Prezident İlham Əliyev:
“Düşünülmüş siyasət,
iqtisadi islahatlar, xalqla iqtidar arasında olan birlik, güclü
hakimiyyət, sabitlik - budur,
bizim uğurlarımızı şərtləndirən
əsas amillər”
Azərbaycanda bazar iqtisadiyyatı
prinsiplərinin tam bərqərar olması, xarici
investisiyaların qeyri-neft sektoruna, xüsusən də
regionların inkişafına yönəldilməsi, əlverişli
sahibkarlıq və biznes mühitinin
formalaşdırılması, işsizlik probleminin həlli, əhalinin
həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması
məsələləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
yeritdiyi iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətləri kimi diqqəti
cəlb edir.
İdarəetmə
sisteminə dinamizm və müasirlik çalarları gətirən
dövlət başçımız hökumətin həyata
keçirməli olduğu tədbirlərin icra prosesini daim
şəxsi nəzarətdə saxlayır, habelə ölkənin
strateji resurslarını milli inkişafa təkan verən
qlobal layihələrin reallaşdırılması
yönündə səfərbər edir. Bu baxımdan son illərdə
regional inkişaf və qeyri-neft sektorunun tərəqqisi istiqamətində
reallaşdırılmış
tədbirləri xüsusi vurğulamaq olar.
Regionlarda
aqrar sahə keyfiyyətcə
yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuş,
respublikamızda ərzaq təhlükəsizliyinin
yaradılması prosesində mühüm uğurlar əldə edilmişdir. Bu da təsadüfi
deyil. Çünki ölkəmizin bazar iqtisadiyyatı sisteminə transformasiyası ilk əvvəl
aqrar sahədən başlamış, kənd təsərrüfatında 90-cı
illərin əvvəllərində özünü
qabarıq büruzə verən tənəzzül meylləri
dayandırılmış, iqitsadi artıma
və inkişafa nail olunmuşdur.
Prezident
İlham Əliyevin sədrliyi ilə “Azərbaycan
Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın
icrasının dördüncü ilinin yekunlarına həsr
olunmuş konfransda yuxarıda qeyd edilən məsələlərlə
bağlı geniş danışılmışdır.
Prezident
İlham Əliyevin giriş nitqində regionların
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının
ötən 9 il ərzində
uğurla icra edilməsindən ətraflı bəhs
edilmiş, işsizliyin aradan qaldırılması
üçün qarşıya qoyulan hədəflərə
nail olunması diqqətə çatdırılmış, on
minlərlə yeni müəssisə yaradılması, ölkə
iqtisadiyyatının üç dəfədən çox, sənaye
istehsalının təxminən üç dəfə
artması vurğulanmışdır.
Azərbaycan
Prezidenti demişdir:“Ölkə iqtisadiyyatına təxminən
130 milyard dollar sərmayə qoyulmuşdur və keçən
il sərmayə qoyuluşu rekord həddə
çatmışdır - 22 milyard dollardan çox. Onlardan 13 milyardı yerli investisiyalar olmuşdur.
Beynəlxalq
maliyyə qurumları Azərbaycanda gedən işləri
yüksək qiymətləndirir və kredit reytinqlərinin təhlilini
aparan aparıcı qurumlar Azərbaycanın kredit reytinqlərini
artırmışlar. Baxmayaraq ki, Avropanın bəzi ölkələrinin kredit reytinqləri aşağı düşmüşdür. Xüsusilə, son bir neçə ilin təcrübəsi çox
müsbətdir. Çünki hətta
dünyanı bürümüş maliyyə
və iqtisadi böhran
illərində Azərbaycan iqtisadiyyatı inkişaf
etmiş və beləliklə, ölkəmizin
uğurlu inkişafı təmin edilmişdir”.
Konfransda
xatırladılmışdır ki, dövlətimizin
başçısı “Regionların 2009-2013-cü illərdə
sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın
icrasını və regionların inkişafını həmişə
olduğu kimi, ötən ildə də diqqət mərkəzində
saxlamış, hər rayona bir neçə dəfə
edilmiş səfərlər zamanı görülən
işlərlə yerində tanış olmuş, ictimaiyyətlə
keçirilən görüşlərdə
qaldırılmış konkret məsələlərin həlli
məqsədilə əlavə olaraq 232,5 milyon manat vəsaitin
ayrılması barədə 64 sərəncam imzalamış,
müvafiq tapşırıq və tövsiyələrini
vermişdir.
