AZƏRBAYCAN dünya parlamentində

Parlamentlərarası İttifaqın 128-ci Assambleyası 21-27 mart 2013-cü il tarixlərində Ekvadorun paytaxtı Kito şəhərində keçirildi. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin vitse-spikeri Valeh Ələsgərovun rəhbərliyi ilə Milli Məclis üzvlərindən ibarət nümayəndə heyəti Parlamentlərarası İttifaqın Assambleyasında ölkəmizi uğurla təmsil etdilər.

1889-cu ildən mövcud olan Parlamentlərarası İttifaq dünya ölkələri parlamentlərinin beynəlxalq təşkilatı olub, dünya miqyasında təmsilçilik demokratiyasının inkişafına və xalqlar arasında sülhün və əməkdaşlığın əldə olunması məqsədi ilə ümumdünya parlament dialoqunun həyata keçirilməsinə xidmət edən bir qurumdur.

1889-cu ildə Böyük Britaniya parlamentinin üzvü Uilyam Randal Krimer və Fransa parlamentinin üzvü Frederik Passinin təşəbbüsü ilə yaranmış bu qurum sonralar dah çox ölkələrin parlament üzvlərinin maraq göstərdiyi və həvəslə qoşulduğu çoxtərəfli ciddi bir siyasi dialoq forumuna çevrildi. Sonrakı onilliklərdə məhz bu qurumun təşəbbüsü əsasında hökümətlərarası səviyyədə müvafiq qurumun yaranması ideyası ortaya çıxdı ki, bu da 24 oktyabr 1945-ci ildə BMT-nin təsis olunmasına gətirib çıxardı. İttifaqın fəaliyyəti əsasən üzv dövlətlərin hesabına maliyyələşdirilir və mənzil-qərargahı İsveçrənin Cenevrə şəhərində yerləşir.

Qurum öz fəaliyyəti ilə bütün ölkələrin parlamentləri və parlament üzvləri arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsinə, onlar arasında təcrübə mübadiləsinin və koordinasiya işlərinin həyata keçirilməsinə şərait yaradan demokratik bir dialoq meydanıdır. 162 ölkənin parlamentləri və 10 beynəlxalq təşkilat bu qurumun üzvüdür və hər bir üzv Parlamentlərarası İttifaqın Assambleyalarında 6-10 nəfərlik nümayəndə heyəti ilə təmsil olunmaq imkanına malikdir. Parlamentlərarası İttifaq beynəlxalq ictimaiyyətdə maraq doğuran və ya onu narahat edən məsələləri müzakirə edir, müzakirə olunan məsələlər üzrə üzv ölkələrin ümumi rəyini ortaya çıxarır və qəbul olunmuş qərarlara uyğun olaraq bütün ölkələrin parlamentlərinə müvafiq tədbirlərin görülməsini tövsiyə edir. Bu beynəlxalq təşkilat həmçinin ümumdünya inkişafının və parlament demokratiyasının əsas amili kimi insan haqlarının qorunmasını özünün əsas qayəsi hesab edir, bütün ölkələrdə təmsilçilik institutlarının fəaliyyəti haqqında məlumatları toplayaraq ümumiləşdirir və onların fəaliyyətinin daha da inkişaf etdirilməsi üçün müvafiq strategiyalar hazırlayır. Parlamentlərarası İttifaq öz fəaliyyətini BMT ilə sıx əməkdaşlıq şəklində qurmaqla faktiki olaraq dünya ölkələrinin dövlətlər səviyyəsində təmsil olunduğu Birləşmiş Millətlər Təşkilatına paralel olaraq həmin ölkələri milli parlamentlər səviyyəsində təmsil edən qlobal bir təşkilatdır. Bu baxımdan onu Dünya Parlamenti də adlandırmaq olar. Öz struktur quruluşu və fəaliyyət miqyasına görə ümumdünya birliyini təmsil edən Parlamentlərarası İttifaq eyni zamanda dünyanın müxtəlif regionlarını əhatə edən regional parlamentlərarası təşkilatlarla, beynəlxalq hökümətlərarası təşkilatlarla və məqsəd və məramları bu təşkilatın fəaliyyətinə uyğun olan beynəlxalq qeyri-hökümət təşkilatları ilə yaxından əməkdaşlıq edir.

