“Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 3 iyun tarixli 211 nömrəli qərarında dəyişiklik edilməsi barədə

 

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı

 

¹ 272           

Bakı şəhəri, 22 iyun 2018-ci il

 

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 119-cu maddəsinin səkkizinci abzasını rəhbər tutaraq Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti QƏRARA ALIR:

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 3 iyun tarixli 211 nömrəli qərarı (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2015, ¹ 6, maddə 784; 2016, ¹ 3, maddə 616, ¹ 4, maddə 775; 2017, ¹ 9, maddə 1727) ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası” yeni redaksiyada təsdiq edilsin (əlavə olunur).

 

Novruz MƏMMƏDOV

Azərbaycan Respublikasının Baş naziri

 

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2018-ci il 22 iyun tarixli 272 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

 Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyat-ları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası

 

 Ümumi müddəalar

 “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası” (bundan sonra – Qaydalar) Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin (bundan sonra – Vergi Məcəlləsi) 76-1-ci maddəsinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutları tərəfindən barəsində hesabat verilməli hesabların müəyyən edilməsi üçün həyata keçirilməli olan hərtərəfli yoxlama prosedurlarını, xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi hədlərini və qaydalarını müəyyən edir.

  Bu Qaydalarda təsbit olunan hərtərəfli yoxlama prosedurları nəticəsində müəyyən olunmuş maliyyə hesabı həmin tarixdən etibarən hesabat verilməli hesab kimi qiymətləndirilir. Maliyyə hesabının qalığı və ya dəyəri təqvim ilinin son gününə müəyyən edilir.

  Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu bu Qaydalarla müəyyən edilmiş hesabatvermə və hərtərəfli yoxlama öhdəliklərinin yerinə yetirilməsi üçün üçüncü şəxslər (kənar auditorlar) cəlb edə bilər. Üçüncü şəxslərin (kənar auditorların) cəlb edilməsi maliyyə institutunu qanunla müəyyən edilən məsuliyyətdən azad etmir.

  Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu ölümə görə sığorta ödənişini alan həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqavilələrinin fərdi benefisiarının (hesab sahibi istisna olmaqla) barəsində hesabat verilməli şəxs olması barədə əsası olmadıqda, benefisiarın barəsində hesabat verilməli şəxs olmasını bilənədək və ya belə hesab etməyə əsası olanadək, həmin hesaba hesabat verilməli hesab kimi yanaşmaya bilər.

1.5. Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu benefisiarla əlaqədar əldə etdiyi məlumatda bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində qeyd olunan əlamətləri aşkar edərsə, həmin benefisiarı barəsində hesabat verilməli şəxs hesab etməyə əsası vardır və bu Qaydaların 4.5-ci bəndində əks olunan prosedurlara riayət etməlidir.

1.6. Xarici dövlətlərin fiziki və ya hüquqi şəxsinə məxsus hesabların cəmi qalığının və ya dəyərinin müəyyən edilməsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutundan həmin maliyyə institutunda və ya əlaqəli hüquqi şəxslərdə olan bütün hesabların toplanılması tələb olunur, bir şərtlə ki, həmin maliyyə institutunun elektron sistemlərində müştəri nömrəsinə və ya vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsinə istinad etməklə, maliyyə hesablarının əlaqələndirilməsinə və hesabların qalıqlarının və ya dəyərinin toplanılmasına texniki imkanı olsun. Birgə hesabın cəmi qalığı və ya dəyəri bu bənddə göstərilən tələblərin tətbiq edilməsi ilə həmin hesabın hər bir sahibinə ayrı-ayrılıqda aid edilir.

1.7. Hesabın yüksək dəyərli hesab olub-olmamasını dəqiqləşdirmək üçün şəxsə məxsus hesabların cəmi qalığının və ya dəyərinin müəyyən edilməsi zamanı müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis tərəfindən aşağıdakı hesablar aşkar edildiyi halda, Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutundan bütün hesabların qalığının və ya dəyərinin toplanılması tələb olunur:

1.7.1. eyni şəxsə birbaşa və ya dolayısilə məxsus olan hesablar;

1.7.2. eyni şəxs tərəfindən idarə edilən və ya açılan (etibar edilmiş şəxs qismində istisna olmaqla) hesablar.

1.8. Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu hərtərəfli yoxlama prosedurlarının aparılması ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlərin və bütün dəlillərin qeydiyyatını aparır və rəsmiləşdirir. Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu vergi orqanına təqdim etdiyi e-hesabatların, beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində həmin hesabatverən maliyyə institutunun yoxladığı bütün fiziki və hüquqi şəxslərlə əlaqədar əldə etdiyi sənədlərin və məlumatların (nəzərdən keçirdiyi məlumatın növü, mənbəyi və nəzərdən keçirmə tarixinin qeydiyyatını aparmaqla), həmçinin vergi orqanından daxil olmuş bütün elektron sənədlərin 7 ildən az olmayan müddətdə saxlanılmasını təmin edir.

1.9. Hesabda olan vəsait ABŞ dollarından fərqli valyutada olarsa, bu Qaydalarla müəyyən edilmiş məbləğlər məlumatların aid olduğu təqvim ilinin son günü üçün Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının rəsmi məzənnəsinə əsasən ABŞ dollarında əks olunmalıdır.

1.10. Bu Qaydaların məqsədləri üçün özünüqiymətləndirmə sənədinin formaları Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi (bundan sonra – Vergilər Nazirliyi) tərəfindən müəyyən edilir.

1.11. ABŞ şəxslərinə münasibətdə əldə olunan W-8 BEN (W-8 BEN-E) və W-9 formaları ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinin rəsmi internet səhifəsindən əldə oluna bilər.

Əsas anlayışlar

Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il 20 oktyabr tarixli 1390-IVQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Amerika Birləşmiş Ştatları Hökuməti arasında vergi tələblərinin yerinə yetirilməsi üzrə beynəlxalq qaydalara əməl olunmasının yaxşılaşdırılması və Xarici Hesablar üzrə Vergi Əməletməsi Aktı (Foreign Account Tax Compliance Act – FATCA) tələblərinin həyata keçirilməsi barədə Saziş” çərçivəsində barəsində hesabat verilməli hesabların müəyyənləşdirilməsi və həmin hesablar barəsində məlumat verilməsi prosedurları ilə əlaqədar istifadə edilən anlayışlar həmin Sazişdə göstərilən mənaları ifadə edir.

Bu Qaydaların məqsədləri üçün istifadə olunan anlayışlar (bu Qaydaların 2.1-ci bəndi istisna olmaqla) aşağıdakı mənaları ifadə edir:

hüquqi şəxs – vergi və maliyyə məlumatlarının mübadiləsini nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdə (bundan sonra – beynəlxalq müqavilələr) nəzərdə tutulmuş fiziki şəxs olmayan hər hansı şəxsdir;

ümumi hesabatlılıq standartı – vergi məqsədləri üçün maliyyə hesabları barədə məlumatların avtomatik mübadiləsinə dair İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı tərəfindən qəbul olunmuş Standart və onun Şərhləridir;

Azərbaycan Respublikasının maliyyə institutu – Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan maliyyə institutu (həmin maliyyə institutunun Azərbaycan Respublikasından kənarda yerləşən hər hansı filialı istisna olmaqla) və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olmayan maliyyə institutunun Azərbaycan Respublikasında yerləşən hər hansı filialıdır;

Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu (bundan sonra – hesabatverən maliyyə institutu (HVMİ) – beynəlxalq müqavilələrə əsasən, xarici dövlətlərin müvafiq səlahiyyətli orqanlarına təqdim edilməsi nəzərdə tutulmuş məlumatları təqdim etmək öhdəliyi daşıyan və Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupunun (FATF) tövsiyələrinə uyğun olaraq maliyyə institutu kimi müəyyən edilmiş aşağıdakı hüquqi şəxslərdir (bu Qaydaların 2.2.6-cı yarımbəndində göstərilənlər istisna olmaqla):

2.2.4.1. depozitar fəaliyyətini həyata keçirən istənilən hüquqi şəxs;

2.2.4.2. bank fəaliyyəti və ya poçt rabitəsinin milli operatorunun fəaliyyəti çərçivəsində depozitlər qəbul edən istənilən hüquqi şəxs;

2.2.4.3. həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsini bağlayan, yaxud belə müqavilələr üzrə ödənişlər etmək öhdəliyini daşıyan sığorta şirkəti (və ya sığorta şirkətinin daxil olduğu holdinq şirkəti) olan istənilən hüquqi şəxs;

2.2.4.4. fəaliyyəti aşağıdakılardan ibarət olan və həmin fəaliyyətlərdən əldə etdiyi mənfəət ümumi mənfəətin ən azı 50 faizini təşkil edən hüquqi şəxs (o şərtlə ki, əldə edilən mənfəət təsbit edildiyi ildən əvvəlki ilin 31 dekabrında başa çatan üçillik müddətdən və ya hüquqi şəxsin fəaliyyət göstərdiyi müddətdən daha az vaxtda əldə edilmiş olsun):

qiymətli kağızların (veksellər, depozitar qəbzi və s.), törəmə maliyyə alətlərinin, xarici valyutaların məzənnə, faiz dərəcəsi və indeks alətləri, qiymətli kağızlarla ticarət fəaliyyəti və investorların portfellərinin idarə edilməsi fəaliyyəti;

bu yarımbəndin 1-ci abzasında göstərilən fəaliyyəti həyata keçirən hüquqi şəxs və ya bu Qaydaların 2.2.4.1-2.2.4.3-cü yarımbəndlərində göstərilən hüquqi şəxs tərəfindən idarə olunan (birbaşa və ya üçüncü şəxslər vasitəsilə bu yarımbəndin 1-ci abzasında göstərilən fəaliyyətlərlərin idarə olunan hüquqi şəxs adından həyata keçirilməsi) və ümumi gəliri əsasən investisiya, yenidən investisiya və ya maliyyə aktivlərinin ticarəti fəaliyyəti;

maliyyə aktivi – qiymətli kağızlar, tərəfdaşlıq payları, əmtəə əməliyyatları, svoplar, sığorta və ya annuitet sığortası müqaviləsi, yaxud qeyd olunan maliyyə aktivlərindən  (fyuçers və ya forvard müqaviləsi, yaxud opsion da daxil olmaqla) əldə olunan gəlirdir. Maliyyə aktivi daşınmaz əmlaka edilmiş borc şəklində olmayan birbaşa investisiyaları əhatə etmir;

Azərbaycan Respublikasının hesabat verməyən maliyyə institutu – maliyyə institutu hesab olunan və bu Qaydaların 1 nömrəli əlavəsində göstərilən istənilən hüquqi şəxsdir;

maliyyə hesabı – bank və depozitar hesabları da daxil olmaqla, maliyyə institutunda mövcud olan aşağıdakı hesablardır:

2.2.7.1. bu Qaydaların 2.2.4.4-cü yarımbəndində göstərilən hüquqi şəxs olduğu halda, maliyyə institutunun nizamnamə kapitalında və ya borc öhdəliklərində pay. Buna baxmayaraq, maliyyə hesabı anlayışına həmin hüquqi şəxsdə hər hansı bir nizamnamə kapitalı və ya borc öhdəliklərində pay aşağıdakılara görə daxil edilmir:

həmin hüquqi şəxs yalnız investisiyaya dair məsləhət xidmətləri göstərir və müştərinin adından çıxış edir;

həmin hüquqi şəxs olmayan maliyyə institutunda müştərinin adında saxlanılan maliyyə aktivlərinin investisiya edilməsinin, idarə olunmasının və üzərində sərəncam verilməsinin müştəri adından təmin edilməsi məqsədi ilə müştəri üçün və ya onun adından portfeli idarə edir;

2.2.7.2. bu Qaydaların 2.2.7.1-ci yarımbəndində göstərilməyən maliyyə institutuna münasibətdə həmin maliyyə institutunun nizamnamə kapitalında və ya borc öhdəliklərində pay  (bu Qaydalara əsasən hesabatların verilməsindən yayınmaq məqsədi ilə payın əldə edilməsi halları istisna olmaqla);

2.2.7.3. maliyyə institutu tərəfindən bağlanılan və ya icra edilən hər hansı həyatın yığım sığortası müqaviləsi və hər hansı annuitet müqaviləsidir (bu Qaydaların 2 nömrəli əlavəsində göstərilən hesab üzrə ödənilməli pensiya və ya əlilliyə görə müavinətlər nəzərdə tutulan və fiziki şəxslərlə bağlanılan investisiya ilə əlaqədar olmayan, köçürülməyən təcili həyat annuitet müqaviləsi istisna olmaqla);

bank hesabı – kommersiya hesabı, cari hesab, əmanət hesabı, müddətli depozit hesabı və ya depozit sertifikatı, əmanət sertifikatı, investisiya sertifikatı, borc sertifikatı və ya maliyyə institutları tərəfindən bank işi və ya analoji fəaliyyətin normal gedişində aparılan digər analoji alətlə təsdiq olunan hesabdır. Bank hesablarına, həmçinin zəmanətli investisiya müqaviləsinə və ya kredit faizlərinin ödənilməsini nəzərdə tutan digər müqaviləyə əsasən sığortaçılar tərəfindən saxlanılan məbləğlər də aiddir;

depozitar hesabı – maliyyə aktivlərinin digər şəxslərin xeyrinə saxlanıldığı hesabdır (sığorta müqaviləsi və ya annuitet sığortası müqaviləsi üzrə hesablar istisna olmaqla);

 nizamnamə kapitalında pay – təşkilati-hüquqi forması təsərrüfat ortaqlığı olan maliyyə institutlarına münasibətdə tərəfdaşlığın nizamnamə kapitalında və ya gəlirlərində (mənfəətində) paydır;

 sığorta müqaviləsi – ölüm, xəstəlik və ya qəzanın baş verməsi, öhdəliyin və ya əmlak riskinin yaranması kimi sığorta hadisələrinin baş verməsi nəticəsində sığortaçı tərəfindən sığorta məbləğinin ödənilməsini nəzərdə tutan müqavilədir (annuitet sığortası müqaviləsi istisna olmaqla);

 annuitet sığortası müqaviləsi – sığortaçının bir və ya bir neçə fiziki şəxsin gözlənilən ömür uzunluğuna əsasən müəyyən edilən müddət ödənişlər etməsini nəzərdə tutan müqavilədir. Bu Qaydaların məqsədləri üçün annuitet sığortası müqaviləsi, həmçinin imzalanmış olduğu xarici ölkənin qanunlarına, qaydalarına və təcrübəsinə əsasən annuitet müqaviləsi hesab edilən və sığortaçının müəyyən müddət ödənişlər etməyə razılıq verməsini nəzərdə tutan müqavilələri əhatə edir;

 həyatın yığım sığortası müqaviləsi – nağd pul dəyərinin ödənilməsini nəzərdə tutan sığorta müqaviləsidir (iki sığorta şirkəti arasında bağlanılmış təkrar sığorta müqavilələri istisna olmaqla);

 nağd pul dəyəri – müvafiq tarixə aşağıdakı məbləğlərin daha böyük olanıdır:

  2.2.14.1. həyatın yığım sığortası və (və ya) annuitet sığortası müqavilələri üzrə qaytarılan məbləğ;

  2.2.14.2. sığortalının həyatın yığım sığortası və (və ya) annuitet sığortası müqavilələri üzrə borc almaq hüququ olan məbləğ;

 hesabat verilməyən hesab – barələrində hesabat verilməsi tələb olunmayan və bu Qaydaların 2 nömrəli əlavəsində göstərilən hesabIardır;

 hesabat verilməli hesab (HVH) – bu Qaydalarda göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurları nəticəsində müəyyənləşdirilmiş barəsində hesabat verilməli olan bir və ya bir neçə şəxsə, yaxud passiv NFE-yə (nəzarət edən şəxslərdən biri və ya bir neçəsinin hesabat verilməli şəxs olduğu hallarda) məxsus olan hesabdır;

 hesabat verilməli şəxs (HVŞ) – aşağıdakılar istisna olmaqla, xarici dövlətin rezidenti olan istənilən şəxsi bildirir:

