Cəlilabad: Qoy, bol olsun elin varı

Ölkəmizdə aparılan düzgün iqtisadi siyasət nəticəsində qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsinə, əlverişli biznes və investisiya mühitinin formalaşdırılmasına nail olunub, əhalinin rifah halı yüksəldilib. Həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər sayəsində qeyri-neft sektorunun 2,4 faiz, kənd təsərrüfatının isə 3,5 faiz artması daha uğurlu perspektivlərdən soraq verir. Bir çox bölgələrdə olduğu kimi, Cəlilabad rayonunda da aqrar bölmənin inkişafı və ənənəvi sahələrin yenidən bərpa olunması üçün davamlı iş aparılır.

...Ələt–Astara magistral yolunun kənarı boyunca salınmış çiyələk sahələrinin birində gərgin iş getdiyini görüb maşını torpaq yola döndərdik və ağ rəngli “Niva”nın yanında saxladıq. Bu “dəmir at”ın sahibi, fermer Qasım Mirzəyev mütəxəssislərlə birgə bitkini xəstəliklərdən, zərərvericilərdən qorumaq üçün tədbirlər görürdü. Qızlarsa təzəcə göyərən çiyələk kollarını alaqdan təmizləyirdilər. Qasım kişi bizimlə səmimi görüşərək işləri barədə məlumat verdi. Öyrəndik ki, sahələrdə məhsuldarlığı ilə seçilən “Tristar” (“Üçulduz”) çiyələk sortunun əkininə üstünlük verir. Özünün fermer təsərrüfatında taxıl, kartof, soğan, sarımsaq kimi məhsulların da əkini ilə məşğul olur. Kənd sakinlərinin günəmuzd işlərə cəlb olunduğu çiyələk sahələrində işlər ilboyu aparılır. Rayonda təsərrüfatın təkcə bu sahəsində 2 mindən artıq insan işlə təmin olunur. Bu isə kənd əhalisinin sosial rifah halının yüksəlməsinə xidmət edir.

Biz Qasım kişinin zəhmətdən qabarmış əlini sıxıb ayrılanda ürəklə: “Çiyələk qızaranda gəlin, şirin payınızı verim”,-dedi.

Cəlilabad Kənd Təsərrüfatı İdarəsinin yeni inzibati binası müasir tələblərə tam cavab verən səviyyədə inşa olunub. Burada mütəxəssislər üçün ideal şərait yaradılıb. Burada Baytarlıq idarəsi, Dövlət Toxum Müfəttişliyinin Diaqnostik kabineti, Dövlət Baytarlıq və Fitosanitar Nəzarəti xidmətlərinin yerli qurumları, bitkiçilik və heyvandarlıq sektorları yerləşir. Binada müayinələrin aparılması üçün hər cür avadanlıqla təchiz olunmuş laboratoriya da fəaliyyət göstərir. ABŞ, Koreya və Türkiyə istehsalı olan cihazlarla heyvanlardakı bruselyoz, qızdırma kimi xəstəlikləri yerindəcə aşkarlamaq mümkündür. İdarənin rəisi Rahib Kərimovun dedikləri:

– Prezident İlham Əliyevin ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı ilə əlaqədar müntəzəm olaraq keçirdiyi müşavirələr qarşıya qoyulmuş hədəflər baxımından çox vacibdir. Bu yaxınlarda Yevlaxda keçirilən müşavirə isə ölkənin gələcək inkişafı üçün mühüm önəm daşıyır. Dövlət başçısı birmənalı şəkildə vurğuladı ki, Azərbaycanda qeyri-neft ixracını artırmaq imkanları çox böyükdür. Ölkəmiz yetərincə təbii resurslara malikdir. Münbit torpağımız, əlverişli iqlim şəraitimiz var. Bu da keyfiyyətli məhsulların yetişdirilməsi və dünya bazarına çıxarılması üçün böyük imkanlar yaradır. Bütün bu məsələlər aprelin 4-də Cəlilabadda keçirilən ümumrayon müşavirəsində geniş müzakirə olunub, mövcud problemlər hərtərəfli təhlil edilib və səmərəli təkliflər dinlənilib.

