Kinematoqrafiya-uğurlar və problemlər

Son vaxtlar Azərbaycan kinosunun uğurlarından tez -tez söhbət açılır. Bunun obyektiv səbəbləri var. Belə ki, Prezident İlham Əliyev "Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı" imzalamış və proqramda çox ciddi tədbirlərin keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Digər tərəfdən kinonun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi üçün dövlət tərəfindən bir sıra vacib məsələlər artıq həllini tapmışdır. Kinoya yeni yaradıcı qüvvələrin cəlb olunması da əhəmiyyətli rol oynamışdır. Dövlət Film Fondu müasir üslubda inşa edilmiş yeni binaya köçürülmüş, Nizami kinotetrı əsaslı təmirdən sonra Kino Mərkəzi kimi yenidən istifadəyə verilmişdir. Filmlərimiz beynəlxalq kinofestivallarda nümayiş etdirilərək mükafatlara layiq görülmüşdür. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin keçirdiyi ssenari müsabiqələri filmlərimizin daha aktual mövzularda çəkilməsinə şərait yaratmışdır. Elə 2012-ci ilin ötən dövrü ərzində də bu istiqamətdə işlər davam etdirilmişdir.

Belə ki, "Azərbaycanfilm" kinostudiyasında "Ən adi soyad" ("Heydər Əliyev") bədii filminin rejissor ssenarisinin yazılışı başa çatmış, çəkilişlərin hazırlıq mərhələsinə başlanmışdır. "Qisas almadan ölmə" bədii filminin ilkin variantına baxış keçirilmişdir. "Dolu" bədii filminin montaj-səsləndirmə işləri tamamlanma üzrədir. "Canlı" bədii filminin tamamlanması məqsədilə işlər davam etdirilmişdir. "Sübhün səfiri" bədii filminin çəkilişləri başa çatmışdır. "Qorxma, mən səninləyəm-2" bədii filminin çəkilişləri davam edir. "Çölçü" bədii filmi təhvil verilmişdir. "Dərvişin ölümü" bədii filmi çəkiliş mərhələsinə buraxılmışdır. "Axınla üzü aşağı" bədii filmi rejissor ssenarisi hazırlanır. "Sıfır saatının qatarı-2" sənədli filmi istehsala buraxılmışdır.

"Salnamə" studiyasında "Mən evimə qayıdıram" bədii filminin ilkin variantına baxış keçirilib. "Qırmızı bağ" bədii filminin montaj işləri davam edir. "Mahmud və Məryəm" bədii filminin çəkilişləri ilə əlaqədar hazırlıq işləri davam edir. "15 ispaniyalı Bakıda" sənədli filminin montaj işləri tamamlanmışdır. "Biz dost idik" və "Azərbaycanın muğam-cazı" sənədli filmlərinin çəkilişləri başa çatmışdır. "İşıqlı diyar" sənədli filminin ilkin variantına baxış keçirilmişdir.

"Yaddaş" studiyasında "Azərbaycanın milli qəhrəmanları" silsiləsindən 10 sənədli film üzərində işlər davam edir. "Ağa Neymətulla" və "Fərhad Bədəlbəyli" sənədli filmləri istehsalın müxtəlif mərhələsindədir.

"Azanfilm" studiyasında "Balaca ev" cizgi filminin montajı davam edir.

"Mozalan" studiyasında yumoristik kinojurnalın 192-ci nömrəsi istehsala buraxılmışdır.

"Birlik kinostudiyası" MMC-də "Səmada şəkil" cizgi filmi istehsala buraxılmışdır.

"Üç dost" şirkətində istehsala buraxılmış "Cırtdan və Təpəgöz" 3D formatında cizgi filminin ilkin variantına baxış keçirilmişdir.

Kinonun inkişafına dair Dövlət Proqramının icrasını təmin etmək, kinematoqrafiya sahəsində çalışan gənc mütəxəssislərə özlərini sınamaq üçün imkan yaratmaq, həmçinin audiovizual məhsul istehsalı ilə məşğul olan şirkətlərə dəstək vermək, onların fəaliyyəti üçün stimul yaratmaq məqsədilə elan edilmiş "Bu meydan, bu ekran-2012" kino layihələri müsabiqəsinin münsiflər heyətinin qərarına əsasən qalib kino layihələri təsdiq edilmişdir: "Senzor" layihəsi (Gənc Film İstehsalçıları Assosiasiyası), "Gözlənti" layihəsi ("Rakord" şirkəti") və "Arzu" layihəsi ("Adari Films" şirkəti).

