"Turizm ili" Zaqatalada böyük inkişafa səbəb olacaqdır

Dövlət başçısının bu sahəyə qayğısı ölkənin bütün regionlarını əhatə edir

Qax və Zaqatala rayonlarının turizm potensialını əks etdirən stendlər də diqqəti çəkdi. Burada əks olunan məlumatlardan da görünürdü ki, bölgənin turizm imkanları kifayət qədər inkişaf etmişdir. Hazırda Qaxda yeddi, Zaqatalada isə altı turizm obyekti fəaliyyət göstərir.

Bakıda keçirilən 10-cu Azərbaycan Beynəlxalq turizm və səyahətlər, 2-ci Ümumrespublika daxili turizm sərgiləri barədə verilən rəsmi informasiyadan.

"Xalq qəzeti", 30 aprel, 2011-ci il

Bu gün Azərbaycanda elə bir sahə ola bilməz ki, orada inkişaf, tərəqqi ötən illərə və hətta, ötən ilə nisbətən daha genişmiqyaslı olmasın. Turizm sektoru da ölkənin ümumi inkişafı fonunda özünəməxsus bir tərəqqi yolu keçmişdir. Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş 12 aprel tarixli iclasında səsləndirilən fikirlər də bir daha sübut etdi ki, dövlət və dövlət başçısı bu sahədə əldə edilən nailiyyətlərlə kifayətlənmir, yeni-yeni uğurların qazanılması üçün çox ciddi tədbirlər həyata keçirilir.

Aprelin 30-da Bakıda keçirilən 10-cu Azərbaycan Beynəlxalq turizm və səyahətlər, 2-ci Ümumrespublika daxili turizm sərgilərində ölkə başçısı İlham Əliyevə və Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya verilən məlumatlardan da görünürdü ki, gənc müstəqil Azərbaycan bu sahədə kifayət qədər uğurlara imza atmışdır. Xüsusilə diqqət çəkən məqamlardan biri də odur ki, bu gün Azərbaycanın hansısa bölgəsi deyil, respublikanın bütün ərazisi öz turizm potensialını zənginləşdirir.

Daxili turizm mövzusunda keçirilən ümumrespublika sərgilərinin hər ikisində Zaqatalanın turizm imkanları yüksək səviyyədə təqdim olunmuş və böyük maraqla qarşılanmışdır. Məhz elə bu səbəbdən də Zaqatalanın təbiəti, tarixi, mədəniyyəti, dünəni və bu günü barədə bir çox məqamları yada salmaq istədik. Çünki Zaqatala beynəlxalq hava limanının istifadəyə verilməsindən sonra bu zonaya üz tutan əcnəbi turistlərin sayı ildən-ilə artır. Üstəlik, bu gün-sabah artıq turizm mövsümü başlanır. İlin bütün aylarında füsunkar olan Zaqatala təbiəti indi sanki hər addımda qonaq dəvət edir.

Zaqatala rayon mədəniyyət və turizm şöbəsində öyrəndik ki, "Turizm ili"nin yekunları rayon üçün böyük iqtisadi səmərə, sosial inkişaf və bu qədim diyarın tarix-mədəniyyət abidələrinin təbliği baxımından əhəmiyyətli olacaqdır. Rayon mədəniyyət və turizm şöbəsinin müdiri Səfər Ramazanov Zaqatalanın turizm imkanları barədə kifayət qədər ətraflı məlumat verdi:

- Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət proqramları nəticəsində bu rayon da sözün əsl mənasında intibah dövrünü yaşayır. Zaqatala tarixi və təbii gözəlliyini saxlamaqla müasir və gözəl bir şəhərə çevrilir. Bildiyimiz kimi, 2011-ci ili cənab Prezidentimiz "Turizm ili" elan eitmişdir.

