Yol da bir taledir, çoxdan yazılıb...
Yaxud, bir şəklin
tezləşdirdiyi sətirlər
Əvvəllər elə bilirdim ki, nə
zamansa - 50 yaşdan,
60 yaşdan sonra oturub asanlıqa, rahatca bir yazı
qələmə ala biləcəm. Amma... olmur qardaş,
alınmır ki, alınmır. Asan yazmaq...
mümkün deyil.
Bir ildən də çoxdur ki, Səməd Qaraçöpün kitabını
az qala
hər həftə vərəqləyir, nədən
başlayacağımı götür-qoy
edirəm. Heyrət yaradacaq qədər istedada, hamıya nəsib olmayan müşahidələrə malik
bir şairin bədbinliyi adamın ürəyini ağrıdır.
Təxminən 30 il əvvəl uğurlu şeirləinə görə
az qala hər
həftə təbrik
etdiyim Ramiz Qusarçaylının ən
yeni və ən mükəmməl şeirlər kitabı barədə... mütləq
yazacağam. On il əvvəl, aprelin bu günlərində 50 yaşı tamam olan dostumuz Mehdi
Mükərrəmoğluya demişdim ki, sənin 60 yaşında, görərsən, necə
yazı qələmə
alacağam. Amma, Səməd də,
Ramiz də, Mehdi də uşaq
deyillər, bilirlər
ki, nə zamansa, mütləq yazacam. "Müşfiq
bulağı" ədəbi
birliyi haqqında 80-ci
illərin əvvəllərində
"Bakı" qəzetində
getmiş bir təqdimat yazımı da tapıb hazır
saxlamışam. Orada Ramiz
Qusarçaylının çox
gözəl bir şeiri verilib. Qərəz...
Belə vaxtlarda tez-tez hind filosoflarının fikirlərinə
müraciət edirəm. Yazmaq istədiyin, ərsəyə
gətirdiyin və oxucuların istifadəsinə
verdiyin fikirlərin müxtəlif mərhələlərini
bar verən ağacın
bir ildə keçdiyi dövrlərlə
müqayisə edən
hind filosofu yazır: nə isə yazmaq barədə düşündün - ağac
tumurcuqlandı, yazını
qələmə almağa
nə isə mane oldu - qəfil küləklər əsir
və hava soyuyur, imkan tapıb yazdın - hava necə də xoşdur, fikirlərin hamının
istifadə edə biləcək bir formaya düşdü - payız öz nemətləri ilə gözəldir.
Bax belə,
Mehdiyə verdiyim söz də Səmədin və Ramizin kitabları barədə fikirlərim kimi hələ xeyli vaxt tumurcuq
şəkilində qala
bilərdi. Əgər üç gün
öncə Mehdi Mükərrəmoğlunun "Məni Qubadlıya aparan yollar" kitabını görməsəydim.
Kitabın 5-ci səhifəsində Qubadlının Dondarlı
kəndindən-Mehdinin ata-baba
ocağından geniş
bir ərazini əhatə edən fotoşəkil verilib.
Şəkli çəkən
adama ən yaxın məsafədə
olan uca qamətli, yaşıl ağac, ağacın zirvəsində leylək yuvası, yuvada bir ayaq üstə
dayanıb öz "isti ocağını"
kimdənsə qoruyan leylək... və cəmi beş səhifə o tərəfdə
öz yurdunu qoruya bilməyən, fəqət, "Qubadlıya
qış ağısı"
deyən müəllifin
yuvanı yada salan sətirləri:
Gözlərimdən qar suyu kimi
Ağ yaşlar tökülür,
Çöldə soyuqdur.
Ağ gecənin qaranlığında
Şaxtadan hər kəs
Öz yuvasına
çəkilib.
Hamı -qışın, sazağın
soyuğundan qorunmaq istəyən hər kəs öz yuvasına çəkilib. Qubadlı camaatının
isə yolu bağlıdır. Çünki:
Sən demə yollar da vəfasız olur,
Sağında, solunda çiçəklər
solur.
Ağlayır, sızlayır, gözləri
dolur...
Kövrək hisslərlə dolu bir kitabda qəribə
məqamların, üzdə
təzad kimi görünən nikbinliyin
şahidi oluruq. Müəllif
hələ 10 il, 15 il əvvəl qələmə
aldığı şeirdə
böyük inam ifadə edir ki, "Yenə Qubadlıya aparacaqdır, məni Qubadlıya aparan yollar". Çox gözəl, buna hamımız inanırıq.
Amma kitaba yazdığı qısaca
ön sözdə belə sətirlər var: "Vəsiyyət edəcəyəm ki, məndən sonra övladlarım bu kitabı Qubadlıdakı
evimizin qarşısında
dəfn etsinlər, qoy heç olmasa hisslərimin toplandığı bu şeirlər o torpağa qovuşsun". Müəllif inanır ki,
Bakıda doğulub böyüyən, qaçqınlıq,
köçkünlük, hisslərini
yaşamayan, Qubadlı
ilə o qədər də bağlı olmayan övladları bir gün o torpağa dönəcəklər.
