Bu da bir ömür idi...

Azərbaycanın Xalq artisti Nuriyyə Əhmədovanın 65 illik yubileyi ilə bağlı yazmaq istəyirdim. Təəssüf ki, bənzərsiz yaradıcılıq üslubu olan bu aktrisa haqqında yazıını tamamlamağa ölüm imkan vermədi.

Nuiriyyə xanım ömrünün son illərini, demək olar ki, əzablar içərisində keçirdi. Tale ona iki övlad dağı çəkdirdi, ailəsi dağıldı. Xəstə canı ilə sənətdən ayrılmaq, ölümü yaxına buraxmaq istəmirdi. Amma oktyabrın 10-u günü o, sevdiyi dünya ilə, sənəti ilə vidalaşdı. Onsuz da ətrafında heç kim qalmamışdı...

Təbiətən çox nikbin insan idi Nuriyyə xanım. Onu yaxından tanıyanlar deyirdi ki, bir problemlə üzləşəndə yanına qaçardıq, təsəlli alardıq. Bilirsiniz, o anlarda adam necə dinclik tapardı. Ağıllı məsləhətləri, gülümsər sifəti adama xüsusi rahatlıq verərdi.

Nuriyyə xanım həm də cürətli sənətçi idi. “Sahilsiz gecə” filminə rejissor Şahmar Ələkbərov aktrisa axtaranda çoxları buradakı Roza rolunu oynamağa cürət etməmişdi. Amma Nuriyyə xanım bu rola çəkildi. O bu filmə necə çəkilməsi barədə deyirdi: “Şahmar Ələkbərovun “Sahilsiz gecə” filmi, sanki, sənətimin təməlini qoydu. “Mozalan”dan sonra aktyorlar, rejissorlar məni tanıdısa, o filmlə sənətkarlığım üzə çıxdı. Rejissorlar nəyə qadir olduğumu bildilər. Mən çox qapalı aktrisa idim. Çərçivədən çıxmırdım. Müəyyən yaş həddindən sonra fikirləşdim ki, axı niyə də utanmalıyam. Bu, mənim sənətimdir. Orda pozğun, əxlaqsız erməni qadın olan Roza obrazını yaratmışdım. İlk dəfə məhz o obrazın dili ilə Azərbaycan kinosuna açıq-saçıq söyüşlər gəldi. Xəcalət çəkirdim o sözləri işlədəndə. Çəkiliş zamanı Şahmar pavilyondan çıxırdı. Bilirdi ki, utanıram”.

Onun rollarının hamısında bir özünəməxsusluq var. Hansı obrazı ifa edibsə, onu sevərək yaradıb. Rasim Ocaqov Nuriyyə xanıma “Həm ziyarət, həm ticarət” filmində Nuriyyə rolunu vermişdi. Bu, onun kino yaradıcılığında ən böyük rolu idi. Nuriyyə xanım deyirdi ki, mən Bakıda doğulsam da, əslən Şəkiliyəm. Bu rolda mən özümü tapdım. Nuriyyə elə onun kimi sadə, səmimi bir qadın obrazıdır.

Ona həvalə olunan rolların əksəriyyəti epizodik obrazlardır. Amma o, heç vaxt bundan şikayətlənməzdi. Zarafatla deyərdi ki, kiçik açarla böyük qapılar açmaq olur. Doğrudan da, bu kiçik rolları ilə o, böyük tamaşaçı kütləsinin qəlbinə yol tapa bilirdi. Məsələn, elə “Bəxt üzüyü” filmində adi bir falçı qadın rolunda çəkilib. Kiçik roldur. Amma böyük həqiqətlər daşıyıcısıdır.

Müsahibələrinin birində Nuriyyə xanım kinoya gəlişini belə şərh edib: “Mənim kinoya gəlişim 1982-ci ildə “Mozalan”la başlayıb. O redaksiyaya həmişə borcluyam. Çünki bütün rejissorlar məni oradan tanımağa başladı. Mən heç vaxt kiçik roldan qaçan olmamışam. Bəzən mənə deyirlər, “siz daha çox kiçik epizodlara çəkilirsiniz, bundan nə zövq alırsınız?” Kinonun qaydası budur. Məncə, bunun dəxli yoxdur. Sözünü deyən aktrisa epizodla da deyə biləcək. Bu, Allahın vergisi adlandırdığımız istedaddan asılıdır. Əgər sən tamaşaçını özünə cəlb etməyi bacarırsansa, demək o işin öhdəsindən gələ bilirsən. Mən bəziləri kimi demirəm ki, artıq sözümü demişəm. Xeyr, insan heç vaxt ömrünün axırına kimi sözünü deyib qurtarmır. O sözü deyən sənətkara mən sənətkar demirəm. Bu, düzgün anlayış deyil. İnsan ömrünün axırına kimi öz sözünü tam demədən bu həyatdan gedir. Ümumiyyətlə, mənəm-mənəmlik düzgün deyil. Bu həyatı sənə Allah verir ki, yaşayasan".

Bəli, Nuriyyə xanım heç kimsədən təmənna güdmədən ömrünü başa vurdu. Həyatının son illəri ağrılı keçsə də, buna da qeyrətlə dözürdü. Yaxşı ki, sənət dostları ona həyan olurdu. Kinorejissor Vaqif Mustafayevdən çox razılıq edirdi. Deyirdi ki, çətin anlarımda mənə arxa durdu, son filmlərinin, demək olar ki, hamısında məni çəkdi. Rejissor “Yaramaz”, “Fransız”, “Hər şey yaxşılığa doğru”, “Yoxlama”, “Milli bomba” və digər filmlərdə ona müxtəlif səpkili rollar həvalə etmişdi.

Nuriyyə xanım ilk əmək fəaliyyətinə Musiqili Teatrda başlasa da, yaradıcılığı kinostudiya ilə bağlı olub. Kinoda 80-dən çox rol oynayıb. Bu rolların hamısında aktrisanın ruhu yaşayır. Onlar kino tariximizin Nuriyyə Əhmədovanın adı ilə bağlı yaddaqalan, ölməz yadigarlarıdır.

Arzuladığı rollar çox idi. Tale onunla amansız davrandı, kədərli hadisələrlə üzləşdirdi. Əbədi qalan isə təkcə xalqın bu istedadlı sənətkara böyük sevgisi oldu.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2015.- 17 oktyabr.- S.7.