Çoxillik zəhmətin bəhrəsi
Heydər Əliyev fenomeni hələ
sovet dönəmindən siyasətçılərin,
tarixçilərin, publisistlərin diqqətini cəlb etmiş, onun haqqında böyük elmi ədəbiyyat
formalaşmağa
başlamışdır. Bu, bızim üçün çox gərəkli və şərəfli
bir araşdırma sahəsidir. 1990-cı
illərin əvvəllərindən başlayaraq
milli liderin müasir dövlətçilik prinsiplərinin
tətbiqi və müstəqilliyin möhkəmləndirilməsi
sahəsindəki titanik fəaliyyəti
artıq fərdi bir bioqrafiya
olmaqdan çıxaraq Azərbaycan tarixinin tərkib hissəsinə çevrilmişdir.
Heydər
Əliyevin nəzəri və siyasi irsi son 20 ildə daha intensiv öyrənilməkdədir.
Bu mövzuda yüzlərlə kitab və məqalələrin
işıq üzü görməsi heç də təsadüfi
deyil. Müxtəlif elmi sahələrdə ad-san
qazanmış az qələm adamı tapılar ki, Heydər Əliyevin
həyat və fəaliyyəti haqqında nə isə
yazmamış olsun. Ulu öndərin şəxsiyyətinə
rəğbət bəsləyən və əməllərinin
pərəstişkarı olan bir vətəndaş kimi mən
bu yazıları oxuyarkən, hər dəfə o dahi
insanın ali keyfiyyətlərinin yeni-yeni cizgilərıni kəşf
edirəm.
Oxuculara
təqdim olunan bu kitabın müəllifi də Heydər Əliyev
irsini yorulmadan tədqiq və təbliğ edən qələm
adamlarından biri - təvazökar və zəhmətkeş
ziyalı qadın, fəal ictımaiyyətçi, alim,
pedaqoq, professor Nurlana Əliyevadır. Onun Heydər Əliyevə,
onun siyasi irsinə, fikir və əqidə dünyasına
xüsusi rəğbəti var. Nurlana xanım Milli lider
haqqında bu illərdə nə yazıbsa, bunlar ilk növbədə
bu münasibətin bəhrəsidir.
Bu
gün Nurlana xanım YAP Qadınlar Şurasına uğurla rəhbərlik
edir, bu şuranın təsis etdiyi “Zəriflik”
jurnalının baş redaktorudur. Ən başlıcası isə
o, Heydər Əliyevin yaratdığı partiyanın ən fəal
qadın liderlərindən biridir. Heç də təsadüfi
deyil ki, 1998-ci və 2003-cü il prezident seçkilərində
prezidentliyə əsas namizəd olan Heydər Əliyevin vəkillərindən
biri də məhz Nurlana xanım Əliyeva olub. Bu statusun nə
qədər şərəfli və eyni zamanda nə qədər
məsuliyyətli olduğuna sübut gərək deyil.
Nurlana
xanım müxtəlif nüfuzlu qurumların, bir neçə
elmi şuranın üzvüdür. Heydər Əliyevin
Bakıya qayıdışı dövründən siyasi əqidə
baxımından eyni yolun yolçusu olduğumuz
üçün biz onunla həmişə sıx ünsiyyətdə
olmuşuq. Odur ki, bu kitabın ərsəyə gəlməsini
də məhz Nurlana xanımın Heydər Əliyevin tarixi
ideyalarına bağlılığı və siyasi fəaliyyətinin
ardıcıllığı ilə əlaqələndirmək
istərdim.
Onun
bu kitabının əsas mövzusu Heydər Əliyevin
dövlətçilik irsi, onun vəsiyyətləri, göstərdiyi
yoldur. Nurlana xanım haqlı olaraq hesab edir ki, biz ulu öndərin
həm daxili, həm də xarici siyasətdə işləyib
hazırladığı müstəqil Azərbaycanın təməl
prinsiplərini hələ kifayət qədər öyrənə
bilməmişik, yeni nəslə tam çatdıra bilməmişik.
