Yeni quyular neft və qaz hasilatının
sabit saxlanmasına imkan verir
Bu ilin ötən dövründə
qazmaçılar 65 yeni quyu istismara veriblər
Ölkəmizdə
neft hasilatının sabit
saxlanması, qaz istehsalında isə artıma nail olunması
istiqamətində nəzərdə tutulmuş tədbirlər uğurla davam
etdirilir. Bu məqsədlə ən son texnika və
texnologiyalardan istifadə edilməklə Xəzərdə yeni
stasionar özüllər quraşdırılır, dənizdə
və quruda yeni neft və qaz quyuları qazılıb istismara
verilir.
Hazırda Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) tərəfindən ölkəmizin quru və dəniz əraziləri üzrə 25-ə yaxın yataqda beynəlxalq standartların tələblərinə uyğun olaraq yeni texniki vasitələr və texnologiyalardan istifadə edilməklə, ətraf mühitə heç bir ziyan vurmadan və digər amillər nəzərə alınmaqla axtarış-kəşfiyyat və istismar qazma işləri aparılır. Qazma işləri Quba-Xəzəryanı, Aşağı Küryanı, Abşeron neftli-qazlı rayonlarında, dəniz akvatoriyası üzrə isə Bakı və Abşeron arxipelaqında həyata keçirilir.
Dövlət Neft Şirkəti rəhbərliyinin qazma işlərinin aparılmasına xüsusi diqqətlə yanaşması qazmaçıları ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin artırılması və neft sənayesinin inkişafı naminə daha böyük əzmlə çalışmağa sövq edir. Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, 2015-ci ilin noyabr ayı ərzində SOCAR-ın Kompleks Qazma İşləri Tresti tərəfindən 5402 metr qazma işi həyata keçirilmişdir. Bu sahədə görülmüş işlərin hamısı istismara aid olmuşdur. Bütövlükdə isə, 2015-ci ilin yanvar-noyabr aylarında SOCAR üzrə 97725 metr qazma işi görülmüşdür. Ümumi qazma işlərinin 96725 metri istismara, qalanı isə kəşfiyyata aid olmuşdur. Xatırladaq ki, bu göstəriciyə müştərək müəssisələr və əməliyyat şirkətlərinin həyata keçirdiyi qazma işləri daxil deyil. Yeri gəlmişkən, ilin ötən on bir ayında həyata keçirilmiş qazma işləri nəticəsində 63 yeni quyu mədənçilərə təhvil verilmişdir ki, bunun da 4-ü noyabr ayının payına düşür.
Azərbaycanın dəniz yataqları arasında öz zənginliyi ilə seçilən “Neft Daşları” yatağında da qazma işlərinə diqqət getdikcə artırılır. Bu da təsadüfi deyil. Məlum olduğu kimi, ölkə Prezidenti İlham Əliyev adıçəkilən yataqda neft hasilatının 1 milyon 200 min tona çatdırılmasını ölkə neftçilərinin qarşısında mühüm vəzifə kimi qoymuşdur. Son illər dövlət başçısının tapşırığını əldə rəhbər tutan Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən “Neft Daşları” yatağında yeni stasionar özüllər inşa olunur, mövcud özüllərdə əsaslı təmir və genişləndirmə işləri həyata keçirilir, çoxsaylı quyular qazılır. Yeri gəlmişkən, ötən ay dünya üzrə açıq dənizdə neftçıxarmanın əsası qoyulduğu “Neft Daşlatrı” yatağının istismara verilməsinin 61-ci ili tamam oldu. İlin əvvəlki aylarında olduğu kimi, qazmaçılar “möcüzələr adası”nın növbəti ildönümünü də yüksək nailiyyətlərlə qeyd ediblər. Belə ki, yeraltı zənginliyə yol açan, yataqdakı qalıq ehtiyatlarının işlənməyə cəlb edilməsinə imkan yaradan SOCAR-ın Kompleks Qazma İşləri Trestinin fədakar qazmaçıları “Azneft” İstehsalat Birliyinin “Neft Daşları” Neft və Qazçıxarma İdarəsinin sifarişi etdiyi quyuları, bir qayda olaraq, vaxtında qazıb neftçilərə təhvil verməyə müvəffəq olublar.
Onların bu fədakarlığı sayəsində
son üç ayda “Neft
Daşları” NQÇİ-nin istismar fonduna daha beş yeni
quyu qəbul edilib. Qazmadan alınmış ilk quyu “Neft
Daşları” yatağındakı 418 A nömrəli
estakadayanı meydançadan istismara verilib. Xatırladaq ki,
Qala lay dəstəsinə qazılmış quyu qaz-lift
üsulu ilə məhsul verib. Yeni quyu 960-952 metr
intervaldan sutkalıq 10 ton neft hasilatı ilə istismar fonduna qəbul
edilib. Oktyabr-noyabr aylarında, həmçinin adıçəkilən
yataqdakı 2150 və 1887 nömrəli meydançadan 2156 və
2678 nömrəli quyular qazmadan sonra istismara verilib. Qirməki
üstü qumlu lay dəstəsinə qazılan ilk quyu
1601-1593 metr intervaldan sutkalıq 10 ton neft hasilatı ilə
istismar fonduna daxil edilib. Fasilə lay dəstəsinə
qazılan digər quyu isə məhsuldarlığı ilə
diqqət çəkir. Belə ki, fontan üsulu ilə məhsul
verən 2678 quyu 2500-2493 metr intervaldan sutkalıq 24 ton neft
hasilatı ilə istismar fonduna qəbul edilib.
