Azərbaycanda bələdiyyələrin normal fəaliyyət göstərməsi üçün hər cür hüquqi baza vardır

Bu günlər xalqımız ümummilli lider Heydər Əliyevin 90 illik yubileyini böyük təntənə ilə qeyd edir. 1969-cu ildən başlayaraq 30 ildən artıq bir dövrü əhatə edən Azərbaycanın ən yeni tarixi, ölkəmizin həyatının bütün sahələrində əldə edilmiş möhtəşəm nailiyyətlər bu dahi şəxsiyyətin müdrik dövlətçilik siyasəti ilə bağlı olmuşdur. “Azərbaycan tarixinin Heydər Əliyev mərhələsi” kimi qiymətləndirilən həmin dövrdə ulu öndərimiz tərəfindən həyata keçirilən xilaskarlıq və quruculuq missiyalarının məntiqi nəticəsidir ki, hazırda demokratik və hüquqi bir dövlətdə yaşayırıq.

Ali Sovetin 15 iyun 1993-cü il tarixli iclasındakı çıxışında ulu öndər Heydər Əliyev ona göstərilən etimadı doğrultmağa çalışacağını vurğuladı: “Sizi əmin edirəm ki, bütün imkanlardan istifadə edib bu böyük vəzifəni, ağır bir yükü aparmağa çalışacağam və bu vəzifənin ləyaqətlə yerinə yetirilməsinə səy edəcəyəm. Bildirmək istəyirəm ki, Azərbaycan Respublikasının bugünkü ağır, mürəkkəb və gərgin vəziyyətini tam məsuliyyətlə dərk edirəm. Bu vəzifəni üzərimə götürərək öz məsuliyyətimi anlayıram və bunların hamısını vəhdət tutaraq əlimdən gələni edəcəyəm”.

Dahi rəhbər ilk gündən fəaliyyətində iqtisadi islahatların aparılması, bazar iqtisadiyyatının bərqərar olması, Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası, özəlləşdirmə proqramının, aqrar islahatların həyata keçirilməsi məsələlərinə mühüm önəm verdi. Ulu öndər eyni zamanda demokratik, hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində davamlı siyasət yeridərək, ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının başlıca prinsiplərinin bərqərar olması üçün əsaslı zəmin yaratdı.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanda istər hüquqi dövlət quruculuğu, demokratik təsisatların yaradılması, istərsə də sosial-iqtisadi, siyasi islahatlar da ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

Yeri gəlmişkən, bu məqamda ulu öndərimizin yerli özünüidarə orqanının yaranması, formalaşması ilə bağlı fəaliyyətinə də toxunmaq istərdim. Əvvəla, etiraf edək ki, hələ 90-cı illərin ortalarında yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyəti barədə söz düşəndə çoxları bələdiyyələrin belə tezliklə ölkənin sosial həyatında xüsusi rol oynayacağını təsəvvürünə gətirmirdi. Lakin dünya təcrübəsinə arxalanaraq həmin qurumların fəaliyyət dairəsini və idarəetmədə oynayacağı rolu dəqiq qiymətləndirən ümummilli liderimizin təşəbbüsü ilə yerli özünüidarəetmə qurumlarının hüquqi bazası hazırlandı, başqa sözlə, bələdiyyələr, onların səlahiyyətləri və vəzifələri haqqında qanunlar qəbul edildi. Ən mühüm cəhət isə bu idi ki, bələdiyyələrin yaranması və onlara seçkilərin keçirilməsi qaydaları 1995-ci il noyabrın 12-də müstəqil Azərbaycanın qəbul etdiyi ilk Konstitusiyanın müvafiq müddəalarında öz əksini tapmışdı.

Xatırladım ki, o vaxt əhali bələdiyyələr barədə yalnız ümumi məlumata malik olduğundan yerli idarəetmə orqanlarının fəaliyyətinin mahiyyəti ilə tanış deyildilər. Ancaq bütün hallarda yeniliyə münasibət, onun nəticələrini görmək həvəsi, eyni zamanda “yerli özünüidarəetmə” kəlməsindəki psixoloji cəlbetmə nəticələrin gözlənildiyindən də yüksək olmasında həlledici rol oynadı.

Əslində isə yerli özünüidarəetmə forması demokratik təsisatların bir qoludur və hüquqi dövlətin yaranmasında, idarəetməyə ictimai nəzarətin formalaşmasında mühüm rol oynayır.