Biz öz fəaliyyətimizdə bitkiçilik və heyvandarlıqda intensiv metodların tətbiqinə xüsusi önəm veririk. Bu mövsümdə havaların qeyri-sabit keçməsinə baxmayaraq, rayon üzrə 4908 hektar sahədə yazlıq əkin aparılıb ki, onun da 1900 hektarını kartof, 1848 hektarını noxud, 1060 hektarını vələmir, 35 hektarını mərci, 65 hektarını tərəvəz təşkil edir. 62889 hektar taxıl zəmilərinə, 1500 hektar üzüm bağlarına və 350 hektar çiyələk sahələrinə də aqrotexniki qaydada qulluq edilib. Ölkə başçısının tapşırığına əsasən, cari ildə 500 hektar pambığın və 1500 hektar şəkər çuğundurunun əkilməsi üçün bütün zəruri tədbirlər görülərək torpaqlar şumlanıb, toxum tədarük edilib və suvarma kanalları çəkilib. Bundan başqa, baramaçılığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə Təzəkənd ərazisində 1 hektar sahədə xaricdən gətirilmiş 10 min tut tingi, habelə 1 hektar sahədə moruq əkilib.

Hazırda Azərbaycanın 24 rayonunda 33 aqropark yaradılır. Onlar məhsuldarlığın artmasına, daxili tələbatın ödənilməsinə və ixrac potensialının güclənməsinə çox böyük təsir edəcək. Həmin aqroparklardan biri də Cəlilabadda təşkil edilib. Aqroparkın fəaliyyəti bu ilin əvvəlindən daha da genişləndirilib, 219 hektar buğda, 563 hektar arpa, 530 hektar şəkər çuğunduru, 160 hektar pambıq, 128 hektar silosluq qarğıdalı və yonca əkilib. Həmçinin ilkin mərhələdə 500-2500, sonrakı mərhələdə isə 3000 baş cins qaramalın saxlanılacağı müasir tipli tövlələrin tikintisinə başlanıb. Aqroparkda gündəlik 15 min litr, yaxın gələcəkdə 90 min litr süd istehsal olunması, təqribən, 100 nəfərin daimi işlə təmin olunması nəzərdə tutulur.

Cari ildə rayon ərazisində fəaliyyətə başlayan müəssisələrdən biri də “Qreen Field-KT” MMC-dir. Müəssisənin istifadəsində olan 151 hektar torpaq sahəsinin 131 hektarı qarğıdalı əkini üçün hazırlanıb.

Bildiyimiz kimi, əkin sahələrinin genişləndirilməsi və məhsuldarlığın artırılması suvarma suyu ilə təminatdan bilavasitə asılıdır. Bu məqsədlə birinci rübdə 132 kubmetr kanal lildən təmizlənib, mövcud hidrotexniki qurğular və su nasosları əsaslı təmir olunub, 6368 hektar əkin sahəsi suvarılıb. Əkin suyuna olan tələbatı ödəmək məqsədilə bu il Cəlilabad şəhərində, Üçtəpə və Təzəkənd kəndlərində subartezian quyuları qazılacaq.

