Sapı
özümüzdən olan balta
Yaxud iyrənc oyunların ermənipərəst
“aləti”
Başqa xalqlara, millətlərə,
dinlərə daim yüksək
tolerantlığı ilə seçilən Azərbaycan
xalqı təəssüf ki, əksər
hallarda buna qeyri-adekvat münasibətlə üzləşir.
Unutqanlığımızın, ürəyiyumşaqlığımızın
nəticəsi olaraq tarixin
müxtəlif dövrlərində milli
faciələrimizi təkrarən yaşamalı olmuşuq. Bədnam
qonşularımızın hələ ötən əsrin əvvəllərində
xalqımıza qarşı törətdiyi qanlı faciələri
unudaraq elə həmin əsrin 80-90-cı
illərində torpaqlarımızın 20 faizini
itirdik, Xocalı soyqırımına məruz
qaldıq. Yüz minlərlə azərbaycanlı
ötən əsrdə məhz erməni vandalizminin
günahsız qurbanına çevrildi.
Azərbaycanın ötən əsrdə ermənilər tərəfindən ərazisinin işğalı, kütləvi şəkildə qırğınlara, deportasiyaya, hətta soyqırımı kimi cinayətə məruz qalması kifayət qədər ciddi faktlarla, dəlillərlə sübut olunur. Əlbəttə, kimlərsə bu gün özünü korluğa qoyub əsrin əvvəllərində üzləşdiyimiz faciələrə skeptik yanaşmaq niyyətinə düşə bilər. Fəqət, əsrin sonuna doğru azərbaycanlıların kütləvi deportasiyası, ərazilərimizin işğala məruz qalması, bir milyondan çox soydaşımızın qaçqın, məcburi köçkün vəziyyətinə düşməsi, nəhayət, Xocalı soyqırımı danılmaz, inkarolunmaz faktlarla təsdiqlənib. Milli hissini itirmiş bəziləri həmin faktları unutmağa çalışsalar da, bu inkarolunmaz həqiqət ən azı arxiv sənədləri, istintaq materialları, foto, video və audio vasitələrlə sübuta yetirilir.
Xalq
olaraq böyük zərbələri təkcə düşmənlərimizdən
deyil, həm də bəzən “sapı özümüzdən
olan baltalar”dan da almışıq. Torpaq itkilərimizin, faciələrimizin
çoxsaylı səbəbləri sırasında milli xəyanət
amilini də zaman-zaman ürəkağrısı ilə etiraf
etməli olmuşuq. Bəli, Azərbaycanda boya-başa
çatanların, onun çörəyi və suyu ilə
qidalananların, havasını udanların, ad-san,
şan-şöhrət, sərvət sahibi olanların bu
torpağa, Vətənə xəyanətkar münasibətinə
zaman-zaman rast gəlmişik. Bu “üzdəniraqlar” təkcə
antimilli düşüncə ilə deyil, həm də
şübhəli erməni təəssübkeşliyi ilə
milli həqiqətlərimizi inkar etmək, xalqımızı
aşağılamaq, faciələrimizi danmaq, bütün
günahları azərbaycanlıların üzərinə
atmaq kimi manqurt mövqelərini nümayiş etdirmişlər.
Bu
sıraya özünü “yazıçı”, “ziyalı”
adlandıran Əkrəm Naibovun da (Əylis kəndinin
adını ləkələyən bu adamı Əylisli
soyadı ilə çağırmaq olmaz) qoşulması nə
qədər üzücü və gözlənilməz olsa
da, onun avantürist xarakterinə bələd olanlar bunu
“sürpriz” kimi qarşılamadılar. Bu adamın son 10 ildəki
hərəkətlərini kənardan hətta müşahidə
etmək belə kifayət edərdi ki, onun qeyri-ciddi, mənafeyindən
uzağı görməyən, həqiqəti danmaq yolu ilə
fərqlənmək, “psevdoqəhrəman” obrazı yaratmaq kimi
xəstə təxəyyülün
daşıyıcısı olduğunu görəsən. Ən
yaxın qələm yoldaşlarını,
silahdaşlarını, Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyini
və üzvlərini mətbuatda daim kəskin hədyanlara, təhqirlərə
məruz qoyan, vəzifə umsuqluğu ilə “küsərək
kəndinə qayıdan”, yaxınlarını yaxşı
işə düzəltmək üçün qapılara
düşən, nəhayət, deputat seçilmədikdən
sonra bu iqtidara münasibətini buqələmuncasına dəyişən
Əkrəm Naibov yazıçı adına, titullarına, hətta
yaşına yaraşmayan xoşagəlməz imicə yiyələnmişdi.
