Yevlax: inkişaf sürətli və davamlıdır

Son illər Yevlax rayonunda aparılan sürətli və davamlı quruculuq işləri bölgənin simasını tamamilə dəyişmişdir. Yevlax şəhəri Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, nəinki ölkənin, eləcə də Avropanın yaraşıqlı, gözəl şəhərlərindən birinə çevrilmişdir. Rayonda bir sıra yeni istehsal sahələri yaradılmış, bir çox sosial problemlər həll edilmiş, əhalinin güzəranı əsaslı surətdə yaxşılaşmışdır. Ötən il bu proses bütün istiqamətlərdə uğurla davam etdirilmiş, yeni yüksək nailiyyətlər qazanılmışdır.

Bütün bunlar barədə ətraflı söz açan Yevlax Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Qoca Səmədov ötən il ölkəmizin uğurları fonunda rayonun başlıca yekunlarını təhlil edərək bildirdi ki, 2010-cu il sosial-iqtisadi inkişaf baxımından bölgə üçün də sevindirici olmuşdur. Yevlaxlılar ötən ili oktyabr ayının 14 də və noyabrın 10-da Prezident İlham Əliyevin rayona səfərlərinin və bu zaman işimizə verdiyi yüksək qiymətin, şəhərimiz haqqında söylədiyi dəyərli fikirlərin təsiri altındadır. Dövlət başçısının daimi diqqət və qayğısını dərindən hiss edən yevlaxlılar əvvəlki dövrlərdə olduğu kimi, 2010-cu ildə də rayonun hərtərəfli inkişafı üçün bütün qüvvələrini səfərbərliyə almışlar. Geniş quruculuq, abadlıq, tikinti işləri aparılması davam etdirilmiş, infrastrukturun yaxşılaşdırılmasına, adamları narahat edən çətinliklərin, problemlərin aradan qaldırılmasına xüsusi fikir verilmişdir.

Ötən ilin iqtisadi uğurlarından söz açan məruzəçi göstərdi ki, 2010-cu ildə ümumdaxili məhsulun həcmi 569,9 milyon manat olmuşdur. Bu, 2009-cu ilə nisbətən 143,2 milyon manat və yaxud 33,5 faiz çoxdur. Ümumdaxili məhsulun 98,5 faizi qeyri-dövlət sektorunda istehsal olunmuşdur. Artım əsasən məhsul istehsalının, tikinti işlərinin və xidmətlərin hesabına olmuşdur. Ümumdaxili məhsulun 11,4 milyon manatını sənaye, 68,2 milyon manatını kənd təsərrüfatı, 287,6 milyon manatını tikinti, 162,2 milyon manatını ticarət, 4,1 milyon manatını nəqliyyat, 0,8 milyon manatını rabitə, 35,6 milyon manatını digər xidmətlər təşkil etmişdir. İstehsal olunmuş 5 milyon 129,3 min manatlıq sənaye məhsulu ixrac olunmuşdur. Bu, satılmış sənaye məhsulunun 49,7 faizini təşkil edir. Hər nəfərə 4753,4 manat ümumdaxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2009-cu ilə nisbətən 1149,7 manat və yaxud 31,9 faiz çoxdur.

Rayon üzrə orta aylıq əmək haqqı 174,6 manat olmuşdur ki, bu da 2009-cu illə müqayisədə 5,2 manat çoxdur. 2010-cu ildə əhalinin pul gəliri 313,5 miylon manat olmuşdur. Bu, 2009-cu ilə nisbətən 77,9 milyon manat və yaxud 33,1 faiz çoxdur. Adambaşına (hər nəfərə) pul gəlirləri 2614,4 manat olmuşdur. Bu isə 2009-cu ilə nisbətən 625,2 manat və ya 31,4 faiz çoxdur.

Pərakəndə əmtəə dövriyyəsi və pullu xidmətlərin ümumi həcmi 162,2 milyon manat olmuşdur. Bu, 2009-cu il ilə müqayisədə 17,7 faiz və yaxud 24,3 milyon manat çoxdur. 68 ticarət və xidmət obyekti tikilmişdir. 510 hüquqi, 3441 fiziki şəxs ticarət, iaşə və digər xidmət sahələrində fəaliyyət göstərir.

