Azərbaycan mədəniyyətin inkişafı baxımından da regionun lideridir

Ötən il ölkəmiz sürətli inkişaf yolu keçdi. 2012-ci ildə yaddaqalan hadisələr çox oldu. İstər iqtisadiyyatda, istərsə də sosial sferada çox önəmli layihələr reallaşdırıldı. Mədəniyyət sahəsində də nailiyyətlərimiz kifayət qədərdir. Elə ilin sonunda aldığımız bir xəbər bizi çox sevindirdi. Belə ki, Azərbaycanın tar ifaçılıq sənəti YUNESKO tərəfindən Bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irs üzrə Reprezentativ siyahısına daxil edildi. Məlumat üçün bildirək ki, buna qədər Azərbaycan muğamı, aşıq sənəti, milli xalça sənəti bu siyahıya salınmışdı.

Bütün bunlar Prezident İlham Əliyevin xalqımızın mədəniyyətinə göstərdiyi yüksək qayğı, həmçinin Azərbaycanın qeyri-maddi mədəni irs nümunələrinin qorunması və beynəlxalq səviyyədə təşviqi məqsədilə Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsləri və dəstəyi ilə həyata keçirilən silsilə tədbirlərin məntiqi nəticəsidir.

Ötən il yeddi ölkədə Azərbaycanın mədəniyyət günləri uğurla keçdi. Bu tədbirlər konfranslarla, görüşlərlə, sərgilərlə, konsert proqramları və s. ilə yadda qaldı. 2012-ci il silsilə mədəniyyət tədbirləri ilə zəngin oldu. Ölkə başçısının sərəncamlarına uyğun olaraq ədiblərimizin yubileyləri geniş qeyd olundu. Nizami Gəncəvinin, Mirzə Fətəli Axundzadənin, Mirzə Ələkbər Sabirin, Hüseyn Cavidin - ümumilikdə 12 görkəmli ədəbiyyat xadiminin yubileyli ilə bağlı ölkə daxilində və xarici ölkələrdə tədbirlər keçirildi. TÜRKSOY-un xətti ilə türkdilli ölkələrdə, habelə İtaliya, İran, Çin və digər ölkələrdə maraqlı mədəni tədbirlər gerçəkləşdi. Azərbaycanın ədəbiyyatı, zəngin mədəniyyəti təbliğ olundu. Axundzadənin 200 illiyinə dair sərəncamla bağlı əksər teatrlarımızda yeni tamaşalar oynanıldı, bəziləri hətta xaricdə də nümayiş olundu. İtaliyanın Roma şəhərində dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin abidəsi ucaldıldı. XII əsrdə yaşamış şairin XXI əsrdə başqa bir mədəniyyətin paytaxtı sayılan Romada heykəli qoyuldu. Bu, dünyanın xalqımızın mədəniyyətinə verdiyi yüksək qiymətin göstəricisidir.

Ölkəmizdə hər il mütəmadi olaraq beynəlxalq musiqi festivalları keçirilir. İl boyu Heydər Əliyev Fondunun və Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə IV Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı, VI Beynəlxalq Rostropoviç Festivalı, Üzeyir Hacıbəyli adına Beynəlxalq Musiqi Festivalı, Vokalçıların Bülbül adına VI Beynəlxalq Müsabiqəsi keçirildi. Bu il isə Qara Qarayev adına Musiqi Festivalı və növbəti muğam festivalı keçirilməsi nəzərdə tutulub. Bütün bunlar Azərbaycanı regionun mədəniyyət mərkəzinə çevirib.Bizim ölkənin qaynar mədəni mühiti var. Bu tendesiyanı daimi yaşatmaq üçün ciddi tədbirlər həyata keçirilir.

Ötən il Azərbaycanın turizm potensialını, mədəni irsini dünyada tanıtmaq, beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırmaq istiqamətində böyük işlər görülüb. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi bu istiqamətdə müxtəlif dövlət qurumları, nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələri ilə əməkdaşlıq edir. Azərbaycanda keçirilən bütün festivallar haqqında həm CNN, Euronews, həm də ərəb ölkələrinin, Rusiya və Türkiyənin telekanallarında məlumatlar verilir. Bütün bunların sayəsində dünyada Azərbaycanı qabaqcıl ölkə kimi tanıyırlar.

