Milli Qurtuluşumuzun zəfər salnaməsinin qürur doğuran səhifələri

1993-cü ilin yayından başlayaraq, ilk növbədə hakimiyyət boşluğu aradan qaldırıldı, respublikanın müxtəlif bölgələrində baş qaldırmış separatçı qüvvələr və parçalanma meylləri sağlam düşüncəli vətəndaşların, xalqın böyük əksəriyyətinin fəal köməyi ilə zərərsizləşdirildi, vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin qarşısı alındı.

Heydər ƏLİYEV,

Ümummilli lider

Bu gün dünyanın elə bir beynəlxalq təşkilatı ola bilməz ki, onun tribunasından Azərbaycanın adı hörmət və ehtiramla çəkilməsin. Dünyanın bütün siyasətçiləri Azərbaycanın haqq işini dəstəkləyir, gənc müstəqil respublikamızın demokratik dəyərlərə verdiyi önəmi yüksək qiymətləndirirlər. Azərbaycan Avropa ailəsinə inteqprasiyanı günü-gündən dərinləşdirir. Rəsmi Bakı dinlər və sivilizasiyalararası dialoqun möhkəmləndirilməsi üçün öz töhfələrini verir, bu təcrübəni hər il yeni bir layihə ilə zənginləşdirir.

Respublikamızda formalaşdırılmış dini və milli tolerantlıq təcrübəsi bütün dünya üçün nümunə kimi göstərilir. Ölkəmiz regionda və Avrasiyada baş verən ictimai-siyasi proseslərin əsas mərkəzlərindən birinə çevrilir. Azərbaycanın iştirakı və ya razılığı olmadan regionda heç bir iqtisadi layihə reallaşdırılmır və sair. Bütün bunlar ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində yaşadığımız məşəqqətli günlərin əzab-əziyyətlərini unutdura biləcəkmi? Əsla yox! Çünki həmin günlərin unudulması mümkün deyil.

Ötən il ölkə qəzetlərindən birində 90-cı illərin ilk yarısı barədə söz açan tanınmış bir müəllifin tarixi faktlarla zəngin olan məqaləsini oxumuşdum. Xalqın yaşadığı ağrı-acıları, üzləşdiyimiz məhrumiyyətləri, xaos və anarxiyanı, hakimiyyətsizliyi, ordudakı özbaşınalığı, hüquq-mühafizə orqanlarındakı pərakəndə fəaliyyəti, siyasətçilərin didişməsini, imkanlı adamların hamısının özünə silahlı dəstələr saxlamasını, iqtisadiyyatın çökməsini, aclıq, işsizlik və yoxsulluğun son həddə çatmasını və bir çox tarixi faktları sadalayan müəllif sonda bir çağırış səsləndirirdi: "Biz ölkəni elə bir şəkildə inkişaf etdirməliyik ki, həmin günləri birdəfəlik yaddaşımızdan silə bilək". Mən məqaləni oxuyandan sonra müəllifin telefon nömrəsini tapıb ona yazının sonundakı çağırışla bağlı etirazımı bildirdim.