Əldə
edilmiş davamlı iqtisadi inkişaf əhalinin həyat səviyyəsinin
daha da yaxşılaşmasına şərait yaratmış,
2011-ci illə müqayisədə 2012-ci ildə əhalinin gəlirləri
13,8 faiz artmış, əhali gəlirlərinin artımı
inflyasiyanı təxminən 13 faiz üstələmişdir.
İl ərzində 93 mini daimi olmaqla 117 min yeni iş yeri və
5,4 min müəssisə açılmışdır.
Qeyd
edilmişdir ki, 2009-cu ildən ötən müddət ərzində
Dövlət Proqramının icrası nəticəsində
ölkə üzrə 20 mindən çox müəssisə
fəaliyyətə başlamış və 360 minə
yaxın yeni iş yeri yaradılmışdır ki, bunun 270
mindən çoxu daimidir. Yoxsulluğun səviyyəsi 6 faizə,
işsizlik 5,2 faizə enmişdir.
Sözügedən
Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş işlər
üçün ötən il ümumilikdə əsas kapitala
5 milyard manat, o cümlədən dövlət investisiya
proqramı çərçivəsində 4,1 milyard manat vəsait
yönəldilmişdir ki, bu da ümumi məbləğin 72
faizini təşkil edir. 2009-2012-ci illər ərzində
regionların inkişafına ümumilikdə 14,5 milyard manat dövlət
investisiyaları yönəldilmişdir. Bu il isə
əsaslı vəsait qoyuluşlarının 77 faizi və ya 5,3 milyard manat regionlar
üçün
ayrılmışdır. Əhalinin fasiləsiz və keyfiyyətli
elektrik enerjisi ilə
təmin olunması məqsədilə ötən il regionlarda 2 su elektrik stansiyası
istifadəyə verilmiş, 935 transformator və 29 yarımstansiya tikilmiş və ya əsaslı
təmir olunmuşdur.
Elektrikötürücü
xətlərin çəkilişi və yenilənməsi
prioritet kimi müəyyənləşdirilmiş, regionlarda 3570 kilometr
elektrikötürücü xətləri çəkilmiş
və ya əsaslı təmir edilmişdir. Yaşayış
məntəqələrinin qazlaşdırılması tədbirləri ötən ildə də həyata
keçirilmiş, regionlarda 6200 kilometrə yaxın qaz kəməri
çəkilərək, 34 rayonun 174 kəndi və 10 qəsəbəsi
təbii qazla təmin olunmuşdur.
Konfransda diqqətə çatdırılmışdır ki, əhalinin su təchizatının və kanalizasiya xidmətlərinin yaxşılaşdırılması ilə bağlı 61 şəhər və rayon mərkəzlərində işlər davam etdirilmiş, regionlarda 1200 kilometr su, 543 kilometr kanalizasiya xətti çəkilmiş və ya təmir olunmuş, 25 su anbarı tikilmişdir. Əhalinin ekoloji cəhətdən təmiz su ilə təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə 45 minə yaxın əhalisi olan 33 yaşayış məntəqəsində modul tipli sutəmizləyici qurğular istifadəyə verilmişdir. Bununla da hazırda bu qurğuların istismara verildiyi 20 rayonun 221 kəndində 400 mindən çox sakin keyfiyyətli içməli su ilə təmin olunur.
Aran
iqtisadi rayonunun su təchizatının
yaxşılaşdırılması məqsədilə
Şirvan-Muğan qrup su kəmərinin təməli
qoyulmuşdur ki, bu da Hacıqabul, Şirvan, Salyan, Neftçala
və Biləsuvar şəhərlərinin, həmçinin
121 kəndin ümumilikdə 470 min nəfər əhalisini
keyfiyyətli və fasiləsiz içməli su ilə təmin
edəcəkdir.
Proqram
çərçivəsində il ərzində 537 kilometr
respublika və yerli əhəmiyyətli avtomobil yolları
tikilmiş və ya təmir
olunmuş, 25 yeni körpü və tunel inşa edilmiş, 11
rayonun 141 min nəfər əhalisi olan 85 yaşayış məntəqəsində rayondaxili və kəndlərarası
avtomobil yollarında yenidənqurma işləri
aparılmışdır.
