Azərbaycan xarici siyasət strategiyasını uğurla həyata keçirir
Çoxtərəfli əlaqələrimizin
inkişafı ölkəmizin dünyaya inteqrasiyasına
öz müsbət töhfələrini verməkdədir
Cənubi Qafqazın lider dövləti
olan Azərbaycan xarici siyasət xəttini strateji məqsədlərinin
reallaşması istiqamətində uğurla davam etdirir.
Ötən il və bu ilin ilk ayları ərzində Prezident
İlham Əliyevin 15-dək ölkəyə rəsmi,
dövlət və işgüzar səfərləri, habelə
22 ölkənin dövlət və hökumət
başçılarının Azərbaycana rəsmi səfərləri,
respublikamızın müxtəlif ölkələrlə
xüsusi əhəmiyyət kəsb edən sahələr
üzrə əməkdaşlığa dair müqavilələrin
imzalanması rəsmi Bakının çoxtərəfli əlaqələrin
inkişafına önəm verməsindən irəli gəlir.
Bu, onu göstərir ki, ölkəmiz özünün milli
maraqlarını təmin etmək üçün dünya
birliyi ilə siyasi və iqtisadi inteqrasiyanı davam etdirir, bu mənada,
regional və beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələri
diqqət mərkəzində saxlamaqla yanaşı,
bütün dövlətlərlə bərabərhüquqlu,
qarşılıqlı-faydalı əlaqələrin
inkişafına xüsusi önəm verir.
Ötən
günlərdə Serbiya Respublikasının Prezidenti Tomislav
Nikoliçin ölkəmizə rəsmi səfərinin nəticələri
də belə deməyə əsas verir. Son illər hər iki
ölkənin dövlət başçıları
arasında keçirilən görüşlərdə
regionlarımız və ümumilikdə Avrasiya məkanı
üçün mühüm əhəmiyyətə malik məsələlərin
müzakirə edilməsi bir daha göstərir ki, iki dövlət
arasındakı əlaqələr adi siyasi-iqtisadi əməkdaşlıq
səviyyəsindən strateji tərəfdaşlıq müstəvisinə
yüksəlmişdir. Serbiya Respublikasının Prezidenti
Tomislav Nikoliçin Azərbaycana səfəri zamanı “Azərbaycan
Respublikası və Serbiya Respublikası arasında dostluq
münasibətləri və strateji tərəfdaşlıq
haqqında Bəyannamə”nin imzalanması da dediklərimizi təsdiq
edir. Belqrad ilə Bakı arasındakı münasibətlərin
strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlməsinin
mühüm səbəblərindən biri də hər iki
ölkənin həm Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin
həllində, həm də Kosovo məsələsində
eyni mövqedən çıxış etməsidir. Bu da təsadüfi
deyil. Çünki oxşar tale yaşayan Serbiya ilə Azərbaycan
SSRİ-nin çökməsi ilə birlikdə öz dövlət
müstəqilliklərini elan etdikdən sonra tarixin amansız
sınaqlarından çıxmalı olmuş, parçalanmaq
və vətəndaş müharibəsinə sürüklənmək
təhlükəsi ilə üz-üzə qalmışlar. Həmin
illərdə Azərbaycanın və Serbiyanın ərazi
bütövlüyü pozulmuşdur. Məhz buna görə də
beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində
sıx əməkdaşlıq edən hər iki ölkə
bir-birinə ənənəvi olaraq qarşılıqlı dəstək
verir, xüsusilə ölkələrin ərazi
bütövlüyünün bərpası məsələsində
qətiyyət nümayiş etdirirlər. Dövlət
başçımız İlham Əliyevin bəyan etdiyi kimi,
Azərbaycanın mövqeyi bundan ibarətdir ki, bütün
münaqişələr beynəlxalq hüquq normalarına
uyğun, beynəlxalq təşkilatların qərar və qətnamələri
əsasında həll edilməlidir. Heç bir ölkənin
beynəlxalq birlik tərəfindən tanınmış sərhədləri,
o ölkənin razılığı olmadan dəyişdirilə
bilməz. Serbiya və Azərbaycan bundan belə də öz
mövqelərində qətiyyət nümayiş etdirəcəklər.
Təsadüfi deyil ki, Prezident Tomislav Nikoliçin Bakı səfərində
imzalanan Birgə Bəyannamədə Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin və Kosovo məsələsinin həllində
iki ölkənin qarşlılıqlı olaraq bir-birilərini
dəstəkləməsinə dair kifayət qədər
konkret ifadələr yer almışdır.
Bütün
bunlar, həm də belə deməyə əsas verir ki,
ABŞ, Rusiya, Fransa, Türkiyə, Böyük Britaniya,
Almaniya, Çin, Yaponiya, İran, İtaliya, Rumıniya,
Polşa kimi ölkələrlə yanaşı rəsmi
Belqrad da Ermənistanı təcavüzkar dövlət kimi
tanıyır və Ermənistan silahlı qüvvələrinin
işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarından dərhal və
qeyd-şərtsiz çıxmasını tələb edir.