Etirazım nədən ibarət idi? Əvvəla, bu danılmaz bir reallıqdır ki, həmin məqalədə qeyd olunan əzab-əziyyətlərin, ağrı-acıların hamısını xalqın bütün təmsilçiləri birlikdə yaşamışıq. Bəlkə də kimsə o məqalədə göstərilənlərdən qat-qat artıq məhrumiyyətlərlə üzləşib. Ancaq 90-cı illərin ilk yarısının reallıqlarını unutmaq barədə çağırış xeyli absurd səslənir. Çünki həmin illərdə Azərbaycan xalqının hələ yüz illər boyu əsla unutmayacağı tarixi hadisələr də baş vermişdi. Ulu öndər Heydər Əliyevin Moskvadan Azərbaycana - konkret olaraq Naxçıvana qayıdışı, onun deputat seçilməsi və Muxtar Respublikanın ali rəhbərliyinə gətirilməsi, Azərbaycanın öz dövlət müstəqilliyini bərpa etməsindən əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikasının adından "sovet" və "sosialist" sözlərinin çıxarılması, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üç rəngli bayrağının Muxtar Respublikanın dövlət bayrağı kimi qaldırılması, Naxçıvanla Türkiyə arasında "Ümid körpüsü"nün açılması, Muxtar Respublika ərazisində Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransının keçirilməsi, ulu öndər Heydər Əliyevin Naxçıvandan Bakıya dəvət edilməsi, qardaş qırğınının qarşısının alınması üçün Gəncəyə reallaşdırılan səfər və nəhayət, Milli Qurtuluş Günümüzün xalqın üzünə gülməsi... hələ yüz illər, əsrlər boyu xalqın yaddaşında yaşayacaq tarixi hadisələrdir. Ona görə də həmin illərin unudulması barədə səsləndirilən tezis tarixə yarımçıq münasibətin təzahürü kimi qiymətləndirilməlidir.

Yeri gəlmişkən, təxminən 10 gün əvvəl tarixə yarımçıq münasibətin bir qədər əks tərəfdən səsləndirilən ikinci nümunəsinin də şahidi olduq. Televiziya vasitəsiylə çıxış edən ziyalılardan biri söylədi ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının yarandığına və böyük Qurtuluşa çatdığımıza görə biz 90-cı illərdə üzləşdiyimiz bütün eybəcərlikləri bir kənara ata bilərik. Əsla düzgün yanaşma deyil. Əgər biz həmin illərdə üzləşdiyimiz mənfi halların hamısını unudarıqsa - belə hallar yüzlərlə, minlərlə idi - onda gənc nəslə Qurtuluşun mahiyyətini izah edərkən fikrimizi hansı müqayisələrlə çatdıracağıq? Yaxud Yeni Azərbaycan Partiyasının xalqın və dövlətin həyatında oynadığı rolu yada salmaq istəyəndə bu partiyanın yaranmasından əvvəlki dövrün hadisələrini xatırlatmasaq, önümüzdəki insana həqiqəti necə çatdıra bilərik? Ona görə də tarixə və tarixi hadisələrə münasibət bildirərkən əlimizdəki əsas tezisi - tarixə Heydər Əliyev münasibətini bayraq etməliyik: "Biz gənc nəslə tarixi siyasət və ya ideologiya xatirinə deyil, məhz tarix naminə öyrətməliyik. Keçmişdə qalan hadisələrin hamısı bizim tariximizdir və onların ağrı-acılısını da, sevincli, iftixarlısını da öyrənməliyik. Olduğu kimi öyrənməliyik və öyrətməliyik". Fikrimizcə, bu yanaşma bir aqillik və mükəmməl ədalət nümunəsidir.

90-cı illərin əvvəllərində yaşadığımız tarixi hadisələr bizə genişmiqyaslı, əhatəli bir məktəb, dərs, örnək oldu. Bütöv bir xalq həmin hadisələrdən mükəmməl dərs aldı. Xalq özünün dostunun və düşməninin kimliyini öyrəndi, onların gücünə bələd oldu. Xalq anladı ki, siyasi diletantları, səriştəsiz insanları məclisin başına keçirmək necə ağır fəsadlar verir. Məhz bu dərsin nəticəsi olaraq azərbaycanlılar 93-cü ilin payızından etibarən bütün seçkilərdə ayıq-sayıqlıq nümayiş etdirdilər. Qeyd edilən dövrün hadisələri sübut etdi ki, xalqı bəlalardan və fəlakətlərdən küçədən gəlmiş siyasətçilər deyil, bilavasitə xalqın liderləri xilas elə bilər. Heydər Əliyev xalqın həqiqi lideri olduğunu 60-cı illərin ortalarından - Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsində ali vəzifələrdə çalışdığı dövrdən sübut etmişdi. Heydər Əliyev xalqın lideri olduğunu heç bir vəzifəsi olmadığı dövrdə - Moskvada 20 Yanvar faciəsinə münasibət bildirərkən sübut etmişdi. Ulu öndər xalqın ümummilli lideri olduğunu düşmən mühasirəsində yaşayan Naxçıvanı bəlalardan və məhrumiyyətlərdən xilas edərkən sübut etmişdi. Ulu öndər xalqın ən ağır günündə milli dövlətçiliyin məhv olmaq təhlükəsi ilə, ölkənin parçalanmaq qorxusu ilə üz-üzə qaldığı zaman Naxçıvandan Bakıya gələrək qətiyyətli addımlar atmasıyla sübut etmişdi ki, o, 50 milyonluq Azərbaycan xalqının yeganə və şəriksiz lideridir.