Cavanlığında yazdığı əsərlərlə
ədəbi mühitdə müəyyən mövqe qazansa da,
son illərdəki ziddiyyətli, riyakar mövqeyi onun əsl
şəxsiyyət və ziyalı məqamına heç
zaman yetişə bilməyəcəyini, mənəviyyatda
“piyada” olduğunu göstərirdi.
Nəhayət,
bu adam əsl xislətini gizlədə bilməyərək
tamamilə açıq, cəmiyyətə meydan oxuyacaq bir
formada nümayiş etdirdi. Rusiyanın “Drujba narodov”
jurnalında dərc etdirdiyi “Daş yuxular” adlı cızmaqara
(bədii səviyyəsi onu əsər
adlandırmağa imkan vermir) onun nəinki Vətən və
dövlət, millət hissindən, hətta kosmopolit insana xas
ali insani keyfiyyətdən - vicdan və ədalət hissindən
məhrum olduğunu üzə çıxardı.
İnsanın nəyinsə xatirinə həqiqətə,
haqqa qarşı çıxması, hətta vicdanının
səsinə qulaq asmaması ən sonuncu yoldur.
Kiminsə millət, vətən təəssübkeşliyi,
milli qürur hissi olmaya bilər. Amma
vicdansızlıq elə bir keyfiyyətdir
ki, həqiqəti həyasızcasına danmaq, milyonlarla insanın haqq bildiyini nahaq kimi qələmə
vermək formasında təzahür edir. Əkrəm
Naibov həmin cızmaqarada azərbaycanlılar
haqqında hansısa həqiqəti açıq və
özünütənqid ruhunda desəydi, buna bəlkə də
dözümlü yanaşmaq,
onu qınamamaq, bağışlamaq
olardı. Fəqət, Azərbaycan xalqını məyus edən,
sarsıdan budur ki,
yazıçı saydığımız, şan-şöhrət
sahibi etdiyimiz adam hətta adi vicdan hissindən belə məhrum imiş. Fəaliyyəti Azərbaycan dövləti
tərəfindən kifayət qədər
yüksək dəyərləndirilən Əkrəm Naibovun “Daş yuxular” cızmaqarası ilə uzaqlarda
daha nələrəsə iddia
etməsinin nəticəsi isə xalqın inam
və etimadını itirməsi, nifrətini qazanması ilə
nəticələndi.
“Daş
yuxular”ın mahiyyəti barədə mətbuatda kifayət qədər
məlumat verilib. Xəstə təxəyyülün
məhsulu olan bu “əsər”i
nəzərdən keçirmək belə kifayətdir ki, reallıqdan uzaq
“mülahizələrlə” azərbaycanlıların millət
kimi
aşağılandığının, ermənilərin uca tutulduğunun şahidi olasan. Mənəvi
kasadlığın bariz təcəssümü
kimi burada xalqın
ayrı-ayrı təbəqələrinə nifrət hissi özünü
qabarıq göstərir. Adamın nankorluğu
bir yana, hamının
canlı şahidi olduğu
hadisələri, faktları təhrif etməsi, ağa qara deməsi onun həyasızlığının da ifrat həddə
çatdığını göstərir. Adətən, belə
absurd yanaşmaları biz
bədnam qonşularımızın ideoloqlarından görmüşük.
Dəhşətlisi
budur ki, Əkrəm Naibov bütün günahları azərbaycanlıların
üzərinə atdığı halda, erməniləri
xeyirxah, məzlum, daim təqiblərə məruz qalan millət
kimi qələmə verməyə çalışır, Qərbi
Azərbaycandakı doğma yurdlarını tərk etməyə
məcbur olmuş soydaşlarımızın barəsində
nalayiq fikirlər söyləyir. Vicdan
hissinə nə qədər tüpürməlisən (əlbəttə,
əgər o varsa) ki, hətta tarixən yaşadığın, boya-boşa çatdığın Əylis kəndini
də erməni yaşayış məskəni kimi qələmə verəsən. Bax, bu məqamda onda erməni ruhunun olduğunu söyləyənlər haqsız və
qərəzli görünmürlər.
Görkəmli
tarixçilərimizin də son günlər bəyan etdikləri
kimi, Əylis kəndini tarixən Azərbaycan türkləri
yaradıb və burada məskunlaşıblar. Sonrakı
dövrlərdə bura bədnam
qonşularımız da ayaq
açaraq məskunlaşıblar. Buna baxmayaraq, Əkrəm Naibov
cızmaqarasında bir sıra tarixi faktları təhrif edib.
