Yeni il gülüşü

“ÖZ MALIN KİMİ YE”

Yeni ilin ilk günləri idi. Bayram günləri olduğundan işə getməyib səhərdən evdə tək oturmuşdum, darıxırdım. Elə bu vaxt qapının zəngi çalındı. Açanda gülümsəyən qonşumu gördüm.

– Gəldim səni qonaq aparım. Yaxşı toyuq qızartdırmışam.

Doğrusu, təəccüb etdim. Qonşudan nə əcəb? İllərlə məni yad etməzdi. Salam-kəlamdan başqa bir söhbətmiz də olmazdı. Odur ki, üzrxahlıq elədim:

– Çox sağ ol, qonşu!

O, əllərini çiynimə qoydu:

– Yox, elə şey yoxdur! Getməlisən, vəssalam!

Üzündən keçə bilmədim. Qonşunun həyətindən keçib, qapısından içəri girəndə bişmiş toyuğun qoxusundan məst oldum. Kişi dilləndi:

– Yuxarı başa keç, qonşu, yuxarı başa!

Əyləşdik. Əlimi yeməyə uzadanda qonşu dedi:

– Utanmaq lazım deyil, öz malın kimi ye.

Bir az keçdi, o, yenə gülümsəyərək dilləndi:

– Ay kişi, sənə dedim ki, öz malın kimi ye! Niyə çəkinirsən?

– Narahat olma, qonşu, yavaş-yavaş yeyirəm.

– Özün bil. İstəyirsən yavaş-yavaş ye, istəyirsən tez-tez. Amma öz malın kimi ye.

Süfrə yığışdırılandan sonra ehtiyatla soruşdum:

– Niyə tez-tez “öz malın kimi ye” deyirdin, ay qonşu?

O, gülümsəyərək kürəyimə bir şapalaq ilişdirib dilləndi:

– Rəhmətliyin balası, yediyimiz toyuq səninki idi də. Hər gün bizim həyətə keçib gözümün qabağında fırlanırdı. Axırı tutub kəsdim, səni də qonaq çağırdım.

Daha nə deyə bilərdim...

NƏ QƏDƏR OTLAYIRSAN?

Xalaoğlunun qara ciyəri bərk ağrıyırdı, dedilər get, filan ünvanda bir kişi var, sənin kimilərini dava-dərmansız sağaldır. Ürək, ciyər, böyrək, bağırsaq xəstəliklərinin kökünü kəsir. Hətta uşağı olmayan qadınlara uşaq da düzəldir.

Xalaoğlu əvvəlcə inanmaq istəmədi:

– Onda bu qədər həkimə, xəstəxanaya, poliklinikaya nə ehtiyac var, qoy hamısını bağlasınlar da...

– Şəkk eləmə, get, görərsən!

Xalaoğlu da getdi həmin kişinin yanına. Bir aydan sonra xəbər gəldi ki, bəs xalaoğlunun axırıdır, tez özünü çatdır. Gedib nə görsəm yaxşıdır? Gədənin rəngi-rufu qaçıb, boğazının dərisi sallanıb, arıqlayıb çöpə dönüb, ayaq üstə dura bilmir. Həkim çağırdıq.

Doktor gəlib soruşdu:

– Nə yeyə bilirsən, a bala?

– Təbii qidalar qəbul edirəm. Səhərdən axşama kimi göyərti yeyirəm...

Həkim xəstəyə təəccüb dolu baxıb soruşdu:

– Onda de görüm, gündə nə qədər otlayırsan?

ELAN

Mən Kərbalayı Məmmədhüseyn Məmmədhənifə oğlu bildirirəm ki, hər cür xəstəliyi sağaldıram. Havayı yerə həkimlərin yanına getməyin. Gedən kimi yüz cür xəstəlik tapırlar, sonra da yüz cür dərman yazırlar. Adamlar o dərmanları içib zəhərlənirlər.

Mənimki otlardır. Ölkədə nə qədər ot var, hərəsindən bir xəstəliyə dərman düzəldirəm. Dualarım da kömək edir. Cəmi-cümlətanı əlli yaşım var, hələ ki, cavanam.

Kimin dişi ağrıyır, o saat kəlbətinlə çəkib çıxarıram, canı qurtarır. Çünki Allah verdiyi canı bir gün almalıdır.

Bu yaxınlarda şəxsi poliklinika açıram. Şəkk-şübhəsi olanlar qəbuluma gəlməsinlər.

MUZEYDƏ

Bələdçi:

– Bu dinozavrın sümüklərinin yeddi min il, yeddi gün yaşı var.

