Son on ildə Azərbaycan dünyanın mədəniyyət mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir

Haqlı olaraq deyillər ki, Azərbaycan mədəniyyəti dünyanı fəth edir. İndi dünyanın elə bir ölkəsi yoxdur ki, orada Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti ilə tanışlıq olmasın. Demək olar ki, hər il müxtəlif ölkələrdə Azərbaycan mədəniyyəti günləri keçirilir, rəssamlarımızın sərgiləri təşkil olunur, filmlərimiz festivallarda nümayiş olunur. Beynalxalq miqyasda Azərbaycan mədəniyyətini sevir, ona böyük hörmət və məhəbbət bəsləyirlər. Bu nailiyyətin əsasını ulu öndər Heydər Əliyev qoymuşdur. Ulu öndər deyirdi: “ Xalq bir çox xüsusiyyətləri ilə tanınır, sayılır və dünya xalqları içərisində fərqlənir. Bu xüsusiyyətlərdən ən yüksəyi, ən böyüyü mədəniyyətdir”.

Son on il ərzində qazanılmış mədəni nailiyyətlər dövlətin yeritdiyi mədəniyyət siyasətinin bariz nümunəsidir. Bu on il ərzində mədəni həyatımızın inkişafına dair qəbul olunan dövlət proqramları bu sahənin davamlı inkişafına güclü stimul yaratmışdır.

Bu dövr ərzində dövlətin mədəniyyət siyasəti şərəfli inkişaf yolu keçdi. İslahatların prioritet sahələri müəyyənləşdirildi. Bunlar mədəni və tarixi irsin mühafizəsi, yaradıcılığın dəstəklənməsi, milli kinematoqrafiyanın dirçəldilməsi, mədəniyyətin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi və s. məsələlər idi. Baxın, sonrakı illərdə hansı layihələr həyata keçirildi.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən mədəniyyət və incəsənət sahəsində 1000-dən çox beynəlxalq və respublika əhəmiyyətli tədbir keçirilmiş, ölkəmiz bir çox beynəlxalq festival və müsabiqələrə ev sahibliyi etmişdir. Onların sırasında Beynəlxalq Rostropoviç festivalları, I və II beynəlxalq muğam festivalı və müsabiqələri, Bakı beynəlxalq caz festivalları, Ü.Hacıbəyliyə həsr olunmuş beynəlxalq musiqi festivalları, Vokalçıların Bülbül adına beynəlxalq müsabiqəsi Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı, Bakı Beynəlxalq Teatr Konfransı, Çexov adına Beynəlxalq Teatr Festivalının “İpək yolu” mərhələsi, Qara Qarayev adına IV Beynəlxalq Müasir Musiqi Festivalı, I Bakı Beynəlxalq Kukla Teatrları Festivalı, I Beynəlxalq Kukla Biennalesi, Beynəlxalq Bakı Kitab Sərgi-Yarmarkası kimi mötəbər tədbirləri xüsusi qeyd etmək lazımdır.

Bu tədbirləri sadalamaqla qurtaran deyil. Mədəniyyətin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi ilə bağlı həyata keçirilən layihələr milli mədəniyyətimizin inkişafına ən yaxşı töhfədir. Bakıda və regionlarımızın mərkəzlərində teatrlarımız təmir olunmuş, müasir standartlara uyğun tamaşa müssisələri yaradılmışdır. Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Rus Dram Teatrı, Milli Akademik Dram Teatrı, Musiqili Komediya Teatrı əsaslı təmirdən sonra tamaşaçıların ixtiyarına verilmişdir. Bakıdakı Nizami kinoteatrında aparılan əsaslı təmir işləri onu müasir Kino Mərkəzinə çevirmişdir. Bu gün həmin Kino Mərkəzi beynəlxalq tədbirləri yüksək səviyyədə keçirməyə imkan verir. Muzeylərimiz, kitabxanalarımız, mədəniyyət evləri və sarayları da öz görkəmini dəyişmiş, tamamilə yeniləşmişdir. Muğam Mərkəzinin və Xalça Muzeyinin inşası da təqdirəlayiq layihələrdəndir. Hər region mərkəzində yeni mədəniyyət sarayları, kitabxanalar, muzeylər inşa edilir, yaxud da köhnələr yenidən əsaslı təmir edilib istifadəyə verilib. Elə bu yaxınlarda Şəmkirdə istifadəyə verilən mədəniyyət obyektləri, Gənclik Mərkəzi, Bayraq muzeyi, Heydər Əliyev Mərkəzi ətrafında yaradılan park bunun canlı nümunəsidir. Digər rayon mərkəzlərində də belə obyektlər kifayət qədərdir.