Əvvəla, onu qeyd etmək istərdim ki, rayonumuz flora və fauna cəhətdən zəngin olduğuna görə burada turizmin inkişafına böyük imkanlar vardır. Belə ki, rayon ərazisində kifayət qədər turizm obyekti fəaliyyət göstərir. Bu obyektlər sırasında "İsoil", "Qafqaz", "Zaqatala", "Turqut", SMU-2, Olimpiya kompleksi, "Ləzzət" istirahət guşəsi əsas yeri tutur. Adı çəkilən turizm obyektləri bir gündə 375-400 nəfər turisti qəbul etmək imkanına malikdir. Obyektlərdə çalışan xidmət heyətinin hamısı gənclərdir.

Rayonumuzda son 4-5 ildə turizm sahəsinə böyük diqqət yetirilir. Bundan əlavə, son illər 5 mədəniyyət müəssisəsi tikilib, 50 mədəniyyət müəssisəsi təmir olunub. Turizm ilində hotellərin, yeni turizm mərkəzlərinin təşkili nəzərdə tutulub. Rayonun mərkəzində yerləşən qədim Qala düzü pilləkənləri öz qədim üslubunu saxlanmaqla təmir olunub istifadəyə verilmişdir. Şəhərin mərkəzində yerləşən tarix-mədəniyyət qoruğunun və Alban məbədinin əsaslı təmiri ilə bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi qarşısında məsələ qaldırılıb. Yeni parklar, turizm obyektləri, rayon mədəniyyət evi məhz son illərdə istifadəyə verildi.

Son illər rayonumuza gələn turistlərin sayı artmışdır. 2010-cu ildə bu göstərici 4000 nəfərə çatmışdır. Bu, bizim hotellərdən aldığımız məlumatdır. Kəndlərdə qalanların sayı isə daha çoxdur. Turistlər əsasən Yuxarı Çardaxlar kəndində yerləşən Pəri Qalasına, Car kəndindəki Çingöz qalaya, Zaqatala qalasına, Alban məbədinə, bəzi məscidlərə, təbiət möcüzəsi olan "Çinar" ağaclarına, parklarımıza, "Şəlalə"yə daha çox maraq göstərirlər. Onu da deyim ki, rayonumuzda dövlət qeydiyyatlarına düşən 108 daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi mövcuddur. Yeri gəlmişkən, əlavə edim ki, artıq Zaqatala Qoruğunun ərazisində turizm istirahət mərkəzinin yaradılması gündəmdədir.

Turistlərin əsas maraqlandığı yerlərdən biri də Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyidir. Muzeyin çox zəngin fondu vardır ki, burada 16 min eksponat qorunur və nümayiş etdirilir. Muzeyin gələcəkdə Qoruq ərazisinə köçürülməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Zəngin tariximizin, folklorumuzun olması turistlərdə maraq oyadır. Onlar rayonumuzun gözəlliyinə heyran olurlar. Hər il yay mövsümündə həm qonaqların, həm də əhalinin istirahətinin təşkili üçün əvvəlcədən qrafik əsasında Heydər Əliyev adına parkda həftədə bir dəfə bədii özfəaliyyət kollektivlərinin çıxışı təşkil olunur. Rayonumuzda artıq bir neçə ildir ki, Turizm informasiya mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Mərkəzin əsas işi rayonumuzun turizm potensialını daha əhatəli şəkildə təbliğ etməkdən ibarətdir.

Səfər müəllim Zaqataladakı "Heydər parkı", Zərifə Əliyeva adına park, Dədə Qorqud meydanı, Tarix-mədəniyyət qoruğu, Car kəndindəki Cingöz qalası barədə, eləcə də respublikanın ən bol sulu şəlaləsi olan Qəbizdərə kəndi, bizim eranın dördüncü - beşinci əsrlərinə aid alban abidələri olan Yuxarı Tala kəndi, 16-17 əsr əvvəllərə aid "Pəri qalası" və "Qız qalası" abidələri olan Yuxarı Çardaxlar kəndinin turizm imkanları barədə əhatəli söhbət açdı. Bütün bu tarixi və təbii turizm imkanlarını müasir Olimpiya İdman Kompleksi, beynəlxalq hava limanı və rahat avtomobil yolları daha da zənginləşdirir. Ən başlıcası isə Zaqatalaya gələn istənilən qonağı gülərüzlü, mehriban rəftarlı xidməti personal qarşılayır. Mütəxəssislərin fikrincə, müasir turizmdə bu, əsas amillərdən biridir.