2.2.17.1. səhmləri bir və ya bir neçə tənzimlənən qiymətli kağızlar bazarında mütəmadi olaraq ticarət olunan hüquqi şəxs;

2.2.17.2. bu Qaydaların 2.2.17.1-ci yarımbəndində göstərilən hüquqi şəxslə əlaqəli olan hüquqi şəxs;

2.2.17.3. dövlət orqanı;

2.2.17.4. beynəlxalq təşkilat;

2.2.17.5. Mərkəzi Bank;

2.2.17.6. maliyyə institutu;

iştirakçı xarici dövlət – vergi və maliyyə məlumatlarının mübadiləsini nəzərdə tutan Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrdə və Vergilər Nazirliyi tərəfindən dərc edilən siyahıda adı göstərilən xarici dövlətdir;

 nəzarət edən şəxslər – hüquqi şəxs üzərində nəzarəti və ya idarəetməni həyata keçirən fiziki şəxsdir. Bu anlayış Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupunun (FATF) tövsiyələrinə uyğun qaydada təfsir edilməlidir və aşağıdakıları əhatə edir:

2.2.19.1. trasta münasibətdə, anlayış trastın təsisçisini, etibar edilmiş mülkiyyətçiləri, himayəçini (olduğu təqdirdə), benefisiarlar və ya benefisiarlar qismində təsnifləşdirilmiş şəxsləri (şəxsin trast üzərində nəzarət edib-etməməsindən asılı olmayaraq), habelə trast üzərində həqiqi effektiv nəzarəti (o cümlədən, nəzarət və ya mülkiyyət zənciri vasitəsilə) həyata keçirən hər hansı başqa fiziki şəxsi nəzərdə tutur;

2.2.19.2. trastdan fərqli hüquqi təsisat üzrə isə, bu anlayış yuxarıda göstərilənlərlə bərabər trasta nəzarət edən şəxsləri kimi oxşar mövqelərdə olan şəxsləri də nəzərdə tutur;

2.2.19.3. nəzarət edən şəxslər aşağıdakı ardıcıllıqla göstərilən meyarlara cavab verməklə müəyyən edilir:

1. hüquqi şəxsin nizamnamə kapitalında iştirak payı 10 faizdən çox olan;

2. qərarların qəbul edilməsində əhəmiyyətli təsirə malik olan;

3. rəhbər vəzifəli şəxs olan;

NFE – maliyyə institutu olmayan hüquqi şəxsdir;

 passiv NFE – aktiv NFE olmayan NFE və ya iştirakçı xarici dövlətin maliyyə institutu olmayan bu Qaydaların 2.2.4.4-cü yarımbəndinin 2-ci abzasında göstərilən hüquqi şəxsdir;

 aktiv NFE – aşağıdakı meyarlardan hər hansı birinə cavab verən istənilən NFE:

2.2.22.1. NFE-nin əvvəlki təqvim ili və ya digər müvafiq hesabat dövrü ərzində ümumi gəlirin 50 faizindən az hissəsi passiv gəlirdir və NFE-yə məxsus aktivlərin 50 faizindən az hissəsi passiv gəlir gətirir və ya passiv gəlirin götürülməsi üçün saxlanılır. Passiv gəlirlərə Vergi Məcəlləsinin 13.2.12-ci maddəsinin 2-ci abzasında və 99.3.1-99.3.9-cu maddələrində göstərilən gəlirlər (maliyyə aktivləri ilə bağlı diler kimi müntəzəm çıxış edən NFE-yə münasibətdə bu dilerin adi fəaliyyəti ilə bağlı hər hansı əməliyyatdan əldə olunan hər hansı gəlir istisna olmaqla) aiddir;

2.2.22.2. NFE-nin səhmləri tənzimlənən qiymətli kağızlar bazarında mütəmadi olaraq ticarət olunur və ya NFE səhmləri tənzimlənən qiymətli kağızlar bazarında mütəmadi olaraq ticarət olunan hüquqi şəxslə əlaqəli hüquqi şəxsdir;

2.2.22.3. NFE dövlət orqanı, beynəlxalq təşkilat və ya Mərkəzi Bank, yaxud dövlət, beynəlxalq təşkilat və ya Mərkəzi Bankın təsis etdiyi hüquqi şəxsdir;

2.2.22.4. NFE-nin fəaliyyətinin əhəmiyyətli hissəsi bir və ya bir neçə törəmə müəssisənin dövriyyəyə buraxılmış səhmlərinin saxlanılmasından (tamamilə və ya qismən) və ya onlara maliyyə xidmətinin göstərilməsindən ibarətdir. Həmin törəmə müəssisələri ticarət fəaliyyətindən və ya maliyyə institutunun fəaliyyətindən fərqli olan digər sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğuldurlar. Hüquqi şəxs investisiya fondu (məsələn, özəl pay fondu, vençur kapital fondu, borc kapitalı hesabına nəzarət paketlərinin alınması fondu, yaxud məqsədi şirkətləri almaq və ya maliyyələşdirmək və sonradan həmin şirkətlərdəki maraqlardan investisiya üçün kapital aktivləri kimi istifadə etmək olan hər hansı digər investisiya vasitəçisi) kimi fəaliyyət göstərdiyi halda NFE statusu əldə etməyəcəkdir;

2.2.22.5. NFE tərəfindən fəaliyyəti üzrə hər hansı əməliyyatın aparılmamasına baxmayaraq, maliyyə institutunun fəaliyyətindən fərqli sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq üçün səhmlərə kapital qoyuluşu edir, bu şərtlə ki, NFE-nin təşkil edildiyi tarixdən 24 ay keçməsin;

2.2.22.6. NFE son 5 (beş) ildə maliyyə institutu olmamışdır və maliyyə institutunun əməliyyatlarından fərqli olan digər sahibkarlıq fəaliyyətini davam etdirmək və ya bərpa etmək niyyəti ilə öz aktivlərinin satılması və ya yenidən təşkil olunması prosesindədir;

2.2.22.7. NFE maliyyə institutu olmayan əlaqəli hüquqi şəxslərə əsasən maliyyə və hedc əməliyyatları üzrə xidmət göstərir və əlaqəli hüquqi şəxs olmayan hər hansı hüquqi şəxsə maliyyə və ya hedc xidmətləri göstərmir, bu şərtlə ki, həmin əlaqəli hüquqi şəxslər maliyyə institutunun əməliyyatlarından fərqli olan digər sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olsunlar;

2.2.22.8. NFE aşağıdakı tələblərin hamısına cavab verir:

rezidenti olduğu dövlətdə müstəsna olaraq dini, xeyriyyə, elmi, incəsənət, mədəni, idman və ya təhsil məqsədləri baxımından təsis edilmiş və idarə olunan; və ya o, rezidenti olduğu dövlətdə təsis edilmiş və idarə olunan və peşəkar birlik, sahibkarlar liqası, ticarət palatası, əmək təşkilatı, kənd təsərrüfatı və ya bağçılıq təşkilatı, şəhər liqası və ya müstəsna olaraq sosial rifahın təşviqi üçün fəaliyyət göstərən təşkilatdır;

rezidenti olduğu dövlətdə gəlir vergisindən azad edilmişdir;

onun gəlir və ya kapitalında mülkiyyətçi və ya benefisiar maraqları olan payçıları və ya üzvləri yoxdur;

rezidenti olduğu dövlətin tətbiq edilən qanunvericiliyi və ya NFE-nin təsis sənədləri NFE-nin hər hansı gəlirlərinin və ya aktivlərinin fiziki şəxs və ya xeyriyyə təşkilatı olmayan təşkilata bölüşdürülməsinə və ya onların xeyrinə istifadə edilməsinə icazə vermir (NFE-nin xeyriyyə fəaliyyətinin həyata keçirilməsinə uyğun olaraq və ya göstərilən xidmətlərin əvəzinin ədalətli şəkildə ödənilməsi, yaxud NFE-nin  əldə etdiyi əmlakın ədalətli bazar qiymətini nəzərdə tutan ödənişin edilməsi halları istisna olmaqla);

rezidenti olduğu dövlətin tətbiq edilən qanunvericiliyi və ya NFE-nin təsis sənədləri NFE-nin ləğv edilməsi və ya fəaliyyətinə xitam verilməsi hallarında onun bütün əmlakının dövlət orqanına və ya digər qeyri-kommersiya təşkilatına ötürülməsini və ya NFE-nin rezidenti olduğu dövlətin və ya onun hər hansı siyasi və ya inzibati ərazi vahidinin balansına keçirilməsini tələb edir;

 hesab sahibi – hesabın mövcud olduğu maliyyə institutu tərəfindən maliyyə hesabının sahibi kimi qeyd edilmiş və ya müəyyənləşdirilmiş şəxsdir. Digər şəxslərin xeyrinə və ya onların adından maliyyə hesabına malik olan və maliyyə institutu olmayan şəxs (agent, depozitar, nominal saxlayıcı, imzalayan şəxs, investisiya məsləhətçisi və ya vasitəçi) hesab sahibi sayılmır, bu halda hesab sahibi qismində həmin digər şəxslər çıxış edirlər. Həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsi üzrə nağd pul dəyərini əldə etmək və ya müqavilədə faydalanan şəxsi dəyişmək hüququna malik istənilən şəxs hesab sahibi sayılır. Nağd pul dəyərini əldə etmək və ya müqavilədə faydalanan şəxsi dəyişmək hüququna malik şəxs mövcud olmadığı təqdirdə, müqavilədə sahib kimi qeyd edilən və ya müqavilənin şərtlərinə əsasən ödənişi almaq hüququ verilmiş istənilən şəxs hesab sahibi sayılır. Həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsinin icra edilməsi vaxtı çatdıqda, müqaviləyə əsasən ödəniş almaq hüququna malik olan hər bir şəxs hesab sahibi sayılır;

 hərtərəfli yoxlama prosedurları – bu Qaydaların tələblərinə (o cümlədən, AML/KYC prosedurlarının nəticəsi olaraq əldə edilən məlumatlara) uyğun olaraq, HVH-lərin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə HVMİ tərəfindən aparılan daxili prosedurlardır;

 AML/KYC (Anti Money Laundering/Know Your Customer – Çirkli Pulların Yuyulmasına Qarşı Mübarizə/Öz Müştərini Tanı) prosedurları – çirkli pulların yuyulmasına qarşı mübarizə və oxşar tələblərin yerinə yetirilməsi üçün HVMİ tərəfindən həyata keçirilən müştərilərin hərtərəfli yoxlanılması prosedurlarıdır;

 əlaqəli hüquqi şəxslər – hüquqi şəxslərdən biri digər hüquqi şəxsə nəzarət edir, yaxud hər iki hüquqi şəxs ümumi nəzarət altındadır. Bu yarımbənddə nəzarət dedikdə, hüquqi şəxsdə səsvermə hüququnun və hüquqi şəxsin nizamnamə kapitalında iştirak payının 50 faizindən çoxuna birbaşa və ya dolayısilə sahiblik nəzərdə tutulur;

 VÖEN – vergi ödəyicisinin eyniləşdirmə nömrəsidir (VÖEN olmadıqda, analoji eyniləşdirmə nömrəsi);

 yazılı dəlillər aşağıdakılardan hər hansı birini ehtiva edir:

2.2.28.1. ödənişi alan şəxsə rezidenti olduğunu iddia etdiyi ölkənin səlahiyyətli orqan tərəfindən verilən rezidentlik arayışı;

2.2.28.2. fiziki şəxsə münasibətdə səlahiyyətli orqan tərəfindən verilən və şəxsin adını göstərən və bir qayda olaraq, identifikasiya məqsədi üçün istifadə olunan şəxsiyyəti təsdiq edən istənilən etibarlı sənəd;

2.2.28.3. hüquqi şəxsə münasibətdə səlahiyyətli orqan tərəfindən verilən və hüquqi şəxsin adını, rezidenti olduğunu iddia etdiyi ölkədə olan baş ofisinin ünvanını, yaxud hüquqi şəxsin qeydiyyatdan keçdiyi və ya təşkil edildiyi ölkədə ünvanını göstərən hər hansı rəsmi sənəd;

2.2.28.4. istənilən maliyyə hesabatı, üçüncü tərəfin kredit hesabatı, iflasın elanı və ya qiymətli kağızlar üzrə tənzimləyicinin hesabatı;

 hesabatverən maliyyə institutunun sərəncamında olan məlumatlar – hesab sahiblərinə məxsus olmaqla kağız daşıyıcılar və (və ya) elektron məlumat bazasında saxlanılan məlumatlar;

 beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində mübadilə edilən məlumatlar üzrə elektron hesabat (bundan sonra – e-hesabat) – beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə hədləri bu Qaydalarla müəyyənləşdirilmiş məlumatların HVMİ tərəfindən elektron-rəqəmsal formada Vergilər Nazirliyinə təqdim edildiyi sənəddir;

 paketləmə – e-hesabat fayllarından vahid arxiv faylının hazırlanmasıdır;

 maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalı – www.tmfi.gov.az veb səhifəsidir;

 e-hesabat tərtibatı proqramı – e-hesabatların tərtibi və paketlənməsi üçün istifadə olunan proqram təminatıdır;

 e-hesabat faylı – e-hesabatın tərtibi üçün zəruri olan məlumatların daxil edilməsi məqsədi ilə Vergilər Nazirliyi tərəfindən hazırlanmış XML formatlı elektron sənəddir;

 gücləndirilmiş elektron imza əməliyyatını icra etmək üçün proqram təminatı – oflayn rejimdə hazırlanaraq paketlənmiş e-hesabatın gücləndirilmiş elektron imza ilə imzalanması üçün istifadə olunan proqram təminatıdır;

 özünüqiymətləndirmə sənədi – fiziki və ya hüquqi şəxslərin vergi rezidentliyinin müəyyən edilməsi məqsədi ilə HVMİ tərəfindən əldə edilən sənəddir.

 Amerika  Birləşmiş  Ştatlarının  hüquqi  və fiziki şəxslərinə məxsus və barəsində hesabat verilməli hesabların müəyyən edilməsi ilə bağlı hərtərəfli yoxlama prosedurları

HVMİ Amerika Birləşmiş Ştatlarının hüquqi və fiziki şəxslərinə məxsus və barəsində HVH-lərin (bundan sonra – ABŞ-ın HVH-ləri) müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə bu Qaydaların 3-cü hissəsində əks olunan hərtərəfli yoxlama prosedurlarını həyata keçirməlidir.

Açılma tarixinə görə hüquqi və fiziki şəxslərə məxsus hesablar aşağıdakılara bölünür:

əvvəlcədən mövcud olan hesablar – 2014-cü il 1 iyul tarixinədək HVMİ-də mövcud olan hesablar;

yeni hesablar – 2014-cü il 1 iyul tarixində və ya bu tarixdən sonra HVMİ-də açılan hesablar.

Fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan aşağıdakı hesablarının ABŞ-ın HVH-ləri olmasının müəyyən edilməsi və ya barəsində hesabat verilməsi tələb edilmir:

2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 50 000 ABŞ dollarını keçməyən hesablar və 250 000 ABŞ dollarını keçməyən həyatın yığım sığortası müqaviləsi üzrə hesablar;

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində həyatın yığım sığortası müqaviləsi və ya annuitet sığortası müqaviləsinin tərəfi qismində qeyri-rezidentlərin (o cümlədən, ABŞ rezidentlərinin) olmaması nəzərdə tutulduğu halda, həmin müqavilə olan fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabları;

qalığı 50 000 ABŞ dollarını keçməyən bank hesabları.