“Aqrolizinq” ASC-nin Cəlilabad regional nümayəndəliyi tərəfindən birinci rübdə kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına 70 faiz güzəştlə 721 min ton azot, 247 ton kalium, 370 ton amafos və 231 ton digər torpaqaltı gübrələrin satılması ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə mühüm dəstəkdir. Sahibkarlara hərtərəfli kömək göstərilməsi nəticəsində mövcud iqtisadi potensialdan daha səmərəli istifadə olunub, emal və infrastruktur müəssisələrinin yaradılması üçün məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib. Qarazəncir kəndində gündəlik istehsal gücü 450 kiloqram olan pendir sexi fəaliyyətə başlayıb, Muğan kəndində gündə 5 ton bitki yağı istehsal edən müəssisənin tikintisi tamamlanıb, Uzuntəpə kəndində 50 hektar ərazidə balıqçılıq təsərrüfatı yaradılıb. Rayonda mərci, noxud və digər paxlalı bitkilərin istehsalı müəssisəsinin tikintisi başa çatmaq üzrədir. Göytəpə şəhərinin ərazisində isə çiyələk emalı müəssisəsinin yaradılması üçün Türkiyənin müvafiq şirkətləri ilə razılaşma əldə olunub.

İlin əvvəlindən rayonda fəaliyyət göstərən bank filialları və kredit təşkilatları tərəfindən 1315 sahibkara 2 milyon 288 min 600 manat, o cümlədən Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 2 nəfərə 30 min manat məbləğində kredit verilib. 2017-ci il martın 30-da Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun icraçı direktoru Şirzad Abdullayevin iştirakı ilə sahibkarlarla görüş keçirilib, sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi üçün güzəştli kredit şərtləri təklif olunub və bir neçə biznes planı qəbul edilib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin iclasında vurğulamışdır ki, “bölgələrdə məşğulluğun artırılması daim diqqət mərkəzindədir. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət çox yaxşıdır, əhali artır və onlar üçün gələcəkdə yeni iş yerləri lazım olacaq. Ona görə məşğulluğun artırılması həmişə gündəlikdə duran məsələdir”. Bu məsələ Cəlilabad rayon rəhbərliyinin də fəaliyyətində prioritet təşkil edir. 2017-cı ilin birinci rübündə rayonda 539 yeni iş yeri açılıb ki, onun da 269-u daimidir. Əhalinin özünüməşğulluğu da günün mühüm çağırışlarındandır. Bu, vətəndaşlar üçün daha əlverişlidir. Çünki onların özlərinin ailə büdcələri formalaşır. Sadəcə, kömək edilməlidir ki, kənd yerlərində onlara şərait yaradılsın, mal-qara və ev quşları ilə təmin olunsunlar.

Cəlilabadda keçirilən rüblük hesabat yığıncağında icra hakimiyyətinin başçısı Əziz Əzizov qeyd edib ki, rayonda mövcud torpaqlardan səmərəli istifadə olunmasından və bu sahəyə nəzarətin gücləndirilməsindən ötrü örüş, biçənək və yararsız torpaqların əkin dövriyyəsinə daxil edilməsi, onların təyinatının və kateqoriyasının dəyişdirilməsi üçün tədbirlər görülür. İlkin hesablamalara görə, 408 hektar torpaq sahəsində əlavə əkin aparılması və meşə fonduna daxil olan 5455 hektar boş sahədə yaşıllıq salınması nəzərdə tutulur.

Aqrar bölmənin mühüm sahəsi olan heyvandarlığın inkişaf etdirilməsi və epizootik xəstəliklərin qarşısının alınması üçün həyata keçirilən tədbirlər məhsul istehsalının artırılmasına müsbət təsir göstərib. Bunun nəticəsidir ki, ilin ilk üç ayında qaramalın sayı 99373 başa, davarların sayı 122953 başa, quşların sayı 624572 başa çatdırılıb. 3,2 min ton ət, 10,5 min ton süd və 2,2 milyon ədəd yumurta istehsal edilib. Mal-qaranın cins tərkibinin yaxşılaşdırılması məqsədilə 711 baş inək süni mayalandırılıb. “Cəlilabad-broyler” ASC-də 272,2 ton yüksək keyfiyyətli məhsul istehsal olunması əhalinin quş ətinə təlabatının ödənilməsində mühüm rol oynayıb.

Cəlilabad əhalisinin kənd təsərrüfatında çalışan böyük qismi bu sahədə qazanılan uğurları daha da artırmaq əzmindədir.

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2017.- 27 aprel.- S.9.