Bu, həm də Heydər Əliyev irsinin böyük
miqyası, onun mürəkkəbliyi və zənginliyi ilə
bağlıdır. Zaman-zaman biz bu dahi şəxsiyyətin
zahirən adi görünən müddəalarında da
böyük tarixi mənalar, prinsipial məqamlar tapırıq
və gələcəkdə də tapacağıq.
Nurlana
xanım məqalələrində Heydər Əliyev
haqqında bir praqmatik siyasətçi kimi danışır.
Fikirlərinin doğruluğunu milli liderin əməlləri və
uzaqgörənliyi ilə əsaslandırır. Çünki
Heydər Əliyev başladığı hər bir işin gələcək
mənasını aydın bilir və ətrafdakılara da
izah edirdi. Sonra isə bu işin mütləq konkret nəticə
ilə bitməsini, praktik əməllərə və nəticələrə
çevrilməsini təmin edə bilirdi. Bunun nəticələrindən
bu gün bütün xalqımız bəhrələnir.
Azərbaycanın
dövlət müstəqilliyinin əbədiliyi,
sarsılmazlığı və dönməzliyi Heydər Əliyevin
ən böyük tarixi xidmətlərindən biridir. Bu isə
öz növbəsində ulu öndərin nəinki Azərbaycan
tarixində, həm də böyük türk dünyasında
əbədiyaşarlığını şərtləndirən
başlıca amildir. Başqa sözlə, Heydər Əliyevin
Azərbaycanın parlaq gələcəyinə yönəlik
ölməz ideyaları onun özünün əbədi
varlığını təmin edir. “Zəngin və şərəfli
ömür yolu keçmək, fenomenal keyfiyyətləri ilə
milyonların qəlbində ölməzlik məşəli
yandırmaq, millətinə azadlıq hissini bütün
varlığı ilə yaşatmaq xoşbəxtliyi çox
az liderlərə nəsib olur. Tanrı belə şəxsiyyətlərə
həm də xilaskarlıq missiyası verir. Bu baxımdan, ulu
öndər Heydər Əliyev bütöv bir xalqın
tarixinin yüksək zirvəsində özünə əbədi
yer qazanmış dahi şəxsiyyətdir” - söyləyən
müəllifin gəldiyi bu qənaət, əslində
danılmaz tarixi həqiqətdir. Kitabda dərc olunmuş
bütün yazılarda da bu fikir qırmızı xətt
kimi keçir.
Liderlik
məsuliyyəti, uzaqgörənlik, möhkəm iradə, dəmir
intizam, strateji ardıcıllıq Nurlana Əliyevanın
yazılarında Heydər Əliyevin siyasi portretinin
mühüm cizgiləri kimi göstərilir. Milli liderin həyatını
Vətənə ən böyük xidmət nümunəsi
kimi təqdim edən müəllifin bu dahi şəxsiyyət
haqqında qələmə aldığı yazılarda həqiqətən
də bütün ömrünü xalqına həsr etmiş
unikal, fövqəlbəşər, fenomenal və eyni zamanda cəfakeş
bir insan obrazı canlanır.
Heydər
Əliyev böyük şəxsiyyət, siyasətin ən
yüksək zirvəsini fəth etmiş və beynəlxalq
miqyasda böyük nüfuza malik qüdrətli dövlət
xadimi idi. Hər addıma, qərara, layihəyə dövlət
baxımından qiymət verir və ətrafdakı məmurlardan
da bunu tələb edirdi. O, bütün həyatını,
sağlamlığını milli dövlətçiliyə,
müstəqilliyin və qanunçuluğun möhkəmlənməsinə,
ordu quruculuğuna sərf etdi, ölkədə demokratik cəmiyyətin
formalaşmasını təmin etdi. Dövlətin, cəmiyyətin
gələcəyi ilə bağlı qərarlar qəbul ediləndə
o, bütün şəxsi amilləri kənara qoyur, xalqın
sabahını və tərəqqisini düşünməyi
və əsas tutmağı tələb edirdi. Mənəvi dəyərləri
həmişə ön planda saxlayan Heydər Əliyev
subyektivizmi, mənəmliyi, tamahkarlığı, sadə
adamlara qarşı saymazlığı yolverilməz və
dövlətin effektivliyi baxımından ziyanlı
sayırdı. Ona görə başladığı işləri
gerçəyə çevirmək ona müyəssər
olurdu, bütün müşküllərdən qalib
çıxırdı.