Hesabat dövründə ümumilikdə 68,2 milyon manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal olunmuşdur ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə faktiki qiymətlərlə 13,6 faiz çoxdur. 2011-ci ilin məhsulu üçün 2191 nəfər buğda istehsalçısına 469,6 min manat dövlət yardımı verilmişdir. Keçən il torpaq mülkiyyətçilərinə 1076 tondan çox mineral gübrə güzəştli şərtlərlə satılmışdır. Nəticədə bu ilin məhsulu üçün 14054 hektar sahədə taxıl əkilmişdir ki, bundan da 11790 hektarı buğdadır. Keçən il taxıl istehsalı 29,9 min tona çatmışdır. Obyektiv səbəblərdən taxıl istehsalı əvvəlki ilə nisbətən 13,9 min ton azalmışdır. 2010-cu ilin məhsulu üçün 8709 nəfər kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına 1 milyon 354,7 min manat yardım ödənilmişdir. Bundan əlavə, 1-ci və 2-ci reprudiksiyalı toxum istehsal edən 4 toxumçuluq təsərrüfatına 165 min manat subsidiya ödənilmişdir.

2010-cu ildə 2009-cu ilə nisbətən iri malın sayı 221 baş, qoyunların sayı 1812 baş, quşların sayı 1246 baş artmışdır. 2009-cu illə müqayisədə 72 ton ət, 291 ton süd, 115,2 min ədəd yumurta, 4,2 ton yun, 498 ton pambıq çox istehsal edilmişdir.

2010-cu ildə 140 km təsərrüfatdaxili suvarma kanalları, 41 km açıq drenlər, 13 km-də Mil-Qarabağ kollektoru, 15 km-də Yuxarı Qarabağ Kanalı, 30 km-də Yuxarı Şirvan kanalı lildən təmizlənmişdir. 11 min kubmetr torpaq həcmində Yuxarı Qarabağ kanalında sahilbərkitmə işləri aparılmışdır. 130 hidrotexniki qurğuda, 9 nasos stansiyasında əsaslı və cari təmir işləri aparılmışdır.

2010-cu ildə sahibkarlara, iş adamlarına 15 miylon 480,9 min manat kredit verilmiş, əhalidən 3 milyon 721,7 min manat əmanət qəbul edilmişdir. Ötən il 1843 iş yeri açılmışdır. Onlardan 1218-i daimidir. Ümumilikdə, 2004-2010-cu illərdə rayonda 14822 iş yeri yaradılmışdır ki, onlardan 8004-ü daimidir. Keçən il 2009-cu ilə nisbətən əhalinin artımı 1494 nəfər olmuşdur. Bu, əsasən, doğuşların sayının artması, ölüm hallarının azalması və şəhərə gələnlərin sayının artması hesabına olmuşdur. 2010-cu ildə miqrasiya saldosu +58 olmuşdur. Ötən il 2376 uşaq doğulmuşdur. Bu, son 10 ildə ən yüksək göstərici olmaqla, 2009-cu ildəkinə nisbətən doğulanların sayı 560 nəfər çox olmuşdur.

Tikinti-quraşdırma, abadlıq sahəsində uğurlardan danışan başçı bildirdi ki, 2010-cu il ərzində bütün maliyyə mənbələri hesabına şəhərdə və rayon ərazisində kapital qoyuluşunun həcmi 336,6 milyon manat olmuşdur. Bu, 2009-cu ilə nisbətən 155,2 milyon manat və yaxud 85,6 faiz çoxdur. Keçən il 246 milyon manat əsas kapitala yönəldilmişdir. Bu da 2009-cu ilə nisbətən 109,9 milyon manat və ya 80,8 faiz çoxdur.

Şəhərdə və kəndlərdə 4 məktəb binası, şəhərdə 600 şagird yerlik 1 nömrəli orta məktəb, Cırdaxan və Xaldan kəndlərində 180 şagird yerlik əsas, Meyvəli kəndində 40 şagird yerlik ibtidai məktəb binaları tikilmişdir. Şəhərdə və rayonda məskunlaşmış məcburi köçkünlər üçün 612 mənzilli 10 ədəd 5 mərtəbəli yaşayış binaları, 480 şagird yerlik orta məktəb, uşaq bağçası və digər infrastaktur obyektlərdən ibarət yaşayış məhəlləsi tikilib istifadəyə verilmişdir. Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün 4 mərtəbəli 36 mənzilli yaşayış binası istifadəyə verilmişdir. Hazırda Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün yeni 4 mərtəbəli 36 mənzilli yaşayış binası tikilir. Eyni zamanda, şəhərin Nizami prospektində 4 mərtəbəli 20 mənzilli yaşayış binasının tikintisinə başlanmışdır.

