Türkdilli Ölkələrin Parlament Assambleyasının (TürkPA) II plenar sessiyası başa çatmışdır

27-28 aprel 2011-ci il tarixdə Qazaxıstan Respublikasının paytaxtı Astana şəhərində Türkdilli Ölkələrin Parlament Assambleyasının II plenar sessiyası keçirilmişdir. Plenar sessiya Azərbaycan, Qazaxıstan və Qırğızıstanın müstəqillik qazanmasının 20-ci ildönümünə həsr olunmuşdur.

Plenar sessiyada Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədri Oqtay Əsədovun, Qazaxıstan Respublikasının Parlamenti Məclisinin sədri Ural Muxamedcanovun, Qazaxıstan Respublikasının Parlamenti Senatının sədri Kayrat Maminin, Qırğızıstan Respublikası Coqorku Keneşinin sədri Axmatbek Keldibekovun və Turkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Mehmet Ali Şahinin rəhbərliyi altında nümayəndə heyətləri iştirak etmişlər.

İslam Konfransı Təşkilatı Parlament İttifaqının Baş katibi Mahmud Erol Kılıç, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Baş katibi, səfir Halil Akıncı, Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin baş katibinin müavini Serhad Varlı, TÜRKSOY-un Baş katibinin müavini Fırat Purtaş da xüsusi qonaq qismində plenar sessiyaya qatılmışlar.

Əvvəlcə TürkPA üzvü olan ölkələrin - Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Türkiyə parlament sədrlərinin iştirakı ilə Assambleya Şurasının iclası keçirilmişdir. Şuranın iclasını TürkPA-nın fəaliyyətdə olan sədri, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədri Oqtay Əsədov açmış, daha sonra rəsmi mərasim ilə sədrlik Azərbaycandan Qazaxıstana keçmişdir. Assambleya Şurasının iclasında baş katib tərəfindən 2010-cu il üzrə illik fəaliyyət hesabatı, 2011-2012-ci illər üçün hazırlanmış büdcə layihələri təqdim olunmuş, TürkPA beynəlxalq müşahidəçilər missiyasının Qırğızıstanda və Azərbaycanda keçirilmiş parlament seçkilərində, Qazaxıstanda keçirilmiş növbədənkənar prezident seçkilərində iştirakı ilə bağlı məlumatlar dinlənilmiş, assambleyanın reqlamentinə, katibliyin əsasnaməsinə əlavə və dəyişikliklərin edilməsinə dair müzakirələr aparılmışdır. TürkPA-nın rəsmi bayrağı və emblemi, Qırğızıstan tərəfinin təqdimatı əsasında Coqorku Keneşin nümayəndəsinin, TürkPA baş katibinin müavini vəzifəsinə seçilməsi və növbəti III plenar sessiyanın Bişkekdə keçirilməsi məsələləri plenar sessiyanın gündəliyinə daxil edilmişdir. Həmçinin, İslam Konfransı Təşkilatı Parlament İttifaqının müraciətinə baxılaraq, sözügedən təşkilata TürkPA-da müşahidəçi statusu verilmişdir.

İclasın sonunda İstanbul Sazişinə edilmiş əlavə və düzəlişlərə və TürkPA üzvü olan ölkələrin parlamentlərinin kitabxanaları arasında əməkdaşlığa dair protokolların imzalanma mərasimi keçirilmişdir.

TürkPA-nın II plenar sessiyası öz işini davam etdirmişdir. Sessiyanı TürkPA-nın fəaliyyətdə olan sədri, Qazaxıstan Respublikasının Parlamenti Məclisinin sədri Ural Muxamedcanov açmış, daha sonra digər parlamentlərin sədrlərinin çıxışları dinlənilmişdir. Sessiyada katibliyin 2011-2012-ci illər üçün nəzərdə tutulmuş büdcəsi, assambleyanın reqlamentinə və katibliyin əsasnaməsinə əlavə və dəyişikliklər, TürkPA-nın rəsmi bayraq və emblemi qəbul edilmişdir.

Daha sonra Qazaxıstan tərəfindən təqdim olunmuş namizəd TürkPA baş katibinin müavini vəzifəsinə seçilmiş, III plenar sessiyanın Bişkekdə keçirilməsi ilə bağlı qərar qəbul edilmişdir.

Bundan başqa TürkPA-nın yeni dörd daimi komissiyası yaradılmışdır. Yeni yaradılmış Beynəlxalq əlaqələr komissiyasının sədrliyinə Azərbaycan nümayəndə heyətinin üzvü Əhliman Əmiraslanov, sosial, mədəni və humanitar məsələləri komissiyasının sədrliyinə Qazaxıstan nümayəndə heyətinin üzvü Qarifolla Yesim, iqtisadiyyat, ticarət və maliyyə məsələləri komissiyasının sədrliyinə Qırğızıstan nümayəndə heyətinin üzvü Kocobek Rıspayev və Hüquq məsələləri komissiyasının sədrliyinə Türkiyə nümayəndə heyətinin üzvü Agah Kafkas seçilmişlər.

Yeni reqlamentə əsasən daimi komissiyaların səlahiyyətləri və fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilmişdir.

TürkPA katibliyinin əsasnaməsinə edilmiş əlavə və dəyişikliklərə əsasən yeni yaradılmış daimi komissiyaların işinin səmərəliyini təmin etmək məqsədi ilə komissiya katibləri vəzifəsi təsis edilmiş, səlahiyyətləri və fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilmişdir.

TürkPA Baş Katibinin, onun müavinlərinin və komissiya katiblərinin beynəlxalq məmur hesab edilməsi ilə bağlı bəndlər də TürkPA Katibliyinin Əsasnaməsinə daxil edilmişdir.

İstanbul Sazişinə edilmiş yeni dəyişiklərlə TürkPA-nın rəsmi dilləri tərkibinə BMT-nin rəsmi dillərindən biri olan ingilis dili əlavə edilmiş, üzv dövlətlərin TürkPA-dakı nümayəndə heyətlərinin say tərkibi 7-dən 9-a çatdırılmış, Qazaxıstan Parlamenti Senatının sədri TürkPA Assambleya Şurasının üzvlüyünə daxil edilmişdir.

Tədbirin sonunda sessiyanın yekun sənədi olan Astana Bəyannaməsi qəbul edilmiş və üzv ölkələrin parlament sədrlərinin iştirakı ilə mətbuat konfransı keçirilmişdir.

Əliqismət BƏDƏLOV

Xalq qəzeti.- 2011.- 5 may.- S. 12.