Azərbaycanın müstəqilliyini əbədiləşdirən qayıdış

1993-cü ilin 15 iyunu Azərbaycanın tarixinə əbədi həkk olunub. Ulu öndərin ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmləndirən və əbədiləşdirən qayıdış oldu.

SSRİ-nin süqutundan sonra müstəqillik qazanan Azərbaycan o vaxt sanki dəryada üzən kapitansız gəmiyə bənzəyirdi. Ölkəyə rəhbərlik edənlərin səriştəsizliyi, idarəetmədəki naşılığı Azərbaycanı kiçik xanlıqlara parçalamaq zərurəti ilə qarşılaşdırmışdı. Özbaşınalıq, xaos, anarxiya baş alıb gedirdi. Ayrı-ayrı şəxslərə məxsus qeyri-qanuni silahlı birləşmələr sərhədlərimizi qorumaq əvəzinə, soyğunçuluq, talançılıqla məşğul olurdu. Bir-birini əvəz edən hakimiyyət rəhbərlərinin cəsarətsizliyi yenicə qazanılmış müstəqilliyi uçuruma daha da yaxınlaşdırırdı. Ayaz Mütəllibovdan sonra hakimiyyəti ələ keçirən AXC-Müsavat cütlüyünün səriştəsizliyi ölkədə gərginliyi daha da artırdı. Vəziyyət getdikcə ağırlaşırdı. AXC-Müsavat hakimiyyətinin nümayəndələri arasında yaranmış fikir ayrılığı, prezidentlik iddiası ölkəni vətəndaş müharibəsi həddinə çatdırmışdı. Belə bir məqamda xalqı arxasınca aparmağa qadir olan, camaatın inandığı uzaqgörən, dövlət idarəçiliyində təcrübəsi olan bir liderə böyük ehtiyac yaranmışdı. Xalq bu lider qismində Heydər Əliyevdən başqa kimsəni görmürdü. Həmin vaxt ulu öndər Naxçıvanda idi, muxtar respublikanın Ali Məclisinin sədri işləyirdi. O vaxt Naxçıvan blokada şəraitində idi. Bir tərəfdən ermənilər, o biri tərəfdən isə Azərbaycana rəhbərlik edənlər ulu öndəri çətin vəziyyətə salmaq, sındırmaq üçün Naxçıvanla Bakının əlaqələrini tam kəsmişdilər. Lakin Heydər Əliyevin müdrikliyi, idarəetmə bacarığı bədxahların xəbis niyyətlərini ürəyində qoydu. Bir tərəfdən İran, digər tərəfdən Türkiyə Naxçıvana təmənnasız yardım göstərdilər.

Yaxşı yadımdadır, 1992-ci ilin qışında Naxçıvanda vəziyyət çox ağır idi. Həm enerji, həm də ərzaq qıtlığı insanları çox narahat edirdi. O zaman yerli sakinlərə ağacları kəsib evləri qızdırmağa icazə verdilər. Ulu öndər dedi ki, düzdür, ağacları kəsmək mənim üçün çox ağırdır. Ağacların yerinə yenilərini əkib onları əvvəlki vəziyyətinə çatdırmaq olar. Ancaq insanları geri qaytarmaq mümkün deyil. O, özü isə kerosindən istifadə edərək otağı qızdırır, yarımqaranlıq otaqda yeni yaradacağı partiya üçün proqram və nizamnamə hazırlayırdı. Xalqın çoxsaylı müraciətlərindən sonra ulu öndər yeni partiya yaratmağa və bu partiyaya rəhbərlik etməyə razılıq vermişdi. Ulu öndər bu barədə ona müraciət edən ziyalılara göndərdiyi 24 oktyabr 1992-ci il tarixli cavab məktubunda yazırdı: "...Güman edirəm ki, müstəqil Azərbaycan dövlətinin gələcək həyatının və fəaliyyətinin əsasını təşkil edən demokratiya və siyasi plüralizm şəraitində sizin müraciətinizdə göstərilən Yeni Azərbaycan siyasi partiyasının yaradılması obyektiv zəruriyyətdən doğur. Belə partiya Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında fəal iştirak edərək yeni müstəqil Azərbaycan dövlətinin möhkəmləndirilməsində və inkişafında tarixi rol oynaya bilər.

Əgər belə bir partiya yaradılarsa, onun fəaliyyətində fəal iştirak etməyə hazıram".

1992-ci il noyabr ayının 21-də Naxçıvan şəhərində Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis konfransı keçirildi. Konfransda Azərbaycanın müxtəlif regionlarından təşəbbüs qruplarının 550-dən çox nümayəndəsi iştirak etdi. Konfrans Yeni Azərbaycan Partiyasının təsis edilməsi haqqında qərar qəbul etdi. Heydər Əlirza oğlu Əliyev konfrans nümayəndələri tərəfindən açıq səsvermə yolu ilə Yeni Azərbaycan Partiyasının sədri seçildi. Təsis konfransında Yeni Azərbaycan Partiyası bəyanat qəbul etdi. Ölkənin gələcək inkişaf yollarını özündə ehtiva edən proqram xarakterli bəyanatda Azərbaycandakı hazırkı vəziyyət barədə məlumat verilirdi. Qeyd edilirdi ki, respublikada vəziyyət olduqca ağırdır. Azərbaycan ağır siyasi, iqtisadi, sosial və mədəni böhran keçirir. Lakin bu böhran nə qədər dərin olsa da, başlıca şərt respublikanın bütün həyat sahələrində sabitlik yaratmaq və bu vəziyyətdən çıxmaq üçün təsirli tədbirlər görməkdən ibarətdir.

