Mədəniyyətimiz beynəlxalq arenada

Müstəqillik illərində Azərbaycanda həyata keçirilən mədəniyyət siyasətində milli-mənəvi dəyərlərimizin dünyada tanıdılması əhəmiyyətli yer tutur. Mədəniyyət sayəsində Azərbaycan Respublikası UNESCO, İSESCO, Avropa Şurası kimi beynəlxalq və regional qurumlarla əməkdaşlıq edir. Eyni zamanda, ayrı-ayrı xarici ölkələrlə ikitərəfi mədəni əlaqələrin inkişafı da diqqət mərkəzindədir.

Bu sahədə ən intensiv əlaqələr UNESCO ilə yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası BMT-nin ixtisaslaşmış qurumu olan UNESCO-ya 1992-ci il iyulun 3-də qəbul olunmuşdur. Azərbaycanın UNESCO ilə əlaqələrinin genişləndirilməsi isə 1993-cü ilin ikinci yarısından-- ümummilli lider Heydər Əliyevin respublikamızda yenidən hakimiyyətə qayıdışından sonra başlanmışdır. Ulu öndərin siyasi kursunun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyevin hakimiyyəti dövründə bu əlaqələr daha da genişlənmişdir. Azərbaycanın UNESCO-ya qəbul olunmasının 20 illiyi münasibətilə Parisdə – qurumun baş qərargahında keçirilmiş mərasimdə Azərbaycanın birinci xanımı, UNESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban Əliyeva çıxışında qeyd etmişdir ki, ölkəmiz UNESCO-nun müxtəlif sahələrdə məqsədlərinin təşviqinə sadiqdir.

Respublikamızın çoxtərəfli beynəlxalq mədəni əlaqələrinin inkişafına nəzər saldıqda aydın olur ki, müasir geosiyasi şəraitdə UNESCO tərəfindən dəstəklənən möhtəşəm tədbirlər respublikamızın beynəlxalq aləmdəki nüfuzunu daha da möhkəmləndirmiş, ölkəmizin tolerantlıq və dialoq məkanı kimi indiyədək oynadığı tarixi missiyaya təkan vermiş və nəticə olaraq mədəniyyətlərarası dialoq üzrə qlobal platformanın əsası qoyulmuşdur.

Bakıda ilaşırı keçirilən Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu müxtəlif mədəniyyətlərin qarşılıqlı inteqrasiyasına böyük təkan verir. Azərbaycanın mədəni nailiyyətlərinin dünyada tanıdılmasında bu tədbir çox önəmli hadisəyə çevrilib.

UNESCO ilə mədəni əlaqələrdən danışarkən Azərbaycanın görkəmli mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin yubileylərinin beynəlxalq səviyyədə qeyd olunmasını, milli incəsənətimizlə bağlı sərgilərin, festivalların təşkilini də vurğulamaq lazımdır.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın yüksək diqqət və qayğısı sayəsində Azərbaycan mədəniyyətinin tarixinə yazılan parlaq səhifələrdən biri isə Azərbaycanın maddi və mənəvi mədəniyyət nümunələrinin UNESCO-nun Maddi və Qeyri-maddi Mədəni İrs siyahısına daxil edilməsidir.

Ölkəmizin beynəlxalq mədəni əlaqələrinin inkişafında İSESCO əhəmiyyətli rol oynayır. 2006-cı ildən etibarən respublikamızda keçirilmiş bir sıra beynəlxalq əhəmiyyətli tədbirlərdə bu təşkilat fəal iştirak etmişdir. Bakıda keçirilmiş “Gənclər sivilizasiyaların alyansı naminə” mövzusunda beynəlxalq konfrans (1-2 noyabr 2007-ci il), Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü, UNESCO və İSESCO-nun dəstəyi ilə keçirilmiş “Mədəniyyətlərarası dialoqda qadınların rolu” mövzusunda forum (10-11 iyun 2008-ci il), İslam ölkələri elm və təhsil nazirlərinin VI konfransı (6-7 oktyabr 2008-ci il), “Bakı-İslam mədəniyyətinin paytaxtı - 2009” mədəniyyət ilinin açılış mərasimi (18 fevral 2009-cu il), İslam ölkələri mədəniyyət nazirlərinin VI konfransı (13-15 oktyabr 2009-cu il), Dünya dini liderlərinin Bakı Sammiti (26-27 aprel 2010-cu il) və Ümumdünya Mədəniyyətlərarası dialoq forumları xüsusilə qeyd edilməlidir. Son illər bu əlaqələr daha intensiv xarakter almışdır.