2010-cu ildə Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Yevlax şöbəsinin, Əhalinin Sosial Müdafiə Mərkəzinin, Dövlət Miqrasiya Xidmətinin, Qanunsuz Miqratların Saxlanması Yevlax Mərkəzinin, "Bank-of-Azərbaycan" Bankının Yevlax filialının, Baytarlıq İdarəsinin inzibati binaları istifadəyə verilmişdir. "Azərtoxum" MMC toxum emalı müəssisəsi və "Beton" ASC-nin tərkibində saatda 60 kubmetr beton istehsal edən zavod tikilərək istismara verilmişdir. Şəhərin Nizami prospektində, İ.Dəmirov küçəsində, 31-ci məhəllədə 37 binanın daş örtükləri təmir olunaraq dəyişdirilmiş və metal kirəmit vurulmuşdur. 1 ədəd 5 mərtəbəli binanın fasadı alkopanla üzlənmişdir.

Uşaq-Gənclər İdman Məktəbinin üzgüçülük hovuzunun, Mərkəzi Bankın Yevlax Ərazi İdarəsi və Ehtiyatların İdarəetmə Mərkəzinin, Könüllü Hərbi Vətənpərvərlik Texniki İdman Cəmiyyətinin, "Beynəlxalq Bankın" Yevlax filialının binalarının tikintisi davam etdirilmişdir. Sahibkarların hesabına hər biri 72 mənzilli olan 2 ədəd 6 mərtəbəli yaşayış binasının tikintisi başa çatdırılmışdır. Şəhərdə avtovağzal kompleksi tikilir və dəmir yol vağzalı binasında yenidənqurma işləri görülür.

2011-ci il turizm ilə elan edilmişdir. Bu baxımdan Kür çayının sahilində 5 ulduzlu otelin və 2 kilometr uzunluğunda bulvar kompleksinin tikintisinin xususi əhəmiyyəti vardır. Artıq Bulvar kompleksinin birinci hissəsinin tikintisi başa çatmışdır.

Laminat-parket zavodunun, ayaqqabı fabrikinin, "Lalə-Tekstil" MMC fabrikinin ikinci növbəsinin, dekorotiv plitə istehsalı sexinin tikintisi, Beton-ASC dəmir-beton məmulatları zavodunun yenidən qurulması nəticəsində yeni iş yerləri yaradılacaq və əhalinin məşğulluğunun səviyyəsi artacaqdır.

Şəhərdə, maqistral avtomobil yollarının kənarlarında 259 min ədəd müxtəlif növ ağaclar, 320 min ədəd dekorativ lüqustr, 165 min ədəd qızıl gül kolları əkilmişdir. 100 hektar meşə zolağı salınmış, 216 min ağac əkilmişdir, 110 hektar meşə zolaqları bərpa edilmişdir.

Məruzəçi daha sonra sosial sahələrin uğurlarından danışaraq bildirdi ki, əhalinin içməli su ilə təmin olunması nasos stansiyalarına, artezian və subartezianların istimarı daim diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. İçməli suyu olmayan 17 kəndə sutəmizləyici qurğular quraşdırılmış, 85 kilometr uzunluğunda kəndarası su xətləri çəkilmiş və 175 bulaq tikilmişdir. Əhali ekoloji cəhətdən təmiz su ilə təmin olunmuşdur. Ərəbbəsrə, Meyvəli, Hürüuşağı və Balçılı kəndlərində də içməli sutəmizləyici qurğuların tikintisi planlaşdırılmışdır.

Keçən il 12 kilometr 10 və 6 kv - luq, 1,8 km 0,4 kv- luq elektirik verilişi hava xətləri əsaslı təmir olunmuşdur. 112 elektrik dirəyi dəyişdirilmiş, 12 transformator quraşdırılmış və 33 transformator məntəqəsi təmir olunmuşdur. Hazırda şəhər və kənd yaşayış məntəqələri 24 saat elektrik enerjisi ilə təmin olunur.

İl ərzində rayonun 10 yaşayış məntəqəsi - Səmədabad, Varvara, Qaramanlı, Hacımahmudlu, Nuralılar, Tanrıqulular, Boşçalı, Hürüuşağı kəndləri, "İrəvanlı" qəsəbəsi, Aran qəsəbəsi təbii qaz ilə təmin olunmuşdur. Beləliklə, rayonun 49 qəsəbə və kəndindən 20-i təbii qaz ilə təmin olunmuşdur. Bu işlərin görülməsi üçün 32,5 km orta təzyiqli daşıyıcı, 28 km paylayıcı, cəmi 60,8 kilometr qaz xətti çəkilmişdir. Cırdaxan qaz paylayıcı stansiyasından şəhərə gələn daşıyıcı xəttin 3,8 km-i dəyişdirilmiş, Nizami prospekti, Q.Nəbi, Koroğlu, Bakıxanov küçələrində 5,6 kilometr qaz xətləri çəkilmişdir.

