ASTARA: Yollar zirvələrə aparır

Subtropik zonanın incisi sayılan Astaraya səfərim ərəfəsində bu gözəl diyar haqqında yazılmış mahnı və şeirləri araşdırarkən unudulmaz sənətkarımız Anatollu Qəniyevin ifasında “Astara” mahnısına da rast gəldim. Mahnının sözləri ötən əsrin böyük alimi, şair Maqsud Şeyxzadəyə, musiqisi isə elə Astarada dünyaya göz açmış şöhrətli bəstəkarımız, əməkdar incəsənət xadimi, mərhum Oqtay Kazımiyə məxsusdur. Mahnı sanki Azərbaycanımızın dilbər guşəsinin təbii gözəlliklərini əks etdirən bir səs tablosudur. Nəqaratındakı “Astaranı bir görən onu heç vaxt unutmaz” misrası xeyli vaxt qulaqlarımda səsləndi...

Rayona gələndə isə həmin sözlər yenidən məni məşğul etməyə başladı. Düşündüm ki, on illər öncə yazılmış mahnıda söylənənlər indi özünün təkrarını daha canlı şəkildə yaşayır. Axı, bu gün Astara əvvəlki görkəmindən daha gözəl və abaddır. Müstəqillik dövrünün bəxş etdiyi regional tərəqqi reallıqları, dövlət proqramlarında əksini tapan sürətli quruculuq və abadlıq işləri yurdumuzun əsrarəngiz guşəsini daha da gözəlləşdirib.

Oqtay Kazıminin bir sıra gözəl mahnılarının söz müəllifi Cabir Novruz olub. Şairin oğlu, qələm dostum Müşfiq Cabiroğlunun obrazlı şəkildə dediyi kimi, Astarada yağan yağışlar bəstəkarın nəğmələrini pıçıldayır, küləklər onun ülvi məhəbbət duyğularını oxuyur.

Bəs dəniz? Nə danışır dalğalar

Yenə də öz dilində?

Bahar məclis qurubdur

Xəzərin sahilində...

Bu parça bəstəkarın başqa bir həzin mahnısındandır. Həmin mahnının Bakıda, yaxud Astarada nota köçürülməsi önəmli deyil. Əsas odur ki, vurğunluq hisslərini bütünlüklə Astaranın hazırkı növrağına, büsatına aid eləmək olar...

Astaranın yolları ikinci həyatını yaşayır. Dövlət Proqramına əsasən, rayonda ona qədər avtomobil yolu tikilib, yüz kilometrədək kəndarası və şəhərdaxili yollar asfaltlaşdırılıb. Hazırda da bu işlər davam edir. Deqədi-Pəlikəş yolu buna misal ola bilər. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ötən ilin payızında Astaranın sosial-iqtisadi inkişafı, eləcə də həmin avtomobil yolunun inşası ilə əlaqədar iki sərəncam imzalamışdır. Sərəncamda qeyd olunur ki, Dövlət proqramlarının uğurla yerinə yetirilməsi nəticəsində ölkənin bütün bölgələrində olduğu kimi, Astarada da bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, əsas kapitala yönəldilmiş vəsait 33,4 dəfə, o cümlədən tikinti-quraşdırma işləri 38 dəfə artmış, modul tipli elektrik stansiyası, Astara qaz-kompressor stansiyası, Olimpiya İdman Kompleksi, Gənclər evi, Boks-idman Mərkəzi inşa olunmuş, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və sosialyönümlü digər obyektlər istifadəyə verilmiş, yeni avtomobil yolları çəkilmiş, genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işləri görülmüşdür. Astara şəhərində abadlıq-quruculuq işlərinin davam etdirilməsi və inkişafının sürətləndirilməsi məqsədilə rayona Prezidentin Ehtiyat Fondundan iki milyon manat, adıçıkilən yolun çəkilişi üçünsə ilkin olaraq iki milyon manat ayrılmışdır. Bundan əlavə, 2013-cü ildə dövlət başçısının Astaranın inkişafı ilə bağlı daha bir sərəncamı olub. Ümumilikdə, bir ildə üç sərəncamla rayona 7,3 milyon manat ayrılıb.

Bu böyük qayğı, diqqət həm rayonun daha da gözəlləşməsinə böyük stimul yaradır, həm də əhali tərəfindən hədsiz razılıqla qarşılanır. Pəlikəş inzibati dairəsinin ağsaqqalları və ziyalıları dövlət başçısına ünvanladıqları müraciətdə cənab Prezidentin bütün bölgələrə, rayonlara, hətta qəsəbə və kəndlərə səfərlər etməsini, sadə insanlarla görüşərək mövcud problemləri ən qısa müddətdə aradan qaldırmaq üçün sərəncam və tapşırıqlar verməsini hamılıqla alqışlamış və bildirmişlər ki, sentyabrın 4-də Astaraya növbəti tarixi səfəri, açılışlarda iştirakı ən əlamətdar gün kimi onların yadında qalacaq. Ucqar dağlıq ərazidə 13 kəndi birləşdirən Pəlikəş inzibati ərazi dairəsi yollarının bərbad vəziyyətdə olması sakinləri çox narahat edirdi. Sentyabrın 12-də Deqədi-Pəlikəş yolunun tikintisi ilə əlaqədar Prezident sərəncamını eşidəndə sevincləri yerə-göyə sığmayıb...