Yeni
Azərbaycan Partiyasının (YAP) yaradılmasının
tarixi əhəmiyyəti barədə düşüncələrini
oxucularla bölüşən Nurlana Əliyeva “YAP
qadınları cəmiyyətin aparıcı qüvvəsidir”
adlı məqaləsində bu fikrə aydınlıq gətirir:
“...YAP prinsipial rol oynayaraq böyük öndər Heydər Əliyevin
milli xilaskarlıq missiyasının həyata keçirilməsində
ona ən fəal yardımçı oldu. Belə bir
partiyanın tarix səhnəsinə gəlməsi zərurətdən
doğan amil olaraq ictimai ehtiyacların obyektiv tələbatına
real cavab idi... Müdrik siyasətçi, təcrübəli
dövlət xadimi isə bu partiya vasitəsilə Azərbaycanı
düşdüyü bəladan xilas etməyin həqiqi
yolları, milli birliyə və siyasi sabitliyə nail olmaq vasitələri
haqqında fikir və düşüncələrini xalqa
çatdırmaq imkanı əldə etdi”.
Müəllif
burada həm də qadınların ictimai-siyasi həyatda
yüksək rolunun və gender problemlərinə həssas
münasibətin də məhz Heydər Əliyevin bu məsələyə
diqqət və qayğısından bəhrələndiyinə
əminliyini ifadə edir.
Çoxsaylı
məqalə və çıxışlarında vətəndaş
cəmiyyətinin formalaşması prosesində azərbaycançılıq
ideologiyasının əhəmiyyətindən bəhs edən
Nurlana Əliyeva burada Heydər Əliyev faktorunu önə
çəkir: “Heydər Əliyevin müəllifi olduğu azərbaycançılıq
ideologiyası Azərbaycanda milli dövlətçilik
ideologiyasının yaranmasına, suveren dövlət təsisatının
formalaşdırılmasına və xalqımızın
tarixi yaddaşının bərpasına xidmət edən yeni
ictimai münasibətlər sisteminin bərqərar edilməsinə
gətirib çıxardı...”
Lakin
ulu öndər bilirdi ki, müstəqil Azərbaycanı təkcə
ideoloji əsaslara bağlanmaqla qurmaq mümkün deyil. O,
çox gözəl anlayırdı ki, dövlət müstəqilliyi,
eyni zamanda möhkəm iqtisadi bazaya söykənməlidir. Ona
görə Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında yeni
Azərbaycanın qurulması həm də müasir
infrastrukturun formalaşması və iqtisadiyyatın durmadan yüksəlişi
uğrunda mübarizə ilə müşayiət olunurdu.
Nurlana xanımın bir çox məqalə və
çıxışlarında da mahiyyətcə kitabı səciyyələndirən
bu fikirlərə və onların təhlilinə tez-tez rast gəlmək
mümkündür.
Maraqlıdır
ki, kitabda yer almış məqalə, çıxış və
müsahibələrdə biz çox zaman Heydər Əliyev
siyasi irsinə və onun ictimai-siyasi fəaliyyətinə elmi
yanaşmanın şahidi oluruq. “Zəmanəmizin ən
böyük azərbaycanlısı” adlandırdığı
bu müdrik şəxs haqqında müəllifin fikirləri
aydın və səlisdir: “Görkəmli dövlət xadimi
Heydər Əliyevin azərbaycanşünaslığa
böyük töhfə kimi qiymətləndirilə biləcək
uğurları bütövlükdə qədim və
müasir tariximizin, milli ideologıyamızın, rəngarəng
mədəniyyətimizin və elmimizin müxtəlif sahələrində
aparılan elmi araşdırmaların zəngin metodoloji əsasıdır.