Bakıda və regionlarda yaradılan Heydər Əliyev parkları və muzeylər əsl mədəniyyət müəssisələrinə çevrilmişdir. Bunlar xalqımızın istirahətinin təşkilində mühüm rol oynayır.

Dövlət sifarişi ilə çəkilən filmlərin sayı ilbəil artmağa başlamışdır. Yeni filmlərimiz beynəlxalq festivallarda mükafatlara layiq görülmüşlər.

Mən rəssamam, ölkədə bu sənətə göstərilən qayğının şahidiyəm. Dəfələrlə Azərbaycan rəssamlarının xarici ölkələrdəki sərgilərində iştirak etmişəm. Azərbaycan rəssamlarının əsərlərinə necə böyük marağın olduğunun şahidi olmuşam. Ümumiyyətlə, ölkədə təsviri sənətinin inkişafı, təbliği, gənc rəssamların yaradıcılığının dəstəklənməsi istiqamətində görülən işlər onu deməyə əsas verir ki, bu sənət həqiqətən yüksək inkişaf yoluna çıxarılmışdır. Son on ildə bu sahədə 400-ə yaxın respublika və beynəlxalq əhəmiyyətli tədbir və sərgilər keçirilmişdir. 2007, 2009 və 2011-ci illərdə İtaliyada keçirilən Dünya Təsviri Sənət Sərgisində (Venesiya Biennalesi) Azərbaycan pavilyonu təşkil edilmişdir. 2012-ci il 9-16 dekabr tarixində nazirliyin Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı və “Yarat” Müasir İncəsənət Məkanı ilə birlikdə Bakıda təşkil etdiyi “Zamanın simaları” mövzusunda “Alüminium” V Beynəlxalq Müasir İncəsənət Biennalesi geniş maraq doğurmuşdur. Gənc rəssamlara xüsusi qayğı göstərilir. Yeni istedadların üzə çıxarılması üçün müsabiqələr, sərgilər keçirilir. Xüsusilə gənclər təşkilatları bu işdə xüsusi fəallıq göstərirlər. Məsələn, “Yarat” Müasir İncəsənət Məkanı belə müstəqil qeyri-hökumət təşkilatıdır. Onun əsas məqsədlərindən biri də gənclərə dəstək verilməsi, gənc istedadların üzə çıxarılmasıdır.

Bəhs olunan dövrdə Azərbaycanın mədəni irsinin özünəməxsusluğunun qorunub saxlanılması, tarix-mədəniyyət abidələrinin öyrənilməsi və mühafizəsi ilə bağlı ardıcıl tədbirlər görülmüşdür.

2007-ci ilin 29 iyun tarixində Qobustan Milli Tarix-Bədii Qoruğu YUNESKO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. 2012-ci ilin martında Qobustan qoruğunun yeni inzibati binası və müasir texnologiyalarla təchiz edilmiş ekspozisiyasının rəsmi açılış mərasimi olmuşdur. ABŞ Dövlət Departamenti Qobustan Qoruğunu “Museum connect 2012” layihəsinə tərəfdaş seçmişdir.

Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın incəsənətimizin inkişafına verdiyi dəstək bu gün də davam edir. Muğam sənətimizin inkişafı yolunda Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi layihələr xalqımız tərəfindən böyük minnətdarlıq hissi ilə qarşılanır.

Mədəniyyət tariximizə bir sıra görkəmli şair, yazıçı və mütəfəkkirlərimizin yubileylərinin dövlət səviyyəsində qeyd olunması ənənəvi hal almışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamlarına uyğun olaraq təkcə 2012-ci il ərzində Nizami Gəncəvinin 870, Mirzə Fətəli Axundzadənin 200, Xurşudbanu Natəvanın 180, Mirzə Ələkbər Sabirin 150, Məmməd Səid Ordubadinin 140, Hüseyn Cavidin 130, Əhməd Cavadın 120, Mirvarid Dilbazinin 100, Xəlil Rza Ulutürkün 80 illik yubileyləri geniş tədbirlərlə qeyd olunmuşdur. Dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin 870 illik yubileyi xüsusilə genişmiqyaslı olmuşdur. 2012-ci ilin sentyabr ayında şairin vətəni Gəncədə, oktyabrda Bakıda 14 ölkədən 150-dən çox qonağın iştirakı ilə keçirilən tədbirlər beynəlxalq miqyaslı ədəbiyyat bayramına çevrilmişdir. Hindistanın İ.Qandi adına Mədəniyyət Mərkəzi ilə birgə 2012-ci ilin noyabr ayında Nyu Dehli şəhərində Nizami Gəncəviyə həsr edilmiş elmi konfrans, dekorativ, rəsm, xalça, numizmatika və tematik kitab sərgisi keçirilmişdir.

