Radikal dini ekstremist qrupların sabitliyin pozulmasına yönəlmiş qanunsuz əməllərinin qarşısı qətiyyətlə alınmalıdır

Heç bir qüvvə Azərbaycanı sivil, demokratik inkişaf yolundan döndərə bilməz

Azərbaycan ikinci dəfə müstəqillik əldə etdikdən sonra bütün sahələrdə olduğu kimi, fikir, söz və düşüncə azadlıqlarına geniş meydan verildi. Ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə beynəlxalq standartlar səviyyəsində hazırlanan və ümumxalq səsverməsi (referendum) yolu ilə qəbul edilən Konstitusiyada da insan hüquq və əsas azadlıqlarının qorunması öz əksini tapıb. Müstəqil dövlətimizin Əsas Qanununda insanların dini etiqad azadlıqları ayrı maddə ilə təsbit olunub. Konstitusiyanın 18-ci maddəsi "Din və dövlət" adlanır. Həmin maddədə deyilir: "1. Azərbaycan Respublikasında din dövlətdən ayrıdır. Bütün dini etiqadlar qanun qarşısında bərabərdir. 2. İnsan ləyaqətini alçaldan və ya insanpərvərlik prinsiplərinə zidd olan dinlərin yayılması və təbliği qadağandır". Göründüyü kimi, insanların hər hansı bir dinə etiqad göstərmələrində qadağalar yoxdur. O cümlədən, Azərbaycanda yaşayan müxtəlif xalqların nümayəndələri dini etiqad azadlığına malikdir.

Azərbaycanda bütün dinlərin nümayəndələri sərbəst fəalliyyət göstərir və mehriban şəraitdə yaşayırlar. Bu ənənələr getdikcə möhkəmlənir. Çünki ölkəmizdə demokratik prinsiplərin inkişafına xüsusi önəm verilir. Bu da deməyə əsas verir ki, növbəti illərdə də Azərbaycanda dini münasibətlər yüksək səviyyədə təşkil olunacaq. Son illər Bakıda dini mövzuda keçirilən beynəlxalq tədbirlər də bunu təsdiqləyir. Ötən ilin aprelində Bakıda dünya dini liderlərinin sammitinin keçirilməsi, noyabrda isə "Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğru" mövzusunda tədbirin yüksək səviyyədə təşkili Azərbaycan dövlətinin və onun başçısı İlham Əliyevin ölkədə dini tolerantlığa xüsus önəm verməsindən irəli gəlir. Belə tədbirlər bir daha təsdiqləyir ki, bütün insanların və cəmiyyətlərin dialoq şəraitində yaşaması çox vacibdir. Eyni zamanda, dinlərarası dialoq ölkələr arasında baş vermiş münaqişələrin sülh şəraitində nizamlanmasına müsbət təsir edir. Məlum olduğu kimi. Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Azərbaycan ərazilərinin 20 faizi işğal olunmuş, bir milyondan artıq soydaşımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşümüşdür. Ölkəmizdə dini mövzularla əlaqədar keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə iştirak edən din xadimlərinin bu faktları bilməsi vacibdir. Diqqətə çatdıraq ki, Bakıda keçirilən dünya dini liderlərinin sammitində 33 ölkədən ənənəvi dünya dinlərini təmsil edən 200-dən çox yüksək səviyyəli nümayəndə iştirak edirdi. Həmçinin bu mötəbər tədbirə 14 nüfuzlu beynəlxalq təşkilatın, eləcə də Rusiya Federasiyasının 11 subyektinin dini rəhbərləri və nümayəndələri də qatılmışlar. Bu qədər nüfuzlu din xadimlərinin Azərbaycanda keçirilən tədbirlərə qatılmaları tarixi hadisədir. Bu, həm də Azərbaycanda dinlərarası dialoqun, dini dözümlülüyün və tolerantlığın yüksək səviyyədə olmasından xəbər verir.

Azərbaycanda əsrlər boyu müxtəlif millətlərin, dinlərin nümayəndələri arasında isti münasibətlər olub. Ümumiyyətlə, Bakıda dünya dini liderlərinin görüşlərinin keçirilməsi artıq ənənəvi xarakter alıb. Bütün dinlərin rəhbərlərinin ölkəmizə gələrək Bakıda keçirilən tədbirlərə qatılması Azərbaycanda dinlərarası münasibətlərin yüksək səviyyədə qurulmasından xəbər verir. Belə görüşlər həmişə böyük əhəmiyyət kəsb edir və gözəl nəticələr verir. Bakının dinlərarası dialoqun mərkəzinə çevrilməsi də xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Zaman-zaman Azərbaycan dinlərarası dialoqun inkişafına öz töhfəsini verib. Artıq 20 ilə yaxındır ki, Azərbaycan İslam Konfransı Təşkilatının, 10 ildir ki, Avropa Şurasının üzvüdür. İki il əvvəl Bakı İslam mədəniyyətinin paytaxtı seçilmişdir. Ölkəmizin sürətli inkişaf yoluna qədəm qoyması, müxtəlif xalqların nümayəndələrinin mehriban şəraitdə yaşamasına yaradılan şərait və dinlərarası dialoqun inkişafına xüsusi diqqət yetirilməsi, yaxın gələcəkdə Bakını Avropa mədəniyyətinin də paytaxtına çevirəcək. Qeyd edək ki, hazırda ölkəmizdə bütün sahələrdə sərbəstlik, azadlıq olduğu kimi, dini azadlıqlar da təmin olunub. Fakt üçün diqqətə çatdıraq ki, Azərbaycanda yüzdən artıq məscid, 11 kilsə, 6 sinaqoq fəaliyyət göstərir.