Nizami Kino Mərkəzində fevralın 29-da "Azərbaycanfilm" kinostudiyasının internet saytının təqdimatı, martın 9-da "Bəxt üzüyü" bədii filminin ekranlara çıxmasının 20 illiyi münasibətilə bədii axşam, martın 14-də "Yaddaş" studiyasının istehsalı olan "Üfüqü ötənlər" bədii-sənədli filmin, martın 30-də Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibəti ilə "Yaddaşın rəmzi. Quba-1918"" sənədli filminin təqdimatları, 29, 30 mart və 1 apreldə Qazaxıstan Respublikasının səfirliyi ilə birgə Qazaxıstan Kinosu, 2-6 aprel tarixində isə Rusiya Kinosu günləri keçirilmişdir.

Aprelin 24-də Nizami Kino Mərkəzində "Oxuyur Müslüm Maqomayev" bədii filminin 40 illiyi ilə bağlı bədii axşam - mayın 2-də "Bu meydan, bu ekran 2011" kino layihələri müsabiqəsi qaliblərinin çəkdikləri filmlərin "Gənclərin Qısa Filmləri" axşamında nümayişi, mayın 16-da Polşa səfirliyi ilə birgə "Korçak" bədii filminin nümayişi, mayın 18-dən 29-dək "Bizim qısa filmlər" başlığı altında son illər çəkilən qısametraclı filmlərin nümayişi olmuşdur.

İyunun 4-də Serbiya səfirliyi ilə birgə Nizami Kino Mərkəzində 223-cü Belqrad diviziyasının 70 illiyinə həsr olunmuş "Xəzərdən Dunaya" sənədli filminin təqdimatı keçirilmişdir.

Beynəlxalq Muğam Mərkəzində "Ankaf" şirkətinin istehsal etdiyi "Sarı gəlin" sənədli filmi təqdim olunmuşdur. TÜRKSOY və "Güven Klinik"in dəstəyi ilə keçirilən tədbirdə Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Başqırdıstan, Hakas Respublikası və Qaqauz Yerini (Moldova) təmsil edən folklor kollektivlərinin ifasında "Sarı gəlin" mahnısı ifa edilmişdir.

Nizami Kino Mərkəzində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, MDB ölkələri Dövlətlərarası Humanitar Əməkdaşlıq Fondu, Latviya, Litva və Estoniyanın "Kinoşok" Açıq Kino Festivalının qalib filmlərinin nümayişini təşkil etmişdir.

Dövlət Film Fondu martın 1-də tanınmış aktyor Eldəniz Zeynalovun 75 illiyinə, martın 12-də yazıçı və kino-dramaturq Əli Qafarova həsr olunmuş xatirə gecəsi keçirmiş, martın 29-da isə tanınmış kino rəssamı Fikrət Əhədovun 75, Rasim İsmayılovun 75 illiyi ilə bağlı xatirə axşamları və foto sərgi təşkil etmişdir. Dövlət Film Fondunda ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 89 illiyi ilə əlaqədar elmi konfrans və ulu öndərin həyat yolunu əks etdirən foto-sərgi təşkil olunmuşdur.

65-ci Beynəlxalq Kann Kinofestivalında Azərbaycanı təmsil edən xüsusi pavilyon fəaliyyət göstərmişdir. Artıq ikinci dəfə təşkil olunan pavilyonu yüzlərlə festival iştirakçısı və qonaq ziyarət etmiş, burada bir sıra işgüzar danışıq aparılmış, ilkin razılaşmalar əldə olunmuşdur.

Bu il "Buta" bədii filmi Cənubi Afrika, ABŞ, İtaliya və Misirdə, "İz... Qala", "Azərbaycan xalçası" və "Çövkən" sənədli filmləri Qazaxıstanda, "Girov" bədii filmi Fransada, "Nizami" bədii filmi Sankt-Peterburqda, "Məhkumlar" bədii filmi isə İstanbulda beynəlxalq kino festivallarda iştirak etmişdir. "Sahə" bədii filmi fevralda ABŞ-da keçirilən "California Film Awards" müsabiqəsində "Ən yaxşı bədii film" nominasiyasında qızıl mükafata layiq görülmüşdür. "Top həm düşər, həm qalxar" sənədli filmi İstanbulda keçirilən Beynəlxalq İdman filmləri festivalında Klubun qalib filmi elan edilmişdir.

Əlbəttə, bütün bunlar deməyə əsas verir ki, kinoda yeni və intensiv inkişaf dövrü başlanmışdır. Lakin hələ də müəyyən problemlər qalmaqdadır. Onlardan ən əsası professional kinematoqrafçıların azlığıdır. Bir vaxtlar ÜİDKİ-də təhsil almış kino xadimləri atıq yaşlaşmış,yeni nəslin yetişməsi prosesi isə hələ başa çatmamışdır. "Azərbaycanfilm"in maddi-texniki bazası hələ kifayət qədər möhkəmləndirilməmişdir. Ancaq güman edirik ki, dövlətimizin qayğısı nəticəsində yaxın gələcəkdə Azərbaycan kinosu sürətli inkişaf tapacaq və dünya kinosunun qabaqcılları sırasında olacaq.

M.MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2012.- 26 avqust.- S. 6.