Zaqatalanın turizm imkanlarına aid olan, tarixi faktlarla maraqlanan əcnəbi turistlərin diqqətini daha çox cəlb edən Zaqatala qalası haqqında xeyli məlumat əldə etdik.

Əlverişli hərbi-strateji mövqeyə malik olan Zaqatala hələ qədim zamanlarda xarici qəsbkarların diqqətini cəlb etmişdir. Car-Balakən qəzası Rusiya tərkibinə daxil olduqdan sonra (1804) onun hərbi-strateji əhəmiyyətini nəzərə alan Çar hökuməti Zaqatala şəhərinin günbatan hissəsində qala tikdirmək qərarına gəlmişdir.Qala 1804 - 1830-cu illər ərzində tikilmişdir. Zaqatala qalasının tikintisində çay daşından və əhəngdən istifadə edilmişdir. Tikintidə ətraf kəndlərin əhalisi qum, gil daşımış, fəhləlik etmişlər.

Zaqatala qalası Zaqafqaziyada olan rus qoşunlarının komandanı, general-feldmarşal Paskeviçin əmri ilə tikilmişdir. Qala yerli əhalinin üsyanlarının yatırılmasında dayaq mərkəzi rolunu oynamışdır.

Üçbucaq şəklində olan qalanın iki tərəfi - şərq və qərbdən sıldırımdır. Şimal tərəfdən yer səviyyəsindədir. Mühafizə məqsədi ilə hasarın sol tərəfindən eni 10 metr, dərinliyi 5 metr olan xəndək qazılmışdır. Qala divarlarının hündürlüyü bəzi yerlərdə 3-5 metrdir. Divarın eni 2 metrdir. Qala divarlarının uzunluğu 3000 metrdir. Qalanın 3 böyük qapısı vardır. Zabit qapısından Rus ordusunun komandir heyəti istifadə edirdi. Qapı Zaqatala şəhərinə açılır. İkinci qapı Əsgər qapısıdır. Qalaya qoşun üçün lazım olan ərzaq, silah, hərbi sursat bu qapıdan daşınırmış.

Zaqatala qalası XIX əsrin əvvəllərində tikilsə də, köhnə sistemli qaladır. Qalanın şimal-qərb bürcü müşahidə bürcü olmuşdur. Bürc iki mərtəbəli olub üstünə çıxmaq üçün yol salınmışdır. Onun altında silah-sursat ambarı yerləşir. Divar boyu içəri tərəfdən dustaqları saxlamaq üçün kameralar, karserlər və həbsxanalar tikilmişdir.

Bu qurğu XIX əsr tikilişi olmasına baxmayaraq, orta əsr qalalarında olduğu kimi, mühasirədən çıxmaq üçün qalanın altından yeraltı yol çəkilmişdir. Yeraltı yollar qalanın altı ilə iki istiqamətdə uzanır. Bütün bunlar əcnəbi turistlər üçün çox maraqlıdır.

Beləliklə, Azərbaycanın hər yerində olduğu kimi, Zaqatalada da "Turizm ili"nin böyük əks-sədasının şahidi olduq. Rayon rəhbərliyinin daimi diqqət mərkəzində olan bu məsələ öz müsbət həllini tapır. Bu gün Zaqatalaya üz tutan turistlərin böyük əksəriyyətinin əcnəbilər olduğunu nəzərə alsaq, buranın turizm potensialının nə qədər geniş olduğu barədə təsəvvür yaranar.

İlqar HƏSƏNOV

Xalq qəzeti.- 2011.-25 may.- S. 7.