Əvvəlki illərə nisbətən əhaliyə göstərilən rabitə və poçt xidmətlərinin səviyyəsi artmışdır. Bu sahəyə 225 min manat vəsait ayrılmışdır ki, bu da 2009-cu ilə nisbətən 65,5 min və ya 40,9 faiz çoxdur. Mərkəzi və kənd ATS-nin tutumlarının artımı hesabına əhaliyə şəhərdə 164, kəndlərdə isə 147, cəmi 311 telefon çəkilmişdir. Rayonun 5 kəndində - Xaldan, Gülövşə, Nəmərli, Meyvəli, Tanrıqulular kəndlərində poçt şöbələri üçün binalar tikilib istifadəyə verilmişdir.

2010-cu ildə orta məktəbi bitirmiş 998 nəfərdən 743 nəfəri ali məktəblərə sənəd vermiş, onlardan 255 nəfər ali məktəblərə qəbul olmuşdur. 2 nəfər 600-dən, 28 nəfəri isə 500-dən çox bal toplamışdır. Məzunlardan 2 nəfəri Türkiyə Respublikasının, 4 nəfəri Rusiya Federasiyasının ali məktəblərinə qəbul olunmuşdu.

Respublika səhiyyə nazirinin 5 avqust 2009-cu il tarixli 95 nömrəli "Yevlax rayonunun tibb müəssisələri şəbəkəsində dəyişikliklərin edilməsi barədə" əmrinə əsasən 9 kənd xəstəxanası həkim məntəqəsinə, Yuxarı Qarxun kənd feldşer-mama məntəqəsi tibb məntəqəsinə çevrilmiş, Cırdaxan kəndində və İrəvanlı qəsəbəsində yeni tibb məntəqələri yaradılmışdır. Ana və uşaqlara göstərilən səhiyyə xidmətinin yaxşılaşdırılması, bu sahəyə vahid nəzarətin əlaqəli təşkili, cərrahiyyə xidmətinin yaxşılaşdırılması üçün ginekologiya və doğum şöbələrinin əsasında 40 çarpayılıq mamalıq-ginekologiya şöbəsi yaradılmışdır. Ailə Planlaşdırılması və Reproduktiv Sağlamlıq Mərkəzi qadın məsləhətxanasının binasına köçürülmüşdür. Xəstələrin əlaqəli müalicəsinin təşkili məqsədilə xəstəxanada 60 çarpayılıq vahid cərrahiyyə şöbəsi təşkil edilmişdir.

Yeni yaradılan elektron kitabxanada, əsaslı təmir olunan uşaq kitabxanasında əhaliyə göstərilən xidmətin keyfiyyəti yüksəlmiş, oxucuların kütləviliyi artmışdır. Əlamətdar və tarixi günlərlə, bayramlarla əlaqədar Heydər Əliyev adına meydanda, Heydər Əliyev adına sarayda və Heydər Əliyev adına xiyabanda keçirilən şənliklərdə minlərlə yevlaxlı iştirak etmişdir.

Şəhərdə Regionlal Televiziyanın fəaliyyət göstərməsi əhalinin operativ məlumat əldə etməsinə, informasiya dairəsinin genişlənməsinə böyük imkan yaratmışdır. Region qəzetləri içərisində ən yüksək - 7 mindən çox tirajla çap olunan "Kür" qəzetində əhalinin sosial problemlərinin həlli, şəhərin mədəni həyatı, iş adamlarına verilən qiymət, sahibkarlığın inkişafı istiqamətində görülən işlər daim öz əksini tapır və qəzetin prioritet istiqamətini təşkil edir.

Məruzəçi daha sonra tikilməkdə olan 27, tikiləcək 25, əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılacaq 9 istehsal, sosial-mədəni və xidmət obyekti barədə də məlumat verdi.

Toplantıda cari ildə rayonun məsul şəxsləri, kollektivləri qarşısında duran vəzifələrdən də ətraflı söz açıldı. Mövcud çatışmazlıqlar təhlil edildi, qarşıda duran təxirəsalınmaz işlər açıqlandı.

Prezident Administrasiyasının məsul işçisi Məhərrəm Quliyev və Milli Məclisin deputatları Əli Hüseynov və İlham Məmmədov toplantıda çıxış etmişlər.

Ziyəddin SULTANOV

Xalq qəzeti.- 2011.- 5 mart.- S. 6.