İli
uğurlu göstəricilərlə yola salmağa
hazırlaşan qazmaçılar bu günlərdə “Neft
Daşları” yatağındakı 1954A nömrəli
estakadayanı meydançada 2681 nömrəli quyunu qazmadan
sonra istismara veriblər. Qirməki altı lay dəstəsinə
qazılan quyu 1346-1340 metr intervaldan sutkalıq 12 ton neft
hasilatı ilə istismar fonduna qəbul edilib. Sözügedən
yataqda daha bir quyu isə 2585 nömrəli dərin dəniz
özülündən istismara verilib. Qazmadan alınan 2598 nömrəli
quyu 2317-2308 metr intervaldan sutkalıq 25 ton neft hasilatı ilə
istismar fonduna daxil edilib.
Bununla
yanaşı, oktyabr ayında “Neft Daşları”
yatağında bir sıra yeni quyuların da qazılmasına
start verilib. Hazırda buradakı 2150 saylı meydançadan
2157 nömrəli quyuda qazma işləri aparılır. Qirməki
üstü qumlu lay dəstəsinə qazılan quyunun layihə
dərinliyi 1830 metrdir. Geoloqların hesablamalarına əsasən,
quyudan sutkada 10 ton neft hasil etmək mümkün olacaq. Bir qədər
əvvəl isə sözügedən yataqdakı 418 A saylı
estakadayanı meydançadan 2614 nömrəli quyuda qazma
işlərinə başlanılıb. Qala lay dəstəsinə
qazılan həmin quyunun layihə dərinliyi isə 980
metrdir. Geoloqlar bu quyudan da sutkada 10 ton neft hasil olunacağı
ilə bağlı proqnoz veriblər.
SOCAR-ın
“Azneft” İstehsalat Birliyi üzrə hasil olunan illik neftin təqribən
65 faizini verən “Günəşli” yatağında da qazma
işləri davam etdirilir. “Neft Daşları” yatağında
olduğu kimi, burada da uğurlu qazma işləri aparan Kompleks
Qazma İşləri Trestinin kollektivi oktyabr ayında iki yeni
quyuda qazma işlərini
vaxtında başa çatdırmağa müvəffəq
olub. Sözügedən yataqdakı 19 nömrəli dərin dəniz
özülündən qazmadan sonra istismara daxil edilən 37
nömrəli quyu məhsuldar qat çöküntülərinin
Fasilə lay dəstəsindən fontan üsulu ilə məhsul
verib. Xatırladaq ki, yeni quyudan 2976-2941 metr intervaldan sutkada 100
ton neft və 19 min kubmetr qaz hasil olunur.
Oktyabr
ayında “Günəşli” yatağında daha bir quyu əsaslı
təmirdən sonra istismara verilib. 10 nömrəli dərin dəniz
özülündən istismar fonduna qəbul edilən 195
nömrəli quyu məhsuldar qatın IX horizontundan qaz-lift
üsulu ilə məhsul verib. Hazırda quyudan 2897-2857 metr
intervaldan sutkada 30 ton neft və 8500 kubmetr qaz
çıxarılır.
Ötən
ay isə “Günəşli” yatağındakı 13 nömrəli
dərin dəniz özülündən 314 nömrəli quyu əsaslı
təmirdən sonra istismara qəbul edilib. Qirməki üstü qumlu lay dəstəsindən
fontan üsulu ilə məhsul verən həmin quyudan 3585-3540
metr intervaldan gündəlik 90 ton neft və 65 min kubmetr qaz
hasil olunur. Hər üç
quyuda istismar işləri “Azneft” İstehsalat Birliyinin “28 May”
NQÇİ tərəfindən həyata keçirilir. Bundan
əlavə, dekabr ayında “Günəşli”
yatağındakı 8 nömrəli dərin dəniz
özülündən 228 nömrəli quyu isə əsaslı
təmirdən sonra istismara qaytarılıb. Fasilə lay dəstəsindən
fontan üsulu ilə məhsul verən həmin quyu 2788-2780
metr intervaldan gündəlik 105 ton neft və 35 min kubmetr qaz
hasilatı ilə istismara daxil edilib.
Bu
günlərdə “28 May” NQÇİ-nin istismar etdiyi
“Çilov” yatağındakı 112 saylı özüldən
115 nömrəli quyuda qazma işlərinə
başlanılıb. Layihə dərinliyi 1500 metr olan quyu
Kompleks Qazma İşləri Tresti tərəfindən Qala-4
lay dəstəsinə qazılır. Geoloqların
hesablamalarına əsasən, quyudan sutkada 5 ton neft hasil ediləcək.