Dünyanın bütün siyasi sistemlərini və aparıcı siyasi cərəyanlarını təmsil edən Parlamentlərarası İttifaq bütün ölkələrin qanunverici orqanlarının təmsilçiləri arasında dialoqun və diplomatik parlament fəaliyyətinin gerçəkləşdirilməsi, dünyada mövcud olan bütün siyasi tendensiyaların müşahidə və analiz edilməsi üçün unikal bir platformadır. Azərbaycan da öz müstəqil siyasətini bəyan və şərh etmək üçün, ümumdünya inkişafına öz baxışlarını və dünyada baş verən hadisələrə öz müstəqil münasibətini bildirmək üçün digər beynəlxalq forumlarda olduğu kimi bu platformadan da məharətlə istifadə edir. İttifaqa üzv olduğu son bir neçə il ərzində ölkəmiz qurumun fəal və proqressiv baxışlı üzvü kimi nüfuz qazanmış və Azərbaycan həqiqətlərini bu yüksək tribunadan dünya birliyinə çatdıra bilmişdir. 128-ci Assambleyanın gedişində də nümayəndə heyətimiz kifayət qədər əzmkarlıq nümayiş etdirdi. Nümayəndə heyətinin rəhbəri, Milli Məclisin sədr müavini Valeh Ələsgərov Assambleyanın Plenar İclasında çıxış edərək ölkəmizdə baş verən yüksək iqtisadi inkişaf haqqında, dövlətimizin regionda və dünyada sülh yaradılması istiqamətində apardığı fəaliyyət barəsində ətraflı məlumat verdi. Nümayəndə heyətinin üzvləri Səməd Seyidov, Fuad Muradov, Sahibə Qafarova müxtəlif komitələrin iclaslarında cıxış edərək regionda və dünyada baş verən hadisələrə Azərbaycan dövlətinin və parlamentinin münasibətini bildirdilər. Nümayəndə heyətimiz Parlamentlərarası İttifaqı prezidenti və baş katibi ilə, eləcə də bir sıra ölkələr nümayəndə heyətləri ilə ikitərəfli görüşlər keçirərək səmərəli müzakirələr apardılar.Nümayəndə heyətinin fəaliyyəti Azərbaycanın bir daha dünyada sülhə, davamlı inkişafa və insan haqlarının müdafiəsinə sadiq bir ölkə kimi tanıdılmasında növbəti uğurlu addım oldu. Məhz bunun nəticəsidir ki, Kito şəhərində keçirilən 128-ci Assambleyada nümayəndə heyətimizin təklifi əsasında belə bir mötəbər qurumun 130-cu Assambleyasının 2014-cü ilin aprel ayında Azərbaycanda keçirilməsi haqqında qərar qəbul olundu. Bu qərarın qəbul olunması müstəqillik dövründə dövlətimiz tərəfindən aparılan daxili və xarici siyasətin beynəlxalq siyasi arenada müsbət qarşılandığını və yüksək dəyərləndirildiyini təsdiq edən bir göstəricidir. Eyni zamanda bu qərarın dünya ölkələrinin parlamentlərini və onların iradəsini təmsil edən Assambleya tərəfindən yekdilliklə qəbul edilməsini Azərbaycan dövlətinin artan nüfuzunun beynəlxalq miqyasda təsdiqi kimi dəyərləndirmək olar. Növbəti dəfə dünya ölkələri Azərbaycana etimad göstərərək 162 ölkənin parlament üzvlərini bir araya gətirəcək möhtəşəm bir beynəlxalq siyasi tədbirin Bakıda keçirilməsinə səs verdilər. Bu Azərbaycanın Dünya Parlamentindəki uğuru oldu. 2014-cü il isə Dünya Parlamentinin Azərbaycanda əldə edəcəyi uğurlarla dünyanın tarixinə yazılacaq.

Dünyanın bütün parlamentarilərinə və bütün sülhpərvər qurumlarına uğurlar arzusu ilə,

Cavanşir FEYZİYEV,

Milli Məclisin üzvü,

fəlsəfə doktoru

Xalq qəzeti.- 2013.- 4 aprel.- S. 3.