İllər ötdükcə Azərbaycanın sivil dəyərlərinin formalaşdığı Avropa məkanına inteqrasiyası da dönməz və sürətli xarakter alır. Bu isə öz növbəsində ölkəmizdə demokratik təsisatların daha da dərinləşməsinə, hüquqi dövlət quruculuğunun daha ardıcıl istiqamətlənməsinə səbəb olur. Yerli özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyətinin daha da formalaşması, onların işinin dünyanın qabaqcıl ölkələrinin təcrübəsinə uyğun olaraq qurulması isə ölkəmizdə vətəndaş cəmiyyətinin yaradılması istiqamətində həlledici mərhələlərdən biridir.

Hələ 1999-cu ildə ilk bələdiyyə seçkilərinin keçirildiyi ərəfədə ümummilli liderimiz Heydər Əliyev seçkiləri müşahidə etmək üçün ölkəmizə gəlmiş Avropanın Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresinin nümayəndə heyətini qəbul edərkən demişdir: “...Biz yaxşı bilirik ki, Avropa Şurasına daxil olmaq eyni zamanda üzərimizə böyük məsuliyyət götürmək deməkdir. Məsələn, indiyə qədər Azərbaycanda bələdiyyələr olmamışdır. Bu sahədə bizim məsuliyyətimiz də yox idi. İndi seçkilər keçiriləcək, bələdiyyələr yaranacaq, şübhəsiz ki, bələdiyyələrin iş səviyyəsi Avropa Şurasında və başqa beynəlxalq təşkilatlarda müəyyən qədər qiymətləndiriləcək. Bu da respublikamıza olan münasibətə təsir göstərəcəkdir. Amma biz özümüz bu çətinliklərə cəsarətlə giririk, Avropa Şurasının qapısını üç ildir döyürük və istəyirik ki, bu qapı ölkəmizin üzünə açılsın. Başa düşürük ki, bu, bizim məsuliyyətimizi daha da artıracaqdır. Yəni, biz bunların hamısını şüurlu edirik. Çünki biz Avropa Şurasının tam bərabərhüquqlu üzvü olmaq, öz işimizi Avropa standartlarına uyğun qurmaq istəyirik, hüquqi, demokratik dövlət qururuq. Bu yol nə qədər çətin olsa da, bizim üçün o qədər də vacibdir, lazımdır”.

Göründüyü kimi, ulu öndərimiz bələdiyyələrin yaranmasını Azərbaycan üçün olduqca vacib məsələlərdən biri saymış, bunu ölkəmizin dünyaya, xüsusilə Avropaya inteqrasiyası, hüquqi və demokratik dövlət quruculuğu istiqamətində əhəmiyyətli məsələ hesab etmişdir.

Azərbaycanda bələdiyyələrin inkişafında dövlət maraqlıdır. Bu marağı qəbul olunmuş qanunvericilik aktlarında, Prezident İlham Əliyevin təsdiq etdiyi sənədlərdə, eləcə də bir çox orqanların bu sahə ilə bağlı həyata keçirdiyi tədbirlərdə görürük. Bələdiyyələrin normal fəaliyyət göstərməsi üçün ölkədə hüquqi baza vardır.

Burada sədri olduğum Azərbaycan Qəsəbə Bələdiyyələrinin Milli Assosiasiyası ilə bağlı bir məqama diqqət yetirmək istərdim. Xatırladım ki, bu təşkilatın yaradılmasının əsas məqsədi bələdiyyələrin fəaliyyətinin əlaqələndirilməsinə, həmin fəaliyyətin beynəlxalq hüquq normalarına və mövcud qanunvericiliyə uyğun qurulmasına, ortaya çıxan problemlərin birgə həllinə yardımçı olmaqla respublikamızda yerli özünüidarənin hərtərəfli inkişafını reallaşdırmaqdır.

Milli assosiasiya öz fəaliyyətini prioritet olaraq özünüidarəetmənin inkişafı, vətəndaş cəmiyyətinin qurulmasında və demokratik prinsiplərin tətbiqində onların rolunun artırılması istiqamətləri üzrə qurur, bu sahədə geniş və əhatəli proqramlarla çıxış edir, təşəbbüslər irəli sürür. Bələdiyyələrin qabaqcıl təcrübəsinin öyrənilib yayılmasına, yerli özünüidarəetmə orqanları ilə dövlət, qeyri-hökumət və donor təşkilatları arasında əlaqələrin qurulmasına, maarifləndirmə işlərinə xüsusi diqqət yetirir.

