Azərbaycan: 2014-cü
ilin
10 mühüm
hadisəsinin işığında
Ölkəmizin
dünya siyasətinə təsir imkanları artır
Hər
ölkənin tarixinə cari il müxtəlif hadisələrlə
düşür. Bir sıra dövlətlərdə ixtilaflar,
hərbi toqquşmalar, üsyanlar və iqtisadi problemlərin kəskinləşməsi
müşahidə edildi. Qlobal səviyyədə maliyyə
böhranı hətta ən inkişaf etmiş dövlətləri
belə silkələdi.
Azərbaycan isə
tarixə qovuşmaqda olan
ildə böyük uğurlara
imza atdı. Ölkədə müxtəlif
sahələr üzrə konkret proqramlar həyata keçirildi.
Dövlət başçısının fəaliyyəti isə
çox səmərəli oldu. Regional və qlobal xarakterli tədbirlərdə
çıxışı zamanı ifadə etdiyi
fikirlərlə Prezident İlham
Əliyev Azərbaycan dövlətçiliyinin
inkişafına çox böyük
töhfələr verdi. Sosial-iqtisadi tərəqqinin
davam etməsi, enerji təhlükəsizliyinin
təmini istiqamətində atılan ciddi
addımlar, cəmiyyətdə liberal dəyərlərin
daha yüksək səviyyəyə
qalxması kimi hallar
2014-cü ilin yaddaşlarda
müsbət mənada qalacağını təsdiqləyir.
İnkişaf, sülh, demokratikləşmə və
təhlükəsizlik: Prezidentin təşəbbüsləri
2014-cü il bütövlükdə dünya
üçün mürəkkəb bir dövr oldu.
Müxtəlif regionlarda ixtilaflar
gücləndi, maliyyə-iqtisadi böhran
genişləndi. Azərbaycan isə belə bir çətin bir mərhələdə
sosial-iqtisadi həyatda, dövlət quruculuğunda uğurlar əldə
etdi, beynəlxalq aləmdə nüfuzunu daha da möhkəmləndirdi, bir
sıra əhəmiyyətli layihələrin icrasına
başladı. Ölkə rəhbərliyinin yeritdiyi
uğurlu siyasət öz
bəhrələrini verməkdədir. Bu
kontekstdə 2014-cü ilin vacib
hesab etdiyimiz 10 hadisəsini
diqqətinizə təqdim etmək istərdik.
Hər
şeydən əvvəl, onu vurğulayaq ki, 2014-cü
ildə “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanmasının 20 ili tamam oldu.
1994-cü ilin çox
çətin günlərində ulu
öndər Heydər Əliyevin güclü
siyasi iradəsi nəticəsində reallaşan həmin layihə regionun
geosiyasi mənzərəsini əsaslı
şəkildə dəyişdi.
Sevindiricidir ki, Prezident İlham Əliyevin cəsarətli və dərin
düşünülmüş siyasəti
2014-cü ildə Azərbaycanda daha bir beynəlxalq enerji layihəsinin
əsasını qoymağa imkan yaratdı. “Cənub qaz
dəhlizi”nin reallaşması Azərbaycanın yeni neft
strategiyasının təntənəsi idi.
Bununla Xəzərdən tutmuş
Avropaya qədər geniş
bir məkanda enerji təhlükəsizliyinin
təminində, regionun inkişafı və
yeni beynəlxalq komandanın
yaradılmasında ciddi addım
atılmış oldu.
Artıq başa çatmaqda olan ilin yanvar
ayında Prezident İlham
Əliyevin Davosda Dünya
İqtisadi Forumunda
iştirakı çox mühüm
hadisə oldu. Burada
dövlət başçısı müxtəlif ölkələrin
rəhbərləri ilə əhəmiyyətli
danışıqlar apardı, böyük
şirkətlərlə qarşılıqlı əlaqələr
haqqında razılıqlar əldə etdi.
Bu tədbir Azərbaycana maraq
və diqqətin, onunla əməkdaşlıq
etmək arzusunda olanların sayının
xeyli artdığını əyani şəkildə
sübut etdi.
Həmin aspektdə
ölkə rəhbərinin digər bir
beynəlxalq tədbirdə - Haaqada III
Nüvə təhlükəsizliyi sammitində iştirakı
və sammitin yüksək tribunasından
çıxışı da ilin mühüm hadisələri
sırasındadır. Davos Azərbaycanın
iqtisadi sahədəki cəlbediciliyini təsdiq
etdisə, Haaqa görüşü
ölkəmizin nüvə təhlükəsizliyinin təmini
üzrə imkanlarını ortaya qoydu. Sammitdə çıxışı
zamanı dövlət başçısı burada
məsələnin bütün tərəflərini
dəqiq və dolğun ifadə etdi. Dünya bir daha əmin oldu ki, Azərbaycan sülh və
ədaləti dəstəkləyən dövlətdir.
