Milli təhsilin davamlı inkişafı üçün əsaslı təminat yaradılıb

Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra başqa sahələrdə olduğu kimi, təhsil sahəsində də əsaslı islahatlar həyata keçirilməyə başlanmışdır. Əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş təhsil islahatı son illər sürətlə həyata keçirilmiş, milli təhsilimizin bütün sahələrində canlanma yaranmışdır. Bu gün fəxrlə deyə bilərik ki, Azərbaycanda təhsilin məzmunu yeniləşmiş, milli təhsilimizə informasiya texnologiyaları gətirilmiş, ölkəmizin bütün bölgələrində yeni, müasir tipli məktəblər inşa olunmuş, texniki təhsil sistemində əsaslı islahatlara başlanılmış, ali təhsildə Boloniya sisteminin tətbiqinə keçilmişdir. Bütün bunlar ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin ulu öndərin başladığı təhsil islahatlarını davamlı olaraq həyata keçirməsinin nəticəsidir. Cənab İlham Əliyev ötən müddətdə təhsilin inkişafına xidmət göstərən 16-dan çox Dövlət Proqramına imza atmış, onlardan bir çoxu reallaşmış, bir neçəsi isə hazırda həyata keçirilməkdədir.

Ötən il bu proqramların reallaşması istiqamətində çox önəmli nəticələr əldə olunmuşdur. Təhsili Azərbaycanın davamlı inkişaf strategiyasının ən öncül istiqamətlərindən hesab edən cənab Prezidentimiz bu sahənin inkişafına yönəldilmiş bir sıra sərəncamlar imzalamış, milli təhsilimizin tərəqqisini diqqət mərkəzində saxlamışdır. Məhz bunun nəticəsidir ki, Azərbaycan təhsili ötən ili uğurlu nailiyyətlərlə başa vurmuşdur. Bir fakta diqqət yetirək. Azərbaycan dövləti təhsil sektorunun inkişafına ötən il əvvəlki illərə nisbətən daha çox vəsait ayırmışdır. Belə ki, əgər 2003-cü ildə dövlət büdcəsindən 243253,2 manat məbləğində vəsait ayrılmışdısa, bu vəsait 2008-ci ildə 1,7 milyard, 2009-cu ildə 1,3 milyard manat təşkil etmişdir. 2007-ci ilə nisbətən 2009-cu ildə məktəbəqədər təhsil sahəsində bir təhsil alana düşən xərc 489 manatdan 884 manata, ümumi orta təhsil sahəsində 321 manatdan 577 manata, texniki peşə təhsili sahəsində 713 manatdan 1108 manata, orta ixtisas təhsili sahəsində 431 manatdan 741 manata, ali təhsil sahəsində 539 manatdan 1176 manata yüksəlmişdir. İnvestisiya qoyuluşları da 2004-cü ildəki 58 milyon manatdan 220 manata yüksəlmişdir. Bu cür artım, söz yox ki, təhsilin maddi-texniki bazasını daha da möhkəmləndirməyə əsaslı şərait yaratmışdır.

Ötən ilin ən yaddaqalan hadisələri “Təhsil haqqında” Qanunun Milli Məclis tərəfindən qəbul olunması, ali təhsillə, texniki peşə təhsilinin inkişafı ilə, məktəbəqədər təhsillə bağlı dövlət proqramlarının Prezident sərəncamı ilə təsdiq edilməsi olmuşdur. Bundan başqa, cənab Prezident “ən yaxşı ümumtəhsil məktəbi”, “ən yaxşı müəllim” nominasiyalarını təsdiq edən sərəncam vermişdir.

Son illər məktəbəqədər təhsildə bir sıra yeniliklər baş vermişdir. Belə ki, 240 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi özəlləşdirməyə çıxarılmışdır. Özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələri xeyli artmışdır. Hələ 2007-ci il aprelin 12-də cənab Prezidentin “Azərbaycan Respublikasında məktəbəqədər təhsilin yeniləşdirilməsi proqramı”nı təsdiq edən sərəncamı bu sahədə yeni mərhələnin başlanğıcını qoymuşdu. Bu proqrama uyğun olaraq son 2 ildə ölkədə 28 yeni uşaq bağçası istifadəyə verilmiş, 20 uşaq bağçası əsaslı təmir edilmişdir. 2009-cu ildə 6 özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsi Təhsil Nazirliyinin investisiyası əsasında fəaliyyətə başlamışdır. 2009-cu ildə bu müəssisələr 37 adda təlim vəsaiti ilə təmin olunmuşdur. Bakı şəhərində bağçalara cəlb olunmuş uşaqların sayı 2 min nəfər artmışdır.

Azərbaycanda orta ümumtəhsil məktəblərinin fəaliyyətində də ötən il əsaslı yeniləşmə dövrü olmuşdur. Ümumiyyətlə, son illərdə Azərbaycanın təhsil sistemində həyata keçirilən islahatlar daha çox ümumtəhsil sahəsini əhatə etmişdir. Bu təhsil pilləsində reallaşdırılan dövlət proqramları həm sayına, həm də əhatə dairəsinə görə üstünlük təşkil etmişdir. Dərslik, məktəblərə informasiya texnologiyalarının verilməsi, təhsilin məzmun yeniləşməsi, məktəb tikintisi, yeni avadanlıqlarla təchiz olunma sahəsində həyata keçirilən proqramlar orta ümumtəhsil məktəblərində yeni dövrün əsasını qoymuşdur.