Yaşayış səviyyəsinin və sosial rifahın yüksəlişi fonunda qəsəbə bələdiyyələri də yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində fəallıqlarını artırmışlar. İndi onlar öz səlahiyyətləri çərçivəsində konkret tədbirlər həyata keçirməyə çalışırlar. Bu işdə onlara özündə bələdiyyəçilik ideyasını birləşdirən Azərbaycan Qəsəbə Bələdiyyələrinin Milli Assosiasiyası yaxından kömək edir.

Milli assosiasiya özünüidarəetmənin inkişafı, qəsəbə bələdiyyələrinin yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində fəaliyyətlərinin gücləndirilməsi sahəsində geniş və əhatəli proqramlarla çıxış edir, təşəbbüslər irəli sürür, bələdiyyələrin qabaqcıl təcrübələrini öyrənib yayır, onlarla dövlət, qeyri-hökumət və donor təşkilatları arasında əlaqələr qurur, maarifləndirmə işləri aparırlar.

Assosiasiyanın fəaliyyət göstərdiyi müddətdə irəli sürdüyü bir sıra təşəbbüslər qəsəbə bələdiyyələrinin fəaliyyətini vahid istiqamətə yönəltmiş, yerli əhəmiyyətli məsələlərin həlli sahəsində işləri əlaqələndirmiş, qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi və tətbiqi üçün geniş imkanlar açmışdır.

Azərbaycan Qəsəbə Bələdiyyələrinin Milli Assosiasiyası Avropa Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresinin sessiyalarında da fəal iştirak edir. Bu, təsadüfi deyil. Belə ki, adı çəkilən konqres yerli özünüidarəetmə hüququ ilə məşğuldur. Onun əsas məqsədi Avropanın birləşmə prosesində, habelə Avropa Şurasının işində yerli və regional hakimiyyətlərin iştirakının təmin edilməsindən ibarətdir. Konqresin prioritetlərinə, həmçinin demokratiyanın yerli və regional səviyyələrdə inkişafının dəstəklənməsi, demokratiya yoluna yeni keçmiş dövlətlərdə səmərəli inzibati strukturların formalaşdırılması prosesində yardım göstərilməsi məsələləri aid edilir.

Xatırladım ki, Avropa Şurasının üzvü olan dövlətlərin yerli və regional orqanlarının təmsil olunduğu bu məşvərət qurumu 1959-cu ildən fəaliyyət göstərən Avropanın Yerli və Regional Hakimiyyətlərinin Daimi Konfransını əvəz edir. Konqres Parlament Assambleyası olduğundan onun üzvlərinin sayı sabitdir. Quruma nümayəndələr bütün qitələrdən olan yerli və regional hakimiyyətlər tərəfindən göndərilir.

Konqresin işinə tərkibində Avropa Şurasına üzv ölkələrin nümayəndələrini birləşdirən daimi Komitə rəhbərlik edir. Qurumun plenar iclasları hər il Strasburqdakı Avropa Sarayında keçirilir. Daha çevik və səmərəli fəaliyyətin təmin edilməsi, konkret məsələlərin öyrənilməsi məqsədilə bir qayda olaraq, müvafiq işçi qruplar yaradılır.

Konqresin bu yaxınlarda keçirilən plenar sessiyasında Azərbaycan nümayəndə heyətində təmsil olunduğumdan müəyyən təəssüratlarımı qısaca oxucularla bölüşmək istərdim. Toplantıda diqqəti Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nəticəsində torpaqlarımızın 20 faizinin işğalı və bir milyondan çox soydaşımızın qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşməsi faktına yönəltdim. Sessiya iştirakçılarına respublikamızda həyata keçirilən möhtəşəm quruculuq tədbirləri, habelə bu işlərdə bələdiyyə orqanlarının iştirakı barədə ətraflı məlumat verdim. Avropanın qabaqcıl ölkələrinin nümayəndələrilə görüş zamanı təcrübə mübadiləsi baxımından səmərəli olacaq tövsiyə xarakterli sənədlər əldə etdim.