“Azərbaycan teatrı 2009-2019-cu illərdə” Dövlət Proqramı çərçivəsində “Dünya teatr prosesi XXI əsrdə: problemlər, perspektivlər və alternativlər” adlı II Bakı Beynəlxalq Teatr Konfransının keçirilməsi də ötən ilin mühüm hadisəsi kimi dəyərləndirilməlidir. Konfransda dünyanın 35 ölkəsindən 80-dən çox teatr tənqidçisi, teatrın tarix və nəzəriyyəsini araşdıran tədqiqatçılar, rejissorlar, aktyorlar, rəssamlar və menecerlər iştirak etdilər. Azərbaycanın müxtəlif teatr institutları ilə əməkdaşlığı genişləndi. Bütün bunlar imkan verir ki, beynəlxalq qabaqcıl təcrübələrdən səmərəli istifadə edilsin.

Kino sahəsində də ötən il müxtəlif konfranslar, təqdimatlar, festivallar keçirilmiş və bir neçə yeni film istehsal olunmuşdur. C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının yenidən qurulması üçün yeni layihə hazırlanmış, Türkiyə, İran, Rusiya, İngiltərə və Gürcüstanla birgə layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Ötən ilin dekabr ayında ilin yekununa həsr olunan kollegiya iclasında mədəniyyət və turizm naziri Əbülfəs Qarayev bununla bağlı demişdir: “Gələcəyimiz haqqında düşüncələrə cavab verən ssenarilər olmalıdır. Əgər yeni fikir varsa, onun əsasında vətənə sevgi və məhəbbət durmalıdır. Ona görə də tarixə, ölkənin gələcəyinə, uşaqlara həsr olunmuş mövzular həm tamaşalarda, həm də çəkilən filmlərdə öz əksini tapmalıdır. Mən demirəm ki, klassik əsərləri səhnələşdirməkdən, ekranlaşdırmaqdan uzaqlaşmalıyıq. H.Cavidin, V.Şekspirin əsərlərində müasir dövrlə səsləşən fikirlər, məqamlar var. Əslində əsərin qiyməti ondan ibarət olmalıdır ki, hər ölkədə, bütün dövrlərdə aktual olsun. Daima axtarış, təşəbbüs olmalıdır. Görülən işlər imkan verir ki, gələcəyə nikbinliklə baxaq. Bu yaxınlarda Azərbaycanda “Mədəniyyət haqqında” qanun Milli Məclisdə qəbul edilib və dövlət başçısına təqdim olunub. Eyni zamanda “Kinematoqrafiya haqqında” qanunun üzərində işləyirik”.

2012-ci ildə mədəni irsin qorunması, təbliği ilə bağlı işlər də geniş vüsət almışdır. Ötən il bu mövzuda bir neçə beynəlxalq konfrans keçirildi. Naxçıvan, Şəki, Şəmkir, Ağsu, Gəncədə alimlər, mütəxəssislər bir araya gəldilər. Beynəlxalq aləmdə cərəyan edən proseslər müzakirə olundu. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Mərkəzinin məşvərətçi orqanları olan Mədəni mülkiyyətin mühafizəsinin və bərpasının öyrənilməsi üzrə Beynəlxalq Mərkəzin (İCCROM) və Abidələr və tarixi yerlər üzrə Beynəlxalq Şuranın (İCOMOS), eləcə də Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universiteti ilə İtaliyanın Romualdo del Bianko Fondunun birgə tərəfdaşlığı ilə “Təzyiq altında irs - şəhərlərin tarixi landşaftlarının perspektivləri” adlı beynəlxalq Bakı konfransı keçirildi. Bu gün tarixi abidələrin əksəriyyəti təzyiq altındadır. Nazir Ə.Qarayev demişdir: “ Bu problem təkcə münaqişələrlə bağlı deyil. Bütün bunlar bəşəriyyəti düşündürən məsələlərdir. Geniş auditoriya kütləsi üçün nəzərdə tutulmuş tədbirdə dünyanın 30-dan artıq ölkəsindən 50-dən çox nüfuzlu elm adamı və ekspert iştirak etdi. Azərbaycanda tarixi və mədəni irsin qorunması istiqamətində işlər davam etdirilir. Abidələrin təmir-bərpası davam edir. Biz bu gün gələcəyə baxaraq keçmişi, tarixi irsi unutmamalıyıq”.