Dinlərarası dialoqun inkişafına yüksək diqqət və qayğının nəticəsidir ki, dünyanın ən nüfuzlu dini liderləri Azərbaycana sərbəst gəlib həmin tədbirdə iştirak edir. Çünki ölkəmizdə çox davamlı ictimai-siyasi sabitlik təmin olunub. Hətta bizə düşmən kəsilən, torpaqlarımızın 20 faizini işğal edən Ermənistanın baş patriarxı katolikos II Qaregin də Bakıya gələrək həmin sammitdə iştirak etdi. II Qaregin etnik munaqişələrin mövcudluğunun bir çox dini dəyərləri də təhlükə altına saldığını dedi. O, dinlərarası dialoqun bəşər mədəniyyətinin xilasına xidmət etdiyini və dinc həyata doğru getməyin vacib olduğunu etiraf etdi. Erməni katolikosu bu mesajı əslində öz ölkəsinin prezidentinə istiqamətləndirmişdi. Çünki Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalçılıq siyasəti hazırda dünya miqyasında da pislənilir. Bakıda keçirilən belə bir mötəbər tədbirlərdə düyanın dini liderlərinin münaqişə regionlarında sülhün bərqərar olmasına çalışmalarının vacib olduğunu diqqətə çatdırmaları, görünür, erməni katolikosunu da öz ölkəsinin prezidentinə artıq dinc həyata doğru getməyin vacib olduğunu xatırladır.

Azərbaycanda dinlərarası münasibətlərin yüksək səviyyədə olması və dövlət başçısı İlham Əliyevin bu məsələyə xüsusi diqqət yetirməsi dünyanın dini liderləri tərəfindən alqışlanır. Məsələn, Bakıda keçirilən sammitdə iştirak edən YUNESKO-nun nümayəndəsi Bendefv Badarç, Papa Şurasının dinlərarası dialoq üzrə nümayəndəsi, kardinal Jan Lui Taran, Ayətullah Məhəmməd Əli Təsxiri, İslam Konfransı təşkilatının nümayəndəsi səfir Sadəddin Tasib, Çexiya və Slovakiya patriarxı Xristofor , Avropa Ravvinləri Konfransının nümayəndəsi Pinxas Qoldşmit, İSESKO-nun baş direktoru Əbdüləziz bin Osman Əl-Tüveyciri və digərləri ölkəmizdə olarkən Azərbaycanda tolerantlığın olmasını heyranlıqla bildirmişlər. Onlar bütün bunlara görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə öz minnətdarlıqlarını bildirmişlər.

Göründüyü kimi, Azərbaycan digər sahələrdə olduğu kimi, dini münasibətlərin inkişafında da beynəlxalq aləmdə yüksək nüfuza malikdir. Hər bir azərbaycanlı ölkəmizin getdikcə artan nüfuzundan fərəhlənməli və qürur hissi keçirməlidir. Təəssüf ki, bu gün qazanılan uğurlardan paxıllıq hissi keçirən azərbaycanlılara hələ də (əgər onlara azərbaycanlı demək mümkündürsə) rast gəlirik. Belələri arasında "din xadimlərinin" olması isə adamda ikrah hissi oyadır. Əlbəttə, biz din xadimlərinə, ibadət əhli olanlara böyük hörmət və ehtiramla yanaşırıq. Ancaq yaradılmış əlverişli demokratik şəraitdən sui-istifadə edərək xarici havadarlarının təhriki ilə ölkəmizdə ictimai-siyasi sabitliyi pozmağa cəhd göstərən, rəsmi dövlət qeydiyyatı olmayan İslam Partiyasının radikal üzvlərinə hansı hörmət və ehtiramla yanaşmaq olar?