Yoxlanılması, müəyyən edilməsi və barəsində hesabat verilməsi tələb edilən fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının aşağıdakı növləri vardır:

aşağı dəyərli hesablar – 2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 50 000 ABŞ dollarını (həyatın yığım sığortası müqaviləsi üzrə isə nağd pul dəyəri 250 000 ABŞ dollarını) keçən, lakin 1 000 000 ABŞ dollarını keçməyən əvvəlcədən mövcud olan hesablar;

yüksək dəyərli hesablar – 2014-cü il 30 iyun tarixinə və ya hər hansı növbəti təqvim ilinin 31 dekabr tarixinə qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçən əvvəlcədən mövcud olan hesablar.

Fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

HVMİ fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesabları üzrə barəsində HVH-lərin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə aşağıdakı əlamətlər nəzərə alınmaqla, elektron məlumat bazasında olan məlumatlar əsasında axtarış (bundan sonra – elektron axtarış) aparmalıdır:

hesab sahibinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidentliyinin identifikasiyası;

hesab sahibinin ABŞ-da anadan olmasına dair dəqiq göstərici;

ABŞ-da cari poçt və ya yaşayış ünvanı;

ABŞ-a aid telefon nömrəsi;

ABŞ-da olan hesaba vəsaitin köçürülməsinə dair verilmiş uzunmüddətli ödəniş tapşırıqları;

ABŞ-da ünvanı olan şəxsə hesabla əlaqədar verilmiş qüvvədə olan etibarnamə və ya imza hüququ;

HVMİ-nin elektron məlumat bazasında hesab sahibinə məxsus yeganə ünvanın “saxlanılmış poçt” və ya “nümayəndə” ünvanı.

Əvvəlcədən mövcud aşağı dəyərli hesabı olan fiziki şəxslərdə ABŞ-dan kənarda yerləşən istənilən “saxlanılmış poçt” və ya “nümayəndə” ünvanı ABŞ əlaməti hesab olunmur.

HVMİ elektron axtarış zamanı aşağı dəyərli hesabı olan fiziki şəxslərdə bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən ABŞ əlamətlərindən heç birini aşkar etməzsə, aşağıdakı hallardan biri baş verməyənə qədər HVMİ tərəfindən hesabla bağlı bu Qaydalara uyğun olaraq hər hansı tədbirin görülməsi tələb olunmur:

hesabla əlaqəli bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən ABŞ əlamətlərindən biri və ya bir neçəsinin sonradan meydana çıxması;

hesabın sonradan yüksək dəyərli hesaba çevrilməsi.

Elektron axtarış zamanı fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərin hər hansı biri aşkar edilərsə və ya hesabla əlaqəli bir və ya bir neçə əlamətin sonradan meydana çıxmasına səbəb olan dəyişiklik olarsa, HVMİ bu Qaydaların 3.5.5-ci yarımbəndində göstərilən istisnalardan birini tətbiq etmək barədə qərar verməyənə kimi hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır.

Elektron axtarış zamanı fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərin hər hansı birinin aşkar edilməsinə və ya həmin əlamətlərin sonradan meydana çıxmasına baxmayaraq, aşağıdakı hallarda HVMİ-nin hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşması tələb olunmur:

bu Qaydaların 3.5.1.2-ci yarımbəndində göstərilən əlamət aşkar edildikdə, HVMİ aşağıdakı sənədlərin hər birini əldə edirsə və ya daha əvvəl əldə etmişdirsə:

hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmamasına dair özünüqiymətləndirmə sənədi (W-8 BEN forması və digər analoji sənəd);

hesab sahibinin ABŞ-dan fərqli ölkənin vətəndaşı olduğunu (və ya heç bir ölkənin vətəndaşı olmadığını) təsdiq edən rəsmi sənədi (pasport və ya digər eyniləşdirmə sənədi);

hesab sahibinin ABŞ vətəndaşlığını itirdiyini təsdiq edən rəsmi sənədin surəti. Əgər belə bir rəsmi sənəd mövcud deyildirsə, ABŞ vətəndaşlığından çıxmasına baxmayaraq, bu rəsmi sənədə sahib olmamasının səbəblərini göstərən əsaslı izahat və ya ABŞ-da doğulmasına baxmayaraq, ABŞ vətəndaşlığı əldə etməməsinin səbəblərini göstərən əsaslı izahat təqdim edilməlidir.

Bu Qaydaların 3.5.1.3-3.5.1.7-ci yarımbəndlərində göstərilən əlamətlərdən hər hansı biri və ya bir neçəsi aşkar edildikdə, HVMİ aşağıdakı sənədlərin hər birini əldə edirsə və ya daha əvvəl əldə etmişdirsə:

hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmamasına dair özünüqiymətləndirmə sənədi (W-8 BEN forması və digər analoji sənəd);

hesab sahibinin ABŞ statusunun olmamasını sübut edən bu Qaydaların 3.5.5-ci yarımbəndində göstərilən hər hansı yazılı dəlil;

fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesablarına əlavə olaraq aşağıdakı prosedurlar şamil edilir:

2016-cı il 30 iyun fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesablarında ABŞ əlamətlərinin nəzərdən keçirilməsinin başa çatması tarixidir;

bu Qaydaların 3.3.3-cü yarımbəndində göstərilən bank hesabları istisna olmaqla, ABŞ-ın HVH sahibi ABŞ vətəndaşlığından və ya rezidentliyindən çıxanadək  barəsində hesabat verilməlidir.

Fiziki şəxslərin yüksək dəyərli hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

HVMİ yüksək dəyərli hesabları olan fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən ABŞ əlamətlərini müəyyən etmək üçün əvvəlcə elektron axtarış aparmalıdır;

HVMİ-nin elektron məlumat bazasında bu Qaydaların 3.6.4-cü yarımbəndində göstərilən bütün məlumatlar üçün bölmələr ehtiva olunarsa və müvafiq məlumatlar həmin bölmələrdə mövcuddursa, elektron axtarışa əlavə olaraq kağız daşıyıcılarda saxlanılan məlumatların axtarılması tələb olunmur;

HVMİ-nin elektron məlumat bazasında bu Qaydaların 3.6.4-cü yarımbəndində göstərilən məlumatların mövcud olmadıqda, HVMİ yüksək dəyərli hesabları olan fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətləri müəyyən etmək üçün müştəri ilə bağlı sənəd qovluğunu nəzərdən keçirməli və həmin sənəd qovluğunda müvafiq məlumatlar olmadığı təqdirdə, hesabla əlaqədar HVMİ tərəfindən son 5 (beş) ildə əldə olunmuş aşağıdakı sənədlərin hər bir əlamət üzrə axtarışı və yoxlanılması prosesini (bundan sonra – kağız daşıyıcılarda axtarış) həyata keçirməlidir:

hesabla əlaqədar ən son əldə olunmuş yazılı dəlillər;

hesabın açılması üzrə ən yeni müqavilə və ya digər sənədlər;

AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq və ya digər tənzimləmə məqsədləri üçün HVMİ tərəfindən əldə edilən ən yeni sənədlər;

qüvvədə olan etibarnamə və ya imza hüququnu təsdiqləyən hər hansı digər sənədlər;

vəsaitlərin köçürülməsinə dair qüvvədə olan uzunmüddətli ödəniş tapşırıqları.

HVMİ-nin elektron məlumat bazasında aşağıdakı məlumatlar ehtiva edildikdə, həmin maliyyə institutu tərəfindən bu Qaydaların 3.6.3-cü yarımbəndində göstərilən kağız daşıyıcılarda axtarış aparılması tələb edilmir:

hesab sahibinin vətəndaşlığı və ya rezidentlik statusu;

hesab sahibinin HVMİ-nin arxivində olan daimi yaşayış və poçt ünvanı;

hesab sahibinin HVMİ-nin arxivində olan telefon nömrəsi (nömrələri);

hesabdakı vəsaitlərin hər hansı hesaba (HVMİ-nin digər filialında və ya digər maliyyə institutunda olan hesab da daxil olmaqla) köçürülməsi üçün uzunmüddətli ödəniş tapşırıqlarının olub-olmaması;

hesab sahibinin “saxlanılmış poçt” və ya “nümayəndə” ünvanının olub-olmaması;

hesab üzrə hər hansı etibarnamə və ya imza hüququnun olub-olmaması;

bu Qaydaların 3.6.1-3.6.4-cü yarımbəndlərində qeyd edilən elektron və kağız daşıyıcılarda axtarışa əlavə olaraq, müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis faktiki olaraq hər hansı bir yüksək dəyərli hesabı (belə yüksək dəyərli hesabla əlaqəli olan istənilən maliyyə hesabları da daxil olmaqla) olan fiziki şəxsin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmasına dair məlumata malikdirsə, HVMİ həmin hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır;

yüksək dəyərli hesabların hərtərəfli yoxlanılması zamanı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən heç biri aşkar edilmədikdə və müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis tərəfindən hesabın müəyyən olunmuş ABŞ şəxsinə məxsus olması müəyyən edilmədikdə, həmin hesablarla bağlı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən biri və ya bir neçəsi sonradan meydana çıxmayana qədər heç bir tədbirin görülməsi tələb olunmur;

yüksək dəyərli hesabların hərtərəfli yoxlanılması zamanı bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən hər hansı biri aşkar edilərsə və ya həmin əlamətin sonradan meydana çıxması ilə nəticələnən dəyişiklik olarsa və bu Qaydaların 3.5.5-ci yarımbəndində göstərilən istisnalardan biri tətbiq edilməzsə, HVMİ hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır;

bu Qaydaların 3.3.3-cü yarımbəndində göstərilən bank hesabları istisna olmaqla, ABŞ-ın HVH kimi müəyyən olunan hər hansı fiziki şəxsin əvvəlcədən mövcud olan hesabına hesab sahibinin müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olduğu müddətə bütün növbəti təqvim illərində ABŞ-ın HVH kimi yanaşılmalıdır;

fiziki şəxslərin yüksək dəyərli hesablarına əlavə olaraq aşağıdakı prosedurlar şamil edilir:

əvvəlcədən mövcud olan hesab 2014-cü il 30 iyun tarixinə yüksək dəyərli hesabdırsa, 2015-ci il 30 iyun tarixi          HVMİ üçün bu hesabla bağlı bu Qaydaların 3.6.1-3.6.4-cü yarımbəndlərində göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurlarının başa çatdırılma tarixidir. Bu yoxlamaya əsasən belə hesabın 2015-ci il 1 yanvar tarixinədək ABŞ-ın HVH olduğu müəyyən edilərsə, HVMİ həmin hesabla bağlı tələb edilən məlumatları 2014-cü ilə münasibətdə hesab üzrə ilk hesabatda və bundan sonra növbəti hesabat illərində ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinə ötürülməsi üçün Vergilər Nazirliyinə təqdim etməlidir. Hesabın 2014-cü il 31 dekabr tarixindən 2015-ci il 30 iyun tarixinədək ABŞ-ın HVH olması müəyyən edilərsə, HVMİ-dən belə hesab barədə 2014-cü il üzrə məlumatların Vergilər Nazirliyinə təqdim edilməsi tələb olunmur, lakin sonrakı illərdə hesab barədə müvafiq məlumatlar ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinə ötürülməsi üçün Vergilər Nazirliyinə təqdim edilməlidir;

2014-cü il 30 iyun tarixə yüksək dəyərli hesab olmayan fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabı hər hansı növbəti təqvim ilinin son gününə yüksək dəyərli hesaba çevrilərsə, HVMİ bu hesabla bağlı həmin hesabın yüksək dəyərli hesaba çevrildiyi təqvim ilindən sonrakı təqvim ilinin ilk 6 (altı) ayı ərzində bu Qaydaların 3.6.1-3.6.4-cü yarımbəndlərində göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurlarını başa çatdırmalıdır. Bu yoxlamaya əsasən hesab ABŞ-ın HVH kimi müəyyən olunarsa, HVMİ hesab sahibi müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi statusunu itirənədək bu hesabın ABŞ-ın HVH kimi müəyyən olunduğu il və ondan sonrakı illər üzrə hesab barədə bu Qaydaların 5-ci hissəsində göstərilən məlumatları illik əsasda təqdim etməlidir;

bu Qaydaların 3.6.1-3.6.4-cü yarımbəndlərində göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurları yüksək dəyərli hesaba tətbiq edilərsə, HVMİ-dən növbəti təqvim illərində həmin yüksək dəyərli hesaba bu prosedurları (müştərilərlə iş üzrə mütəxəssisin sorğuları istisna olmaqla) yenidən tətbiq etmək tələb edilmir;

müştərilərlə iş üzrə mütəxəssisə hesab sahibinin bu Qaydaların 3.5.1-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərin yeni yaranması və ya dəyişilməsi barədə məlumat verilərsə və ya həmin mütəxəssis həmin məlumatı özü əldə edərsə, HVMİ-dən yeni əlaməti hesabla bağlı dəyişiklik kimi qəbul etməsi tələb olunur və o, bu Qaydaların 3.5.5-ci yarımbəndinin tətbiqi barədə qərar qəbul edərsə, hesab sahibindən müvafiq sənədləşməni əldə etməlidir.

Fiziki şəxslərin yeni hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

aşağıdakı fiziki şəxslərin yeni hesablarının ABŞ-ın HVH-ları kimi yoxlanılması, müəyyən edilməsi və ya barəsində hesabat verilməsi tələb edilmir:

təqvim ilinin və ya digər müvafiq hesabat dövrünün sonunda hesabın qalığı 50 000 ABŞ dollarını keçməyən bank hesabları;

təqvim ilinin və ya digər müvafiq hesabat dövrünün sonunda pul dəyəri 50 000 ABŞ dollarını keçməyən həyatın yığım sığortası müqavilələri;

 yeni hesab açılarkən HVMİ bütün fiziki şəxslərdən özünüqiymətləndirmə sənədini almalıdır;

özünüqiymətləndirmə sənədinə əsasən hesab açmaq üçün müraciət etmiş fiziki şəxsin vergi məqsədləri üçün ABŞ rezidentı olduğu müəyyən edilərsə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşılmalı və hesabın sahibi olan fiziki şəxsdən W-9 formasının (ABŞ-da olan VÖEN-i göstərilməklə) doldurulması tələb edilməlidir. Bu məqsədlə hesab sahibi, eyni zamanda, digər ölkənin vergi rezidenti olduğu halda həmin ABŞ vətəndaşına vergi məqsədləri baxımından ABŞ rezidentı kimi yanaşılır;

hesab açmaq üçün müraciət etmiş fiziki şəxs tərəfindən özünüqiymətləndirmə sənədi və W-9 və ya W-8 BEN formalarından uyğun olanı təqdim edilmədikdə, hesabın açılmasından imtina edilməlidir;

özünüqiymətləndirmə sənədinə əsasən hesab sahibində bu Qaydaların 3.5.1.2-3.5.1.7-ci yarımbəndlərində göstərilən bir və ya bir neçə əlamət aşkar edilərsə və bu Qaydaların 3.5.5-ci yarımbəndində nəzərdə tutulan sənədlər təqdim edilməzsə, HVMİ hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır;

hesabın açılması, o cümlədən hərtərəfli yoxlama prosedurları ilə əlaqədar HVMİ tərəfindən əldə edilən sənədlərə (AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanan sənədlər də daxil olmaqla) əsasən özünüqiymətləndirmə sənədi, W-8 BEN və ya W-9 formasında əks olunmuş məlumatların həqiqiliyi, dəqiqliyi və tamlığı yoxlanılır. Həmin özünüqiymətləndirmə sənədlərində əks olunmuş məlumatların qeyri-düzgün olmasına dair əsaslı şübhələr olduqda, HVMİ özünüqiymətləndirmə sənədini nəzərə almamalı və vergi məqsədləri üçün hesab sahibinin ABŞ vətəndaşı və ya ABŞ rezidenti olmasını müəyyən etmək məqsədi ilə əsaslı sənəd və ya məlumat əldə etmək üçün tədbirlər görməlidir. HVMİ əsaslı sənəd və ya məlumat əldə edə bilmədikdə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır.

Hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dollarını keçməyən hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçməyənədək həmin hesabın ABŞ-ın HVH kimi yoxlanılması, müəyyən edilməsi və barəsində hesabat verilməsi tələb edilmir;

yoxlanılması tələb edilən hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabları aşağıdakılardır:

2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri           250 000 ABŞ dollarını keçən hesablar;

2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri          250 000 ABŞ dollarını keçməyən, lakin hər hansı növbəti təqvim ilinin son gününə qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçən hesablar;

HVMİ bu Qaydaların 3.8.2-ci yarımbəndində göstərilən hesablardan yalnız aşağıdakı şəxslərə məxsus olan hesablara ABŞ-ın HVH-lar kimi yanaşmalıdır:

müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olan bir və ya bir neçə hüquqi şəxsə;

passiv NFFE-yə (passiv NFFE-nin nəzarət edən şəxslərindən biri və ya bir neçəsi ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olduğu hallarda);

əvvəlcədən hesabı olan hüquqi şəxsin müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi, nəzarət edən şəxslərdən biri və ya bir neçəsi ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olan passiv NFFE olmasını müəyyən etmək üçün HVMİ tərəfindən hərtərəfli yoxlama prosedurları həyata keçirilməlidir;

hərtərəfli yoxlama zamanı hüquqi şəxsin ABŞ-da qeydiyyata alındığı (təşkil edildiyi) və ya ünvanının ABŞ-da olması, ABŞ-da qeydiyyata alınmış və ya ünvanı ABŞ-da olan hüquqi şəxsin filialı və ya nümayəndəliyi olması müəyyən edildikdə, həmin hüquqi şəxs (filial və ya nümayəndəlik) ABŞ şəxsi kimi qəbul olunmalıdır. Bu halda HVMİ hesab sahibindən onun müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olmadığını təsdiq edən özünüqiymətləndirmə sənədi (W-8 BEN-E və ya W-9 formaları və ya digər analoji sənəd) əldə etməyənə və ya mənbəyi bəlli məlumatlara əsasən hesab sahibinin müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olmadığını müəyyənləşdirməyənə qədər hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır;

HVMİ ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinin maliyyə institutları barədə dərc edilən siyahısında olan GIIN-lər və mənbəyi bəlli digər məlumatlar əsasında əvvəlcədən mövcud hesabı olan maliyyə institutunun Azərbaycan Respublikasının və ya digər dövlətin maliyyə institutu olduğunu müəyyən edə bilər. Bu halda, hesabla bağlı heç bir əlavə yoxlama, müəyyənetmə və ya hesabatvermə tədbirinin görülməsi tələb olunmur;

ABŞ şəxsi və maliyyə institutu kimi müəyyən edilməyən, əvvəlcədən mövcud hesabları olan hüquqi şəxslərə münasibətdə HVMİ aşağıdakı halları müəyyən etməlidir:

hesab sahibinin nəzarət edən şəxslərinin olmasını;

hesab sahibinin passiv NFFE olmasını;

hesab sahibinin nəzarət edən şəxslərindən hər hansı birinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmasını;

HVMİ bu Qaydaların 3.8.7-ci yarımbəndində göstərilən halları aşkar etmək üçün aşağıda qeyd olunanlara əməl etməlidir:

HVMİ hesab sahiblərinin nəzarət edən şəxslərinin müəyyən edilməsi üçün AML/KYC prosedurlarına əsasən əldə olunan və saxlanan məlumatlardan istifadə edə bilər;

HVMİ mənbəyi bəlli məlumatlar əsasında hesab sahibinin aktiv NFFE olduğunu müəyyən edə bilmədiyi təqdirdə, hesab sahibinin passiv NFFE olub-olmadığını müəyyən etmək üçün hesab sahibindən özünüqiymətləndirmə sənədi (W-8 BEN-E və ya W-9 formaları, yaxud digər analoji sənəd) tələb etməlidir;

HVMİ passiv NFFE-nin nəzarət edən şəxslərindən hər hansı birinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmasını müəyyən etmək üçün həmin passiv NFFE-yə məxsus hesablara münasibətdə aşağıdakı mənbələrdən istifadə edir:

qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçməyən əvvəlcədən mövcud hesablarla bağlı AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq əldə olunmuş və saxlanan məlumatlardan;

qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçən əvvəlcədən mövcud olan hesablarla bağlı hesab sahibindən və ya nəzarət edən şəxsdən alınan özünüqiymətləndirmə sənədindən (W-8 BEN-E və ya W-9 fomraları yaxud digər analoji sənəd);

bu Qaydaların 3.8.8.3-cü yarımbəndinə əsasən passiv NFFE-nin nəzarət edən şəxslərindən hər hansı birinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olduğu müəyyən edilərsə və ya nəzarət edən şəxslərdən hər hansı biri tərəfindən özünüqiymətləndirmə sənədi təqdim edilməzsə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşılmalıdır;

əvvəlcədən mövcud olan hüquqi şəxsin hesablarına aşağıdakı prosedurlar şamil edilir:

2016-cı il 30 iyun tarixi bu Qaydaların 3.8.2.1-ci yarımbəndində göstərilən hesabların yoxlanılması prosedurlarının başaçatma tarixidir;

2014-cü il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri         250 000 ABŞ dollarını keçməyən, lakin hər hansı növbəti təqvim ilinin 31 dekabr tarixinə 1 000 000 ABŞ dollarını keçən əvvəlcədən mövcud hesabların yoxlama prosedurları həmin hesabın qalıq və ya dəyərinin 1 000 000 ABŞ dollarını keçdiyi təqvim ilinin sonuncu günündən 6 (altı) ay ərzində başa çatdırılmalıdır;

əvvəlcədən mövcud olan hesablarla bağlı olan sənədlərin, o cümlədən özünüqiymətləndirmə sənədlərinin düzgün olmasına dair əsaslı şübhələr olarsa, HVMİ hesab sahibinin statusunu yenidən müəyyən etmək üçün bu Qaydaların 3.8.4-3.8.9-cu yarımbəndlərində qeyd olunan hərtərəfli yoxlama prosedurlarını həyata keçirməlidir.

Hüquqi şəxslərin yeni hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

hüquqi şəxslərin yeni hesabları üzrə ABŞ-ın HVH-nin müəyyən edilməsi məqsədi ilə bu Qaydaların 3.9.2-3.9.9-cu yarımbəndləri üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları tətbiq edilir;

hüquqi şəxslərin kredit kart hesabı və ya revolver kredit hesab olunan yeni hesablarının yoxlanılması, müəyyən edilməsi və barəsində hesabat verilməsi tələb edilmir, bu şərtlə ki, həmin hesabı açan HVMİ hesab sahibinə məxsus hesabın qalığının 50 000 ABŞ dollarını keçməsini qadağan edən siyasət və prosedurlar tətbiq etsin;

bu Qaydaların 3.9.2-ci yarımbəndində qeyd olunmuş hesablar istisna olmaqla, HVMİ hüquqi şəxslərin yeni hesabları ilə bağlı aşağıdakıları müəyyən etməlidir:

hesab sahibinin müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olmasını;

hesab sahibinin Azərbaycan Respublikasının və ya digər Tərəfdaş Yurisdiksiyanın maliyyə institutu olmasını;

hesab sahibinin iştirakçı maliyyə institutu, əməl edən hesab olunan maliyyə institutu və ya imtiyazlı benefisiar olmasını;

hesab sahibinin aktiv NFFE və ya passiv NFFE olmasını;

HVMİ hesab sahibinin aktiv NFFE, Azərbaycan Respublikasının və ya digər Tərəfdaş Yurisdiksiyanın maliyyə institutu olmasını hesab sahibinin GIIN-i və mənbəyi bəlli və ya HVMİ-də  olan məlumatlar əsasında müəyyən edə bilər;

hesab açmaq üçün müraciət etmiş hüquqi şəxsin statusu bu Qaydaların 3.9.4-cü yarımbəndində nəzərdə tutulan qaydada müəyyən edilə bilməzsə, HVMİ tərəfindən həmin hüquqi şəxsdən özünüqiymətləndirmə sənədinin doldurulması tələb edilməlidir;

özünüqiymətləndirmə sənədinə əsasən hüquqi şəxsin ABŞ şəxsi olduğu müəyyən edilərsə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşılmalı və hesabın sahibi olan hüquqi şəxsdən W-9 formasının doldurulması tələb edilməlidir;

özünüqiymətləndirmə anketinə əsasən:

hesab sahibinin passiv NFFE olduğu aşkar edildikdə, həmin hüquqi şəxsin nəzarət edən şəxslərindən hər hansı birinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olub-olmadığı müəyyən edilməlidir. Nəzarət edən şəxslərdən hər hansı birinin ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olduğu müəyyən edilərsə, həmin nəzarət edən şəxsdən W-9 formasının doldurulması tələb edilməli və hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşılmalıdır;

hesab sahibinin aşağıdakı şəxslər olduğu aşkar edilərsə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşılması və hesabla bağlı hər hansı bir hesabatın təqdim edilməsi tələb olunmur:

müəyyən olunmuş ABŞ şəxsi olmayan ABŞ şəxsi;

Azərbaycan Respublikasının və ya digər Tərəfdaş Yurisdiksiyanın maliyyə institutu;

iştirakçı maliyyə institutu;

əməl edən hesab olunan maliyyə institutu;

imtiyazlı benefisiar;

aktiv NFFE;

nəzarət edən şəxslərindən heç biri ABŞ vətəndaşı və ya rezidenti olmayan passiv NFFE;

hesab açmaq üçün müraciət etmiş hüquqi şəxs tərəfindən özünüqiymətləndirmə sənədi, W-9 və ya W-8 BEN-E formalarından uyğun olanı təqdim edilmədikdə, hesabın açılmasından imtina edilməlidir;

 hesabın açılması, o cümlədən hərtərəfli yoxlama prosedurları ilə əlaqədar HVMİ tərəfindən əldə edilən sənədlərə (AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanan sənədlər də daxil olmaqla) əsasən özünüqiymətləndirmə sənədi, W-8 BEN-E və ya W-9 formasında əks olunmuş məlumatların düzgün olub-olmadığı müəyyən edilməlidir. Həmin özünüqiymətləndirmə sənədlərində əks olunmuş məlumatların səhv olmasına dair əsaslı şübhələr olduqda, HVMİ özünüqiymətləndirmə sənədini nəzərə almamalı və hesab sahibinin ABŞ vətəndaşı və ya FATCA statusunu müəyyən etmək məqsədi ilə yazılı dəlil və ya məlumat əldə etmək üçün tədbirlər görməlidir. HVMİ yazılı dəlil və ya məlumat əldə edə bilmədikdə, hesaba ABŞ-ın HVH kimi yanaşmalıdır.

 Ümumi Hesabatlılıq Standartı əsasında  xarici  dövlətlərin  fiziki və hüquqi şəxslərinə məxsus hesablar üzrə hərtərəfli               yoxlama prosedurları

Ümumi Hesabatlılıq Standartı əsasında HVH-nın müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə HVMİ bu Qaydaların 4-cü hissəsində əks olunan hərtərəfli yoxlama prosedurlarını həyata keçirməlidir.

Açılma tarixinə görə hüquqi və fiziki şəxslərə məxsus hesablar aşağıdakı növlərə bölünür:

əvvəlcədən mövcud olan hesablar – 2017-ci il 1 iyul tarixinədək HVMİ-də mövcud olan hesablar;

yeni hesablar – 2017-ci il 1 iyul tarixində və ya bu tarixdən sonra HVMİ-də açılan hesablar.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində həyatın yığım sığortası müqaviləsi və ya annuitet sığortası müqaviləsinin tərəfi qismində qeyri-rezidentlərin olmaması nəzərdə tutulduğu halda, həmin müqavilə üzrə fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının HVH olmasının müəyyən edilməsi və ya barəsində hesabat verilməsi tələb edilmir.

Yoxlanılması, müəyyən edilməsi və barəsində hesabat verilməsi tələb edilən fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının aşağıdakı növləri vardır:

aşağıdəyərli hesablar – 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçməyən, əvvəlcədən mövcud olan hesablar;

yüksək dəyərli hesablar – 2017-ci il 30 iyun tarixinə və ya hər hansı növbəti təqvim ilinin 31 dekabr tarixinə qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçən, əvvəlcədən mövcud olan hesablar.

Fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

HVMİ fiziki şəxslərin aşağı dəyərli hesabları üzrə barəsində HVH-nin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə aşağıdakı metodların tətbiqi barədə qərar qəbul edə bilər:

rezidentlik ünvanı testi;

elektron axtarış;

 HVMİ-də  fiziki şəxs olan hesab sahibinin rezident olduğu xarici dövlətdə daimi yaşadığı ünvanı (bundan sonra – faktiki rezidentlik ünvanı) barədə məlumat mövcud olarsa, bu zaman HVMİ rezidentlik ünvanı testinin tətbiqi barədə qərar qəbul edə bilər;

HVMİ aşağıdakı şərtlərə cavab verən rezidentlik ünvanına əsaslanaraq, fiziki şəxs olan hesab sahibinə həmin ünvanın aid olduğu dövlətin vergi məqsədləri üçün rezidenti kimi yanaşa bilər:

rezidentlik ünvanı barədə məlumatın mövcudluğu;

rezidentlik ünvanının faktiki olması;

rezidentlik ünvanının yazılı dəlillərə əsaslanması;

HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda hesab sahibi ilə əlaqədar qeyd olunan və ona məxsus ən son daimi yaşadığı ünvan faktiki rezidentlik ünvanı hesab olunur;

 HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda göstərilən ən son daimi yaşadığı ünvan əvvəllər poçt məqsədləri üçün istifadə olunmuşdursa və bu ünvana göndərilən hər hansı sənəd və ya məktub geri qayıtmışdırsa, yaxud ünvana çatmamışdırsa (texniki səbəblər istisna olmaqla), həmin ünvan faktiki rezidentlik ünvanı kimi qəbul oluna bilməz;

bu Qaydaların 4.5.5-ci yarımbəndində qeyd olunan hallardan asılı olmayaraq, qeyri-aktiv hesaba münasibətdə HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda fiziki şəxs olan hesab sahibi ilə bağlı göstərilən ən son rezidentlik ünvanı hesabın qeyri-aktiv olduğu müddətdə faktiki qəbul olunur. Bu yarımbəndin məqsədləri üçün hesab (annuitet sığortası müqaviləsi istisna olmaqla) aşağıdakı hallar baş verdikdə qeyri-aktiv hesab olunur:

son 3 (üç) ildə hesab sahibi həmin hesabla və ya HVMİ-də olan hər hansı digər hesabı ilə bağlı heç bir əməliyyat aparmadıqda;

son 6 (altı) ildə hesab sahibi həmin hesabla bağlı və ya HVMİ-də olan hər hansı digər hesabı ilə bağlı HVMİ ilə əlaqə yaratmadıqda;

həyatın yığım sığortası müqaviləsinə münasibətdə son 6 (altı) ildə HVMİ-nin həmin hesabla bağlı və ya HVMİ-də  olan hər hansı digər hesabı ilə bağlı hesab sahibi ilə əlaqə yaratmadıqda;

hesabın qeyri-aktiv hesab olunması ilə bağlı bu Qaydaların 4.5.6.1-4.5.6.3-cü yarımbəndlərində göstərilməyən analoji hallarda;

 bu Qaydaların 4.5.6-cı yarımbəndinə uyğun olaraq qeyri-aktiv hesab olunan hesab aşağıdakı hallardan biri baş verdikdə aktiv hesaba çevrilir:

hesab sahibi həmin hesabla və ya HVMİ-də  olan hər hansı digər hesabı ilə bağlı əməliyyat apardıqda;

hesab sahibi həmin hesabla və ya HVMİ-də  olan hər hansı digər hesabı ilə bağlı HVMİ ilə əlaqə yaratdıqda;

hesabın aktiv hesaba çevrilməsi ilə bağlı analoji hallarda;

bu Qaydaların 4.5.3.3-cü yarımbəndinin tələbi o halda təmin edilmiş hesab olunur ki, HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda faktiki rezidentlik ünvanı yazılı dəlillərdə (məsələn, şəxsiyyət vəsiqəsi, sürücülük vəsiqəsi, səsvermə kartı və ya rezidentlik sertifikatı) qeyd olunan ünvanla eynilik təşkil etsin və ya müvafiq xarici dövlətə aid olsun. Şəxsiyyəti təsdiq edən sənədlərdə (pasport, identifikasiya kartı və s.) ən son daimi yaşadığı ünvan və ya ümumiyyətlə hər hansı ünvan qeyd olunmadığı halda, faktiki rezidentlik ünvanı kimi səlahiyyətli dövlət orqanı və ya digər qurum tərəfindən verilmiş ən son sənədlərdə (məsələn, dövlət vergi orqanı tərəfindən verilmiş bildirişlər, kommunal xidmətlərdən istifadəyə dair bildirişlər, qəbzlər və ya digər sənədlər) qeyd olunan ünvan əsas götürülür;

 hesab AML/KYC tələblərinin Azərbaycan Respublikasında tətbiq edilməsi barədə qanunvericilik qüvvəyə minənədək açılmışdırsa, HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda faktiki rezidentlik ünvanı həmin maliyyə institutunun əldə etdiyi ən son sənədlərdə (məsələn, dövlət vergi orqanı tərəfindən verilmiş bildirişlər, kommunal xidmətlərdən istifadəyə dair bildiriş və ya qəbzlər, daşınmaz əmlakın icarəsinə dair sənəd və ya digər sənədlər) olan ünvan hesab olunur. Bu yarımbənddə nəzərdə tutulan hesaba münasibətdə HVMİ-dən tələb olunur ki, faktiki rezidentlik ünvanının dəqiqləşdirilməsi ilə bağlı hesab sahibi ilə əlaqə saxlayaraq, müvafiq yazılı dəlillərin əldə olunması üçün tədbirlər görsün;

 həyatın yığım sığortası müqaviləsinə münasibətdə faktiki rezidentlik ünvanının HVMİ tərəfindən qeyri-düzgün hesab edilməsi və ya hesab edilməyə əsas olmasına səbəb olan dəyişiklik baş verməsinədək və ya müqavilənin ödəniş (tam və ya qismən) tarixinədək HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlardakı faktiki rezidentlik ünvanı əsas götürülə bilər;

rezidentlik ünvanı testinə əsaslanan HVMİ-nin yazılı dəlilləri qeyri-düzgün və ya əsassız hesab etməsi, yaxud hesab etməyə əsası olmasına səbəb olan dəyişiklik baş verərsə, həmin maliyyə institutu müvafiq təqvim ilinin və ya digər hesabat dövrünün sonunadək, yaxud bu cür dəyişikliyin aşkar edilməsindən sonra 90 günədək (göstərilən müddətlərdən daha gec tətbiq olunmaq şərtilə) hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyini müəyyən etmək üçün özünüqiymətləndirmə sənədi və yeni yazılı dəlillər əldə etməlidir. Bu Qaydaların 4.5.10-4.5.11-ci yarımbəndlərindəki “dəyişikliyin baş verməsi” dedikdə, hesab sahibinin rezidentlik statusunun müəyyənləşdirilməsinə təsir edəcək istənilən dəyişiklik (bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərin sonradan meydana çıxması) nəzərdə tutulur. HVMİ qeyd olunan müddət özünüqiymətləndirmə sənədi və yeni yazılı dəlillər əldə edə bilmirsə, bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndinə uyğun olaraq elektron axtarış aparmalıdır;

 faktiki rezidentlik ünvanı testinin tətbiqi barədə qərar qəbul etməyən HVMİ fiziki şəxslərin aşağıdəyərli hesabları üzrə HVH-nin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə aşağıdakı əlamətlər nəzərə alınmaqla, elektron məlumat bazasında olan məlumatlar əsasında axtarış (bundan sonra – elektron axtarış) aparmalıdır:

hesab sahibinin xarici dövlətin rezidenti kimi identifikasiyası;

xarici dövlətdə cari poçt və ya yaşayış ünvanı (abunə qutusu ünvanı daxil olmaqla);

xarici dövlətdə bir və ya bir neçə telefon nömrəsinin olması və Azərbaycan Respublikasına aid telefon nömrəsinin olmaması;

xarici dövlətdə saxlanılan hesaba vəsait köçürülməsinə dair bank hesabları istisna olmaqla, digər hesablar üzrə verilmiş uzunmüddətli ödəniş tapşırıqları;

xarici dövlətdə ünvanı olan şəxsə hesabla əlaqədar verilmiş qüvvədə olan etibarnamə və ya imza hüququ;

“poçtun saxlanması” göstərişi və ya HVMİ-nin elektron məlumat bazasında hesab sahibinə məxsus yeganə ünvanın xarici dövlətə aid “vasitəçi” ünvanı;

 HVMİ elektron axtarış zamanı aşağı dəyərli hesabı olan fiziki şəxslərdə bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən heç birini aşkar etməzsə, aşağıdakı hallardan biri baş verməyənə qədər HVMİ tərəfindən hesabla bağlı hər hansı tədbirin görülməsi tələb olunmur:

hesabla əlaqəli bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən biri və ya bir neçəsinin sonradan meydana çıxması;

hesabın sonradan yüksək dəyərli hesaba çevrilməsi;

 elektron axtarış zamanı fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərin hər hansı biri aşkar edilərsə və ya hesabla əlaqəli bir və ya bir neçə əlamətin meydana çıxmasına səbəb olan dəyişiklik olarsa, HVMİ bu Qaydaların 4.5.17-ci yarımbəndində göstərilən istisnanı tətbiq etmək barədə qərar verməyənə qədər hesab sahibinə aşkar edilmiş hər bir əlamətə uyğun olaraq müvafiq xarici dövlətin rezidenti kimi yanaşılmalıdır;

Elektron axtarış zamanı hesab sahibi barədə yalnız bu Qaydaların 4.5.12.6-cı yarımbəndində göstərilən əlamət aşkar olunarsa və hər hansı digər ünvan aşkar olunmazsa, HVMİ tərəfindən hesab sahibinin rezidentliyinin müəyyənləşdirilməsi üçün aşağıdakı tədbirlərdən biri görülməlidir:

bu Qaydaların 4.6.3-cü yarımbəndində qeyd olunan kağız daşıyıcılarda axtarış aparılmalı;

hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyinin müəyyənləşdirilməsi üçün özünüqiymətləndirmə sənədi və ya yazılı dəlillər əldə edilməli;

bu Qaydaların 4.5.15-ci bəndinin tələblərinə uyğun olaraq kağız daşıyıcılarda aparılmış axtarış nəticəsində hər hansı əlamət aşkar edilmədikdə və özünüqiymətləndirmə sənədi və ya yazılı dəlillər əldə etmək mümkün olmadıqda, HVMİ həmin hesab barəsində sənədləşdirilməmiş hesab kimi hesabat verməlidir;

elektron axtarış zamanı fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 4.5.12.2-4.5.12.5-ci yarımbəndlərində göstərilən əlamətlərin hər hansı birinin aşkar edilməsinə və ya həmin əlamətlərin sonradan meydana çıxmasına baxmayaraq, HVMİ aşağıdakı sənədləri əldə edirsə və ya daha əvvəl əldə etmişdirsə hesab sahibinə vergi məqsədləri üçün xarici dövlətin rezidenti kimi yanaşılması tələb edilmir:

hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün xarici dövlətin rezidenti olmamasına dair özünüqiymətləndirmə sənədi;

hesab sahibinin HVH sahibi statusunun olmamasını göstərən yazılı dəlil.

Fiziki şəxslərin yüksək dəyərli hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

 4.6.1. HVMİ yüksək dəyərli hesabları olan fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətləri müəyyən etmək üçün əvvəlcə elektron axtarış aparmalıdır;

4.6.2. HVMİ-nin elektron məlumat bazasında aşağıdakı məlumatlar əks olunduqda, həmin maliyyə institutu tərəfindən bu Qaydaların 4.6.3-cü bəndində göstərilən kağız daşıyıcılarda axtarış aparılması tələb edilmir:

hesab sahibinin rezidentlik statusu;

hesab sahibinin HVMİ-nin arxivində olan daimi yaşayış və poçt ünvanı;

hesab sahibinin HVMİ-nin arxivində olan telefon nömrəsi (nömrələri);

bank hesabları istisna olmaqla, digər hesabdakı vəsaitlərin hər hansı hesaba (HVMİ-nin digər filialında və ya digər maliyyə institutunda olan hesab daxil olmaqla) köçürülməsi üçün uzunmüddətli ödəniş tapşırıqlarının olub-olmaması;

hesab sahibinin “poçtun saxlanması” göstərişinin və ya cari “vasitəçi” ünvanının olub-olmaması;

hesab üzrə hər hansı etibarnamə və ya imza hüququnun olub-olmaması;

HVMİ-nin elektron məlumat bazasında bu Qaydaların 4.6.2-ci yarımbəndində göstərilən məlumatların mövcud olmadığı halda, HVMİ yüksək dəyərli hesabları olan fiziki şəxslərlə bağlı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətləri müəyyən etmək üçün müştəri ilə bağlı sənəd qovluğunu nəzərdən keçirməli və həmin sənəd qovluğunda müvafiq məlumatlar olmadığı təqdirdə, hesabla əlaqədar HVMİ tərəfindən son 5 (beş) ildə əldə olunmuş aşağıdakı sənədlərin hər bir əlamət üzrə axtarışı və yoxlanılması prosesini (bundan sonra – kağız daşıyıcılarda axtarış) həyata keçirməlidir:

hesabla əlaqədar ən son əldə olunmuş yazılı dəlillər;

ən son hesabın açılması üzrə müqavilə və ya digər sənədlər;

AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq və ya digər tənzimləmə məqsədləri üçün HVMİ tərəfindən əldə edilən ən son sənədlər;

qüvvədə olan etibarnamə və ya imza hüququnu təsdiqləyən hər hansı digər sənədlər;

vəsaitlərin köçürülməsinə dair bank hesabları istisna olmaqla, digər hesablar üzrə verilmiş qüvvədə olan uzunmüddətli ödəniş tapşırıqları;

bu Qaydaların 4.6.1-4.6.3-cü yarımbəndlərində qeyd edilən elektron və kağız daşıyıcılarda axtarışa əlavə olaraq, müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis faktiki olaraq hər hansı bir yüksək dəyərli hesabı (belə yüksək dəyərli hesabla əlaqəli olan istənilən maliyyə hesabları daxil olmaqla) olan fiziki şəxsin HVŞ olmasına dair məlumata malikdirsə, HVMİ həmin hesaba HVH kimi yanaşmalıdır;

yüksək dəyərli hesabların hərtərəfli yoxlanılması zamanı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən heç biri aşkar edilmədikdə və müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis tərəfindən hesabın HVŞ-yə məxsus olması müəyyən edilmədikdə, həmin hesablarla bağlı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən biri və ya bir neçəsi sonradan meydana çıxmayana qədər heç bir tədbirin görülməsi tələb olunmur;

yüksək dəyərli hesabların hərtərəfli yoxlanılması zamanı bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərdən hər hansı biri aşkar edilərsə və ya həmin əlamətin sonradan meydana çıxması ilə nəticələnən dəyişiklik olarsa və bu Qaydaların 4.5.17-ci yarımbəndində göstərilən istisna tətbiq edilməzsə, HVMİ aşkar edilmiş əlamət üzrə hər bir xarici dövlətə münasibətdə hesaba HVH kimi yanaşmalıdır;

yüksək dəyərli hesabla bağlı hərtərəfli yoxlama zamanı hesab sahibi barədə yalnız bu Qaydaların 4.5.12.6-cı yarımbəndində göstərilən əlamət aşkar olunarsa və hər hansı digər ünvan aşkar olunmazsa, HVMİ hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyini müəyyən etmək üçün özünüqiymətləndirmə sənədi və ya yazılı dəlillər əldə etməlidir. Bu sənədlərdən hər hansı birini əldə etmək mümkün olmadıqda, həmin hesab barəsində sənədləşdirilməmiş hesab kimi hesabat verilməlidir;

fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının hərtərəfli yoxlanılması 2018-ci il 30 iyun tarixinədək başa çatdırılmalıdır;

2017-ci il 30 iyun tarixə fiziki şəxslərin yüksək dəyərli hesab olmayan əvvəlcədən mövcud olan hesabı hər hansı növbəti təqvim ilinin son gününə yüksək dəyərli hesaba çevrilərsə, HVMİ bu hesabla bağlı həmin hesabın yüksək dəyərli hesaba çevrildiyi təqvim ilindən sonrakı təqvim ili ərzində bu Qaydaların 4.6.1-4.6.7-ci yarımbəndlərində göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurlarını başa çatdırmalıdır. Bu yoxlamaya əsasən hesab HVH kimi müəyyən olunarsa, HVMİ hesab sahibi HVŞ statusunu itirənədək bu hesabın HVH kimi müəyyən olunduğu il və ondan sonrakı illər üzrə hesab barədə bu Qaydaların 5-ci hissəsində göstərilən məlumatları illik əsasda təqdim etməlidir;

bu Qaydaların 4.6.1-4.6.7-ci yarımbəndlərində göstərilən hərtərəfli yoxlama prosedurları yüksək dəyərli hesaba tətbiq edilərsə, HVMİ-dən növbəti təqvim illərində həmin yüksək dəyərli hesaba bu prosedurları (müştərilərlə iş üzrə mütəxəssisin məlumat toplaması halları istisna olmaqla) yenidən tətbiq etmək tələb edilmir. Bu Qaydaların 4.6.7-ci yarımbəndinə əsasən sənədləşdirilməmiş hesab kimi barəsində hesabat verilən yüksək dəyərli hesablarla bağlı özünüqiymətləndirmə sənədi və yazılı dəlillər əldə olunanadək, HVMİ həmin hesablara münasibətdə illik olaraq hərtərəfli yoxlama prosedurlarını tətbiq etməlidir;

HVMİ müştərilərlə iş üzrə mütəxəssis tərəfindən hesabla bağlı istənilən dəyişikliyin müəyyən edilməsini təmin etmək üçün prosedurlar həyata keçirməlidir. Müştərilərlə iş üzrə mütəxəssisə hesab sahibinin xarici dövlətdə yeni poçt ünvanının olması barədə məlumat verilərsə, HVMİ yeni ünvanı hesabla bağlı dəyişiklik kimi qəbul etməlidir. Bu halda bu Qaydaların 4.5.17-ci yarımbəndində göstərilən istisna tətbiq edilərsə, özünüqiymətləndirmə sənədi və yazılı dəlillər əldə edilməsi tələb olunur;

bu Qaydalara əsasən HVH kimi müəyyən olunan hər hansı fiziki şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabına hesab sahibi HVŞ statusunu itirənədək bütün növbəti təqvim illərində HVH kimi yanaşılmalıdır.