Ümummilli liderimizin elmi əsaslara söykənən sosial-iqtisadi strategiyası 2003-cü ilin 15 oktyabr prezident seçkilərindən sonra keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyilə həyata keçirilən sosial-iqtisadi tədbirlər nəticəsində Azərbaycanın mənzərəsi tamamilə dəyişmiş, insanların həyat şəraiti yaxşılaşmışdır. Cənab İlham Əliyev paytaxtımızın, eləcə də bütün yaşayış məntəqələrinin milli üslubda inkişaf etməsi, təmizliyi, gözəlliyi, müasirliyi ilə göz oxşaması üçün əlindən gələni əsirgəmir. “Biz xalq üçün işləyirik. Məqsədimiz də odur ki, ölkə vətəndaşları vəziyyətin ildən-ilə daha da yaxşılaşmasını görsünlər, bunu gündəlik həyatlarında hiss etsinlər” - deyən Azərbaycan Prezidenti bu məqsədə xidmət edən çoxşaxəli islahatları çevik və işlək mexanizmlər üzərində reallaşdırır, davamlı yüksəlişi təmin etmək üçün ölkənin daxili potensialından səmərəli istifadəni əsas vəzifə kimi qarşıya qoyur.

Bütün bunları Binəqədi rayonunun timsalında aydın görə bilərik. Cənab İlham Əliyev Prezident kimi fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində müxtəlif obyektlərin, yolların, körpülərin təməlqoyma və açılış mərasimlərində iştirak etmək üçün dəfələrlə Binəqədiyə gəlmiş, bu diqqət və qayğı rayonun dinamik inkişafına, uzun illərdən bəri yığılıb qalmış bəzi problemlərin həllinə əsaslı təkan vermişdir. Ən əsası, bu səfərlərin hər biri Binəqədi sakinlərinin həyatında müsbət irəliləyişlərə səbəb olmuş, onların yaddaşında xoş izlər buraxmışdır.

Əminliklə deyə bilərəm ki, rayonun yeni rəhbərliyinin böyük səyi ilə əldə olunan uğurlar burada yaşayan insanları dövlət başçımızın ətrafında daha sıx birləşməyə, tikinti-abadlıq, quruculuq işlərinə fəal şəkildə qoşulmağa sövq etmişdir. Rayon icra hakimiyyəti üzərinə düşən məsuliyyəti düzgün qiymətləndirməklə, fəaliyyətini dövlət başçısının yürütdüyü çevik və səmərəli inkişaf strategiyasının mahiyyətinə uyğun qurmağa, idarəetmədə mütərəqqi prinsipləri tətbiq etməyə, qarşıda duran vəzifələri dəqiq müəyyənləşdirərək vaxtında və düzgün icrasına nail olmağa çalışır.

Cənab İlham Əliyevin apardığı siyasətin mahiyyətindən irəli gələrək rayonda əhalinin sosial rifah halının yaxşılaşdırılmasına, abadlıq-quruculuq işlərinin daha sürətlə və keyfiyyətlə aparılmasına, təhsil-səhiyyə müəssisələrinə diqqətin artırılmasına, xidmət və infrastruktur sahələrində işin müasir dövrün tələblərinə uyğunlaşdırılmasına, sahibkarların fəaliyyətinə mane olan süni əngəllərin aradan qaldırılmasına mühüm önəm verilir.

Binəqədidə müşahidə olunan böyük canlanma, inkişaf və tərəqqi, ilk növbədə, sistemli, ardıcıl və yeniliyə əsaslanan mütərəqqi iş üslubunun bəhrəsidir. Rayon icra hakimiyyəti ölkə başçısının çevik və səmərəli iqtisadi islahatlar strategiyasını rəhbər tutaraq, idarəçilikdə mütərəqqi üsulların tətbiq edilməsinə nail olmuşdur. Bunun nəticəsidir ki, son bir ildə bütün sahələr üzrə yüksək makroiqtisadi göstəricilər əldə edilmişdir. Real sosial-iqtisadi inkişaf isə quru fakt və rəqəmlərdə deyil, hər bir sakinin gündəlik həyatında, məişətində, maddi rifah halında əksini tapır.

Hümbət HÜSEYNOV,

Azərbaycan Qəsəbə Bələdiyyələrinin

Milli Assosiasiyasının və Binəqədi rayonu

Rəsulzadə bələdiyyəsinin sədri

Xalq qəzeti.- 2013.- 18 aprel.- S. 10.