Tamaşaçı:

– Hörmətli xanım, «yeddi min ili» başa düşdük, “yeddi günü” necə hesablayıblar, görəsən?

Bələdçi:

– Mən yeddi gün əvvəl muzeyə işə götürüləndə “dinozavrın sümüklərinin yeddi min il yaşı var” deyirdilər.

OXUMURSUNUZ, OXUMAYIN!

Camaat bizdən təvəqqe edir ki, ya qəzet-jurnalları qiymətsiz (yəni pulsuz) buraxaq, ya da heç kim onları oxumayacaq. Çünki əhali mətbuatda yazılan söyüş, təhqirlərə pul verməyi qəbahət sayır.

Biz belə başa düşürük ki, bu narazılıq “hamam suyunun təsirindəndir”. Adama deyərlər, oxumursunuzsa, nə bilirsiniz qəzet-jurnallarda söyüş, təhqir yazılır?

Bir də oxumursunuz, oxumayın. Bizə nə var? Məcmuəmizi, qəzetimizi buraxırıq, maaşımızı da alırıq. Maaşı da satışdan qazanılan puldan yox, arxamızda durub özünü təriflətdrən, reklam etdirən sponsorlardan alırıq. Sağ olsunlar...

HAMI YAZIR

Gənc yazıçıların qurultayı olub. Qurultayda bildiriblər ki, onların yaşı əllini, altmışı keçib, amma hələ də «gənc yazıçı» adlanırlar. Bəs, bu nə olan şeydir, nə deməkdir?

Heç demə, “gənc yazıçı” deyəndə yaş nəzərdə tutulmurmuş. İstəyirsən lap yaşın yetmiş, səksən olsun, təzə-təzə yazmağa başlayırsansa, deməli, “gənc yazıçı”san, vəssalam! Bir də, bizim millətdə yaşından asılı olmayaraq, hamı yazır. Bacardı, bacarmadı, dəxli yoxdur... Axı, yazmaqdan asan şey yoxdur. Bir qələmdi, bir kağız. Vay oxuyanların halına!

YAZI-POZU VAXTI DEYİL

Bu qəzet buraxanların çoxuna demək lazım, a kişilər, niyə bu qədər xərc çəkib qəzet buraxırsınız? Nə qədər qəzet olar? Kimdir onları oxuyan? Az qalıb hərə bir qəzet icad eləsin. Özləri də nə yazsalar yaxşıdır? İt belə getdi, qurd belə getdi...

İşiniz-gücünüz yoxdur sizin? Beş-on qohumunuz, tanışınız alıb oxuyacaq deyə, qəzet buraxmağına dəyməz axı!

Belə başa düşürəm ki, əlinizdən başqa iş gəlmir. Bacarıqlı adamlar bizneslə məşğul olur, pul qoyub, pul götürürlər. İsveçrə bankına böyük-böyük məbləğlər qoyur, “qara günləri” üçün hazırlıq görürlər, siz də qəzet buraxırsınız. Hələ utanmaz-utanmaz kimlərin hansı ölkələrdə villası olduğundan yazırsınız. Camaat özünə ev tikdirməsin? Görmürsünüz yazdıqca onlar daha “böyük işlər” görürlər? Onda yazmağın nə mənası var, hə?

A kişilər, gedin, özünüzə başqa iş tapın. Qurtarın bu dedi-qoduları! İndi yazı-pozu vaxtı deyil...

SONRADAN DƏYİŞMİŞƏM

Mən əsl-nəcabəti, kökü olan adamam. Bütün ömrümü təmiz yaşamışam. Amma son zamanlar bir az dəyişmişəm. İndi oturub götür-qoy edəndə görürəm ki, yaxşı xüsusiyyətləri valideynlərimdən götürmüşəm, pis hərəkətləri özüm öyrənmişəm.

Əvvəla, kefin istəyən intriqaçıyam. Aləmi bir-birinə vuruşdururam, özüm də kənarda dayanıb ləzzət alıram.

İkincisi, yaman pulgirəm. Mənim üçün dünyada pulun qoxusundan gözəl ətir yoxdur.

Üçüncüsü, çox paxılam. Biri bir addım məndən qabağa keçəndə az qalır ürəyim partlasın.

Dördüncüsü, bildiklərimi də itirmişəm. Olmuşam savadsızın, kütün biri. Heç kimin ağlını bəyənmirəm.

Beşincisi, deyəsən, zəkam tamam azalıb. Ya da elə əvvəldən ağlım-zadım olmayıb...

TELEFON SÖHBƏTİ

– Alo!

– Bəli.

– Yoldaş Cəlilzadəni olarmı?

– Bəli, eşidirəm sizi.

– Salam əleyküm!