Fiziki şəxslərin yeni hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

4.7.1. yeni hesab açılarkən HVMİ bütün fiziki şəxslərdən özünüqiymətləndirmə sənədini almalıdır. HVMİ-yə hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyinin müəyyənləşdirilməsinə imkan yaradan özünüqiymətləndirmə sənədinin doldurulması hesabın açılması üçün sənədləşmənin bir hissəsi hesab olunur. AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanılan istənilən sənədləşmə daxil olmaqla, hesabın açılması ilə bağlı HVMİ-nin əldə etdiyi məlumatlara uyğun olaraq özünüqiymətləndirmə sənədində əks olunan məlumatların həqiqiliyi, dəqiqliyi və tamlığı HVMİ tərəfindən yoxlanılır və bununla özünüqiymətləndirmə sənədinin əsaslılığı təsdiq edilir;

4.7.2. özünüqiymətləndirmə sənədinə əsasən hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün xarici dövlətin rezidenti olması müəyyən edilərsə, HVMİ hesaba HVH kimi yanaşmalıdır. Özünüqiymətləndirmə sənədində hesab sahibinin bu Qaydaların 6.26-cı bəndi nəzərə alınmaqla, həmin xarici dövlətə aid VÖEN-i və doğum tarixi əks olunmalıdır;

4.7.3. yeni hesabla bağlı baş vermiş hər hansı dəyişiklik nəticəsində HVMİ hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədini qeyri-düzgün və ya əsassız hesab edərsə, HVMİ həmin sənədə əsaslanmamalıdır və hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyinin müəyyənləşdirilməsi üçün aşağıdakı sənədlərdən birini əldə etməlidir:

yeni özünüqiymətləndirmə sənədi;

hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədinin əsaslılığını təsdiq edən izahat və mövcud olduğu təqdirdə, digər sənədlər (surətini saxlamaqla və ya həmin izahatın və sənədlərin qeydiyyatını aparmaqla);

bu Qaydaların 4.7.3-cü yarımbəndinin tələblərinə əməl olunması məqsədi ilə hesabla əlaqəli bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən bir və ya bir neçə əlamətin sonradan meydana çıxmasına səbəb olan dəyişikliyi müəyyən etməyə imkan verən tədbirlər HVMİ tərəfindən görülməli və hesab sahibinə müvafiq dəyişikliklərlə bağlı HVMİ-ni dərhal məlumatlandırması öhdəliyinin olması bildirilməlidir.

4.8. Hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

4.8.1. 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dollarını keçməyən hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarının hər hansı növbəti təqvim ilinin son gününə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dollarını keçməyənədək, həmin hesabların Ümumi Hesabatlılıq Standartı əsasında HVH kimi yoxlanılması, müəyyən edilməsi və onlarla bağlı hesabat verilməsi tələb edilmir;

4.8.2. yoxlanılması tələb edilən hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesabları aşağıdakılardır:

4.8.2.1. 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dolları məbləğini keçən hesablar;

4.8.2.2. 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dolları məbləğini keçməyən, lakin hər hansı növbəti təqvim ilinin son gününə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dolları məbləğini keçən hesablar;

4.8.3. HVMİ bu Qaydaların 4.8.2-ci yarımbəndində göstərilən hesablardan yalnız aşağıdakı şəxslərə məxsus olan hesablara HVH kimi yanaşmalıdır:

4.8.3.1. HVŞ olan bir və ya bir neçə hüquqi şəxsə;

4.8.3.2. passiv NFE-yə (passiv NFE-nin nəzarət edən şəxslərindən biri və ya bir neçəsi HVŞ olduğu hallarda);

4.8.4. bu Qaydaların 4.8.3.1-ci yarımbəndində göstərilən şəxsi müəyyən etmək məqsədi ilə HVMİ aşağıdakı prosedurları həyata keçirməlidir:

4.8.4.1. hesab sahibinin xarici dövlətin rezidenti olub-olmamasını göstərən məlumatı müəyyən etmək üçün HVMİ tənzimləmə və ya müştərilərlə işin aparılması məqsədləri üçün saxlanılan məlumatları (AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanmış məlumatlar daxil olmaqla) nəzərdən keçirməlidir. Bu halda hesab sahibinin xarici dövlətin rezidenti olduğunu göstərən məlumata xarici dövlətdə təsis və ya təşkil edilmə yeri, yaxud hüquqi ünvanı aiddir;

4.8.4.2. bu Qaydaların 4.8.4.1-ci yarımbəndinə uyğun olaraq müəyyən edilən məlumat hesab sahibinin xarici dövlətin rezidenti olmasını göstərirsə, HVMİ özünüqiymətləndirmə sənədi əldə etməyənə qədər, yaxud sərəncamında olan və ya mənbəyi bəlli məlumatlar əsasında hesab sahibinin HVŞ olmadığını təsdiq etməyənə qədər hesaba HVH kimi yanaşmalıdır;

4.8.5. bu Qaydaların 4.8.3.2-ci yarımbəndində göstərilən şəxsi müəyyən etmək məqsədi ilə HVMİ aşağıdakı prosedurları həyata keçirməlidir:

4.8.5.1. hesab sahibinin passiv NFE olub-olmamasının müəyyən edilməsi məqsədi ilə HVMİ sərəncamında olan və ya mənbəyi bəlli məlumatları araşdırır. Araşdırma nəticəsində hesab sahibinin statusunu, yəni passiv NFE, aktiv NFE və ya maliyyə institutu (bu Qaydaların 2.2.4.4-cü yarımbəndində göstərilən və iştirakçı olmayan xarici dövlətin ərazisində təsis edilmiş investisiya şirkəti istisna olmaqla) olmasını dəqiqləşdirmək mümkün olmadığı təqdirdə, HVMİ həmin hesab sahibinin statusunu müəyyən etmək üçün özünüqiymətləndirmə sənədini əldə etməlidir;

4.8.5.2. hesab sahibi passiv NFE olduğu halda, onun nəzarət edən şəxsləri müəyyən edilir. Bu məqsədlə HVMİ AML/KYC prosedurlarına əsasən əldə olunmuş və saxlanılan məlumatlardan istifadə edə bilər;

4.8.5.3. HVMİ passiv NFE-nin nəzarət edən şəxslərindən hər hansı birinin HVŞ olmasını müəyyən edir. Bu məqsədlə HVMİ həmin passiv NFE-yə məxsus hesablara münasibətdə aşağıdakı mənbələrdən istifadə edir:

qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçməyən əvvəlcədən mövcud olan hesablarla bağlı AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq əldə olunmuş və saxlanılan məlumatlardan;

qalığı və ya dəyəri 1 000 000 ABŞ dollarını keçən əvvəlcədən mövcud olan hesablarla bağlı hesab sahibindən və ya nəzarət edən şəxsdən alınan özünüqiymətləndirmə sənədindən;

4.8.6. 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dollarını keçən hesabların hərtərəfli yoxlanılması 2018-ci il 30 iyun tarixinədək başa çatdırılmalıdır;

4.8.7. 2017-ci il 30 iyun tarixinə qalığı və ya dəyəri 250 000 ABŞ dollarını keçməyən, lakin hər hansı növbəti təqvim ilinin 31 dekabr tarixinə 250 000 ABŞ dollarını keçən əvvəlcədən mövcud olan hesabların hərtərəfli yoxlanılması həmin hesabların qalıq və ya dəyərinin 250 000 ABŞ dollarını keçdiyi təqvim ilindən sonrakı təqvim ili ərzində başa çatdırılmalıdır;

4.8.8. passiv NFE-nin nəzarət edən şəxsinə münasibətdə özünüqiymətləndirmə sənədinin əldə edilməsi tələb olunarsa, lakin həmin sənəd əldə edilməzsə, HVMİ həmin nəzarət edən şəxsin HVŞ olub-olmamasını müəyyən etmək üçün elektron axtarış aparmaqla, bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərə əsaslanmalıdır. HVMİ tərəfindən elektron axtarış zamanı heç bir əlamət aşkar edilməzsə, hesabla əlaqəli bir və ya bir neçə əlamətin sonradan meydana çıxması ilə nəticələnən dəyişiklik olmayanadək hesabla bağlı hər hansı tədbirin görülməsi tələb edilmir;

4.8.9. hüquqi şəxslərin əvvəlcədən mövcud olan hesablarına münasibətdə HVMİ-nin özünüqiymətləndirmə sənədini və ya hesabla bağlı digər sənədi qeyri-düzgün və ya əsassız hesab etməsinə səbəb olan dəyişiklik olarsa, HVMİ bu Qaydaların 4.8.4-4.8.5-ci yarımbəndlərində qeyd olunan prosedurlara uyğun olaraq hesabın statusunu yenidən müəyyən etməlidir;

4.8.10. bu Qaydaların 4.8.9-cu yarımbəndində qeyd olunan hallarda HVMİ müvafiq təqvim ilinin və ya digər hesabat dövrünün sonuncu gününə kimi və yaxud dəyişikliyin aşkar edilməsindən sonrakı 90 təqvim günü ərzində aşağıdakı prosedurları həyata keçirməlidir:

4.8.10.1. hesab sahibinin HVŞ olub-olmamasının müəyyən edilməsi ilə əlaqədar HVMİ aşağıdakı sənədlərdən birini əldə etməlidir:

yeni özünüqiymətləndirmə sənədi;

hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədinin və ya digər sənədlərin əsaslılığını təsdiq edən izahat və mövcud olduğu təqdirdə digər sənədlər (surətini saxlamaqla və ya həmin izahatın və sənədlərin qeydiyyatını aparmaqla);

4.8.10.2. bu Qaydaların 4.8.10.1-ci yarımbəndinin məqsədləri üçün HVMİ yeni özünüqiymətləndirmə sənədini ala bilmirsə, yaxud hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədinin və ya digər sənədlərin əsaslılığını təsdiq edə bilmirsə, hesab sahibinə hər iki xarici dövlətin HVŞ kimi yanaşmalıdır. Bu yarımbənddə “hər iki xarici dövlət” dedikdə, həm hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədində göstərilən xarici dövlət, həm də aşkar edilmiş dəyişikliklə müəyyən edilmiş xarici dövlət nəzərdə tutulur;

4.8.10.3. hesab sahibinin maliyyə institutu, aktiv NFE və ya passiv NFE olmasının müəyyən edilməsi ilə əlaqədar HVMİ əlavə sənədlərin və ya yeni özünüqiymətləndirmə sənədinin əldə olunmasını təmin etməlidir. Həmin sənədlər əsasında hesab sahibinin statusu dəqiqləşdirilir. HVMİ qeyd olunan sənədləri əldə edə bilmədiyi halda, hesab sahibinə passiv NFE kimi yanaşmalıdır;

4.8.10.4. passiv NFE-nin nəzarət edən şəxsinin HVŞ olub-olmamasının müəyyən edilməsi ilə əlaqədar HVMİ bu Qaydaların 4.8.10.1-ci yarımbəndində göstərilən sənədlərdən birini əldə etməlidir. HVMİ yeni özünüqiymətləndirmə sənədini əldə edə bilmirsə və yaxud hesab açılarkən əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədinin və ya digər sənədlərin əsaslılığını təsdiq edə bilmirsə, elektron axtarış aparmaqla bu Qaydaların 4.5.12-ci yarımbəndində göstərilən əlamətlərə əsaslanmalıdır.

4.9. Hüquqi şəxslərin yeni hesabları üzrə hərtərəfli yoxlama prosedurları aşağıdakı qaydada həyata keçirilir:

4.9.1. Ümumi Hesabatlılıq Standartı əsasında HVH-nin müəyyən edilməsi məqsədi ilə HVMİ bu Qaydaların 4.9.2-4.9.5-ci yarımbəndlərinə əsasən hərtərəfli yoxlama prosedurlarını həyata keçirməklə, yeni hesabların aşağıdakı şəxslərə məxsus olub-olmamasını dəqiqləşdirir:

barəsində hesabat verilməli olan bir və ya bir neçə şəxsə;

passiv NFE-yə (passiv NFE-nin nəzarət edən şəxslərindən biri və ya bir neçəsi barəsində HVŞ olduğu hallarda).

HVMİ tərəfindən hüquqi şəxsə hesab açılarkən hesab sahibinin vergi məqsədləri üçün rezidentliyini müəyyən etmək məqsədi ilə özünüqiymətləndirmə sənədinin doldurulması tələb edilməlidir;

AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanılan istənilən sənədləşmə daxil olmaqla, hesabın açılması ilə bağlı HVMİ-nin əldə etdiyi məlumatlara uyğun olaraq özünüqiymətləndirmə sənədində əks olunan məlumatların həqiqiliyi, dəqiqliyi və tamlığı HVMİ tərəfindən yoxlanılır və bununla özünüqiymətləndirmə sənədinin əsaslılığı təsdiq edilir;

bu Qaydaların 4.9.1.1-ci yarımbəndində göstərilən şəxsi müəyyən etmək məqsədi ilə HVMİ aşağıdakı prosedurları həyata keçirməlidir:

hüquqi şəxs özünüqiymətləndirmə sənədində vergi məqsədləri üçün rezidentliyinin olmamasını bildirərsə, HVMİ hesab sahibinin rezidentliyini müəyyən etmək üçün hüquqi şəxsin baş ofisinin ünvanını əsas götürür;

bu Qaydaların 4.9.2-ci yarımbəndinə uyğun olaraq əldə edilmiş özünüqiymətləndirmə sənədi hesab sahibinin xarici dövlətin rezidenti olmasını göstərirsə, HVMİ-nin sərəncamında olan və ya mənbəyi bəlli məlumatlara əsasən hesab sahibinin həmin dövlətə münasibətdə barəsində HVŞ olmadığını müəyyənləş-dirənədək hesaba barəsində HVH kimi yanaşılmalıdır;

bu Qaydaların 4.9.1.2-ci yarımbəndində göstərilən şəxsi müəyyən etmək məqsədi ilə HVMİ aşağıdakı prosedurları həyata keçirməlidir:

HVMİ tərəfindən özünüqiymətləndirmə sənədinə əsaslanaraq, hesab sahibinin passiv NFE olduğuna dair məlumatın həmin sənəddə olub-olmaması müəyyənləşdirir. Bu məlumata əsaslanaraq HVMİ-nin sərəncamında olan və ya mənbəyi bəlli digər məlumatlara əsasən hesab sahibinin aktiv NFE və ya maliyyə institutu (bu Qaydaların 2.2.4.4-cü yarımbəndində göstərilən və iştirakçı olmayan xarici dövlətin ərazisində təsis edilmiş investisiya şirkəti istisna olmaqla) olduğunu müəyyənləşdirənədək HVMİ hesab sahibinə passiv NFE kimi yanaşmalıdır;

hesab sahibinin nəzarət edən şəxslərinin müəyyən edilməsi məqsədi ilə HVMİ AML/KYC prosedurlarına uyğun olaraq toplanılan və saxlanılan məlumatlara əsaslana bilər;

passiv NFE-nin nəzarət edən şəxsinin barəsində HVŞ olub-olmamasını müəyyən etmək məqsədi ilə HVMİ hesab sahibi və ya həmin nəzarət edən şəxs tərəfindən doldurulan özünüqiymətləndirmə sənədinə əsaslanır;

hüquqi şəxslərın yeni hesablarına münasibətdə HVMİ-nin özünüqiymətləndirmə sənədini və ya hesabla bağlı digər sənədi qeyri-düzgün və ya əsassız hesab etməsinə səbəb olan dəyişiklik olarsa, HVMİ bu Qaydaların 4.9.4-4.9.5-ci yarımbəndlərində qeyd olunan prosedurlara uyğun olaraq hesabın statusunu yenidən müəyyən etməlidir.

 Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyat-ları barədə  məlumatların  həmin  dövlətlərin  səlahiyyətli orqanlarına verilməsi hədləri

5.1. Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar həmin dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına aşağıdakı hədlərdə verilir:

5.1.1. xarici dövlətlərin Azərbaycan Respublikasının ərazisində maliyyə əməliyyatları həyata keçirən və beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən hər bir hüquqi və fiziki şəxsinin adı, ünvanı, rezidentlik dövləti (dövlətləri) və həmin xarici dövlətdə aldığı VÖEN (əgər varsa), doğulduğu tarix və yer (fiziki şəxslərə münasibətdə), habelə beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin şəxsi hesab olunmayan hüquqi şəxsin bir və ya bir neçə nəzarət edən şəxsi həmin dövlətin şəxsi və (və ya) rezidenti olduğu halda, belə hüquqi şəxsin və nəzarət edən şəxsin hər birinin adı, ünvanı və həmin xarici dövlətdə aldığı VÖEN (əgər varsa), doğulduğu tarix (fiziki şəxslərə münasibətdə);

5.1.2. xarici dövlətlərin Azərbaycan Respublikasının ərazisində maliyyə əməliyyatları həyata keçirən, beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən və həmin xarici dövlətdə aldığı VÖEN HVMİ-nin məlumat bazasında olmayan fiziki şəxsinin və beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin şəxsi hesab olunmayan hüquqi şəxsin həmin xarici dövlətin şəxsi olan və həmin xarici dövlətdə aldığı VÖEN HVMİ-nin məlumat bazasında olmayan nəzarət edən şəxsinin doğulduğu tarix;

5.1.3. hesab nömrəsi (hesab nömrəsi olmadıqda, digər funksional ekvivalent);

5.1.4. HVMİ-nin adı və beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, xarici dövlətin məlumat bazasında maliyyə institutu kimi qeydiyyata alınması tələb olunduğu halda, müvafiq identifikasiya nömrəsi;

5.1.5. hesab sahibinin HVMİ-dəki hesablarının müvafiq təqvim ilinin və ya digər müvafiq hesabat dövrünün sonuna cəmi qalığı və dəyəri (həyatın yığım sığortası və (və ya) annuitet sığortası müqavilələri üzrə nağd pul dəyəri və ya qaytarılan məbləğ), əgər hesablar il ərzində bağlanılmışdırsa, hesabın bağlanılması barədə məlumat və (və ya)  ABŞ-ın HVH-yə münasibətdə isə bilavasitə bağlanılmazdan əvvəl cəmi qalığı və ya dəyəri;

5.1.6. hər hansı depozitar hesabı üzrə:

5.1.6.1. təqvim ili və ya digər müvafiq hesabat dövrü ərzində hesabda saxlanılan aktivlərlə bağlı hesaba (və ya hesabla bağlı) ödənilmiş və ya hesablanmış faizlərin, dividendlərin və digər gəlirlərin ümumi məbləği;

5.1.6.2. HVMİ-nin hesab sahibi üçün depozitar, investisiya şirkəti, nominal saxlayıcı və ya agent kimi çıxış etdiyi maliyyə aktivinin satılmasından və ya girovdan azad edilməsindən əldə olunan və təqvim ili və ya digər müvafiq hesabat dövrü ərzində hesaba ödənilmiş və ya hesablanmış ümumi gəlirləri;

5.1.7. təqvim ili və ya digər müvafiq hesabat dövrü ərzində bank hesabına ödənilmiş və ya hesablanmış faizlərin ümumi məbləği;

5.1.8. bu Qaydaların 5.1.6-cı və 5.1.7-ci yarımbəndlərində göstərilməyən hər hansı hesab üzrə, təqvim ili və ya digər müvafiq hesabat dövrü ərzində HVMİ-nin öhdəlik götürdüyü və ya borclu olduğu hesabla əlaqədar hesab sahibinə ödənilmiş və ya hesablanmış ümumi məbləğ, o cümlədən hesab sahibinə geri qaytarılan ödənişlərin ümumi məbləği.

 Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliy-yatları barədə məlumatların hesabatverən  maliyyə institutları tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyinə verilməsi qaydası

6.1. HVMİ tərəfindən bütün xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar Vergilər Nazirliyinə təqdim edilməlidir.

6.2. Beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, hesabat verilməli maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar HVMİ tərəfindən beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş müddətlərdə, lakin məlumatların aid olduğu təqvim ili başa çatdıqdan sonrakı ilin 1 iyul tarixindən gec olmayaraq Vergilər Nazirliyinə ötürülməlidir.

6.3. Beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, hesabat verilməli maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə ötürülərkən, Azərbaycan Respublikasının qanunlarında və beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş məxfiliklə bağlı tələblərə əməl edilməlidir.

6.4. Beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, hesabat verilməli maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə ötürülərkən, məbləğlərin əks olunduğu valyuta mütləq göstərilməlidir.

6.5. Beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, hesabat verilməli maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar yalnız forması Vergilər Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş e-hesabat  formasında təqdim edilir.

6.6. HVMİ elektron sənəd mübadiləsi ilə bağlı Vergilər Nazirliyinin bütün təlimat və qaydalarına əməl edir, e-hesabatı bu Qaydaların 6.2-ci bəndində nəzərdə tutulmuş müddətlərdə vergi orqanına göndərir. E-hesabatın HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilməsi və HVMİ ilə Vergilər Nazirliyi arasında elektron sənəd mübadiləsinin aparılması gücləndirilmiş elektron imza vasitəsilə həyata keçirilir.

6.7. E-hesabat HVMİ tərəfindən maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalından istifadə edilməklə onlayn rejimində və ya e-hesabat tərtibatı proqramından və yaxud e-hesabat faylından istifadə edilməklə oflayn rejimində tərtib edilə bilər.

6.8. E-hesabatın onlayn rejimin tərtibi üçün gücləndirilmiş elektron imza ilə maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalının “Şəxsi kabinet” bölməsinə daxil olunur və e-hesabat tərtib olunur. Tərtib edilmiş e-hesabat bu bölmədə gücləndirilmiş elektron imza vasitəsilə imzalanaraq Vergilər Nazirliyinə təqdim olunur.

6.9. E-hesabatı oflayn rejimində hazırlamaq üçün e-hesabat tərtibatı proqramı, gücləndirilmiş elektron imza əməliyyatını icra etmək üçün proqram təminatı və e-hesabat faylı HVMİ tərəfindən öz kompüterinə maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalının müvafiq bölməsindən yüklənilməlidir.

6.10. E-hesabat tərtibatı proqramı oflayn rejimində istifadə üçün Vergilər Nazirliyi tərəfindən hazırlanır və HVMİ-yə əvəzsiz (ödənişsiz) verilir.

6.11. E-hesabatın e-hesabat tərtibatı proqramından istifadə edilməklə, tərtibi zamanı e-hesabatda göstərilməli məlumatlar e-hesabat tərtibatı proqramının müvafiq bölmələrinə daxil edilir və həmin proqram təminatı vasitəsilə paketlənir.

6.12. E-hesabatın e-hesabat faylından istifadə edilməklə, tərtibi zamanı e-hesabatda göstərilməli məlumatlar e-hesabat faylının müvafiq bölmələrinə yerləşdirilərək XML fayl hazırlanır və həmin fayl paketlənir.

6.13. HVMİ e-hesabatı bu Qaydaların 6.11-ci və ya 6.12-ci bəndlərində nəzərdə tutulmuş qaydada tərtib edərsə, həmin HVMİ e-hesabatı paketlədikdən sonra gücləndirilmiş elektron imza əməliyyatını icra etmək üçün proqram təminatı vasitəsilə imzalayır, internetə qoşularaq maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalına bağlanır və hazırladığı imzalanmış paket faylını Vergilər Nazirliyinə göndərir.

6.14. E-hesabat bu Qaydaların 6.8-ci, 6.11-ci və 6.12-ci bəndlərində nəzərdə tutulmuş qaydada tərtib edilərkən, məlumatlar HVMİ tərəfindən e-hesabatın tələblərinə uyğun olaraq daxil edilir. HVMİ tərəfindən daxil edilmiş məlumatlar müvafiq olaraq maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalı və ya e-hesabat tərtibatı proqramı tərəfindən ilkin olaraq yoxlanılır və müvafiq tələblərə cavab vermədikdə qəbul edilmir.

6.15. E-hesabat HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilməzdən əvvəl HVMİ-nin ən azı iki vəzifəli şəxsi (rəhbər (İdarə heyətinin sədri, onun müavini, (baş) direktor və beynəlxalq müqavilələr üzrə məsul şəxs) (bundan sonra – məsul şəxs) tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiq olunmalı və maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalından istifadə edilməklə Vergilər Nazirliyinə təqdim olunmalıdır.

6.16. HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Vergilər Nazirliyi tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürülənədək, həmin e-hesabatdakı məlumatlarda hər hansı dəyişiklik edilməsinə zərurət yarandığı halda, HVMİ “dəqiqləşmiş” e-hesabat təqdim edir.

6.17. HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Vergilər Nazirliyi tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürüldükdən sonra həmin səlahiyyətli orqan tərəfindən e-hesabatdakı hər hansı hesab sahibi barədə məlumatlara düzəliş edilməsi tələb edildikdə, HVMİ müvafiq hesab sahibləri barəsindəki məlumatların düzəliş edilmiş versiyasını həmin hesab sahibləri üçün “düzəliş” bölməsini seçməklə yenidən tərtib edərək, imzaladıqdan sonra “düzəliş” e-hesabatı formasında Vergilər Nazirliyinə təqdim edir.

6.18. HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Vergilər Nazirliyi tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürüldükdən sonra HVMİ müvafiq e-hesabatdakı hər hansı məlumatda dəyişiklik etmək istədikdə, müvafiq hesab sahibləri barəsindəki məlumatların dəyişiklik edilmiş versiyasını həmin hesab sahibləri üçün “dəyişiklik” bölməsini seçməklə yenidən tərtib edərək, imzaladıqdan sonra “dəyişiklik” e-hesabatı formasında Vergilər Nazirliyinə təqdim edir.

6.19. HVMİ tərəfindən Vergilər Nazirliyinə təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Vergilər Nazirliyi tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürüldükdən sonra e-hesabatdakı hər hansı hesab sahibi barədə məlumatların ləğv edilərək yenidən göndərilməsi zərurəti yaranarsa, HVMİ Vergilər Nazirliyinə “ləğv” e-hesabatı təqdim edir. Bu halda, HVMİ məlumatları ləğv edilən müvafiq hesab sahibləri barədə təqdim etdiyi məlumatları “ləğv” bölməsini seçərək yenidən təqdim etməklə yanaşı, həmin hesab sahibinə dair məlumatların yenilənmiş versiyasını “yeni” bölməsini seçməklə əlavə olaraq e-hesabata daxil edir.

6.20. E-hesabatın tərtibi və dəqiqləşdirilməsi, e-hesabata düzəliş və ya dəyişiklik edilməsi, yaxud e-hesabatdakı məlumatların ləğv edilməsi üzrə əməliyyatların həyata keçirilməsi qaydaları Vergilər Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilir.

6.21. E-hesabatın tərtibi və dəqiqləşdirilməsi, e-hesabata düzəliş və ya dəyişiklik edilməsi və ya e-hesabatdakı məlumatların ləğv edilməsi HVMİ-nin rəhbəri tərəfindən səlahiyyət verilmiş məsul şəxs tərəfindən həyata keçirilir (təsdiq olunmaqla) və HVMİ-nin rəhbəri isə həmin e-hesabatları təsdiq və ya rədd edir.

6.22. E-hesabatın tərtibi və dəqiqləşdirilməsi, e-hesabata düzəliş və ya dəyişiklik edilməsi və ya e-hesabatdakı məlumatların ləğv edilməsi, yaxud e-hesabatın imzalanması üzrə əməliyyatların həyata keçirilməsinə icazənin verilməsi rəhbər tərəfindən maliyyə institutlarında vergi monitorinqi portalının “Şəxsi kabinet” bölməsində yaradılmış “İdarəetmə” səhifəsindən istifadə edilməklə həyata keçirilir və gücləndirilmiş elektron imza vasitəsilə təsdiq edilir.

6.23. HVMİ beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində yoxladığı bütün fiziki və hüquqi şəxslərlə əlaqədar əldə etdiyi sənədlərin əslini və ya təsdiq edilmiş surətlərini Vergilər Nazirliyinin və ya beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanının tələbi əsasında Vergilər Nazirliyinə təqdim edir.

6.24. HVMİ elektron sənəd mübadiləsinin aparıldığı iş yerinin təhlükəsizliyini müstəqil təmin edir.

6.25. Elektron mübadilənin aparılması prosesində aşkar edilmiş səhvlərin və ya uyğunsuzluqların aradan qaldırılması HVMİ-nin və vergi orqanının qarşılıqlı təşəbbüskarlığı əsasında həyata keçirilir.

6.26. Bu Qaydaların 5-ci hissəsinin tələblərinə baxmayaraq, HVMİ-nin sərəncamında olan məlumatlarda hesab sahibinə məxsus VÖEN və ya doğum tarixi barədə məlumatlar mövcud olmadığı və (və ya) belə məlumatların HVMİ tərəfindən toplanılması tələb olunmadığı hallarda əvvəlcədən mövcud olan barəsində hesabat verilməli hesablara münasibətdə həmin məlumatlar barədə hesabat verilməsi tələb edilmir. Bununla yanaşı, HVMİ həmin hesabların HVH kimi müəyyən edildiyi ildən sonrakı təqvim ilinin son gününədək əvvəlcədən mövcud olan hesablara münasibətdə hesab sahibinə məxsus VÖEN və doğum tarixi barədə məlumatların əldə edilməsi üçün tədbirlər görməlidir.

6.27. Bu Qaydaların 5-ci hissəsinin tələblərinə baxmayaraq, hesab sahibinə məxsus VÖEN barədə hesabat verilməsi aşağıdakı hallarda tələb edilmir:

6.27.1. aidiyyəti xarici dövlət tərəfindən VÖEN verilmir;

6.27.2. aidiyyəti xarici dövlətin qanunvericiliyinə görə həmin dövlət tərəfindən verilmiş VÖEN barədə məlumatın hesab sahibləri tərəfindən üçüncü şəxslərə məcburi verilməsi tələb edilmir.

 Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliy-yatları barədə məlumatların Azərbaycan Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən həmin .dövlətlərin səlahiyyətli ççççççççççç çççorqanlarına verilməsi qaydası

7.1. Xarici dövlətlərin beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə bu Qaydalarla müəyyənləşdirilmiş məlumatlar Vergilər Nazirliyi tərəfindən beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş müddətlərdə və qaydalarda iştirakçı xarici dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına təqdim edilir.

7.2. Xarici dövlətlərin beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə bu Qaydalarla müəyyənləşdirilmiş məlumatlar Vergilər Nazirliyi tərəfindən həmin dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına ötürülərkən, Azərbaycan Respublikasının  qanunlarında və beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş məxfiliklə bağlı tələblərə əməl edilməlidir.

7.3. Xarici dövlətlərin beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə bu Qaydalarla müəyyənləşdirilmiş məlumatlar Vergilər Nazirliyi tərəfindən həmin dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına ötürülərkən, məbləğlərin əks olunduğu valyuta mütləq göstərilməlidir.

7.4. Xarici dövlətlərin beynəlxalq müqavilələrə uyğun olaraq, barəsində məlumat tələb edilən hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə bu Qaydalarla müəyyənləşdirilmiş məlumatlar Vergilər Nazirliyi tərəfindən həmin dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına kriptoqrafik vasitələrdən istifadə edilməklə şifrləndikdən və paketləndikdən sonra ötürülür.

 “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına çççverilməsi Hədləri və Qaydası”na

1 nömrəli əlavə

Azərbaycan Respublikasının hesabat verməyən

maliyyə institutlarının siyahısı

Azərbaycan Respublikasının hesabat verməyən maliyyə institutları aşağıdakılardır:

dövlət orqanı, beynəlxalq təşkilat və ya Mərkəzi Bank, dövlət mülkiyyətində olan və paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfi dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslər və büdcə təşkilatları (gəlir əldə etmək məqsədi ilə sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi halları istisna olmaqla);

geniş tərkibli təqaüd fondu, məhdud tərkibli təqaüd fondu, dövlətə, beynəlxalq təşkilata və ya Mərkəzi Banka məxsus pensiya fondu və yaxud ixtisaslaşmış kredit kart emitenti;

bu əlavənin 1.1-ci və 1.2-ci bəndlərində göstərilən hüquqi şəxslərin hər hansı biri ilə əhəmiyyətli dərəcədə oxşar xüsusiyyətlərə malik və onun vasitəsilə hesab sahiblərinin vergidən yayınma riski aşağı olan hər hansı hüquqi şəxs;

istisna olunmuş kollektiv investisiya vasitəçisi.