Ötən on ildə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin ən geniş sahələrindən olan kitabxana-informasiya sahəsinin inkişafı və modernləşdirilməsi prioritet istiqamətlərdən biri olaraq qalmışdır. Prezidentin 20 aprel 2007-ci il tarixli “Azərbaycanda kitabxanaların fəaliyyətinin yaxşılaşdırılması barədə”, 6 oktyabr 2008-ci il tarixli “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi barədə müvafiq sərəncamlarına uyğun olaraq kitabxanalar vahid informasiya sahəsinə daxil olmuş, şəhər, rayon mərkəzi kitabxanalarının veb-saytları yaradılmış, elektron kataloq və elektron kitabxanalar təşkil olunmağa başlanmışdır.

2006-cı ilin oktyabrında Parisdə YUNESKO-nun baş qərargahında təşkilatın 60 illiyinə həsr olunmuş həftə çərçivəsində “Azərbaycan: sivilizasiyalar və mədəniyyətlərin kəsişməsində” mövzusuna həsr olunmuş tədbir təşkil edilmişdir. Həmin il Bakıda islam ölkələri turizm nazirlərinin V konfransı keçirilmişdir. 2007-ci ildə YUNESKO-da görkəmli xalçaçı-rəssam Lətif Kərimovun, 2008-ci ildə Mir Cəlal Paşayevin və “Leyli və Məcnun” operasının 100 illik yubileyləri qeyd olunmuşdur. Azərbaycanın təşəbbüsü ilə 2008-ci ilin 2-3 dekabr tarixində Bakıda Avropa və İSESKO-ya üzv bir sıra dövlətlərin iştirakı ilə mədəniyyət nazirlərinin konfransı keçirilmişdir. Tədbirdə “Mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqinə dair Bakı Bəyannaməsi” qəbul olunmuş beynəlxalq miqyasda mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafına dair “Bakı prosesi”nin əsası qoyulmuşdur. Bu prosesin davamı olaraq 7-9 aprel 2011-ci il tarixində Bakıda təşkil edilən Dünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçirilmiş, 100-dən çox ölkə nümayəndəsinin qatıldığı tədbir geniş beynəlxalq rezonans doğurmuşdur. Forum dünyada yeganə beynəlxalq tədbirdir ki, YUNESKO, BMT Sivilizasiyalar Alyansı, Dünya Turizm Təşkilatı, Avropa Şurası, İSESKO, Avropa Şurasının Şimal-Cənub Mərkəzi kimi nüfuzlu qurumlar onun təşkilində əməkdaşlıq edir. Ölkə başçısının 27 may 2011-ci il tarixli sərəncamı ilə Dünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun iki ildən bir Bakıda keçirilməsi qərara alınmışdır və bu il 29 may - 1 iyun tarixində paytaxtımız növbəti dəfə bu mötəbər tədbirə ev sahibliyi etmişdir. 2009-cu ildə Bakı şəhəri İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı elan olunmuş, il ərzində 100-dən çox milli və beynəlxalq tədbir təşkil edilmişdir.

2009-cu ildə Azərbaycan Aşıq sənəti və Novruz bayramı YUNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irsin Reprezentativ siyahısına daxil edilmişdir. 2010-cu ildə Azərbaycan Xalça sənəti, 2012-ci ilin dekabrında isə tar ifaçılıq sənətimiz YUNESCO-nun Qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edilmişdir.

Mədəniyyətə göstərilən qayğı və diqqət ilbəil artır. Sərq ilə Qərb arasında körpü rolunu oynayan Azərbaycanda hər iki qitənin mədəniyyətlərinin sintezi fonunda çox zəngin bir mədəni irs formalaşmışdır. Bu gün həmin mədəni irs qorunur, inkişaf etdirilir və gələcək nəsillərə çatdırılması üçün strateji istiqamətlər müəyyənləşdirilir. İnanırıq ki, Azərbaycan Respublikası öz mədəni nailiyyətləri ilə də dünyanın inkişaf etmiş dövlətləri səviyyəsinə çatacaq.

Elçin ORUCOV,

əməkdar mədəniyyət işçisi,

rəssam

Xalq qəzeti.- 2013.- 21 sentyabr.- S. 8.