Bu, ölkəmizin beynəlxalq aləmdəki mövqelərini
gücləndirir. Çünki bütün mötəbər
beynəlxalq təşkilatlar da məsələyə dair
öz ədalətli qərarlarını vermiş, qətnamələr
qəbul etmişlər. Konkret olaraq ötən ilin may
ayında NATO-nun Çikaqoda keçirilmiş sammitinin,
Qoşulmama Hərəkatının həmin ilin mayında
Şarm-əl-Şeyx şəhərində
keçirilmiş xarici işlər nazirləri
iclasının, avqustda Tehranda keçirilmiş sammitinin,
İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının
avqustda Məkkədə keçirilmiş dördüncü
fövqəladə Zirvə Toplantısının, sentyabrda
Nyu-Yorkda və keçən ilin oktyabrında Cibutidə
keçirilmiş Xarici İşlər Nazirləri
Şurasının iclaslarının, İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatının oktyabrda Bakıda keçirilmiş
Zirvə Toplantısının yekun qərarlarında Azərbaycan
Respublikasının siyasi müstəqilliyinə, suverenliyinə
və ərazi bütövlüyünə və
münaqişənin yalnız bu prinsiplər çərçivəsində
həllinə dəstək ifadə olunmuşdur. Bundan əvvəl
isə BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd qətnaməsi
olmuş, Avropa Parlamenti, Avropa Şurası və digər beynəlxalq
təşkilatlar buna oxşar qərar və qətnamələr
qəbul etmişlər.
Serbiya
kimi Avropa dövlətinin rəsmi Bakının və beynəlxalq
təşkilatların mövqeyini dəstəkləməsi
Ermənistanın beynəlxalq siyasət arenasında təklənməsini
sürətləndirən əhəmiyyətli bir addım
hesab oluna bilər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin
“Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan
torpağıdır. Dünya birliyi Dağlıq
Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi
tanıyır. Əminəm ki, Azərbaycan öz suverenliyini və
ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək və
beləliklə, bu ədalətsizliyə son qoyulacaqdır” - bəyanatından
sonra Serbiya Prezidenti Tomislav Nikoliçin dövlət
başçımıza müraciətlə “Sizin burada
söylədiyiniz hər bir sözə mən şərik
çıxıram” - deməsi də onun ölkəmizin
yeritdiyi xarici siyasətlə həmrəy olduğunu göstərir.
Bununla kifayətlənməyən cənab Nikoliç
demişdir: “Biz də Azərbaycanı dəstəkləyirik.
Əgər söhbət ədalətdən gedirsə, digər
maraqlar kənarda qalmalıdır. Biz tələb edirik ki,
bütün başqa maraqlar kənara atılsın. Əgər
söhbət Serbiyadan və Azərbaycandan gedirsə, ədalət
bərqərar olunmalıdır. Biz bir çox hallarda
mübarizə aparmışıq, itkilər olubdur. Lakin biz hər
zaman bu sınaqlardan lazımi qaydada
çıxmışıq... Qeyd etmək istəyirəm ki,
ölkənizin hətta üzv olmadığı təşkilatlarda
da biz Sizi dəstəkləyəcəyik. O təşkilatlarda
ki, bizim ölkə özü yoxdursa, Azərbaycan bizi orada təmsil
etsin”.
Azərbaycan ilə Serbiya arasında
dostluq və əməkdaşlıq münasibətlərinin
inkişafını müəyyənləşdirən əsas
amillərdən biri də qarşılıqlı-faydalı
iqtisadi münasibətlərdir. Hər iki ölkənin
dövlət başçıları Azərbaycan ilə
Serbiya arasında digər sahələrlə yanaşı
iqtisadi sahədə də münasibətlərin uğurlu
inkişafından məmnunluq ifadə etmişlər. Azərbaycan
ilə Serbiya arasında bağlanmış iqtisadi və
texnoloji sahədə əməkdaşlıq haqqında
müqavilə əlaqələrimizin dərinləşməsinə
şərait yaratmışdır. Bu müqavilənin ilk məhsulu
olaraq artıq Serbiyada Azərbaycan tərəfinin krediti
hesabına 300 min avro dəyərində infrastruktur layihəsinin
reallaşdırılmasına başlanılmışdır.
Serbiya dövləti Azərbaycan sahibkarlarını ölkədə
turizm, kənd təsərrüfatı, energetika və
infrastruktur sahələrinə investisiya yatırmağa,
ölkənin azad iqtisadi zonalarında fəaliyyət göstərməyə,
kömür hasilatı və enerji istehsalı ilə
bağlı layihələrdə əməkdaşlığa
dəvət etmişdir.