Bu, bəlkə də, təkcə ümid və arzu deyil, həm
də tövsiyədir.
Mehdinin orta məktəbdəki sinif yoldaşlarına həsr etdiyi şeirdə verilmiş
"Niva" sürən
ucaboy oğlanı az qala tanımaması, əzizlərinə
"sizi o ocaqda yığım başıma"
-deyə səmimi arzularını dilə gətirməsi, fələkdən
"görəsən o eldən
nə qalıb indi?" - deyə
həyəcanla xəbər
alması çox kövrəkdir. Ən kövrəyi isə
"ömrünün yolları
başlayan yerdə"
özünün çatışmadığını
dilə gətirməsidir.
Ümumiyyətlə, "Məni Qubadlıya
aparan yollar" kitabında kövrək olmayan, yurd həsrəti,
Vətən nisgili ilə bağlanmayan heç nə yoxdur. "Həsrət
duyğuları", "Əzizlərimə",
"Tanrı sevgisi"
və "Düşüncələrim"
adlı bölmələrdə
verilən şeirlərin
hamısından baş
qaldıran sızıltı
ictimai məzmunlu şeirlərlə yanaşı
təbiətə ünvanlanan
sətirlər də özünü göstərir:
"Yaman tez saraldı
yarpaqlar bu il,
Elə bil təbiət Tanrıdan küsüb"
- yaxud:
"Bu dünya heç
zaman belə olmayıb.
Nə işdir,
yarpaqlar çox tez tökülür".
Biz bu yazını
Mehdi Mükərrəmoğlunun
"Nurlan" nəşriyyatında
təzəcə çapdan
çıxmış (redaktorlar
İlham Abbasov və Paşa Əmircanovdur) "Məni
Qubadlıya aparan yollar" kitabı üstündə qurduq. Ancaq həmkarımız
son 10 ildə ictimai-siyasi
və elmi-kütləvi
məzmunlu bir neçə kitablı ilə oxucuların görüşünə gəlib.
"Bir nəslin manifesti" ( 2003), " Raykom
katibi" (2004), "Qubadlını
məndən soruş"
( 2006), "Ömrün çarpaz
rakursları (2007), "Əbədi
şölələnən məşəl" (2008) kitablarında
Qubadlı torpağının
gözəlliyindən, onun
mərd, ziyalı insanlarından söhbət
açır, kino sənəti ilə bağlı düşüncələrini
bölüşür.
Mehdi Mükərrəmoğlu
"Xalq qəzeti"ndə
çalışdığı 10 ildə cəmiyyət həyatının humanitar
sahəsindən, xüsusən,
elm və təhsildən
daha çox yazıb, daha müfəssəl söhbət
açıb. Ancaq onun üçün əbədi və daha çox ruhlandırıcı olan iki mövzu vardır: Qubadlı və kino sənətimiz.
Bu da təsadüfü
deyil .
Çünki o, ömrünün
ilk 20 ilini məhz Qubadlıda - Dondarlı kəndində yaşayıb,
atasının, babasının
və bütün şəcərəsinin böyük
nüfuza sahib olduğu
Zəngəzur bölgəsində
az qala
hamını tanıyıb.
Kinoya olan marağı isə Bakı Dövlət Universitetində ali
təhsili və aspiranturanı başa vurduqdan sonra göndərişlə Azərbaycan
Dövlət Kino Komitəsində
işlədiyi 27 ildən
çox müddətlə
bağlıdır. 1975-ci ildən
prokat sistemində redaktor, sonra "Kino" qəzeti və "
Film" jurnalının birləşmiş
redaksiyasında müxbir,
məsul katib, baş redaktor vəzifələrində çalışıb.
Öz əsas işi ilə yanaşı, həm Bakı Dövlət Universitetində, həm də Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət
Universitetində müəllim
kimi də fəaliyyət göstərən
Mehdi Mükərrəmoğlu,
eyni zamanda, bir neçə kino ssenarisinin müəllifidir. Onun "Lal
çinar" ssenarisi
2005-ci ildə ekranlaşdırılıb.
Bax belə, 10 il
qabaq "Bu toy Qubadlıda
olaydı gərək"...
deyə təəssüflənən
həmkarımız indi
dövlətin, dövlət
başçımızın və beynəlxalq ictimaiyyətin qətiyyətinə
arxalanaraq əminliklə
söyləyir ki, məni Qubadlıya aparan yollar yenə
də açılacaq
və biz Qubadlıya gedəcəyik. İnşallah!
Yol da bir
taledir, çoxdan yazılıb...
İttifaq MİRZƏBƏYLİ
Xalq qəzeti.- 2012.-15 aprel.- S. 8.