“Əsər”də insafsızcasına yazılmış, nifrət
hissi doğuran bir sıra fikirlər var.
“Əylis Allahın evidir, ona
görə orada 12 kilsə tikilmişdi, hərəsi də bir dağın arxasında” və yaxud “Mesrop Maştos erməni əlifbasını Əylisdə
yaradıb, Roffi Əylisdə dərs deyib” kimi gülünc
fikirlər Əkrəmin nə qədər antimilli
psixoloji ovqatda
olmasının göstəricisidir. Təəccüblü
görünən həm də odur ki, bu adam
erməni sevgisini
məharətlə uzun illər qoruyub saxlayıb, sanki xüsusi bir aktyorluq qabiliyyəti sayəsində özünü “yandırmayıb”. Əkrəm
Naibov az qalır ki, erməni millətinin də Əylisdə
yarandığını söyləsin. Bunlar
xəstə təxəyyülün məhsulu kimi
yazıçının yaratdığı tiplərin,
obrazların dili ilə uydurulur,
diqqətə çatdırılır.
Müəllif
böyük saxtakarlıqlara yol verərək erməni cəlladlarının
vandal hərəkətlərini Qərbi Azərbaycandan olan
soydaşlarımızın adına yazmağa
çalışır. Cızmaqaranın əvvəlində
guya bir
“günahsız”, “zavallı” erməninin azərbaycanlılar tərəfindən
ölümcül döyüldüyü
təsvir edilir. Bu kiçik parça
yazılanların hansı “xəstə təxəyyülün”
məhsulu olduğunu bir
daha təsdiqləyir: “Bu
cür adamı, günün
günorta çağı, xurd-xəşil
elədilər, məhv elədilər. Yerazlar
elədi, doktor, yerazlar.
5-6 yeraz gədəsi. Bu
qancıq balaları köçkünlər heç
kimə hörmət eləmir, doktor,
canım-gözüm doktor. Heç kimi hərləmirlər.
Nə şair bilirlər, nə aktyor, nə yazıçı... Denən ki, filankəs ermənidi, vəssalam. O dəqiqə
ayaqlarının altına salıb vəhşi kimi təpikləyəcəklər. Tikə-parça
eləyəcəklər, heç kimin də hünəri çatmayacaq
yaxın getsin. Mən onlara
deyirəm ki, döyməyin, bu erməni deyil, bu bizimkidi, bizim
xalqın balasıdı, millətimizin qürurudu,
vicdanıdı. Eşidən kimdi? Heç qoymadılar ki, öz adımı deyim.
Böyrümdən nətər təpik vurdularsa,
az qaldı nəfəsim kəsilsin, elə
yerimdəcə öləcəkdim”.
Qondarma “əsər”də türk ordusunun zabiti Atif bəy tərəfindən Əylis ermənilərinin öldürülməsi də həyasızcasına təsvir olunub: “Öldürülən ermənilərin evləri azərbaycanlılar tərəfindən qəsb edildiyindəndir ki, onların uşaqları bədbəxt hadisələrlə üzləşirlər. Məzlum erməni xalqının ruhu azərbaycanlıları rahat buraxmır, onlar ruhi xəstəliyə tutulurlar”. Müəllif doğma həmkəndlilərini utanmadan “qaniçən”, “zalım”, “ermənilərə qarşı qəddar insanlar” kimi təqdim edir, azərbaycanlıları gözdən salmaq üçün müxtəlif ayamalar işlədir. Cızmaqarada qeyd olunur ki, “Resmiş Qulunun babası çaqqal Abdulla 1919-cu ildə daşyonan Minası və onun arvad-uşağını balta ilə doğrayır, qəssab Məmmədağa küçədə keşiş Mkırtıçın qızının qarnını xəncərlə yırtır, ilantutan Əbdüləlinin oğlu zəhmətkeş Arakeli əkin sahəsində öldürür, onun arvadı Esxi isə havalanıb özünü qayadan atır”. Cızmaqarada “qəddar” türklərlə “məzlum” ermənilər qarşılaşdırılır, iki erməni qadını olan Aniko və Hayqanuş xeyirxah, bacarıqlı, səliqəli, humanist müsbət qəhrəmanlar kimi önə çəkilir.