Deqədi kəndində rayon icra hakimiyyətinin başçısı Qəzənfər Ağayevin sakinlərlə görüşü zamanı da bu barədə ətraflı danışılıb. Rayon rəhbəri hətta ən ucqar ərazidə yerləşən yaşayış məntəqələrinin unudulmadığını vurğulayıb. O deyib ki, uzun illər Deqədi kəndindən Pəlikəş icra nümayəndəliyinə qədər olan avtomobil yolu bərbad halda olduğundan əhali ciddi çətinliklərlə üzləşirdi. Bu gün böyük fərəh hissi ilə deyə bilərik ki, 12 min əhalinin rahat gediş-gəlişi üçün yolun tikintisi sürətlə davam etdirilir. Uzunluğu 21 kilometrdir.

...Astara şəhərində icra başçısının az öncə ucqar bir kəndə yola düşdüyünü, günortadan sonra qayıdacağını söylədilər. Öyrəndim ki, avtomobil yolunun çəkilişi ilə əlaqədar yenə Deqədiyə gedib.

Görüşümüz zamanı Qəzənfər müəllim dedi ki, yolun inşasında böyük işlər görülür. Dağlıq ərazidə çalışan fəhlələr əsl fədakarlıq göstərirlər. Yolun müəyyən hissəsində böyük bir qaya parçası var idi. Onu dağıtmağa qoymadıq. Dedik ki, asfalt qayanın böyründən çəkilsin və gələcək nəsillər onu görüb yolun hansı çətinliklərlə başa gəldiyini bilsinlər. Yeni yolda həmin qaya “zəhmət abidəsi” kimi boy göstərəcək.

Yol tikintisindən bəhs edərkən Prezident İlham Əliyev Astaraya səfəri çərçivəsində Ərçivan-Şüvi-Alaşa-Qapıçıməhəllə avtomobil yolunun açılışında iştirakı yada düşür. Dövlət başçısının ötən il 15 iyul tarixli sərəncamı ilə həmin yolun və Siyakü-Rinə yolunun inşasına 3,3 milyon manat vəsait ayrılmışdır. Ərçivan-Şüvi-Alaşa-Qapıçıməhəllə avtomobil yolunun tikintisi dörd aya başa çatdırılmışdır. Yolun uzunluğu 13,5 kilometrdir. Yolboyunca 1 körpü və 20 su ötürücüsü tikilmişdir. Yeni avtomobil yolu 24 min nəfər əhalisi olan 17 yaşayış məntəqəsini əhatə edir.

Bu ilin əvvəlindən Astarada işlər daha da sürətlənib. Şəhərin küçələrində bina fasadları əsaslı təmir edilib, abadlıq, işıqlandırma işləri aparılıb, mərkəzi meydanda yaşıllaşdırma işləri görülüb. Şəhərin dəniz sahili boyunca 8 hektar ərazidə bulvar tipli parkın salınmasına başlanıb. Dənizkənarı bulvar-çimərlik 8 hektar ərazidə salınır. Təqribən 2 hektar ərazidə çimərlik, qalan ərazidə isə istirahət parkı olacaq. Burada həmçinin avtopark, əyləncə mərkəzi, attraksionlar fəaliyyət göstərəcək. Bir sözlə, yerli sakinlərin və qonaqların asudə vaxtlarını mənalı keçirməsi, yaxşı istirahət etməsi üçün normal şərait yaradılacaq.

Rayonda inşaat işlərinin aparılmasına ilin ilk rübündə 4 milyon manatdan artıq vəsait yönəldilib. İnvestisiyanın 1,7 milyon manatı istehsal təyinatlı obyektlərin, 2,4 milyon manatı isə qeyri-istehsal təyinatlı obyektlərin inşasında istifadə edilib. Tikinti quraşdırma işlərində istifadə edilmiş vəsaitin həcmi 3,9 milyon manat olub. Əsas kapitala yönəldilmiş sərmayənin hamısını daxili investisiyalar təşkil edir.