Xüsusilə son illərdə 350 yerlik 1300-dək yeni məktəb binası tikilib istifadəyə verilmişdir. 2008-ci ildə 161 yeni məktəb tikilib istifadəyə verilmiş, 169 məktəb əsaslı təmir edilmişdir. 2009-cu ildə isə 68 yeni məktəb və əlavə korpus tikilmiş, 28 məktəb əsaslı təmir olunmuşdur.

Qeyd edək ki, cənab Prezident məktəb tikintisi sahəsində yeni Dövlət Proqramı imzalamış, hazırda bu proqram əsasında yeni, müasir məktəblər inşa olunur. 2013-cü ilə qədər məktəb tikintisinin həyata keçirilməsini əks etdirən bu proqram bütün bölgələri əhatə edir. Bundan başqa, “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsinə uyğun olaraq Heydər Əliyev Fondu da ölkədə məktəb tikintisini uğurla davam etdirir. 2009-cu ildə fondun təşəbbüsü ilə 1600 şagird yerlik 6 yeni məktəb binası inşa olunmuşdur.

Ölkəmizin tarixində ilk dəfə olaraq fənlər üzrə elektron təlim materialları və əyani vəsaitlər hazırlanıb məktəblərə çatdırılmış, bir neçə məktəbdə “elektron məktəb” layihəsinə başlanmışdır. Söz yox ki, bu, məktəblərdə informasiya texnologiyalarının tətbiqi üzrə Dövlət Proqramının tərkib hissəsi kimi reallaşdırılır. 2009-cu ildə Məlumat və Resurs Mərkəzi yaradılıb, 500 məktəb genişzolaqlı sürətli internetə qoşulub. Şagirdlərə 400 noutbuk hədiyyə edilib. 4 ali təhsil müəssisəsi İKT avadanlığı ilə təmin olunub. Məktəblərə verilmiş kompyuterlər üçün 30 min lisenziyalı proqram təminatı alınıb. 2009-cu il ərzində 2000 nəfərdən artıq pedaqoji işçiyə İKT-nin təhsildə tətbiqi üzrə treninqlər keçirilib.

Ötən il Azərbaycan şagirdləri bir neçə beynəlxalq olimpiadada iştirak edib, yüksək nəticələr qazanmışlar. 2009-cu ilin 3-10 dekabr tarixlərində Bakı şəhərində Heydər Əliyev Fondu, İJSO və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının dəstəyi ilə on beş yaşlı yeniyetmələr arasında fizika, kimya və biologiya fənləri üzrə keçirilmiş olimpiadada 49 ölkədən 600-dən çox şagird iştirak edib. Olimpiadada iştirak edən 12 azərbaycanlı məktəblidən 9-nun adı mükafatçılar sırasında olub.

2009-cu ildə məktəblərimizin II siniflərində kurikulum islahatı davam etdirilib. Yeni kurikulumların tətbiqi ilə əlaqədar 2009-2010-cu dərs ilində I siniflərdə işləyən 9 minədək müəllim xüsusi proqram əsasında öyrədici təlim kurslarından keçirilib və nümunəvi tədris materialları ilə təmin edilib.

Texniki peşə təhsili sahəsində də islahat davam etdirilib. Dövlət Proqramına uyğun olaraq İsmayıllı rayonunda Turizm və Otelçilik üzrə Peşə Tədris Mərkəzinin tikintisi davam etdirilib. Ötən il 3 peşə təhsili müəssisəsi təmir olunub. Yeni dərsliklər hazırlanıb və şagirdlərin istifadəsinə verilib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının ali təhsil sistemində islahatlar üzrə Dövlət Proqramının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamına uyğun olaraq işlər davam etdirilmişdir. Azərbaycanın qocaman ali təhsil müəssisəsi – Bakı Dövlət Universitetinin 90 illik yubileyinin qeyd olunması ilin ən mühüm hadisələrindən olmuşdur.

İndi orta ixtisas təhsili sahəsində də yeni Dövlət Proqramı hazırlanır. Təhsil Nazirliyindən verilən məlumata görə, proqramın layihəsi hazırlanıb Nazirlər Kabinetinə təsdiq üçün göndərilmişdir.

Ötən il təhsil sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıq da xeyli genişlənmişdir. Bu gün Azərbaycandan kənarda öz hesabına və müxtəlif mübadilə proqramları çərçivəsində 10000-ə yaxın tələbə təhsilini davam etdirir. Hazırda dövlət xətti ilə 85 nəfər, “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı” çərçivəsində 446 nəfər azərbaycanlı gənc dünyanın müxtəlif nüfuzlu universitetlərində təhsil alır. 2009-2010-cu tədris ilində isə 303 nəfər azərbaycanlı gənc Dövlət Proqramı çərçivəsində xarici ölkələrin ali məktəblərində təhsil almaq üçün göndərilib. Azərbaycanın ali məktəblərində isə dünyanın 50-yə yaxın ölkəsindən gəlmiş 6812 əcnəbi tələbə təhsil alır.

Göründüyü kimi, ölkəmizdə təhsilə qayğı ildən-ilə artır və Azərbaycan təhsilində aparılan davamlı islahatlar öz real nəticələrini verir. Qarşıda isə yeni vəzifələr durur. Milli təhsilimizin 2010-cu ildə yeni-yeni nailiyyətlər qazanacağı isə şəksizdir.

M.MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2010.- 13 yanvar.- S. 2.