Bütün
bunlardan sonra Əkrəm Naibovun Azərbaycanın xalq
yazıçısı adını daşımağa mənəvi
haqqı çatmır. Çünki 1918-1920-ci illərdə Naxçıvanda baş verən hadisələr haqqında kifayət
qədər obyektiv tarixi
tədqiqatlar aparılıb, sənəd və materiallar aşkar edilib. Andronik
Ozanyanın Naxçıvana hücumları zamanı yerli ermənilərin azərbaycanlılara
qarşı hansı vəhşiliklərə yol
verdiklərini həmin tarixi faktlar bir daha
təsdiqləyir. Naxçıvanın ən böyük
kəndlərindən olan Yaycıda Andronik Ozanyan və onun cəlladları 3 mindən çox
insanı qılıncdan keçiriblər. Gilançay və Əlincəçay
vadilərində 40-dan çox müsəlman
kəndini viran edib,
dağıdıblar, yerli əhalini
müxtəlif vəhşi üsullarla qətlə
yetiriblər. Əsl gerçəklik budur
ki, Naxçıvana gələn türk qoşunları
naxçıvanlıları bu qətliamlardan
xilas ediblər. Tarixi mənbələrə
görə, 1918-1920-ci illərdə erməni cəlladları
Naxçıvanda 70 mindən çox
insanı qanına qəltan ediblər. Əkrəm Naibov heç olmasa, öz həmyerlisi, böyük yazıçı Məmməd Səid
Ordubadinin “Qanlı illər” əsəri
ilə tanış olsaydı, bu qədər
böyük vicdansızlığa yol verməzdi (Həyasızlıq
vicdansızlığı üstələyən hissdir). “Qanlı illər”də müxbir məktubları, sənədlər, dövri mətbuat materialları, rəsmi protokol və stenoqramlar əsasında
Qafqazda baş vermiş erməni-müsəlman
davasının obyektiv tarixi
mənzərəsi yaradılıb. Əkrəmin “ermənilər
yox, biz özümüz pisik”,
“ermənilər tərəfdən müsəlmanlardakı
qədər qəddarlıq heç vaxt görünməmişdir” kimi
əsassız iddiaları Azərbaycan ədəbiyyatında
bugünədək haqlı olaraq
görünməmiş xəyanət və şərəfsizlik
nümunəsi kimi qiymətləndirilir.
Xocalı
faciəsinin 21-ci ildönümü ərəfəsində
belə bir cızmaqaranın üzə çıxması həm
də ermənilərin Azərbaycana qarşı
apardıqları çirkin və məkrli kampaniyanın tərkib
hissəsi sayılmalıdır. Faktiki
olaraq bu adam dolayısı ilə belə bir faciənin baş verdiyini təkzib etməyə
çalışır. Bu məqamda sanki ermənilərdən də daha çox katolik olmaq istəyib. Adam bu faktı da sanki unudub
ki, erməni vəhşiliyinin hədsiz
miqyasını bu xalqın faşist xislətli yazıçısı Zori Balayan özü
açıq etiraf edib.
Qaniçən Zori Balayanın 13
yaşlı uşağın diri-diri dərisini
soyması, bundan həzz alması, özünün bunları etiraf
edib kitabına daxil
etməsi erməni həyasızlığının ən bariz nümunəsidir. Balayan
kitabında həyasızcasına yazır ki,
təcrübə məqsədilə 13 yaşlı
uşağın dərisini soyub neçə
dəqiqə yaşayacağını müəyyənləşdirib.
“Uşaq 7 dəqiqədən sonra dünyasını dəyişdi. Axşam eyni şeyi daha üç türk çocuğunun üzərində apardıq”
- deyən Balayan kitabında cəlladlığını
açıq etiraf edib.
Bu kimi üzdə olan həqiqətləri danmaq
mövqeyi tutan Əkrəm
Naibov Balayandan da pis xislətə sahib olduğunu
açıq nümayiş etdirmiş olur.
Ermənilər
tərəfindən müxtəlif vandal üsullarla zövq
almaq üçün öldürülən insanlar axı
bizim soydaşlarımızdır. Bu
qəsbkarların namusunu, ismətini,
qadınlıq ləyaqətini ləkələyərək
zorladıqları qadınlar bizim milli qeyrət, heysiyyat, milli namus və ləyaqətimizin
daşıyıcılarıdır. Qarnı yırtılaraq
bətnindəki uşağı süngüyə taxılan
zavallı qadın Azərbaycan qadınıdır. Daxili orqanlarından istifadə etmək və s. qeyri-insani məqsədlərlə
hələ də erməni girovluğunda olan, görünməmiş işgəncələrə
məruz qalanlar bizim
xalqın nümayəndələridir. Milli
heysiyyatı, namusu, qeyrəti, ləyaqəti,
vicdanı olan heç
bir şəxs bu vəhşiliklərə
etinasız qala bilməz. (Deyəsən,
mən hissə qapıldım. Axı, bu
yüksək insani keyfiyyətlər Əkrəmə
yaddır).