Xocalı soyqırımının 20 illiyi ilə bağlı tədbirin hazırlanması və keçirilməsi ilə əlaqədar qurumun baş direktoru Ə.O.əl-Tüveycrinin göstərdiyi səylər və onun mərasimdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, Xocalı soyqırımı barədə ədalətli və cəsarətli çıxışı xüsusilə qeyd edilməlidir.

İSESCO ilə mədəni əməkdaşlığın geniş aspektləri vardır. Bu təşkilat bir sıra layihələrin birgə reallaşmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Görkəmli şərqşünas alim Aida İmanquliyevanın “Müasir ərəb ədəbiyyatının korifeyləri” əsərinin və “Ərəb hərfləri ilə Azərbaycan yazısı” kitabının ərəb dilində çap edilməsi də bu təşkilatın təşəbbüsü ilə həyata keçirilmişdir.

Azərbaycan mədəniyyətinin beynəlxalq miqyasda təbliği ayrı-ayrı ölkələrlə bu əlaqələrin genişlənməsi ilə bilavasitə bağlıdır. Müxtəlif ölkələrdəki Azərbaycan diasporunun mədəniyyətimizin təbliği istiqamətində gördüyü işlər nəticəsində dünyanın əksər dövlətlərində görkəmli elm və mədəniyyət xadimlərimiz barədə dolğun və ətraflı fikir formalaşıb, onların əsərləri, kitabları geniş təbliğ edilir.

Bir neçə konkret fakta müraciət edək. Fransanın Strasburq şəhərindəki "Azərbaycan evi" Cəmiyyəti ölkənin məşhur Mark Blok Universiteti ilə əlaqələr qurub, nəticədə universitet Azərbaycanla bağlı bir neçə maraqlı tədbir həyata keçirib. Bu şəhərdə "Nizami Gəncəvi və dünya mədəniyyəti" mövzusunda konfrans təşkil olunub. Avstriyanın paytaxtı Vyana şəhərində Avstriya-Azərbaycan Akademik Birliyinin təşəbbüsü və Avropa Komissiyasının dəstəyi ilə gənclər proqramı həyata keçirilib. Proqramda Portuqaliya, Slovakiya, Almaniya, Türkiyə və Azərbaycan gənclər təşkilatlarının nümayəndələri iştirak ediblər. Proqram çərçivəsində Avstriya Xarici Siyasət məsələləri üzrə Akademik Forumla birlikdə "Azərbaycan gecəsi" təşkil olunub.

Xarici ölkələrdə Azərbaycanın milli bayramlarının keçirilməsi artıq ənənə şəklini almışdır. Belə tədbirlərdə Azərbaycan incəsənət ustaları xüsusi konsert proqramları ilə çıxış edirlər.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən müxtəlif ölkələrdə Azərbaycan mədəniyyəti günləri, film fesivalları, rəsm sərgiləri, demək olar ki, mütəmadi təşkil edilir. Fransa, Misir, İtaliya, Amerika, Yaponiya, İran və Çində, MDB məkanında keçirilən belə tədbirlər milli mədəniyyətimizin təbliğinə mühüm töhfədir. Türkiyə ilə mədəni əlaqələrimiz isə daha intensiv xarakter almışdır.

Bu tədbirlərin əhəmiyyəti ondadır ki, bizim mədəniyyətimiz beynəlxalq aləmə inteqrasiya edir, xarici ölkələrdə özünə geniş auditoriya qazanır. Teatr sənətimizlə, musiqimiz və filmlərimizlə tanış olan xarici ölkə vətəndaşlarında Azərbaycanın qədim mədəniyyət ölkəsi olduğuna bir daha əminlik yaranır.

Bütün bunlar müstəqil Azərbaycanımızda həyata keçirilən uğurlu mədəniyyət siyasətinin real nəticəsidir.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU

Xalq qəzeti.- 2017.- 15 yanvar.- S.6.