Konfransda
bildirilmişdir ki, ötən il kənd yolları üzrə
18 layihənin reallaşdırılmasına başlanılmış və cari
ildə bu çərçivədə 634 kilometr kənd
yollarının və 42 körpünün təmir-tikintisi
başa çatdırılacaqdır. Bu
da 18 rayonun 450 min nəfər əhalisi olan
400 yaşayış məntəqəsini birləşdirir. Bundan əlavə, cari ildə
600 kilometrədək kənd yollarının inşası ilə
bağlı yeni layihələrin
icrasına başlanacaqdır.
Konfransda
bundan başqa, informasiya və rabitə xidmətlərinin
yaxşılaşdırılması məqsədilə
regionlarda 41 ATS, 56 poçt şöbəsinin istifadəyə verilməsi qeyd edilərək,
MDB məkanında ilk dəfə olaraq Azərbaycanda
bütün yaşayış məntəqələrinin telefonlaşdırılması və
hazırda əhalinin 70 faizinin internet istifadəçisi
olması xatırladılmışdır. Bildirilmişdir ki, Azərbaycanın
hərtərəfli tərəqqisinə, ən müasir texnologiyalara əsaslanan
sahələrin yaradılmasına yönəlmiş siyasətin
məntiqi nəticəsidir. Bir neçə
gün öncə ölkəmizin ilk peykinin orbitə
çıxarılması tarixi nailiyyət
olmaqla yanaşı, nəinki İKT sahəsinin,
eləcə də ümumilikdə iqtisadiyyatın
inkişafına əhəmiyyətli töhfədir. Dövlət
başçısı tərəfindən 2013-cü ilin “İnformasiya-kommunikasiya
texnologiyaları ili” elan
olunması, sözsüz ki,
aparılan işlərin daha da genişlənməsinə və sahənin
inkişafının sürətlənməsinə təkan
verəcəkdir.
Əhalinin
gündəlik həyatında vacib rol oynayan sosial obyektlərin
tikintisi, əsaslı təmiri və maddi-texniki
bazasının müasir tələblərə uyğun
qurulması işləri davam etdirilmişdir. Regionlarda il ərzində
205 məktəb, 45 bağça, 40 səhiyyə,
23 idman və 48 mədəniyyət obyekti tikilmiş və ya əsaslı
təmir olunmuşdur. Məcburi
köçkünlərin, əlil və şəhid ailələrinin
həyat səviyyəsinin
yaxşılaşdırılması məqsədi ilə
2012-ci ildə Sumqayıt, Gəncə və Şəki şəhərlərində,
Şəmkir rayonunda, Zabrat
və Hövsan qəsəbələrində
yeni yaşayış binaları, Goranboy rayonunda 525, Şəkidə
423, Müşfiqabad qəsəbəsində
isə 1440 ailə üçün
salınmış məhəllələr istifadəyə verilmişdir.
Konfransda
sənayeləşmə siyasətinin regionların dinamik inkişafına
ciddi təkan verdiyi göstərilmiş,
maşınqayırma, alüminium, sement zavodları, konserv,
süd və ət emalı, çörək istehsalı
müəssisələri, quşçuluq fabrikləri və digər sənaye müəssisələrinin istismara verildiyi, hazırda yeni
istehsal və emal sənayesi müəssisələrinin
tikintisinin davam etdirildiyi konkret
faktlarla diqqətə çatdırılmışdır.
Bildirilmişdir ki, Balaxanı sənaye, Sumqayıt kimya-sənaye
və Sumqayıt yüksək texnologiyalar parklarının
yaradılması xarici və yerli investorların cəlb
olunmasına, müasir texnologiyalardan istifadə etməklə
rəqabətqabiliyyətli və ixracyönümlü məhsul
istehsalının artırılmasına və yeni iş yerlərinin
açılmasına, ümumilikdə sahibkarlığın
inkişafına müsbət təsir göstərəcəkdir.
İntensiv
metodlara əsaslanan aqrar sektorun yaradılmasına yönəlmiş
dövlət siyasəti, bu çərçivədə həyata
keçirilən dövlət dəstəyi tədbirləri,
quşçuluq və heyvandarlıq komplekslərinin, intensiv
bağçılıq təsərrüfatlarının,
istixanaların və məhsulların saxlanılması
üçün soyuducu anbar infrastrukturunın inşası
öz nəticəsini vermiş, kənd təsərrüfatı
məhsullarının istehsalının və ixracının
artmasına, idxaldan asılılığın əhəmiyyətli
dərəcədə azalmasına, ərzaq mallarının
qiymətlərinin sabitləşməsinə səbəb
olmuşdur.