Bu, böyük şəxsiyyətin elmi-nəzəri irsi, eyni
zamanda müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaranması,
qorunması, çıçəklənməsi və
inkişaf etdirilməsi üçün elmi əsas rolunu
oynaya bılər”.
Nurlana
xanımın məqalələrində Heydər Əliyevin mənəvi
irsinin mədəniyyətimizlə bağlı
baxışları da mühüm yer tutur. Ulu öndərin
ana dilinə, təhsil problemlərinə, ədəbiyyata və
incəsənətə münasibətini əks etdirən
mövzular onun yazılarının mühüm xəttidir.
Kitabdakı məqalələrinin birində Heydər Əliyevin
Azərbaycan dilində nitqlərinin tarixçəsi,
bunların tarixi mənası məntiqlə və dəlillərlə
təqdim edilir. Burada ulu öndərin ədəbiyyat və sənət
adamları ilə ünsiyyəti, onlarla görüşləri,
onlara maddi və mənəvi qayğısı ölkənin
milli sərvəti olan bu insanlara yüksək münasibətin
təzahürü kimi təqdim olunur. Heydər Əliyevi
milli-mənəvi dəyərlərimizin qarantı kimi
xarakterizə edən müəllifin bu barədə
özünəməxsus düşüncələri
kitabdakı yazılarda öz əksini tapmışdır:
“Heydər Əliyevin həyat məktəbi, onun
yaratdığı mənəvi dəyərlər tarixi bir reallıqdır.
Bu məktəb xalqımızın ən qiymətli irsi,
nailiyyəti və fərəh yeridir. Onu gələcək nəsillərə
çatdırmaq isə hər birimizin Vətən
qarşısında borcudur”.
Heydər
Əliyevlə bağlı xatirələrini səmimiyyətlə
oxucuları ilə bölüşən Nurlana Əliyeva, eyni
zamanda çıxışlarında və müsahibələrində
Milli liderin hər kəsi heyrətləndirə biləcək
keyfiyyətlərini səciyyələndirən məqamları
məmnunluqla yada salır, Heydər Əliyevin iştirakı
ilə keçirilən tədbirlərdən söhbət
açaraq oxucunun diqqətini bu görüşlərin
böyük siyasi əhəmiyyətinə yönəldir.
Nurlana
xanımın məqalələrindən görünür ki,
onun üçün Heydər Əliyev irsi fasiləsiz tarixi
prosesdir. Onun siyasi varisi olan Prezident
İlham Əliyevi isə fəal quruculuq siyasətində
öndərin xalqımız barədə arzu və
planlarının davamçısı kimi təqdim edir. Müəllif
son illər bütün ölkədə vüsət
almış abadlıq-quruculuq işlərindən qürurla
danışır, Bakının yeni, müasir görkəmi
ilə, sözün həqiqi mənasında fəxr edir. O, əzmlə
tələbələrinə də, oxucularına da tarixi
reallıqları həssaslıqla görməyi öyrətməyə
çalışır. Bu da çox vacibdir. İnsanlar siyasi
demaqoqlara, ağı qara kimi təqdim etmək istəyənlərə yox, real
faktlara inanmalıdırlar. Ən xırda işdə belə,
ilk əvvəl sağlam və faydalı məqamları dərk
etmək lazımdır. Çünki tərəqqi, xalqın
yüksəlişi həm də faydalı və sağlam təşəbbüslərdən
ərsəyə gəlir.
Yerinə
düşdükcə, qədim filosofların və müdrik
söz ustadlarının dahiyanə kəlamlarından sitat
kimi istifadə edən Nurlana Əliyeva Heydər Əliyev
haqqında öz düşüncələrinin və
yanaşmalarının fəlsəfi çalarlarını da
ortaya qoymuş olur. Müəllifin “Heydər Əliyev və
qadın hərəkatı” adlı məqaləsi qədim
Yunan filosofu Aristotelin bu hikmətli sözləri ilə
başlayır: “İnsan öz səadətini arzularında
yox, potensialında axtarmalıdır". Bu dahiyanə
tövsiyə sanki birbaşa Azərbaycan xalqı
üçün deyilmişdir... Mən bu fikri söylərkən
təkcə zəngin yeraltı və yerüstü sərvətlərimizi,
münbit torpaqlarımızı, bol günəşli
iqlimimizi deyil, həm də bütün bu nemətlərimizi
xalqın ixtiyarına verən dəyərli
insanlarımızı nəzərdə tuturam".