“Azərbaycanın Xalq Yaradıcılığı Paytaxtları” layihəsi regionlarda böyük əks-səda doğurub. Artıq bununla bağlı regionlar arasında rəqabət hiss olunur. Layihə tədricən beynəlxalq səviyyəyə çıxır. Qonşu ölkələr də bu layihəyə maraq göstərirlər. Bu istiqamətdə görülən işlərin məzmunu da yeniləşməli, müasirləşməli, yeni texnologiyalar tətbiq olunmalıdır. Azərbaycan mədəniyyəti dünya elektron məkanına nəinki paytaxtın mərkəzi mədəniyyət müəssisələri çərçivəsində, həmçinin kənd klubu, kitabxanası vasitəsilə də çıxmağı bacarmalıdır. Bütün mədəniyyət və turizm obyektləri bu prosesə fəal şəkildə qoşulmalıdır.

Muzey işi sahəsində də yeniliklər olmuşdur. Yerlərdə muzeylər yenidən qurulur, mədəniyyət evləri tikilir, parklar salınır. Nazirliyin Mədəniyyət siyasəti şöbəsi, Muzey işi sektoru bölgələrdə olan muzeylərin fəaliyyətinin yenidən qurulmasına və onların fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə diqqəti artırmalıdırlar. Qobustan Milli Tarix-Bədii Qoruğunun muzeyi Avropa Şurası tərəfindən müəyyən olunmuş “İlin ən yaxşı muzeyi” nominasiyasına daxil olub. Qobustan həm qoruq, həm də muzeydir. Hər iki baxımdan cəlbedicidir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamının icrası ilə bağlı “Atəşgah məbədi” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğunda da genişmiqyaslı bərpa-konservasiya, yenidənqurma və abadlaşdırma işlərinin aparılmasına başlanılıb.

Orada da hazırda yeni bir muzey təşkil olunur və Qobustana uyğun olaraq, qoruq-muzey vəhdətini biz orada da görə biləcəyik. Bu gün bir çox mədəniyyət ocaqları əsaslı təmir olunur, abadlaşır və gözəlləşir.

Mədəniyyət sahəsində informasiya texnologiyalarının tətbiqi məsələlərinə də diqqət artırılmışdır. Ötən dövr ərzində kitabxanalarda əməkdaşlar üçün kompyuter kursları təşkili edilib. Növbəti ildə muzeylərdə də bu işin təşkili nəzərdə tutulur. Əgər muzey əməkdaşı müasir texnologiyanı mənimsəyə bilməyəcəksə, həmin muzeyin gələcəyi yoxdur. Muzeylər də mədəniyyət müəssisələri işini müasir tələblərə uyğun qurmalıdır.

Mədəniyyət sahəsində müasir texnologiyaların tədbiqinin bu günlərdə yekunlaşan “Milli Net” müsabiqəsində Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin saytı qiymətləndirmədə ikinci yeri tutub.

2013-cü ildə də mədəniyyət sahəsinin sürətli inkişafı üçün hər cür şərait vardır. Bu ilin əsas tədbiri Bakıda keçiriləcək II Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu olacaq. Bu işə hazırlıq artıq başlanıb. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi ilə bağlı böyük mədəniyyət tədbirləri keçiriləcək. Onun bünövrəsini qoyduğu mədəniyyət siyasəti bu sahədə böyük uğurların qazanılmasına zəmin olub.

Mədəniyyət və incəsənət mövzusu yalnız dövlətimizin deyil, geniş ictimaiyyət və ictimai qurumların maraq dairəsinə daxildir.İnamla demək olar ki, 2013-cü ildə Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafinda əlamətdar dövr olacaq.

M.Mükərrəmoğlu

Xalq qəzeti.- 2013.- 13 yanvar.- S. 4.