Dövlət orqanı – Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş hüdudlarda Azərbaycan Respublikasının məqsəd və  funksiyalarını həyata keçirən, qanunvericiliyə uyğun olaraq yaradılmış və dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən dövlət qulluqçularının qurumu.

Beynəlxalq təşkilat – aşağıdakılara cavab verən hər hansı beynəlxalq təşkilat və yaxud onun tam sahibi olduğu agentlik və ya vasitəçilər (o cümlədən, altqurum səviyyəsində fəaliyyət göstərən beynəlxalq təşkilatlar):

dövlətlərə üzv olan;

Azərbaycan Respublikası ilə baş qərargah arasında qüvvəyə minmiş sazişi olan;

əldə edilən gəliri fərdi şəxslərin xeyrinə bölüşdürməyən.

Mərkəzi Bank – dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edən və həyata keçirən, habelə banklararası mərkəzləşdirilmiş və digər lisenziyalaşdırılmayan ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edən, əlaqələndirən, tənzimləyən və onların üzərində nəzarəti qanunauyğun olaraq həyata keçirən publik hüquqi şəxsdir.

Geniş tərkibli təqaüd fondu – göstərilmiş xidmətlər müqabilində bir və ya bir neçə işəgötürənin hazırkı və ya keçmiş işçiləri (yaxud onların müəyyən etdiyi şəxslər) olan benefisiarlara təqaüd, əlillik, yaxud ölüm müavinətləri (yaxud onların birlikdə formasını) ödəmək üçün təsis olunmuş və aşağıdakılara cavab verən fonddur:

hər bir benefisiarın fondun aktivlərdəki payı 5 faizindən çox olmamalı;

qanunvericiliyə uyğun olaraq fəaliyyət göstərməli və dövlət vergi orqanlarına hesabatlar təqdim etməli;

aşağıdakı tələblərdən ən azı birinə cavab verməli:

fondun təqaüd və ya pensiya planına uyğun olaraq investisiya gəlirləri üzrə ümumilikdə vergidən azad olunur, yaxud həmin gəlirlərin vergiyə cəlb olunması təxirə salınır və ya aşağı dərəcə ilə vergiyə cəlb olunur;

fond cəmi ödənişlərin ən azı 50 faizini sponsor işəgötürənlərdən alır (bu Qaydaların 5-7-ci bəndlərində göstərilən digər planlardan və ya bu Qaydaların 2 nömrəli əlavəsinin 1-ci bəndində göstərilən təqaüd, yaxud pensiya hesablarından köçürülən aktivlərdən başqa);

fond tərəfindən pulların ayrılması, yaxud köçürülməsi yalnız pensiya yaşına çatma, əlillik və ya ölüm hadisələrinin baş verməsi nəticəsində həyata keçirilə bilər (bu Qaydaların 1 nömrəli əlavəsinin 5-7-ci bəndlərində göstərilən digər planlara və ya bu Qaydaların 2 nömrəli əlavəsinin 1-ci bəndində göstərilən təqaüd, yaxud pensiya hesablarına bərpa olunan köçürmələr istisna olmaqla), yaxud bu yarımbəndin tələblərinə əməl edilməməsinə görə cərimə tətbiq olunur;

işçilərin illik olaraq fonda etdikləri ödənişlərin məbləği (icazə verilmiş “make-up” ödənişlərdən başqa) işçinin əldə etdiyi gəlirdən və ya 50 000 ABŞ dollarından çox ola bilməz. Bu yarımbənddə nəzərdə tutulan məbləğlərin hesablanması zamanı bu Qaydaların 1.6-cı bəndinin müddəalarına əməl edilməlidir.

Məhdud tərkibli təqaüd fondu – göstərilmiş xidmətlər müqabilində bir və ya bir neçə işəgötürənin hazırkı və ya keçmiş işçilərinə, yaxud həmin işçilərin müəyyən etdikləri şəxslərə (benefisiarlara) təqaüd, əlillik, yaxud ölüm müavinətləri ödəmək üçün təsis olunmuş və aşağıdakılara cavab verən fonddur:

iştirakçılarının sayı 50-dən az olmalı;

investisiya təşkilatı, yaxud passiv NFE olmayan bir və ya bir neçə işəgötürən tərəfindən maliyyələşdirilməli;

işçinin və işəgötürənin fonda etdikləri ödənişlərin məbləği (bu Qaydaların 2 nömrəli əlavəsinin 1-ci bəndində göstərilən təqaüd, yaxud pensiya hesablarından köçürülən vəsaitlər istisna olmaqla) müvafiq olaraq işçinin əldə etdiyi gəlirdən və kompensasiyadan artıq olmamalı;

Azərbaycan Respublikasının rezidenti olmayan iştirakçılar fondun aktivlərinin 20 faizindən artıq paya sahib olmaq hüququna malik olmamalı;

qanunvericiliyə uyğun olaraq fəaliyyət göstərməli və dövlət vergi orqanlarına hesabatlar təqdim etməlidir.

Dövlət orqanının, Beynəlxalq təşkilatın və ya Mərkəzi Bankın digər pensiya fondu – göstərilmiş xidmətlər müqabilində benefisiarlar və iştirakçılar olan aşağıdakı şəxslərə təqaüd, əlillik, yaxud ölüm müavinətləri ödəyən Dövlət orqanı, Beynəlxalq təşkilat və ya Mərkəzi Bank tərəfindən təsis edilmiş fonddur:

bir və ya bir neçə işəgötürənin hazırkı və ya keçmiş işçilərinə, yaxud həmin işçilərin müəyyən etdikləri şəxslərə;

bir və ya bir neçə işəgötürənin hazırkı və ya keçmiş işçiləri olmayan şəxslərə.

İxtisaslaşmış kredit kart emitenti – aşağıdakı tələblərə cavab verən maliyyə institutu:

kredit kartlarının emitenti olan və depozitləri yalnız kredit kartı ilə bağlı ödəniş tarixinə ödənilməli olan məbləğdən artıq ödəniş edildiyi və bu artıq ödəniş dərhal müştəriyə qaytarılmadığı təqdirdə müştəridən qəbul edən;

bu əlavənin 8.1-ci bəndində göstərilən artıq ödənişin 50 000 ABŞ dolları məbləğindən yuxarı olmaması, yaxud məbləği 50 000 ABŞ dollarından yuxarı olan artıq ödənişin məbləğinin 60 gün ərzində müştəriyə qaytarılması üçün 2017-ci il 1 iyul tarixində və ya ondan əvvəl başlayaraq müvafiq qayda və prosedurlar tətbiq edən (bu Qaydaların 1.6-cı bəndinin müddəalarına əməl edilməklə).

Istisna olunmuş Kollektiv İnvestisiya Vasitəçisi – bütün iştirak paylarının HVŞ olmayan fiziki və ya hüquqi şəxslərə (nəzarət edən şəxsləri HVŞ olan passiv NFE istisna olmaqla) məxsus olması və ya onlar vasitəsilə saxlanılması şərtilə Azərbaycan Respublikasında təsis edilmiş və kollektiv investisiya vasitəçisi kimi tənzimlənən investisiya təşkilatıdır.

 “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”na

2 nömrəli əlavə

Hesabat verilməyən hesabların siyahısı

Aşağıdakı hesablar barədə hesabat verilməsi tələb olunmur:

aşağıdakı tələblərə cavab verən təqaüd və ya pensiya hesabları:

hesab təqaüd və ya pensiyanın (əlilliyə və ölümə görə müavinətlər daxil olmaqla) ödənilməsi üçün şəxsi təqaüd hesabı kimi tənzimlənir və ya qeydiyyatdan keçmiş, yaxud tənzimlənən təqaüd və ya pensiya planının bir hissəsi sayılır;

hesaba daxil olan ödənişlərə münasibətdə vergi güzəştləri mövcuddur (məsələn, hesaba daxil olan və başqa halda vergi tutulmalı olan ödənişlər vergitutma bazasının hesablanması zamanı nəzərə alınmır, hesab sahibinin ümumi gəlirindən çıxılır və ya aşağı dərəcə ilə vergiyə cəlb edilir, hesab üzrə investisiya gəlirindən verginin tutulmasına möhlət verilir və ya aşağı dərəcə ilə vergi tutulur);

hesabla bağlı vergi orqanlarına məlumatların ötürülməsi tələb olunur;

hesabdan vəsaitlərin çıxarılması yalnız təqaüd üçün müəyyən edilmiş yaş həddinə çatma, əlillik və ya ölüm hadisəsi baş verdiyi halda yol verilir və ya bu yarımbənddə göstərilən hadisələr baş vermədiyi hallarda vəsaitlərin çıxarılmasına görə cərimələr tətbiq olunur;

hesaba illik köçürülən vəsaitlər 50 000 ABŞ dolları məbləğini və ya hesaba köçürülən vəsaitlər ümumilikdə 1 000 000 ABŞ dolları məbləğini keçməməlidir (bu Qaydaların 1.6-cı bəndinin müddəalarına əməl edilməklə).

Aşağıdakı tələblərə cavab verən hesab:

hesab təqaüddən fərqli məqsədlər üçün investisiya aləti kimi tənzimlənir və mütəmadi olaraq tənzimlənən qiymətli kağızlar bazarında ticarət edilir, yaxud hesab təqaüddən fərqli məqsədlər üçün yığım aləti kimi tənzimlənir;

hesaba daxil olan ödənişlərə münasibətdə vergi güzəştləri mövcuddur (məsələn, hesaba daxil olan və başqa halda vergi tutulmalı olan ödənişlər vergitutma bazasının hesablanması zamanı nəzərə alınmır, hesab sahibinin ümumi gəlirindən çıxılır və ya aşağı dərəcə ilə vergiyə cəlb edilir, hesab üzrə investisiya gəlirindən verginin tutulmasına möhlət verilir və ya aşağı dərəcə ilə vergi tutulur);

vəsaitlərin çıxarılması investisiya və ya əmanət hesabının məqsədləri baxımından xüsusi meyarlara cavab verdiyi (məsələn, təhsil və tibbi yardım üzrə müavinətin təmin edilməsi) halda yol verilir və ya bu bənddə nəzərdə tutulan şərtlərə əməl edilmədyi hallarda vəsaitlərin çıxarılmasına görə cərimələr tətbiq olunur;

hesaba illik köçürülən vəsaitlər 50 000 ABŞ dolları məbləğini keçməməlidir (bu Qaydaların 1.6-cı bəndinin müddəalarına əməl edilməklə).

Aşağıdakı tələblərə cavab verən və qüvvədəolma müddəti sığortalanan şəxsin 90 yaşı olanadək başa çatan həyatın yığım sığortası müqaviləsi:

müddət keçdikcə azalmayan və müqavilənin qüvvədə olduğu müddətdə və ya sığortalanan şəxsin 90 yaşı olanadək (göstərilən müddətlərdən ən tez baş verəni tətbiq edilməklə)  ildə ən azı bir dəfə ödənilən dövri ödənişləri (mükafat) nəzərdə tutan;

müqavilə ləğv edilmədən həmin müqavilə üzrə hər hansı şəxsə vəsait əldə etmək (vəsaitlərin çıxarılması, kredit və ya başqa formada) imkanı verməyən;

müqavilənin qüvvədə olduğu müddət və ya dövrlər ərzində sığortaçı tərəfindən ödənilmiş ümumi məbləğdən çox olmayan və müvafiq məbləğ qədər azaldılan müqavilənin ləğv edilməsi və ya təxirə salınması müqabilində ödənilən məbləği (ölümə görə müavinətdən başqa) nəzərdə tutan, bu bənddəki “müvafiq məbləğ” dedikdə, ölümə, xəstəliyə görə məbləğ, çəkilmiş xərclər (həmin xərcin faktiki olaraq çəkilib-çəkilməməsindən asılı olmayaraq), yaxud müqavilənin ləğv edilməsindən və ya təxirə salınmasından əvvəl ödənilmiş hər hansı məbləğ nəzərdə tutulur;

dəyər üzrə hüquqi varis müqavilədə tərəf olaraq çıxış etməyən.

Əmlak hesabı üzrə ölən şəxsin vəsiyyətnaməsinin və ya ölüm haqqında şəhadətnamənin surətini ehtiva edən sənədləşmə olarsa, yalnız əmlaka görə saxlanılan hesab.

Aşağıdakılardan hər hansı biri ilə bağlı açılmış hesab:

məhkəmə qərarı və ya hökmü;

daşınmaz və ya daşınar əmlakın satışı, dəyişdirilməsi və  yaxud icarəsi;

5.2.1. bu halda hesab aşağıdakı tələblərə cavab verməlidir:

5.2.1.1. hesabın maliyyələşdirmə mənbələri yalnız birbaşa əməliyyatla bağlı öhdəliyin təmin edilməsi üçün müvafiq məbləğdə ilkin ödəniş, avans, depozit və ya oxşar ödəniş, yaxud əmlakın satışı, dəyişdirilməsi və icarəsi ilə bağlı hesabda yerləşdirilmiş maliyyə vəsaitləri olduqda;

hesab yalnız alıcı tərəfindən əmlakın satış qiymətini ödəmək, satıcı tərəfindən şərti öhdəliklərini ödəmək, yaxud icarə müqaviləsi əsasında icarəyə verilmiş əmlaka dəyən hər hansı zərərin icarəyə verən və ya icarəçi tərəfindən ödənilməsi öhdəliyini təmin etmək üçün açıldıqda və istifadə edildikdə;

5.2.2. əmlak satıldıqda, dəyişdirildikdə və ya ondan imtina edildikdə, yaxud icarə ləğv edildikdə, hesabdakı vəsaitlər və həmin vəsaitlərlə bağlı əldə edilən gəlirlər alıcı, satıcı, icarəyə verən və ya icarəçinin (həmin şəxsin öhdəliyinin təmin edilməsi daxil olmaqla) xeyrinə ödənildikdə və ya digər formada paylanıldıqda;

5.2.3. hesab maliyyə aktivlərinin satışı və ya mübadiləsi ilə əlaqədar olaraq açılmış marjinal hesab və ya buna oxşar hesab olmadıqda;

5.2.4. hesab bu əlavənin 6-cı bəndində göstərilən hesabla əlaqəli olmadıqda;

5.3. daşınmaz əmlak olan girovla təmin edilmiş krediti verən maliyyə institutunun həmin daşınmaz əmlakla bağlı vergilər və sığorta üzrə ödənişlərin daha sonra təmin edilməsi üçün kredit müqabilində ödənilmiş faizlərin bir hissəsini saxlamaq öhdəliyi;

5.4. maliyyə institutunun daha sonra vergilərin ödənilməsini təmin etmək öhdəliyi.

Aşağıdakı tələblərə cavab verən bank hesabı:

kredit kartı və ya digər kredit aləti ilə bağlı ödənilməli olan məbləğdən artıq edilmiş və dərhal müştəriyə qaytarılmayan ödənişin saxlanılması üçün mövcud olan;

bu əlavənin 6.1-ci bəndində göstərilən artıq ödənişin     50 000 ABŞ dolları məbləğindən yuxarı olmaması, yaxud məbləği   50 000 ABŞ dollarından yuxarı olan artıq ödənişin məbləğinin 60 gün ərzində müştəriyə qaytarılması üçün 2017-ci il 1 iyul tarixində və ya ondan əvvəl başlayaraq müvafiq qayda və prosedurlar tətbiq edilən (bu Qaydaların 1.6-cı bəndinin müddəalarına əməl edilməklə).

 

Xalq qəzeti.- 2018.- 26 iyun.- S.2.