QAX: Perspektiv planlar

ciddi uğurlar vəd edir

365 rəng, bir o qədər səs, elə o qədər də əsrarəngizlik. Bu, haqqında söz açmaq istədiyim diyarın il boyu arta-arta gedən gözəlliyinin qələmə yatan vəsfidir. 365 rəng nədirsə, sonra deyərəm. ...Doğrusu, burada neçə dəfə olduğunu xatırlaya bilmirəm. Amma, onu bilirəm ki, Qaxdakı insanların mənəvi saflığı da elə təbiətdəki təmizlik kimi ilin bütün fəsillərində zəngindir. Bəlkə ona görədir ki, qaxlılar qədər yurda bağlı camaat yoxdur. Varsa da, mən tanımıram. Təxminən 30 il gəldiyim, gəzdiyim yerlərə hər səfərdə bir gözəllik tapıram. Mənə elə gəlir ki, buranın dağları da bir başqa cah-cəlallıdır, bağları da. Qətiyyətlə deyə bilərəm ki, aprelin əvvəlindən oktyabrın sonuna qədər süfrəsi qonaq-qaralı olan, üzü payıza dönən kimi müdrik ağsaqqala çevrilib minbir nağıl, əhvalat danışan bu dağların hər gününün bir rəngi, səsi, gözəlliyi var.

Bu əsrarəngizliyi neçə yazıda qələmə almaq istədiyimi də bilmirəm. Həmişə də xatırlatmışam ki, bu təbii gözəlliklər Fərman Əhmədzadə kimi el ağsaqqallarının misalında bütün qaxlıları saf ürəkli, təmiz ruhlu insanlara çevirib.

Yeri gəlmişkən, bu il iyunun əvvəllərində yay turizm mövsümünə hazırlıqla bağlı Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin tədbirlər planına uyğun olaraq Qax rayon Rəsm Qalereyasının qarşısında həvəskar rəssamların və tətbiqi sənət ustalarının əl işlərindən ibarət ilk satış-sərgi təşkil edilmişdi. Sərgiyə yerli sənətkarların iki yüzə yaxın rəsm əsəri və əl işləri çıxarılmışdı. O zaman mən dostum, qaxlı həmkarımız Mustafa Dadaşova demişdim ki, Qaxın neçə rəngi , koloriti olduğunu peşəkar sənətkarların əsərlərinə nisbətən bu həvəskar sənət adamlarının yaradıcılığında daha yaxşı görmək olur. Mustafanın cavabı da maraqlı idi: "Həvəskarların əl işləri bizi ona görə cəlb edir ki, onlar il boyu bu gözəlliklərin arasındadırlar. Onlar üçün bütün rənglər adiləşib. Peşəkarlar isə ezamiyyətdən-ezamiyyətə buraları gördüklərinə və gözəlliyi daha dərindən duyduqlarına görə sadəcə təbiət onları mat edir."

Rayon icra hakimiyyətinin başçısı Musa Şəkiliyevlə söhbətimizdə də təbiətin gözəlliyinin insan ruhunu daha da zənginləşdirdiyini yada saldım. Musa müəllim dedi ki, biz təbiətin gözəlliyi barədə danışıb onunla fəxr edə bilmərik. Çünki təbiət Allahın bu camaata bəxş etdiyi misilsiz sərvət, qənirsiz gözəllikdir. Biz Allahın bəxş etdiyi dəyərlər barədə deyil, insanların yaratdığı sərvətlər barədə danışanda qaxlıların hünərini qiymətləndirmiş olarıq. O barədə danışmağa isə istənilən qədər sözümüz var. Məsələn, təkcə bu ilin birinci yarısında rayonumuzda görülmüş işlər və həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində ümumi məhsul buraxılışı 44 milyon 953 min manat olub ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 12,1 faiz çoxdur. İqtisadiyyatın əsas sahələri üzrə məhsul buraxılışının tərkibində sənaye məhsulu istehsalı 4 milyon 965 min manat, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 77,7 faiz artıb.

Rayon icra hakimiyyətinin başçısı əhalinin gəlirlərinin sürətlə artdığını xüsusilə yada saldı. Belə ki, əhalinin gəlirləri 51 milyon 436 min manat olub ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1 milyon 9 min manat çoxdur. Təbii ki, burada özəl sektorun rolu daha böyükdür. Ona görə də rayonda sahibkarlığın inkişafı və əhalinin məşğulluğunun artırılması və yeni iş yerlərinin yaradılması məqsədi ilə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 30 layihə üzrə 191 min manat güzəştli şərtlərlə kreditlərin verilməsi təmin olunub. İlin əvvəlindən rayonda daimi olmaqla 286 yeni iş yeri açılıb, orta aylıq əmək haqqı 237.2 manat olub.