Ümumiyyətlə,
cəmiyyətimizdə baş verən az hadisə tapılar
ki, Nurlana xanım bu barədə fikir söyləməsin,
mövqeyini bildirməsin. Kitabdakıları oxuyanda bu
yazıların həm də istedadlı bir publisist qələminin
məhsulu olduğuna əmin olursan. Bir xalq müəllimi və
pedaqoq kimi sadə, aydın və sıravi insanların
nöqteyi-nəzəri ilə yazmağı bacaran Nurlana Əliyevanın
publisistikasında əsas mövzu xalqın və cəmiyyətin sabitliyi, tərəqqisi və
sabahıdır. Ona görə də siyasi səhnəmizdə
yer alan ifratlara, radikalizmə
qarşı o, həmişə həssasdır, bu barədə
böyük səmimiyyətlə, narahatlıqla yazır.
“Ölkədə sülh, dünyada sülh” prinsipini
ardıcıl müdafiə edir. Çünki
xalqımızın mənəvi və iqtisadi yüksəlişi
üçün sabitlik lazımdır. O, hamını bu
sabitliyi qorumağa, gəncliyin normal inkişafını təmin
etməyə çağırır.
Nurlana
xanım bu gün ictimai-siyasi fəaliyyətinin və
qadın müdrikliyinin ən məhsuldar mərhələsini
yaşayır. Şübhə yoxdur ki, biz onun növbəti
kitablarını da oxuyacağıq. O, çoxsaylı
qayğıların öhdəsindən gəlməyə
çalışır və buna da müvəffəqiyyətlə
nail olur. Zəhmət onun həyatının mənasıdır.
Bu kitab da milli lider haqqında, onun müdrik və çox səmərəli
siyasi fəaliyyəti haqqında və bu siyasi kursa sədaqətini
öz əməlləri ilə sübut etmiş və eyni
zamanda, bu gün Vətənə, xalqa ləyaqətlə xidmət
etməkdə davam edən insanların fəaliyyəti
haqqında illər boyu onun qələmə aldığı
məqalələrin toplusudur.
Topluya
daxil edilmiş bir çox məqalə və
çıxışlarda cəmiyyətimizin daha da demokratikləşdirilməsi,
ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin möhkəmləndirilməsi
və dövlətimizin beynəlxalq nüfuzunun
artırılması istiqamətində, habelə milli-mənəvi
dəyərlərimizin - dilimizin, elmimizin, musiqimizin və incəsənətimizin
beynəlxalq miqyasda təbliğində möhtəşəm
işlər görmüş dəyərli ictimai xadimlərimizin
və elm adamlarımızın həyat və fəaliyyətinə
baxış öz əksini tapmışdır.
Bu
baxımdan düşünürəm ki, publisistik fikirlərini
obrazlı və poetik ifadələrlə bədii şəkildə
daha da zənginləşdirən Nurlana xanım Əliyevanın
bu kitabı müəllifə daha geniş oxucu auditoriyası
qazandıracaqdır. Və əminəm ki, ulu öndərin
90 illik yubileyinə həsr olunmuş və əbədiyaşarlıq
fəlsəfəsinin açılmasını hədəfləyən
bu toplu Heydər Əliyev irsi ilə maraqlanan, ondan öyrənmək
istəyən hər bir kəsə maraqlı və faydalı
bir töhfədir.
Bahar MURADOVA,
Milli Məclisin sədr
müavini,
YAP İdarə Heyətinin üzvü,
siyasi elmlər üzrə
fəlsəfə doktoru
Xalq qəzeti.- 2013.- 4 may.- S. 10.