Cızmaqaranın yekununda göstərilir ki, “əgər hər bir öldürülən erməninin üzərində bir şam yandırılsaydı, bu şamların işığı ayın işığından parlaq olardı”. Əslində yazıçının bu fikirləri onun məqsəd və məramını aşkar göstərir. Əlbəttə, mümkündür ki, Əkrəm Naibov bu qondarma əsərlə böyük xülyalara da düşsün. Artıq mətbuatda onun Orxan Pamuk və Mixail Qorbaçov kimi Nobel mükafatı almaq iddiasına düşdüyünü iddia edənlər də var. Orxan Pamuk xalqına qarşı cəmi bir cümlə yazmışdı - Türkiyədə insanların üzünə baxa bilmədi, baş götürüb getməyə məcbur oldu. Əkrəm Naibov isə xalqının əleyhinə böyük bir “roman” yazıb. Nobel mükafatı almaq istəyi milli-mənəvi dəyərlərə tüpürməkdirsə, Əkrəm Naibov bunu etiraf etməyə özündə cəsarət tapmalıdır. Təbii, istənilən halda, onun Nobel mükafatı alacaq qədər istedadlı və güclü yazıçı olmadığı da qələm əhlinə yaxşı məlumdur.
Şübhəsiz, Əkrəm bütün
bunları bilərəkdən etməklə, millətə
qarşı açıq həqarətini, nifrətini, qəzəbini
nümayiş etdirib. Bu hadisənin seçki
ilinə təsadüf etdiyini də diqqətdən
qaçırmaq olmaz. Növbəti
prezident seçkiləri ərəfəsində
belə bir məsələnin ortaya çıxması, ilk
növbədə, antiazərbaycan şəbəkəsinin sifarişi kimi diqqəti
çəkir. Əkrəm Naibov türk dünyasına qarşı erməni vəhşiliyinin
simvoluna çevrilən Xocalı
soyqırımını, yüz minlərlə
Azərbaycan türkünün doğma yurdundan vəhşiliklə
qovulması faktlarını görə-görə belə bir cızmaqara yaradırsa, deməli,
hansısa məkrli qüvvələrin marağına xidmət
edir. Aşkar görününr ki, müstəqil Azərbaycan dövlətinin
sürətlə inkişaf etməsindən
narahat olan qüvvələr
ölkəmizə və xalqımıza qarşı qərəzli
mövqelərini, tariximizi
saxtalaşdırmaq niyyətlərini gizlədə bilmirlər.
Bu yolda isə birinci növbədə “sapı
özümüzdən olan balta”lardan iyrənc “vasitə”
kimi istifadə edirlər.
“Daş
yuxular” cızmaqarasının ideya süjeti ölkəmizin
uzaq və yaxın tarixinin qəsdən
saxtalaşdırılması kimi çirkin bir məqsəd
üzərində qurulub. Bu, Azərbaycan
vətəndaşı olan, milli mövqedən uzaq uydurma fikirləri ifadə edən, nəticə
etibarilə Azərbaycan xalqına öz
içindən xain zərbəsi vuran bir cızmaqaradır.
Bu, Azərbaycandakı mövcud
ictimai-siyasi sabitliyi pozmağa, qarışıqlıq salmağa ədəbiyyat mövqeyindən
yönəldilmiş xəyanətdir. Fəqət, Əkrəm
bununla həm də özünə ən
böyük pisliyi etdi. Damarında azərbaycanlı
qanı axan hər kəsin haqlı nifrət
və qəzəbini qazandı. Bir
yazıçı üçün bu, ölümə bərabərdir. Əkrəm
Naibovun təhqir etdiyi
Azərbaycan xalqının deyiminə görə “Allah insanın canını almazdan
əvvəl ağlını alır”. Əgər belə
olmasaydı o ömrünün ahıl vaxtında Azərbaycan əleyhinə
aparılan iyrənc oyunların “yalnız bir
dəfə istifadə edilə bilən alət”inə
çevrilməzdi.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin 7 fevral 2013-cü il tarixli sərəncamı ilə Əkrəm Əylisli (Naibov) “Xalq yazıçısı” fəxri adından və Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdündən məhrum edildi. Bu, əslində Azərbaycan xalqının birmənalı tələbi idi!
Rafael CƏBRAYILOV,
Milli Məclisin
deputatı
Xalq qəzeti.- 2013.- 10 fevral.- S. 4.