Hüseynağa Sadıqov- 100

Görkəmli sənətkar, parlaq istedad sahibi

Bu yaxınlarda Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Gənc Tamaşaçılar Teatrında görkəmli sənətkar, parlaq istedada malik unudulmaz teatr və kino aktyoru, xalq artisti Hüseynağa Sadıqovun anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş təntənəli xatirə gecəsi keçirildi. Haqqında sənət dostları xoş xatirələr danışdılar, çəkildiyi filmlərdən fraqmentlər göstərildi. Aktyorun 100 illik yubileyi təkcə Bakıda deyil, rayonlarımızda da qeyd olundu.

Onu hamı sevirdi. Böyüklərdən çox uşaqlar onun radio verilişlərinə maraqla qulaq asardılar. Sözün əsl mənasında sənətkar idi. Səsini elə dəyişirdi ki, elə bil heç Hüseynağa müəllimin səsi deyildi. Maraqlı insan idi. Onunla tanış olanlar deyirdilər ki, Hüseynağa müəllim çox təvazökar, zarafatcıl, insansevər, sənətinin vurğunu olan bir insan idi. Hüseynağa Sadıqov 1914-cü ildə Novruz bayramı günlərində Bakının qədim məhəllələrinin birində, tacir Ələsgərin ailəsində doğulmuşdu. Hələ körpə yaşlarında o illərin dövri mətbuatında çap olunmuş şeirləri, felyetonları əzbər söyləməsi ata-anasına daha çox fərəh verirdi. Sonralar hamı ilə ünsiyyət qurmaq bacarığı bu uşağı daha da doğmalaşdırdı. Hətta ev heyvanları ilə dostluq etdikcə ata-ana bu ünsiyyətdən sevinirdi. Çünki heyvanların balaca Hüseynağaya olan sevgisi, ünsiyyəti bənzərsiz idi. Hüseynağa hələ orta məktəbdə oxuyarkən həvəskar teatr truppalarına meyl göstərir, özünü uzaqdan-uzağa da olsa, onların oyununda hiss edirdi. Teatrdan eşidilən ecazkar səslər, rəngarəng gülüşlər gecələr də ona rahatlıq vermir, yuxusunu ərşə çəkirdi. Hər dəfə tamaşa göstərilən binanın yanından keçəndə onda qəribə hisslər yaranırdı. Teatrdakı mühitin başqa olduğunu düşünürdü.

Bu hisslər onu teatr texnikumuna çəkib gətirdi. Burada gənc Hüseynağanın gördükləri, eşitdikləri uşaq aləmində yaratdığı dünyadan çox-çox fərqli idi. Rza Təhmasib, Ağadadaş Qurbanov, Cəfər Cabbarlı, Aleksandr Tuqanov və başqaları ilə görüşləri gənc Hüseynağanı bir növ ovsunladı. 1928-ci ildə Bakıda yaranan Fəhlə Cocuqlar Teatrı sonralar öz fəaliyyətini Gənc Tamaşaçılar Teatrı kimi genişləndirdi. Hüseynağa Sadıqov aktyor kimi meydana məhz bu səhnədən atıldı.

Hüseynağa Sadıqov, doğrudan da, aktyor oldu. Sevildi, fəxri adlar aldı, ən əsası isə xalqın qəlbində özünə yer qazandı. Onun filmlərinə, televiziya tamaşalarına baxanda aydın hiss edirsən ki, klassik Azərbaycan aktyor sənətindən bəhrələnib. Ancaq o yalnız öz yolu, öz üslubu olan aktyor idi. Radio verilişlərindəki işlərini orta nəsil indi də xatırlayır.