Birmənalı
şəkildə demək olar ki, ölkəmizin Transqafqaz nəqliyyat-kommunikasiya
sistemi, eyni zamanda enerji layihələri vasitəsiylə
Avropaya çıxışını təmin etmək
üçün Balkan ölkələri mühüm geosiyasi
məkan kimi bu gün də əhəmiyyətini qoruyur. Gələcəkdə
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu və Trans-Anadolu qaz kəməri
layihələrinin daha böyük uğurlara imza atması
üçün Balkan regionu ilə əlaqələrin
inkişafı vacibdir. Onu da qeyd etmək yerinə düşər
ki, adıçəkilən regionun ölkələri də
Azərbaycanın təşəbbüsüylə həyata
keçirilən qlobal əhəmiyyətli layihələrə
böyük maraq göstərir, geostrteji əhəmiyyətə
malik olan “Odlar yurdu” ilə münasibətlərin
inkişafına xüsusi önəm verirlər. Bu mənada
Serbiya Prezidenti Tomislav Nikoliçin bəyanatlarını
ümumilikdə Balkan və Avropa ölkələrinin
mövqeyi kimi qəbul etmək olar. O,
vurğulamışdır ki, Serbiyada kimin və hansı
partiyanın hakimiyyətə gəlməsindən
asılı olmayaraq ölkələrimiz arasındakı əlaqələr
durmadan yüksələcəkdir. Bu arqumentini maraqlı bir
faktla da əsaslandırmışdır. Demişdir ki, ikitərəfli
əməkdaşlıq barədə ilk addımlar onun
partiyası müxalifətdə olarkən keçmiş
iqtidar tərəfindən atılmışdır. Lakin indi
biz hakimiyyətdəyik. Bu onu göstərir ki, bütün
Serbiya Azərbaycanın tərəfindədir. Biz istənilən
məsələdə razılaşmaya bilərik. Amma Azərbaycana
gəldikdə hər zaman ümumi mövqe nümayiş
etdiririk.
Əlbəttə, bu gün hər
bir dövlət Azərbaycan kimi qüdrətli və
etibarlı tərəfdaşla münasibətlərini
inkişaf etdirmək arzusundadır. Bu baxımdan, Serbiya və
digər Avropa, dünya dövlətləri də Cənubi
Qafqazda Azərbaycan kimi mötəbər qüdrətli bir
ölkəylə əməkdaşlığı inkişaf
etdirməkdə maraqlıdırlar. Öz növbəsində
rəsmi Bakı da əlaqələrini genişləndirir.
Ötən il Azərbaycanın daha iki ölkə ilə
diplomatik münasibətlər qurması da buna sübutdur. Həmçinin
İsveçrə Konfederasiyası, Braziliya Federativ
Respublikası, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin
Dubay şəhəri və Monteneqroda Azərbaycanın
diplomatik nümayəndəlikləri təsis edilmişdir.
Argentina Respublikası, Qırğız Respublikası və Əfqanıstan
İslam Respublikası isə Azərbaycanda diplomatik nümayəndəliklərini
açmışlar. Beləliklə, Azərbaycanın xarici
ölkələrdə və beynəlxalq təşkilatlar
yanında diplomatik və konsulluq nümayəndəliklərinin
sayı 87-yə çatmışdır.
Ölkəmiz
beynəlxalq təşkilatlarla da çoxtərəfli əlaqələrini
durmadan genişləndirir. Beynəlxalq əməkdaşlıq
münasibətlərimiz bir sıra regional təşkilatlar, o
cümlədən Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq
Təşkilatı, Avropa Şurası, İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatı, Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət
və Etimad Quruculuğu Tədbirləri üzrə
müşavirə, Müstəqil Dövlətlər Birliyi,
Demokratiya və İqtisadi İnkişaf naminə Təşkilat
- GUAM, Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı
çərçivəsində davamlı olaraq inkişaf
etdirilir. Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki,
keçən il Azərbaycanın İqtisadi Əməkdaşlıq
Təşkilatında və GUAM-da sədrliyi dövründə
bu qurumlar daxilində mühüm siyasi məsləhətləşmələr
aparılmış və praktiki əməkdaşlıq
baxımından mühüm addımlar
atılmışdır.
Bütün
bunlar belə deməyə əsas verir ki, hüquqi dövlətə
və açıq cəmiyyətə malik Azərbaycan
Respublikasının beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artması,
beynəlxalq təhlükəsizliyə və əməkdaşlığa
mühüm töhfələr verməsi, dinamik templə
inkişaf etməsi, onu güvənilən və arzu olunan tərəfdaşa
çevirmişdir. Azərbaycanın dünyanın təhlükəsizlik
siyasətini müəyyənləşdirən BMT Təhlükəsizlik
Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilməsi,
keçən ilin fevral ayında Böyük İyirmilik
Ölkələrinin Meksikada keçirilən tədbirində,
həmin ilin mart ayında isə Koreya Respublikasının
paytaxtı Seul şəhərində təşkil olunan
Nüvə Təhlükəsizliyi üzrə Zirvə
Toplantısında təmsil olunması da onun qüdrətindən,
dünyadakı nüfuzundan xəbər verir. Bütün
bunlar onu göstərir ki, Azərbaycan dünyanın nəhəng,
qabaqcıl və inkişaf səviyyəsi çox yüksək
olan qüdrətli dövlətləri sırasına yüksəlməkdədir.
Rauf KƏNGƏRLİ
Xalq qəzeti.- 2013.- 20 fevral.- S. 1.