Kürdəmir: burada torpaq qışda da əməklə isinir

Son illər ərzaq təhlükəsizliyi ilə bağlı ölkəmizdə xeyli işlər görülmüşdür. Məlum olduğu kimi, dövlət başçısı bu məsələyə xüsusi önəm verir. Bu mənada, yola saldığımız 2010-cu ildə Kürdəmir rayonunun əldə etdiyi nəticələri, qazandığı nailiyyətləri təqdirəlayiq saymaq olar. Qeyd etmək lazımdır ki, aramsız yağışların yağmasına, havaların əlverişsiz keçməsinə baxmayaraq əsasən aqrar rayon kimi tanınan Kürdəmirdə ötən il bütün istiqamətlərdə həyata keçirilən tədbirlər öz bəhrəsini vermişdir. 2010-cu ilin məhsulu üçün 35000 hektar sahədə əkin aparılmışdır. Kür çayında suyun səviyyəsinin artması və qrunt sularının xeyli ərazini basması nəticəsində 12000 hektardan çox taxıl zəmisi məhv olmuşdur. Bunun da təsiri özünü məhsul yığımının nəticələrində göstərmişdir: əvvəlki illə, yəni 2009-cu illə müqayisədə 16000 ton az - 51000 ton taxıl istehsal olunmuşdur.

2011-ci ilin məhsulu üçün 35000 hektardan çox sahədə taxıl əkilmişdir ki, bunun da 20000 hektardan çoxunu arpa, 15000 hektarını buğda təşkil edir. Havaların quraq keçməsi ilə əlaqədar olaraq hazırda əkin sahələrində kütləvi suvarma işləri aparılır. Demək olar ki, əkin sahələrinin səksən faizdən çoxu suvarılmışdır. Bundan başqa, 7000 hektardan çox əkin sahəsinə mineral gübrə verilmiş, 5000 hektardan çox sahədə isə ziyanvericilərə qarşı mübarizə aparılmışdır.

Rayon icra hakimiyyəti başçısı aparatından verilən məlumata əsasən sahələrə yüksək reproduksiyalı toxumların səpilməsinə xüsusi diqqətlə yanaşılmışdır. Rayonda fəaliyyət göstərən səkkiz özəl toxumçuluq təsərrüfatı 4000 tondan çox yüksək reproduksiyalı toxum istehsal edərək fermerlərə satmışdır. Əlavə olaraq, Yevlax rayonunda yerləşən "Azərtoxum" ASC-dən, İsmayıllı rayonunun İvanovka təsərrüfatından və Qax rayonundan keyfiyyətli və məhsuldar taxıl toxumu alınaraq əkin sahələrinə səpmək üçün əhaliyə verilmişdir.

Kürdəmirdə iki suvarma sistemləri idarəsi fəaliyyət göstərir. Mollakənd mexaniki suvarma idarəsi 36 nasos stansiyası vasitəsilə mexaniki üsulla Kür çayından 30000 hektardan çox əkin sahəsini suvarır. Kürdəmir suvarma sistemləri idarəsi isə Baş Şirvan kanalı ilə 30000 hektar sahənin suvarılmasını təmin edir.

Yeri gəlmişkən, 2010-cu ildə rayonda 10000 tondan çox kartof, 18000 ton tərəvəz, 42000 ton bostan məhsulu 5000 tona qədər üzüm istehsal olunmuşdur. Son beş-altı il ərzində 600 hektardan çox sahədə yeni üzüm plantasiyalarının salınması da rayonda kənd təsərrüfatının hərtərəfli inkişafından xəbər verir. Bu faktı da xüsusi qeyd etmək yerinə düşər ki, rayondakı 670 hekatrdan çox üzüm sahəsinin bir hissəsini Fransadan və Gürcüstandan alınma süfrə sortları təşkli edir. Həmçinin 60 hektar sahədə dünya şöhrətli "Şirvanşah" sortu əkilmişdir. Bu üzüm sortunun əsas xüsusiyyəti odur ki, yalnız Kürdəmirdə yetişir və 34 faizədək şəkərliliyi olur.

