Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri xalqımızın həyatında mühüm hadisə kimi heç zaman unudulmayacaq

Yeni il ərəfəsində Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsi böyük tarixi hadisəyə çevrildi. Bu münasibətlə keçirilən mərasimdə Prezident İlham Əliyev demişdir: "Biz bu gün müstəqil Azərbaycanda şəhərimiz, ölkəmiz üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edən bu layihəni həyata keçirdik. Bu, böyük nailiyyətdir, böyük qələbədir. Bu onu göstərir ki, Azərbaycan dövləti, müstəqil Azərbaycan hər şeyə qadirdir. Biz ölkəmizi gücləndirmək, ölkəmizdə iqtisadi islahatların uğurla aparılması üçün bütün tədbirləri görürük, insanların sağlamlığı, rifah halının yaxşılaşdırılması üçün əlimizdən gələni edirik".

Məlumdur ki, Abşeron yarımadası su ehtiyatları az olan ərazidə yerləşir. Buna görə də Bakı şəhəri zaman-zaman içməli su problemi ilə qarşılaşıb. Keçən əsrin əvvəllərində paytaxtda içməli su ilə bağlı yaranmış problem Şollar kəmərinin tikintisi ilə aradan qaldırılıb. 1970-ci illərdə isə Bakının içməli suya artan tələbatı ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Kür və Ceyranbatan kəmərlərinin tikilməsi sayəsində həll edilib. Lakin Bakı tədricən böyüyən, sakinlərinin sayı artan bir şəhərdir. Ona görə də onun içməli suya olan tələbatının getdikcə artması da təbiidir. Odur ki, Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin istifadəyə verilməsinin paytaxtın həyatında mühüm hadisəyə çevrilməsi təsadüfi deyil.

Oğuz-Qəbələ bölgələrində təmiz su mənbələrinin mövcud olduğu çoxdan məlum idi. Bu suyun Bakıya gətirilməsi barədə hələ bir neçə onillik bundan əvvəl məsələ qaldırılmış, müzakirələr aparılmış və təkliflər irəli sürülmüşdü. Lakin uzun illər bu, arzu olaraq qalmışdı. Çünki Azərbaycanın bu arzunu kənardan kömək almadan, sərbəst şəkildə gerçəkləşdirilməsi üçün maddi imkanı çatmamışdı.

2002-ci ilin dekabr ayında ulu öndər Heydər Əliyev geniş müşavirə keçirərək Bakı şəhərinə yüksək keyfiyyətli bulaq suyunun gətirilməsinin vaxtının artıq çatdığını bildirdi. Ümummilli lider bu məqsədlə Oğuz-Qəbələ bölgələrinin yeraltı sularından istifadə edilməsi ilə bağlı göstərişlər verdi. Bu istiqamətdə işlər ölkə Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən müvəffəqiyyətlə davam etdirildi və nəticədə bir çox mühüm infrastruktur layihələri kimi Oğuz-Qəbələ-Bakı kəməri də reallığa çevrildi.

Oğuz-Qəbələ-Bakı kəmərinin Dünya Səhiyyə Təşkilatının bütün tələblərinə uyğun olan suyu hətta yer üzünün bir çox iri şəhərlərində əhaliyə verilən sudan daha keyfiyyətlidir. Texniki tələblərə uyğun olaraq kəmər yeni ilin fevral ayı ərzində tam layihə gücü ilə işləməyə başlayacaq və şəhərə saniyədə 15,2 kubmetr su veriləcək.

Kəmər istifadəyə verilənə qədər Bakıda fasiləsiz su alan sakinlər şəhər əhalisinin 40 faizini təşkil edirdi. İndi bu rəqəm 75 faizə çatacaq. Bundan əlavə, əvvəl əhalinin 60 faizi cədvəl üzrə su alırdısa, indi onların sayı 25 faizə enəcək. Eyni zamanda cədvəllərin müddəti ikiqat uzadılacaq.

Magistral su kəmərinin uzunluğu 262 kilometrdir. Boruların diametri 2 min millimetr, suburaxma qabiliyyəti saniyədə 5 kubmetrdir. Kəmərdə su özüaxınlı və təzyiqlidir.

Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin sonuncu nöqtəsi olan və dəniz səviyyəsindən 190 metr yüksəklikdə yaradılan Abşeron qurğular kompleksi paytaxtın 17-ci kilometrliyində yerləşir. Burada kəmərin idarə olunması üçün bütün infrastruktur müasir səviyyədə qurulub. Kəmərlə gələn suyun paytaxta qəbul edilməsi üçün isə şəhərdə 250 kilometrdən çox su xətti, 15 nasos stansiyası, 70 min kubmetr tutumu olan yeni su anbarı tikilib. Ümumi həcmi 100 min kubmetr olan mövcud su anbarları yenidən qurulub, 310 kilometrdən çox kanalizasiya xətti çəkilib və digər işlər görülüb. Bu istiqamətdə tədbirlər indən belə də davam etdiriləcək. Dövlətimizin başçısı bu barədə belə demişdir: "Bu, bir daha demək istəyirəm ki, böyük maliyyə vəsaiti, böyük texniki peşəkarlıq tələb edən layihədir. Biz indiyədək bu ölçüdə, bu həcmdə su kəmərləri tikməmişik. Ancaq bu gün biz bunu uğurla həyata keçirə bilmişik".

Ölkəmiz bu layihəni xaricdən heç bir kredit almadan, Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun vəsaiti hesabına həyata keçirib. Oğuz-Qəbələ-Bakı kəmərinin tikintisinə vəsait neft hasilatından, Heydər Əliyev adına Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin istismarından əldə edilmiş gəlirlərdən ayrılıb. Bütün bunlar müəllifi ümummilli lider Heydər Əliyev olan yeni neft strategiyasının bəhrələridir. Bunlar eyni zamanda bu gün neft siyasətinin düzgün aparılması, neftdən gələn gəlirlərin ölkədə qeyri-neft sektorunun inkişafına, yeni infrastruktur layihələrin həyata keçirilməsinə, insanların rifahına və rahatlığına yönəldilməsi sayəsində mümkün olub.

Məlumdur ki, Dövlət Neft Fondunun hesabına ölkənin inkişafı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən layihələr həyata keçirilir. Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəməri də məhz belə layihələr sırasına salınmışdır. Bu da əhalinin təmiz su ilə təmin edilməsinin, nəticə etibarı ilə insanların sağlamlığının dövlət üçün necə vacib oduğunu bir daha təsdiqləyir.

Bu həqiqəti sübut edən bir fakt da odur ki, Oğuz-Qəbələ-Bakı kəməri heç bir kommersiya xarakteri daşımır. Bu, bütövlükdə sosialyönümlü bir layihədir.

Onu da xatırladım ki, kəmər "Ekologiya ili" olan 2010-cu ildə istifadəyə verildi. Bu, ölkəmizdə ətraf mühitin, havanın və suyun təmizliyinə yönəldilmiş ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər sırasında önəmli yer tutur. Ölkə Prezidentinin kəmərin istifadəyə verilməsi mərasimində "Təmiz içməli su insanın sağlamlığına verilən ən böyük töhfədir. Təmiz su, təmiz hava - biz bütün bunlara nail olmalıyıq" deməsi də bir daha sübut edir ki, bu sahədə hələ çox yeni işlər görüləcək.

Vaqif ASLANOV,

geologiya-mineralogiya

elmləri doktoru

Xalq qəzeti.- 2011.- 15 yanvar.- S. 5.