Son dövrdə rayonda 6025 iş yeri açılıb, bunun da 5616-sı daimidir. İlin əvvəlindən 300-ə qədər evin qazlaşdırılması həyata keçirilib, qaz xətlərində bərpa işləri aparılıb, qaztənzimləyici şkaflar təmir olunaraq saz vəziyyətə gətirilib. Abonentlər üçün çoxsaylı qaz sayğacları quraşdırılaraq istifadəyə verilib, rayon üzrə həmin say 15 minə çatdırılıb.

Astarada kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilbəil genişləndirilir. Yeni çay plantasiyaları salınır. Hazırda mövcud olan 533 hektarlıq çay plantasiyaların yarıya qədəri məhsuldar sahələrdir. Rayonda xeyli tərəvəz, dənli paxlalı bitki və kartof əkini aparılır, yaxşı məhsul götürülür.

Sosial obyektlərin, xüsusilə də məktəblərin tikintisi daim diqqətdədir.. Astara şəhərinin Qum küçəsində 1600 metr məsafədə yolun hər iki tərəfində hasarlar hörülərək zolaqlanıb, işıqlanma aparılıb. İndi səkilərə tamet plitələr və səki daşları düzülür. Burada 600 kvadratmetr hasar travertinlə üzlənmişdir.

İnfrastrukturun qaydaya salınması, əhəmiyyətli layihələrin həyata keçirilməsi rayonda turizmin inkişafına da böyük töhfə verəcək.

Astarada son illər gözəl bir ənənə yaranıb: rayon rəhbərliyi həftədə iki-üç dəfə kəndlərdə əhali ilə görüşə gedir, problemlərlə maraqlanır və müşküllərin operativ həlli üçün tədbirlər həyata keçirir. Bu çevik idarəetmə metodunun tətbiqi sayəsində rayonun sosial inkişafı daha da sürətlənir, gözdən qaçmış məsələlər aşkarlanır və çözülür. Ucqar dağlıq ərazilərdə quruculuq tədbirlərinə diqqət artır. Belə kəndlərdən Təngərüd, Pensər, Kakalos, Bala Şahağacı qazlaşdırılıb. Elektrik enerjisi ilə təchizat yaxşılaşıb. Onlarca kəndə yol və təbii qazın çəkilişi, altı dağ kəndində yeni məktəb tikintisi və digər tədbirlər də qeyd edilməlidir. Hazırda Anboba və Əzərud kənd ibtidai məktəb binalarının tikintisi davam etdirilir, Suparıbağ kənd tam orta məktəbinin inşası tamamlanır.

May ayında Siyakü, Kakalos və Anbobada səmərəli görüşlər olub.

Siyakü görüşü kəndin tarixində ilk dəfə keçirilib. Buradakı inzibati ərazi dairəsi 24 kəndi birləşdirir. Gözəl evlər tikilib. Üç kənddə yeni məktəb inşa olunub. Beş kilometrlik kəndlərarası yol asfaltlaşdırılıb. Camaat ucqar dağ kəndlərinə qaz çəkilişi ilə bağlı arzusunu bildirib. Kakalosda keçirilən görüşdə Kolatan kəndinə yol çəkilməsi gündəmə gəlib. Buradakı 2 saylı və Bala Şahağacı kəndindəki məktəblər üçün yeni binaların tikilməsi barədə məsələ qaldırılıb. Anboba kəndində sakinlər elektrik xətlərinin təzələnməsini, qonşu kəndlərə gedən yolların abadlaşdırılmasını, feldşer-mama məntəqəsinin yaradılmasını istəyiblər.

Bu günlərdə isə Tüləküvan kəndində səyyar qəbul keçirilib. Sakinlərdən Mirbaba Ağayev, Şahmirzə İsayev, Gülbala Hidayətov, Musadiq Hidayətov, Tahir Ağayev, Famil Əmənullayev, Xalıq Əmənullayev, Mərcan Əliyeva, bələdiyyə sədri Firudin Abbasov və başqaları yerlərdə aparılan abadlıq işlərindən razılıqlarını ifadə ediblər. Sakinlər içməli su ilə təminata, çay üzərində körpü salınmasına və s. kömək göstərilməsini xahiş ediblər.

Qəzənfər Ağayev dağ kəndlərinin problemləri üzrə konkret tədbirlərin həyata keçirildiyini bildirib. Yeni layihələrin hazırlandığını və icrasının nəzarətə götürüldüyünü diqqətə çatdırıb.

...Astaradan qayıdanda rahat asfalt yolla şütüyən maşınlara baxa-baxa Oqtay Kazıminin “Çahargah fantaziyası”nın ritmik melodiyasını xatırladım. Bu musiqi özündə yürüş, zəfər, əzmkarlıq motivlərini ehtiva edir. Düşündüm ki, ötən illərə qədər fantaziya kimi görünən bir çox məsələ ölkəmizdə artıq gerçəkləşmişdir. Elə Astarada olduğu kimi...

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2014.- 7 iyun.- S.6.