Həmin
məqam Avropa İttifaqının “Şərq
tərəfdaşlığı” proqramının Praqada keçirilən növbəti sammitində
bir daha öz təsdiqini tapdı. Burada
Ermənistan prezidenti S.Sarkisyanın
Türkiyəni ittiham edən bəyanatlarına
Azərbaycan rəhbəri böyük cəsarət
və məntiqlə cavab verdi. O,
Türkiyənin tək olmadığını, bir ədalət tərəfdarı kimi qardaş ölkəni
bu məqamda müdafiə etməyin zəruri
olduğunu açıq bildirdi.
İlham Əliyevin bu
mövqeyi uzun müddət
dünya mətbuatının diqqət mərkəzində
oldu. Azərbaycan 2014-cü ildə regional əməkdaşlıq istiqamətində
də ciddi addımlar atdı. Bu bağlılıqda Tbilisidə Türkiyə,
Gürcüstan və Azərbaycan
Prezidentlərinin üçtərəfli sammiti
yaddaqalan hadisə oldu.
Həmin görüşdə tərəflər regionda barışın, sülhün,
təhlükəsizliyin təmini ilə yanaşı, enerji sahəsində də əməkdaşlığın
da genişləndirilməsinin vacibliyini vurğuladılar.
Əslində, rəsmi
Bakı daha geniş miqyasda əməkdaşlığı inkişaf etdirmək niyyətindədir. Bu sırada Prezident İlham
Əliyevin Asiyada Qarşılıqlı
Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri
üzrə Müşavirənin IV zirvə toplantısı və
Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq
Şurasının IV sammitində iştirakı
vurğulanmalıdır. Çinin Şanxay şəhərində keçirilən
birinci tədbirdə Azərbaycan rəhbərinin
çıxışı böyük marağa səbəb oldu.
İlham Əliyev bütün
tərəflərin bərabərhüquqlu iştirakına
şərait yaradan əməkdaşlıq
modelinin tərəfdarı olduğunu vurğuladı.
Liberal dəyərlər və dövlətçilik:
iki faktorun harmoniyası naminə
Türkdilli dövlətlərin keçirdikləri
tədbirlərdə Azərbaycan Prezidenti
daim maraqlı, aktual və
yeni təkliflərlə
çıxış edir. Bodrumda
keçirilən IV zirvə toplantısında İlham
Əliyev türk dövlətlərinin əməkdaşlıq
sahəsində geniş imkanlarının
olduğunu bir daha ortaya qoydu,
bunun üçün
təşkilatlanma sahəsində yeni
addımların atılmalı olduğunu
vurğuladı.
2014-cü ildə
dünyanın böyük dövlətlərinin
başçılarının Azərbaycana maraqlarının
artdığı müşahidə edildi.
Fransa Prezidenti Fransua Ollandın Azərbaycana rəsmi səfəri
ikitərəfli əməkdaşlığın aktiv fazaya daxil
olduğunu təsdiqlədi. Qloballaşan
dünyanın mühüm güc və siyasət mərkəzlərindən
biri kimi
çıxış edən Fransanın rəhbəri rəsmi
Parisin Azərbaycanı Cənubi
Qafqazın ən aparıcı dövləti kimi
nəzərdən keçirdiyini diqqətə
çatdırdı, eyni zamanda,
bütün sahələrdə
qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıqda
maraqlı olduğunu bildirdi.
Həmin sırada münaqişələrin həlli və enerji təhlükəsizliyi məsələsi
xüsusi yer tutur.
Prezident İlham Əliyevin
ölkənin ərazi bütövlüyünü
təmin etmək istiqamətində 2014-cü ildə
atdığı addımlar ayrıca vurğulanmalıdır.
Bu nöqteyi-nəzərdən dövlət
başçısının NATO-nun Uels sammitindəki iştirakı və
çıxışı böyük əhəmiyyət
kəsb edir. Həmin tədbirdə Şimali Atlantika
Alyansı Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
və suverenliyini dəstəkləyən
sənəd qəbul etdi. Bu,
rəsmi İrəvana çox ciddi təsir göstərdi. Ermənistanın
dövlət rəhbəri hətta NATO-dan
incidiyini də ifadə etdi.
Eyni zamanda, həmin tədbirin
gedişində Prezident İlham
Əliyev Ermənistan prezidenti və
ABŞ dövlət katibi ilə birgə görüş keçirdi.
Yüksək tribunadan öz
sözünü deyən ölkə
başçısı üçlükdə də mövqeyini tam ortaya qoydu. Dövlətimizin
rəhbəri Soçidə, Nyuportda, Həştərxanda
və Parisdə Ermənistan prezidenti ilə
görüşlərində də kifayət qədər prinsipial mövqe nümayiş etdirdi. Təbii
ki, burada ilk növbədə Azərbaycan rəhbərinin
diplomatik peşəkarlığını
və siyasi qətiyyətini qeyd etmək gərəkdir.