2010-cu ildə suvarma sistemlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində də müəyyən işlər görülmüşdür. 3000 hektar sahəni suvarmaq gücündə olan 11,5 kilometrlik Fətixanlı kanalı məhz 2010-cu ildə istifadəyə verilmişdir. Altı kəndin və 6000 hektar sahənin suvarılmasını təmin edəcək 17 kilometrlik Axtaçı-Ərəbqubalı beton kanalının da 8 kilometri artıq hazırdır. İki kilometri hazır olan 33 kilometrlik Çərtiyəz - Muradxan beton kanalının da tikintisi sürətlə davam edir. Əlbəttə, son illər suvarma sistemlərində bu cür geniş miqyaslı işlərin aparılması maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi və müasir texnikalarla təmin olunması sayəsində mümkün olmuşdur.

Son illər rayonda mal-qaranın sayı 10000 baş artaraq 62000 başa çatmış, qoyun-keçinin baş sayı isə 132000-i keçmişdir. Heyvandarlığın cins tərkibini və məhsuldarlığını daha da yaxşılaşadırmaq üçün doqquz süni mayalandırma texniki hazırlanmışdır. Onlar süni mayalandırma avadanlıqları və nəqliyyat vasitələri ilə təmin olunmuşlar. Ümumilikdə 2010-cu ildə süni mayalandırılmış 1000 başadək iribuynuzlu mal-qaradan, 900 başadək məhsuldar cins bala alınmışdır. Həmçinin lizinq yolu ilə Almaniyadan gətirilmiş 17 baş düyədən də bala alınması gələcəkdə nəticələrin daha da uğurlu olacağını indidən şərtləndirir.

Kürdəmirdə süd emalı zavodunun tikilməsi də əlamətdar hadisədir. Yanvar ayının axırınadək tamamlanması nəzərdə tutulan zavodun istehsal gücü saatda 5 ton olacaq. Sözsüz ki, yeni emal zavodunun istifadəyə verilməsi rayonda yeni iş yerlərinin açılmasına səbəb olacaq və yerli əhalinin kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalına marağını daha da artıracaq və bu sahədə canlanmanın artmasına səbəb olacaq.

Bundan başqa, "Azərsun" holdinq zavodunun yaxınlığında Hollandiya texnikası ilə tikilən fermada lizinq yolu ilə Almaniyadan alınacaq 200 baş düyənin saxlanılması və yerli şəraitə uyğunlaşdırılması nəzərdə tutulmuşdur.

Xarakterik isti hava şəraiti ilə seçilən Kürdəmir narçılıq üçün də əlverişlidir. Son 4-5 il ərzində rayonda 5000 hektardan çox sahədə nar plantasiyaları salınıb və bu istiqamətdə işlər davam etdirilir.

Sözsüz ki, Kürdəmirdə aqrar sahənin inkişafını şərtləndirən əsas amillərdən biri də, son illər rayonda sağlam işgüzar mühitin formalaşmasıdır. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan məsələlərin ardıcıllıqla və uğurla həyata keçirilməsi, rayon rəhbərliyinin prinsipial mövqeyi sözün əsil mənasında münbit ab-hava yaratmışdır. Həmişə işgüzarlığı ilə seçilən kürdəmirlilərə isə yalnız bundan düzgün istifadə etmək qalır. Elə 2010-cu ildə rayonda aqrar sahənin inkişafını sürətləndirən də məhz bu amil olmuşdur.

Rayon icra hakimiyyətinin başçısı Fəxrəddin Məlikov söhbət əsnasında kürdəmirlilərin torpağa, kənd təsərrüfatına bağlılığını xüsusi vurğulayaraq qeyd etdi ki, təbiətin səxavətini əsirgədiyi bu torpağın sakinləri sanki bu boşluğu öz zəhmətləri ilə doldurmaq, insan əməllərinin nəyə qadir olduğunu sübuta yetirmək üçün yaranıblar. Kürdəmirlilər, doğrudan da, torpaqla canlı ünsiyyət qurmağı və ondan istədiklərini almağı bacarırlar. Bu da icra başçısının haqlı olaraq dediyi kimi, qabarlı əllərdən və alın tərinin torpağa qarışmasından keçir.

Səməd HÜSEYNOĞLU

Xalq qəzeti.- 2011.- 16 yanvar.- S. 4.