Bəyanatda bildirilirdi ki, müstəqil Azərbaycanın gələcəyi qanunun, humanizmin və praqmatizmin təntənəsindən asılıdır. Əsl demokratik islahatlar dövlət hakimiyyətinin üç güclü müstəqil bölgüsünə əsaslanmalıdır. Svilizasiyalı dövlətin həyat fəaliyyətinin bu əsas prinsipi tətbiq edilmədən peşəkarlığın üstünlüyünə, klanlığın, qrupbazlığın, korrupsiyanın ləğvinə ümid bəsləmək olmaz. Yaxşı hökumət o deyil ki, insanları xoşbəxt etmək istəyir, yaxşı o hökumətdir ki, buna hansı yollarlasa nail olmağı bacarır.

Buna qədər isə ulu öndərin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə Azərbaycanın üçrəngli milli bayrağı ilk dəfə 1991-ci il noyabrın 17-də Naxçıvanda Ali Məclisin sessiyasında qaldırılmış və Azərbaycan rəhbərliyinə də tövsiyə edilmişdi ki, müstəqil Azərbaycanın bayrağı dövlət bayrağı kimi qəbul edilsin.

Artıq Azərbaycanın bütün regionlarından müdrik şəxsiyyət Heydər Əliyevin sədr olduğu Yeni Azərbaycan Partiyasına üzv olmaq istəyənlərin ardı-arası kəsilmirdi. Azərbaycana rəhbərlik edən AXC-Müsavat cütlüyü rəhbərlərinin bir-birinə qarşı çıxmaları vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı. 1993-cü ilin iyun ayında Gəncədə baş vermiq silahlı toqquşma vətəndaş müharibəsinin yetişməsindən xəbər verirdi. AXC-Müsavat iqtidarının Milli Qəhrəman səviyyəsinə qaldırdığı Surət Hüseynov tabeliyində olan - o həm də korpus komandiri idi - silahlı birləşmələri ermənilərə qarşı yox, öz cəbhədaşlarına, həmfikirlərinə tərəf yönəltmişdi. Gəncəyə gedən iqtidar nümayəndələri, vəzifəli şəxslər bir-birinin ardınca Surət Hüseynovun silahlı dəstələri tərəfindən əsir götürülürdü. Hətta özbaşınalıq, qanunsuzluq o səviyyəyə çatmışdı ki, surətçilər tərəfindən Gəncədə "əsir götürülmüş" baş prokuror İxtiyar Şirinov ölkə Prezidenti Əbülfəz Əliyevin həbs olunması üçün sanksiya da vermişdi. Artıq Surət Hüseynovun silahlı birləşmələri Bakıya hücuma keçmişdilər. Rayonları bir-birinin ardınca "işğal" edən Surət Hüseynovun silahlı dəstəsinin yaxınlaşdığını görən iqtidar nümayəndələri öz canlarını qurtarmaq üçün əl-ayağa düşdülər. Onlar yeganə çıxış yolunu ulu öndər Heydər Əliyevə müraciətdə gördülər. Buna qədər isə ümummilli liderə ardı-arası kəsilməyən müraciətlər olunur, Azərbaycanı parçalanmaqdan, xalqı isə düçar olduğu ağır bəladan qurtarmaq üçün ölkəyə rəhbərliyə dəvət edirdilər. Ölkədə yaranmış hakimiyyətsizlikdən, anarxiyadan, özbaşınalıqdan istifadə edən düşmənlərimiz isə torpaqlarımızı asanlıqla işğal edir, dinc əhalini əsir götürürdülər. Vəziyyətin son dərəcə ağır olduğunu, müstəqilliyimizin məhvə lap yaxınlaşdığını, əhalinin qorxu və təlaş içərisində yaşadığını görən ulu öndər xilaskar kimi Bakıya yollandı. Təbii ki, belə vəziyyətlərdə ümummilli lider heç vaxt öz xalqını darda qoymazdı. İlk növbədə, Vətəninə, millətinə, xalqına olan sonsuz məhəbbəti buna yol verməzdi.

...1993-cü ilin 15 iyunu hər bir azərbaycanlının yaddaşına əbədi həkk olub. Həmin gün ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyi rəsmən təsdiqləndi. Bununla da Azərbaycanın müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi və əbədiləşdirilməsi istiqamətində qətiyyətli addımlar atıldı. Həmin gündən başlayaraq Azərbaycan tədricən demokratik inkişaf yoluna qədəm qoydu, beynəlxalq aləmdə əlaqələrini genişləndirdi. Bu gün Azərbaycanın adının dünyanın inkişaf etmiş dövlətlərinin adları ilə bir cərgədə çəkilməsinə və xalqımızın firavan yaşamasına görə yalnız ümummilli lider Heydər Əliyevə borcluyuq. Ulu öndərin xalqımız qarşısında xidmətlərini sadalamaqla qurtaran deyil. Bunlardan biri də, deyərdim ki, ən önəmlisi özündən sonra ləyaqətli varis yetirməsidir. Fəxr edirik ki, ulu öndərin ən layiqli yetirməsi möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev Heydər Əliyevin siyasi xəttini özünəməxsus müdrikliklə davam etdirir. Ulu öndərin 2003-cü il oktyabrın 2-də xalqa müraciətində səsləndirdiyi fikirlər bu gün hər birimizin xatirindədir. O demişdir: "İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri sizin köməyiniz və dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm".

Əli ƏLİYEV,

Nizami Rayon Əhalinin

Sosial Müdafiəsi Mərkəzinin

direktoru, YAP Yasamal rayon

təşkilatı idarə heyətinin üzvü

Xalq qəzeti.- 2011.-19 iyun.- S. 4.