Günəşli" yatağında qazma işləri aparan
“SOCAR AQŞ” müştərək müəssisəsi tərəfindən
isə 11-ci özüldə 30 nömrəli quyuda qazma işlərinə
başlanılıb. Xatırladaq ki,
“Azneft” İstehsalat Birliyi “28 May” Neft və
Qazçıxarma İdarəsinin sifarişi ilə qazılan
həmin quyunun layihə dərinliyi 4100 metrdir. Geoloqlar bu
quyudan sutkada 80 min kubmetr qaz və 15 ton neft hasil
olunacağını proqnozlaşdırırlar.
Xəzər
dənizinin Azərbaycan sektorunda yerləşən və
öz zənginliyi ilə seçilən “Qərbi Abşeron”
yatağında son illər yaradılmış yeni infrastruktur
burada qazma işlərinin həcminin artırılmasına
geniş imkanlar yaradıb. Qazmaçıların səyləri
nəticəsində oktyabr ayında sözügedən
yataqdakı 20 saylı stasionar dəniz özülündən
22 nömrəli quyu horizontal qazmadan sonra istismara verilib.
Xatırladaq ki, “Azneft” İstehsalat Birliyinin “Abşeronneft” Neft
və Qazçıxarma İdarəsinin sifarişi ilə Qirməki
lay dəstəsinə qazılmış quyu 829-679 metr
intervaldan neft verib. 22 nömrəli quyudan elektrik dalma nasosu
üsulu ilə sutkada 20 ton neft çıxarılır. Yeri gəlmişkən,
horizontal qazma üsulu müasir texnika və texnologiyalardan
istifadə edilməklə, həmçinin süzgəclərin
buraxılması hesabına məhsuldarlığı
artırır və hasilatın sabit saxlanılmasına zəmin
yaradır.
Ölkəmizin
quru ərazisində uzun illər neft
çıxarılmasına baxmayaraq, ehtiyatlar hələ
tükənməyib. Son illər
həmin ehtiyatların işlənməyə cəlb
edilməsi istiqamətində də zəruri tədbirlər
görülür, geoloji işlərə diqqət
artırılır, yeni-yeni quyular qazılır. Oktyabr
ayında “Abşeronneft” NQÇİ-nin istismar etdiyi
“Pirallahı-quru” yatağında Qirməki altı lay dəstəsinə
qazılmış iki quyu mədənçilərə təhvil
verilib. 1144 nömrəli quyu 825-810 metr intervaldan gündəlik
6,5 ton,1145 nömrəli quyu isə 867-857 metr intervaldan 6 ton
neft ilə istismara daxil edilib. Xatırladaq ki, həmin quyular da
“Azneft” İB-nin “Abşeronneft” Neft və Qazçıxarma
İdarəsinin sifarişi ilə Kompleks Qazma İşləri
Tresti tərəfindən qazılıb.
Noyabr
ayında isə “Pirallahı adası-quru” yatağında iki
quyu qazmadan sonra istismara verilib. Qirməki altı lay dəstəsinə
qazılmış 1144 nömrəli quyu 825-810 metr intervaldan
gündəlik 6,5 ton neft ilə istismara daxil edilib. 1145 nömrəli
quyudan isə 867-857 metr intervaldan sutkada 6 ton neft
çıxarılır. Bununla yanaşı, trestin
qazmaçıları ötən ay “Pirallahı adası-quru”
və “Pirallahı-dəniz” yataqlarında iki yeni quyuda qazma
işlərinə başlayıb. “Pirallahı-dəniz”
yatağındakı 1140 nömrəli meydançadan
qazılan 1147 nömrəli quyunun layihə dərinliyi 840
metr, “Pirallahı adası-quru” yatağındakı 1185
nömrəli quyunun layihə dərinliyi isə 800 metrdir. Qirməki
altı lay dəstəsinə qazılan quyuların hər
birindən sutkada 4 ton neft hasil ediləcəyi nəzərdə
tutulub.
Ötən
ay “Abşeronneft” NQÇİ-nin istismar etdiyi “Darvin
bankası” yatağındakı 670 nömrəli
meydançadan 663 nömrəli quyu isə geoloji tədbirdən
sonra istismara verilib. Quyu Qirməki lay dəstəsindən
1445-1364 metr dərinlik intervalından sutkalıq təxminən
5 ton neft hasilatı ilə istismar fonduna qəbul edilib.
Göründüyü
kimi, ölkədə neft və qaz hasilatının sabit
saxlanılması üçün qazma işləri sürətlə
davam etdirilir ki, bu da yeni-yeni quyuların istismara verilməsi ilə
nəticələnir.
Mirbağır
YAQUBZADƏ
Xalq qəzeti.- 2015.- 23 dekabr.- S.9.