Musa müəllim "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı"nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin qarşıya qoyduğu vəzifələri yada salaraq dedi: – Həmin tədbirdə yerli icra hakimiyyəti orqanlarına regionlarda sənaye zonalarının yaradılması, əhalinin məşğulluq səviyyəsinin artırılması, yeni iş yerlərinin açılması, sərmayələrin cəlb edilməsi, rayonda büdcə gəlirlərinin artırılması, dotasiyaların minimuma endirilməsi, sahibkarlığın inkişafı üçün münbit şəraitin yaradılması, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalının və turizm xidmətlərinin genişləndirilməsi və başqa tapşırıqlar verilib. Dövlət başçısı tərəfindən yerli icra hakimiyyəti orqanları qarşısında qoyulmuş vəzifələrin həyata keçirilməsi üçün geniş "Tədbirlər Planı" tərtib olunub. Rayonda bütün sahələr üzrə müvafiq işlərin həyata keçirilməsi, əsasən də kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının genişləndirilməsi nəzərdə tutulur. Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının, o cümlədən faraş tərəvəz və kartof istehsalının artırılması, rayonumuz üçün ənənəvi istehsal sahəsi olan tütünçülük və baramaçılığın istehsalının genişləndirilməsi istiqamətində yerlərdə maarifləndirmə və təbliğat işləri aparılıb.

Rayonda bitkiçilik və heyvandarlıq sahəsinin dinamik inkişafının təmin olunması üçün nəzərdə tutulmuş tədbirlər davam etdirilərək ötən müddət ərzində 951 hektar sahədə yonca, 435 hektar sahədə tərəvəz, 147 hektar sahədə lobya, 251 hektar sahədə bostan, 389 hektar sahədə kartof, 1311 hektar sahədə qarğıdalı əkilib. 30 hektar sahədə şum, 1800 hektar sahədə payızlıq taxılların biçini aparılıb. Buğda istehsalçılarının maddi marağının artırılması və buğda istehsalının stimullaşdırılması, həmçinin yazlıq bitkilərin əkini və payızlıqların biçini ilə əlaqədar 2223 nəfər istehsalçıya 1 milyon 10 min manat yardım verilməsi ilə bağlı sənədlər Respublika Komissiyasına təqdim olunub.

Bir sözlə, istər bitkiçilik, istərsə də heyvandarlıq sahəsində həyata keçirilən tədbirlər bunu deməyə əsas verir ki, rayonda aqrar sahənin intensiv dinamik inkişaf etdirilməsi üçün hər bir şərait vardır və bu istiqamətdə məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsi ardıcıl surətdə davam etdiriləcəkdir.

Bölgə müxbiri kimi hazırladığım qəzet materiallarının hamısında həmişə qeyd etmişəm. Yazmışam ki, Qaxda təmir-tikinti, quruculuq-abadlıq işləri daim diqqət mərkəzindədir. Ona görə də bu barədə heç kimdən heç nə soruşmadım. Bilirdim ki, ilin əvvəlindən bəri Qax rayon Dövlət Rəsm Qalereyasında təmir işləri görülüb, Zəyəm kənd körpələr evi-uşaq bağçasının isə təmir olunur. Çox əhəmiyyətli Qorağan-Qax-Zaqatala avtomobil yolunun Qax-Zaqatala hissəsinin və Dövlət Bayrağı Meydanının tikintisi davam etdirilir.

Eləcə də, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Qax rayonu üzrə İdarəsinin inzibati binasının və şəhərin İsmayıl Dağıstanlı küçəsindəki 180 yerlik uşaq bağçasının tikintisi, Turaclı kənd uşaq bağçasının əsaslı təmiri başa çatıb, şəhərin 28 May küçəsində 100 yerlik körpələr evi-uşaq bağçası və Ağçay kəndində bir qruplu uşaq bağçası istifadəyə verilib.

Yəqin ki, hörmətli oxucuların yadındadır. Qax haqqında yazılarımızda bu rayonda təhsilin inkişafına böyük önəm verildiyini dəfələrlə yazmışıq. Bu ildə uğur qazanılıb, qəbul imtahanlarının nəticələrinə görə IX siniflər üzrə müvəffəqiyyət 78,1, XI siniflər üzrə iə 80,9 faiz olub.

Təbii ki, Qax milli-mənəvi dəyərlərimizin, mədəniyyətimizin, tariximizin ən incə detallarının belə qorunub saxlandığı rayonlardan biridir. Təkcə bir faktı qeyd edim ki, buradakı İçəri bazar tarixi ticarət kompleksində iyirminci əsr dünya musiqisində xüsusi çəkisi olan Müslüm Maqomayevin xalq sənətkarlığı ilə məşğul olan babasının emalatxanası qorunub saxlanılır. Musa müəllim dedi ki, bu abidələrin qorunmasıyla iş bitmir, yeni nümunələr də yaradılmalı və xalqa çatdırılmalıdır: – Rayon Mədəniyyət və Turizm şöbəsi Baki şəhəri Dənizkənarı Milli Parkda keçirilən "Novruz" şənliklərində iştirak edib, həmçinin 2016-cı ilin "Multikulturalizm ili" elan olunması ilə bağlı Xaçmaz rayonunda keçirilən "Multikultural dəyərləri yaşadaq" adlı I Beynəlxalq festivalda Qax İngiloy kənd mədəniyyət evinin "Şvidkatso" Gürcü Xoru, 27 iyun – 1 iyul tarixlərində Bakı şəhərində keçirilən Azsaylı Xalqların V İncəsənət Festivalında Ağyazı kənd mədəniyyət evinin "Samur" və Əlibəyli kənd mədəniyyət evinin "Pesvebi" rəqs kollektivi iştirak edərək rayonumuzu layiqincə təmsil etmişdir.