Dövlət
başçımızın
2008-ci il 25
avqust tarixli sərəncamı ilə
təsdiq edilmiş
“2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq
məhsulları ilə
etibarlı təminatına
dair Dövlət Proqramı” isə
qarşıdakı illərdə respublikanın ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi baxımından müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Həmin
proqramda nəzərdə tutulan
164 tədbirin 101-i kənd təsərrüfatının müxtəlif
istiqamətlərinə aiddir. Bu, təsadüfi
deyil. Çünki aqrar sahənin inkişaf
etdirilməsi ölkə əhalisinin ərzaq, emal
sənayesinin xammal təminatını
yaxşılaşdırmağa, kənd əhalisinin həyat
səviyyəsinin yüksəldilməsinə və
heyvandarlıqda etibarlı yem bazasının
yaradılmasına xidmət edir. Məhz elə bunun nəticəsidir
ki, ötən il quş əti istehsalı 24,7 faiz,
yumurta istehsalı 21,3 faiz,
ət istehsalı 8,3 faiz, süd
istehsalı 6 faiz artmış,
özünütəminetmə səviyyəsi xeyli
yaxşılaşmış, yaxın 2-3 ildə bu sahədə daha yüksək
nəticələr əldə etmək üçün
zəmin yaradılmışdır.
Hesabat
dövründə yüksək məhsuldarlığa malik
olacaq iri pilot taxılçılıq təsərrüfatı
yaradılmışdır. Ölkəmizin
üzümçülük sahəsindəki
əvvəlki şöhrətinin qaytarılması ilə
bağlı müəyyən etdiyiniz vəzifənin
icrası istiqamətində işlər davam
etdirilmişdir. Ötən il üzüm istehsalı
10,2 faiz artmış, 36 investisiya
layihəsi güzəştli kreditlər hesabına maliyyələşdirilmişdir.
İl
ərzində kənd təsərrüfatı torpaqlarında
162 min metrə qədər kollektor-drenaj şəbəkələri,
209 min metrdən çox suvarma kanalları tikilmiş və
yenidən qurulmuşdur. Bununla yanaşı, Şəmkir dəryaçası,
Yuxarı Mil kanalı, Taxtakörpü su anbarının
tikintisi, Samur-Abşeron kanalının yenidən qurulması
davam etdirilmişdir.
Vurğulanmışdır
ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin bölgələrə
səfərləri çərçivəsində 250-dək müxtəlif təyinatlı infrastruktur obyektlərinin
və yeni müəssisələrin açılış və
təməlqoyma mərasimlərində şəxsən
iştirakı, müəssisələrin fəaliyyəti ilə
yaxından tanış olmağı dövlət
başçısının bu sahəyə göstərdiyi
diqqətin bariz nümunəsidir.
Ötən
ildə də biznes və investisiya mühitinin daha da
yaxşılaşdırılması, qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi,
stimullaşdırıcı şərtlərin və vergi
güzəştlərinin tətbiqi, sahibkarlığa
dövlət dəstəyinin genişləndirilməsi
regionların inkişafına öz töhfəsini
vermişdir. Sahibkarlara göstərilən xidmətlərin
elektronlaşdırılması və bu
xidmətlərə görə dövlət
rüsumlarının və haqların online
rejimində elektron qaydada
həyata keçirilməsi vaxt itkisinin və əlavə xərclərin qarşısını
alır. 2012-ci ildə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitləri
hesabına 2419 sahibkarlıq subyektinə 218 milyon
manat güzəştli kredit
verilmiş və bu
kreditlər hesabına 9100-dək yeni iş yerinin
yaradılması nəzərdə tutulmuşdur.
Verilmiş kreditlərin 83 faizi
regionların payına düşmüşdür.