1993-cü il 15 iyun gününün - Böyük Qurtuluşun Azərbaycan xalqına bəxş etdiyi töhfələrin çox möhtəşəm bir siyahısı mövcuddur və o barədə dönə-dönə, dəfələrlə söz açılıb. Həmin günün bizə bəxş etdiyi ən böyük töhfə isə Azərbaycan tarixinə, siyasətinə və milli-mənəvi dəyərlərinə Heydər Əliyev münasibətinin formalaşmasının başa çatması idi. Ulu öndər özünün məşhur "Azərbaycan XXI əsrin və üçüncü minilliyin ayrıcında" adlı müraciətində yazırdı: "Müstəqil dövlətimiz üçün taleyüklü məsələlərin həyata keçirilməsi tariximizin bir çox qaranlıq səhifələrini açmaqla kimliyimizi tam müəyyən etməyi, milli kökləri ilə bağlı yeni təfəkkürlü gənc nəsil yetişdirilməsini zəruri edir". Mən fəxr edirəm ki, ulu öndərin arzu etdiyi həmin gənc nəslin yetişdirilməsində mən də, təmsil etdiyim Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu da özünəməxsus şəkildə iştirak edirik. Prezident İlham Əliyevin ölkə həyatının bütün sahələrinə olduğu kimi təhsilə göstərdiyi qayğı biz müəllimləri Azərbaycanın daha da çiçəklənməsində fəal iştirak etməyə səsləyir. Müəllimlər İnstitutunun Zaqatala filialının əməkdaşları öz peşə funksiyasını layiqincə yerinə yetirməklə yanaşı, həm də ölkəmiz üçün xüsusi əhəmiyyəti olan ictimai-siyasi hadisələrdə müəllim məsuliyyəti və peşəkarlığı ilə iştirak edirlər.

...Böyük Qurtuluş günü münasibətilə qələmə aldığımız sətirləri Şəki-Zaqatala bölgəsinin tanınmış ziyalılarından biri, AMEA Tarix İnstitutunun direktoru, millət vəkili Yaqub Mahmudovun "Azərbaycan tarixində Heydər Əliyev şəxsiyyəti" adlı kitabından seçdiyimiz cümlələrlə tamamlamaq istəyirik: "1993-cü ildə daxili və xarici düşmənlər Azərbaycan dövlətçiliyini yox olmaq həddinə çatdırmışdılar. Vətənimiz bir dövlət kimi Qafqazın siyasi xəritəsindən silinmək üzrə idi. Lakin Ulu Tanrının ağır sınaq günümüz üçün qoruyub saxladığı qüdrətli tarixi şəxsiyyətimiz xalqın arzusu və təkidi ilə mübarizə meydanına atıldı. Heydər Əliyev qurtuluş mübarizəsinin qalibi oldu. Yoxluqdan varlığa çevrildik..."

Böyük bir dövləti yoxluqdan varlığa çevirən Heydər Əliyev dühası Azərbaycan durduqca yaşayacaqdır.

Tovuz EMİNLİ,

Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu

Zaqatala filialının direktoru

Xalq qəzeti.- 2011.- 12 iyun.- S. 5.