Yuxarıda
deyilənlərlə yanaşı, Azərbaycan üçün 2014-cü ildə əhəmiyyət
daşıyan hadisələr sırasında Xəzərdə
beynəlxalq əməkdaşlıq prosesinin
yeni mərhələyə yüksəldiyini
əks etdirən “Cənub qaz dəhlizi”nin
təməlinin qoyulması oldu. Bu, Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün
müstəsna əhəmiyyət kəsb edən hadisə idi. Çünki məhz
Azərbaycanın təşəbbüsü və
ardıcıl siyasəti nəticəsində Avropanın
asılılıqdan xilasına nail olunmuşdu. Bir daha əminlik yarandı ki,
Azərbaycanın yeritdiyi müstəqil siyasi kursdan imtina etmək niyyəti yoxdur.
Vacib məqamlardan biri də
bundan ibarətdir ki,
Azərbaycan qlobal məkanda yeni əməkdaşlıq nümunəsi
göstərdi. Prezident İlham
Əliyev bunun üçün
beynəlxalq komandanın
formalaşdırıldığını xüsusi
vurğuladı. Bununla da
bir neçə dövlət geniş bir geosiyasi ərazidə öz
əməkdaşlıq səylərini konkret
proqram ətrafında birləşdirmək
imkanı əldə etmiş oldu. Qeyd etmək
lazımdır ki, Azərbaycan tez-tez həm regional, həm
də qlobal miqyaslı yeni
əlaqələr formatı təşəbbüsləri ilə
çıxış edir. “Cənub qaz dəhlizi” layihəsi həmin aspektdə mühüm hadisələrdən biridir.
Xəzəryanı
ölkələrin dövlət
başçılarının Rusiyanın Həştərxan
şəhərində keçirilən IV sammiti
də Azərbaycan üçün
2014-cü ilin əlamətdar hadisələrindən
biri oldu. Burada ilk dəfə olaraq beştərəfli əməkdaşlığın
Bakının uzun illərdir müdafiə
etdiyi mövqeyə uyğun
olan əsas prinsipləri müəyyənləşdirildi.
Bununla
bağlı ayrıca bəyanat da
imzalandı. Bu baxımdan güman
etmək olar ki, Həştərxanda
qəbul edilən qərarlar Xəzərin hüquqi
statusunun müəyyənləşməsinə
təkan verəcəkdir ki, bu da Azərbaycanın enerji siyasətində yeni-yeni
uğurlara imza
atması üçün əlavə imkanlar yaradacaqdır. Deməli, bu prosesin 2014-cü ildən
başladığını söyləmək olar.
Şübhəsiz ki, vurğuladığımız 10 hadisə
Azərbaycanın il ərzindəki fəaliyyətini
tam əhatə etmir. Prezident İlham Əliyevin dünyanın müxtəlif
ölkələrinə, o cümlədən
qonşu İran İslam Respublikasına səfəri, dövlət
başçısının Avropa
Şurası Parlament Assambleyasının
(AŞPA) yay sessiyasındakı
çıxışı, Avropa
İttifaqının yüksək səviyyəli nümayəndə
heyətlərinin ölkəyə gəlişi də əhəmiyyətli
hadisələr sırasındadır. Məsələn, cənab
Prezidentin Tehranda
apardığı danışıqlar iki
ölkə arasında əməkdaşlığın yeni mərhələyə yüksəlməsi
kimi qiymətləndirilir.
Ölkə
rəhbərinin AŞPA-nın Strasburqda
keçirilən sessiyasındakı nitqində isə Azərbaycanın
dini tolerantlıq, mədəniyyətlərarası
dialoq və multikulturalizmin
reallaşdığı məkan olduğu
barədə dolğun fikirlər söyləndi.
İlham Əliyev Ermənistan-Azərbaycan,
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi
ilə bağlı həqiqətləri
bir daha avropalı
parlamentarların diqqətinə çatdırdı. Bu, dövlət başçısı üçün həmin məsələnin daim prioritet
olmasının bariz nümunəsidir.
Beləliklə,
2014-cü ilin Azərbaycan üçün
zəngin hadisələrlə yadda qalan dövr olduğunu deyə bilərik. Bu
dövrdə bütövlükdə dövlətimiz üçün xüsusi
əhəmiyyətə malik olan hadisələr baş
verib. Prezident İlham Əliyevin çox fəal siyasət yeritdiyi
və daim ölkənin milli
maraqlarını, müstəqil dövlətçiliyi
müdafiə etdiyi bir
daha öz təsdiqini
tapdı. Uğurlu diplomatiya
sayəsində Azərbaycanın dünya
siyasətinə təsir imkanları artdı. Ölkəmiz indi Avratlantika coğrafi məkanında sülh
və əməkdaşlıq paytaxtı hesab
oluna bilər. Cəmiyyət liberal dəyərləri artıq mənimsəyib.
İnsan hüquqlarının təminatı
və demokratikləşmə istiqamətində ciddi uğurlar əldə
edilib.
Yuxarıda təhlil etdiyimiz faktlardan
bunların şahidi olmaq
mümkündür. Deyilənlər
ölkənin 2015-ci ilə daha qətiyyət
və inamla qədəm qoyduğunu
ifadə edir. Heç
şübhəsiz ki, Prezidentin
rəhbərliyi ilə Azərbaycan yeni-yeni
uğurlara imza
atacaqdır.
Xalq qəzeti.- 2015.- 1 yanvar.- S.2.