Ötən
il ərzində fond tərəfindən maliyyələşdirilmiş
94 istehsal, emal və infrastruktur müəssisəsi fəaliyyətə
başlamışdır ki, bunun da 84-ü aqrar sənaye
kompleksləri, o cümlədən 15 quşçuluq, 7
heyvandarlıq, 4 ət emalı, 9 istixana, 11 kənd təsərrüfatı
məhsullarının tədarükü, saxlanması və
satışı kompleksi, 11 çörək zavodu, 7
üzümçülük, 2 taxılçılıq, 5
meyvə-tərəvəz emalı müəssisəsi, 10-u isə
digər sənaye sahələridir. Hazırda güzəştli
kreditlər hesabına 13 quşçuluq fabrikinin, 3
heyvandarlıq kompleksinin, 12 soyuducu və taxıl
anbarının, 8 istixana kompleksinin, 3 ət emalı, 2 konserv,
7 çörək zavodlarının tikintisi aparılır.
Azərbaycan
İnvestisiya Şirkətinin iştirakı ilə ötən
il Hövsanda süd emalı zavodu, “Ağstafa Aqroservis” müəssisəsi
və yeni sement zavodu fəaliyyətə
başlamışdır. “Aqrolizinq”
xətti ilə kənd təsərrüfatı texnikası,
avadanlıqlar və damazlıq heyvanlar gətirilərək
güzəştli şərtlərlə fermerlərə
lizinqə verilmiş, rayon
aqroservis filiallarının maddi-texniki bazası möhkəmləndirilmişdir.
İl ərzində on
rayonda aqroservis
filialları tikilmiş, ölkəyə
1785 ədəd müxtəlif təyinatlı kənd təsərrüfatı
texnikası və avadanlıq gətirilmişdir.
Müvafiq
proqramlar çərçivəsində həyata
keçirilmiş tədbirlər nəticəsində
regionlarda rəqabətqabiliyyətli və
ixracyönümlü məhsullar istehsal edən müəssisələr
yaradılmış, bir çox məhsullar artıq Avropa və
Amerika bazarlarına da ixrac olunaraq, qeyri-neft ixracını
artırmışdır.
2012-ci
ildə regionlar üzrə vergi daxilolmaları 4,8 faiz
artmış, 410-dan çox sənaye, kənd təsərrüfatı,
xidmət və ticarət müəssisəsi fəaliyyətə
başlamış, 400-dən çox müəssisənin isə
tikintisi davam etdirilmişdir.
Prezident
İlham Əliyev yekun nitqində regionlarının
sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qarşıda
duran vəzifələrdən də
danışmışdır. Dövlət
başçımız demişdir: “
Artıq bu ilin sonunda İkinci Dövlət
Proqramı başa çatır. Yenə
də demək istəyirəm, əminəm proqram
uğurla başa
çatacaqdır. Ancaq biz
gələcəyə baxmalıyıq və baxırıq. Hesab edirəm ki, artıq Üçüncü Dövlət Proqramının
hazırlanması ilə bağlı işlər
başlamalıdır. Əminəm ki,
2014-cü ildə Üçüncü
Dövlət Proqramı - beşillik proqram qəbul ediləcəkdir. O proqramda edə bilmədiyimiz, yəni,
çatdıra bilmədiyimiz məsələlər öz əksini tapacaqdır və beləliklə,
ölkəmizin uğurlu, dayanıqlı
inkişafı təmin ediləcəkdir”.
Ölkə rəhbəri sonda vurğulamışdır ki, respublikamız düzgün yoldadır, xarici siyasət də çox müsbətdir. Azərbaycan dünyanın bir nömrəli qurumu olan BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvüdür, rəqabət qabiliyyətliliyinə görə dünya miqyasında 46-cı, MDB məkanında birinci yerdədir. Ölkəmiz böyük maliyyə imkanlarına malikdir. Azərbaycanın valyuta ehtiyatları ümumi daxili məhsulun 70 faizini təşkil edir. Bu, dünya miqyasında çox yüksək göstəricidir. Yoxsulluq 6 faizə düşübdür, işsizlik aradan qaldırılır... Bir neçə gün bundan əvvəl birinci Azərbaycan telekommunikasiya peykinin kosmosa buraxılması tarixi hadisədir və bu, Azərbaycanın ümumi inkişafını göstərir.Bu inkişaf bundan sonra da uğurlu və dayanıqlı olacaqdır. Bu inkişafı təmin etmək üçün bütün qurumlar, vəzifəli şəxslər öz məsuliyyətini dərk etməli və ölkənin inkişafı üçün daha da səmərəli işləməlidirlər.
Vaqif BAYRAMOV
Xalq qəzeti.- 2013.- 14 fevral.- S. 1-2.