– Əleykim əssalam!

– Necəsiniz?

– Çox sağ olun.

– Evdə nə var, nə yox?

– Sağlığınız...

– Uşaqlar necədirlər?

– Hamısı yaxşıdır, sağ olun.

– Bacıqızı da yaxşıdır?

– Lap yaxşıdır.

Kişi hələlik nəzakət xatirinə onunla danışan qadının bütün suallarına cavab verirdi.

– Hörmətli Cəlilzadə, sizə bir işim düşüb...

– Buyurun.

– Bəlkə sonraya qalsın?

– Elə indi deyin, sonraya niyə saxlayırsınız?

– Bizim uşağın məsələsini deyirəm ey, hörmətli Cəlilzadə!

– Nə məsələdir o elə?

– Universitetə düzəltmək məsələsi.

– Siz nə danışırsınız, ay xanım, mən elə işlərlə məşğul olmuram axı.

– Əşi, yaxşı sən Allah! Özünü naza çəkmə...

– Dedim ki, mən elə işlərlə məşğul olmuram.

– Bəs, siz həmin Cəlilzadə deyilsiniz ki, İşdüzəldənlər küçəsi, otuz beş saylı evdə yaşayırsınız, özü də Tofiqi, Tərlanı, Məmmədyarı, nə bilim, kimləri universitetə düzəltmisiniz, bu gün-sabah diplom alacaqlar?

– Ay bacı, xeyr, mən həmin Cəlilzadə deyiləm. Bura prokurorluqdur. Verdiyiniz məlumat üçün sağ olun.

– Nə?..

TƏRCÜMƏ

Kənddə hər gün film göstərilirdi.

Camaatın yeganə istirahət yeri kinoklub idi. Kənd əhli bəzən eyni filmə bir neçə dəfə baxmalı olurdu. Onlara elə gəlirdi ki, daha görmədikləri film qalmayıb. Filmlərə baxmaq üçün kluba gələnlərin də sayı azalmışdı. Odur ki, kinomexanikin “əli aşağı” idi. O, çox götür-qoydan sonra divarlara, elektrik dirəklərinə, yoğun ağacların gövdəsinə belə bir afişa yapışdırdı: “Yeni bədii film. “Əlimərdanın uşaqları”.

Təzə afişanın xəbəri kəndin bu başından o başına yayıldı. Hamı səbirsizliklə qəribə adı olan bu filmə tamaşa etmək üçün axşamı gözləydi. Nəhayət, gözlənilən vaxt çatdı. Salon ağzına qədər adamla doldu. Əlavə stul qoyub əyləşənlər də oldu. İşıqlar söndü, kinomexanik aparatı işə saldı. Ekranda təzə filmin adı göründü: “Admiral Uşakov”.

Tamaşaçılar yapışdılar kinomexanikin yaxasından ki, bəs, bu nə məsələdir, camaatı niyə aldatmısan? Kinomexanik əsəbiləşdi:

– Qəribə adamlarsınız ey... Filmin adı rusca idi, tərcümə eləmişəm də!

“O” GÖNDƏRİB

– Gəlmişəm məni işə götürəsiniz, hörmətli müdir! Bu ərizəyə qol çəkin!

– Yer yoxdur.

– Taparsınız...

– Dedim ki, yer yoxdur!

– Başqaları üçün olur, mənə olmur?

– Sənin danışığın xoşuma gəlmədi...

Cavan oğlan telefonu göstərdi:

– Məni “O” göndərib...

Müdir çevrilib telefon aparatına baxdı:

– O?!

– Bəli!

– Ver ərizəni.

Müdir ərizəyə qol çəkdi. Sonra dodaqaltı mızıldandı: «Görəsən, “O” kimdir?...

– Cavan oğlan! Cavan oğlan!

– Bəli, hörmətli müdir! – oğlan geri qayıtdı.

– “O” kimdir?

– Əşi, sözdür dedim də...

CƏHƏNNƏMİ İSTƏYƏN YOXDUR

Biri ölür, gedir o dünyaya, onu göndərirlər cəhənnəmə. Qorxa-qorxa cəhənnəmin qapısını döyür ki, içəri girsin. Birdən başında buynuzları olan, bədənini qapqara tük basmış, ağzı qıpqırmızı bir cin qapıdan çıxıb gözlərini bərəldərək rəhmətliyə “qığğğ” eləyir. Rəhmətlik əsəbiləşərək dillənir:

– Belə eləyirsiniz ki, cəhənnəmə heç kim gəlmək istəmir də!..

Xeyrəddin Qoca

Xalq qəzeti.- 2017.- 31 dekabr.- S.12.