Ölkənin dinlərarası ziddiyətlər meydanına çevirmək istəyən, dini sabitliyi pozmağa cəhd edən başda partiyanın sədri Mövsüm Səmədov olmaqla bəzi islamçıların Azərbaycanın inkişafını görməməsi, demokratik dəyərlərə qərəzli yanaşmaları, dövlətə və dövlətçiliyə böhtan yağdırmaları heç bir dini dəyərə uyğun gəlmir. Onların bu hərəkəti Azərbaycanda yaşayan din xadimlərini və ali dini qurum olan Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin də hiddətinə səbəb olub. Çünki böhtan və yalan dinin düşmənidir. Vətəndaş həmrəyliyinə xələl gətirmək, insanlar arasında iğtişaşlar törətmək din xadiminə yaraşan xüsusiyyət deyil. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin bu il yanvarın 8-də yaydığı bəyanatda da həmin fikirlər öz əksini tapır. Bəyanatda deyilir: "Dünya şahiddir ki, bu gün dövlətimizin başçısının səyləri sayəsində Azərbaycan uğurlu inkişaf yolu ilə irəliləyir, həyatın bütün sahələrində böyük nailiyyətlər qazanır. Möhtərəm Prezidentimiz hər bir Azərbaycan vətəndaşının Prezidenti olaraq, hər birimizin, din, vicdan azadlığının etibarlı qarantıdır. Din-dövlət münasibətlərində yüksək səviyyənin təmini, milli-mənəvi dəyərlərə və tarixi dini abidələrə dövlət qayğısı istər ulu öndərin, istərsə də cənab İlham Əliyevin prezidentlik dövrlərini səciyyələndirən cəhətlərdəndir". Bəyanatda həmçinin qarşıdurma yaratmaq cəhdləri də kəskin pislənilir və bu fikirdə olanlar qınaq obyektinə çevrilir: "Vətəndaş həmrəyliyinə xələl gətirmək niyyətində olanlar unutmamalıdırlar ki, demokratiya və vicdan azadlığı insan hüquqularının qorunmasına xidmət edir və cəmiyyətdə zərərli meyillərə, parçalanma və qarşıdurma cəhdlərinə qətiyyən haqq qazandırmır".

İslam Partiyası üzvlərinin ölkədə siyasi sabitliyi pozmağa hazırlaşmaları onların silah-sursat toplamaları ilə də təsdiqlənir. Bu gün Azərbaycanın müharibə şəraitində yaşadığı və ermənilərin atəşkəsi tez-tez pozduqları bir vaxtda bəzi islamçılar silah toplayaraq daxili qarşıdurma yaratmağa hazırlaşırmışlar. Onlar bu məqsədlə dini ekstremizm fəaliyyətini gücləndirərək açıq radikal çıxışlar edir və bu yolla özlərinə tərəfdar toplamağa çalışırlar. Təəssüf ki, qloballaşma əsrində elm və texnikanın inkişaf etdiyi, Azərbaycanın Avropa və dünya birliyinə sürətli inteqrasiyası dövründə bəzi yerli və xarici qüvvələr müxtəlif vasitələrdən istifadə edərək ölkəmizə çamur atmağa cəhd göstərirlər. Belələri hətta din amilindən də istifadə etməklə ölkəmizi dini cəhalətə sürükləməyə çalışırlar. Bu yolun yolçusunun xarici araqarışdıranlar tərəfindən islamçıların seçilməsi cəmiyyətdə ikrahla qarşılanır. Çünki İslam dəyərləri hər bir müsəlman üçün pak və müqəddəsdir. İslam Partiyasının rəhbərliyi bu dəyərlərdən özlərinin və xarici havadarlarının çirkin siyasi məqsədləri naminə sui-istfadə edirlər. Bu da dindarların hiddətinə səbəb olmuşdur.

Hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən aparılmış əməliyyat-axtarış tədbirləri nəticəsində İslam Partiyasının regionlardakı şöbələrində çoxlu sayda silah-sursatın aşkar edilməsi, xalqın bu partiyaya nifrətini daha da artırmışdır. Gözləmək olardı ki, dövlətimizin başçısının Azərbaycan İslam Partiyasının sabiq sədrinə qarşı göstərdiyi yüksək humanistlik digərləri üçün də ibrət dərsi olacaq. Hər şey isə gözlənilənin əksinə oldu. İslam Partiyası öz antimilli mövqeyindən əl çəkmədi və öz xislətini açıb ortaya qoydu. Onların bu əməlləri cəmiyyət tərəfindən kəskin pislənilir. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin bəyanatında da cəmiyyətin ümumi mövqeyi öz əksini tapıb. Bəyanatda deyilir: "Bir daha bəyan edirik ki, Azərbaycan dindarları, inşallah, heç bir zaman fitnələrə uymayacaq və öz dövlətçiliyinin qorunması yolunda bütün maneələri dəf edəcəklər".

Əliqismət BƏDƏLOV,

Rauf ƏLİYEV

Xalq qəzeti.- 2011.- 19 yanvar.- S. 6.