Bu da bir həqiqətdir ki, istənilən şəhərin və ya rayonun ən böyük sərvəti insanlar, xüsusən xalqımızın və dövlətimizin gələcəyi olan gənclərdir. Gənclərin sağlamlığı, qabiliyyət və istedadlarının üzə çıxarılması, xüsusən, yetkin vətəndaş kimi formalaşdırılması məsələsi Qaxda daim rayon rəhbərliyinin diqqət mərkəzindədir. Başçı qaxlı idmançıların uğurlarından danışdı, onların qazandıqları uğurları sadaladı.

Əhaliyə göstərilən xidmətin səviyyəsi da daim yaxşılaşdırılır. Öyrəndik ki, Zaqatala Regional Qaz İstismarı İdarəsinin Qax sahəsi tərəfindən qaz itkilərinin, qaz xətlərinə qanunsuz qoşulma və müdaxilə hallarının qarşısının alınması üçün qaz sayğaclarının əvəzlənməsi, küçə xətlərinə çıxarılması işi davam etdirilir. Son aylar 62 ədəd qaz sayğacı yenisi ilə əvəzlənib, 1091 mənzilə qaz çəkilişi aparılıb. Rayon Elektrik Şəbəkəsi tərəfindən həyata keçirilən tədbirlər də ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının səviyyəsinə uyğun şəkildə reallaşdırılır. Rayon Sukanal İdarəsi tərəfindən əhaliyə içməli suyun verilməsi məqsədi ilə yeni Smart-kart tipli su sayğaclarının quraşdırılması işləri sürətlə davam etdirilir. Artıq quraşdırılmış sayğacların sayı 4000-ə çatdırılıb. Rabitə və informasiya xidmətlərinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə həyata keçirilən tədbirlər də günün tələbləri səviyyəsindədir.

...Düzdür, qış aylarında da Qaxa gələnlərin sayı kifayət qədərdir. Yeni ili bu gözəlliklər diyarında qarşılamaq istəyənlərin sayı çox, qonaqların sayı-hesabı yoxdur. Qaxlılar da ki, hamısı şirindil, qonaqpərvər. Ürəklərini də verməyə hazırdılar. Yuxarıda yazmışdım axı... Yenə təkrar edirəm. Bu insanlar doğulduqları yurdu o qədər sevirlər ki, bir kimsənin buradan narazı getməyini istəməzlər. Yurda bağlılıq dedim. Bilirəm xoşuna gəlməyəcək. Amma mən Azərbaycan Melorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-nın sədri Əhməd Əhmədzadənin adını çəkməsəm, qaxlılar məni bağışlamaz. Hər dəfə ondan söz düşəndə fəxrlə danışırlar: "O insan Qaxla nəfəs alır, – deyirlər, – elə bir xeyir-şərimiz olmayıb ki, orada iştirak etməsin. Onun qapısını hamımız öz qapımız saymışıq". Düz sözə nə deyəsən.

... Bütün bunlar haqqında Musa Şəkiliyevlə də danışdıq. Sonda isə Qaxın hərtərəfli inkişafını sürətləndirmək üçün bütün imkanlar yenidən nəzərdən keçirilməsindən, tərəqqi yollarının araşdırmasından söhbət açdıq. Həmin o "yolların araşdırılması" ifadəsi yazda bu rayonda keçirilmiş bir tədbirdə eşitdiyim məlumatı yadıma saldı. Belə ki, İtaliyanın Valtellina bölgəsinin Qax şəhəri ilə qardaşlaşmış Bormio şəhərinin nümayəndə heyəti bu rayonda işgüzar səfərdə olanda Bormio şəhərinin və yerli iş adamlarının iştirakı ilə biznes forum keçirilmişdi. Həmin tədbirin sonunda qeyd edilmişdi ki, biz gələcəkdə Valtellina bölgəsindən Azərbaycana, xüsusən, Qaxa investisiyaların cəlb edilməsi yollarını araşdırdıq.

Uğur olsun. Görürsünüzmü? Demək hələ irəlidə işlər çoxdur. Elə dövlət başçımız da istənilən şəhər və rayonumuzun xaricdəki dostlarla mədəni və iqtisadi əməkdaşlığının genişləndirilməsini tövsiyə edir. Demək, Qaxla bağlı söhbətlərimiz hələ çox olacaq. Gələn görüşlərədək...

İlqar HƏSƏNOV

Xalq qəzeti.- 2016.- 30 iyul.- S.6.