Hüseynağa müəllim müharibənin ağır yollarından keçmişdi. Cəbhədə sakitlik yaranan kimi döyüşçü dostlarının könlünü açmağa çalışırdı. Onların arasından həvəskarları seçib səhnəciklər yaradır, döyüşçülərdən kədəri uzaqlaşdırmağa çalışırdı. Əsgərlər dincələrkən Hüseynağanı axtarır, onun ağrı-acıları unutduran səhnəciklərinə tamaşa etməyə can atırdılar. O, Berlinə qədər döyüş yolu keçdi. İki dəfə ağır yaralansa da, Tanrı onu ölümdən qorudu. Müharibədən “Qırmızı ulduz” ordeni ilə qayıdan Hüseynağa sonralar oynadığı obrazlarda da sanki o illəri yaşayırdı. Daim gözlərinin önündən əynində boz şinel, alov içindən sinəsini qabağa gərdiyi, fırtına qoynuna girdiyi günlər kinolenti kimi keçirdi. Müharibə dəhşətlərini gözləriylə görsə belə, səhnədə olduğunu yada salanda hər şeyi unudurdu. Hüseynağa Sadıqovun “Azərbaycanfilm” də “Sehirli xalat”, “Səhər”, “Yeddi oğul istərəm”, “O qızı tapın”, “Yenilməz batalyon”, “Telefonçu qız”, “Alma almaya bənzər”, “Babamızın babasının babası”, M.Qorki adına kinostudiyada çəkilən “Ələddinin sehirli çırağı” filmlərində yaratdığı müxtəlif səpkili obrazlar da tamaşaçıların yaxşı yadındadır. Rejissorlar onun istedadını qabaqcadan duyurdular. O, epizodik rollarda çəkilməyi də sevirdi. 1974-75-ci illərdə “Alma almaya bənzər” filmi çəkilirdi. Filmdə məktəbli Kərimov rolunu ifa edən kinorejissor Cəmil Quliyev Hüseynağa Sadıqovla ilk dəfə həmin filmin çəkilişlərində tanış olduğunu xatırlayır: “Hüseynağa müəllim çox qürurlu insan idi. Öz sənətinə hörmətlə yanaşırdı. Yadımdadır ki, bir dəfə söhbətlərinin birində: “Mən fəxr edirəm ki, aktyoram. Axşamlar çox rahat yatıram. Bilirəm ki, qapım döyüləndə və ya telefon zəngi çalınanda məni ya televiziyaya, ya kinostudiyaya, ya da teatra çağırırlar. Həyatda nə qazanmışamsa, öz zəhmətim sayəsində olub”.

Hüseynağa Sadıqov vaxtının çox hissəsini işə həsr edərmiş . Deyirlər, harada olurdusa, ancaq iş haqqında düşünürdü. Uşaq kitabları oxuyurdu, yeni tamaşalar haqqında fikirləşirdi. O, daim gah teatra, gah kinoya, gah da televiziyaya tələsirdi.

Qızı Tamella xanım xatırlayır: “Uşaq və gənclərin sevimli yazıçısı Abdulla Şaiq teatr üçün yeni əsərlər yazırdı. O, atamla çox yaxın idi. Hətta elə obrazları vardı ki, məhz onun üçün yazmışdı. Atamın ölkəmizdən kənarda da çoxlu dostu vardı. O, həmişə bizi Moskvaya, Yaltaya, Sankt-Peterburqa aparırdı. Moskvada çoxlu filmə çəkilirdi. Atama hər yerdə çox hörmət edirdilər. Evimizə çoxlu məktub gələrdi. Biz Bakıxanov küçəsində doqquzmərtəbəli binanın 7-ci mərtəbəsində yaşayırdıq. Poçtalyon hər dəfə məktubları yuxarı çıxaranda yorulub əldən düşməsindən gileylənirdi. Bu məktublar ona olan hədsiz sevginin ifadəsi idi. Atam uşaqların arzu və istəkləri ilə tanış olmaq üçün həmin məktubları birər-birər oxuyurdu. Çünki bu məktublar ona verilişlərində lazım olurdu”.

Hüseynağa Sadıqov “Komsomol poeması” tamaşasında oynadığı Mirpaşa roluna görə Respublika Lenin komsomolu mükafatına layiq görüldü. 1956-cı ildə əməkdar artist, 1979-cu ildə xalq artisti fəxri adlarını almış, 1983-cü il fevralın 23-də dünyasını dəyişmişdir. Bu günlər qüdrətli sənətkarın 100 illik yubileyinin xalqımız tərəfindən böyük hörmət və məhəbbətlə yad edilməsi onun ölməz sənətinə olan hörmət və məhəbbətin canlı ifadəsidir.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2014.- 25 may.- S.7.