avropa Azərbaycanlıları Konqresi, Türkiyə Azərbaycan Dərnəkləri Federasiyaları, Benilüks Azərbaycanlıları Konqresi, Kanada Azərbaycan Təşkilatları Federasiyası, həmçinin digər qurumlar yaradılıb. Bu sıraya Avropa Azərbaycanlıları Konqresini də əlavə etsək, son illər vahid diaspor təşkilatlarının sayının artdığının şahidi olarıq. Bu isə bizim gücümüzün bir yerə cəmləşməsi və artması deməkdir.

Artıq dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlıların hamısı dərk edir ki, bizim bir Vətənimiz var — bu da Azərbaycandır. Bizim xalqımız böyükdür, çox böyük! Biz 50 milyonuq, dünya miqyasında böyük bir xalqıq! Bir bayraq altında birləşən 50 milyonluq xalqın qarşısında düşmən tab gətirə bilərmi? Sözsüz ki, yox! Ona görə də doğma Vətənimizin qüdrətini daha da artırmaq, möhkəmləndirmək və dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələri sırasına qaldırmaq üçün bir olmalıyıq!

Əliqismət BƏDƏLOV

Xalq qəzeti.- 2010.- 12 yanvar.- S. 4.