Azərbaycan regionda sülhə və təhlükəsizliyə töhfə verir

 

Bu gün Azərbaycan öz fəaliyyəti ilə bölgənin gələcək inkişafına töhfə verir, bölgədə sabitliyin tam bərqərar olması üçün əməli-praktiki addımlar atır.

 

İlham ƏLİYEV

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

 

 

 

Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində möhtəşəm Zəfərindən dərhal sonra işğaldan azad edilən ərazilərdə genişmiqyaslı bərpa və quruculuq işlərinə başlayıb. Bir neçə gün əvvəl Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın Kəlbəcər və Laçın rayonlarına səfəri zamanı da bunun şahidi olduq. Düşmən tapdağından xilas edilən digər ərazilərimizdə olduğu kimi, artıq bu rayonlar da geniş tikinti-quruculuq meydanına çevrilib. Kəlbəcərdə Toğanalı-Kəlbəcər avtomobil yolu salınır. Ərazinin çətin rel­yefi və təhlükəsizlik məsələləri nəzərə alınaraq, Murovdağ silsiləsinin altından 11,6 kilometrlik tunelin tikintisi nəzərdə tutulur. Rayonda Lev çayı üzərində 4,4 MVt gücündə “Kəlbəcər-1” Kiçik Su Elektrik Stansiyası tamamilə yenidən qurulur. Burada istifadəyə verilən 110/35/10 kV-luq “Kəlbəcər” yarımstansiyası artıq səmərəli fəaliyyət göstərir. Rayonun Qamışlı kəndi ərazisində müasir avadanlıqlarla təchiz olunaraq inşa edilən yeni yarımstansiyada 80 MVA gücündə yeni transformatorlar quraşdırılıb. Kəlbəcər rayonuna Daşkəsəndən 70 kilometr məsafədə 110 kV-luq yüksəkgərginlikli ikidövrəli elektrikötürmə xətti çəkilib.

 

Laçın rayonunda da bərpa-quruculuq işlərinə başlanılıb. Burada hava limanının təməli qoyulub. Tikinti işlərinin maksi­mum qısa müddətdə aparılması nəzərdə tutulub.

 

Prezident İlham Əliyevin də qeyd etdiyi kimi, qayıdış üçün bizə zaman lazımdır. Otuz il ərzində ermənilərin viran qoydu­ğu, xarabalığa çevirdiyi ərazilərin bərpası təbii ki, vaxt tələb edən prosesdir. Müsbət məqam isə budur ki, həm Qarabağın, həm də Şərqi Zəngəzurun bərpası üçün Azərbaycan kifayət qədər maliyyə vəsaiti toplayıb. Əsas məqsəd qısa vaxtda vətəndaşlarımızın öz doğma yurdlarına qayıtma­sını təmin etməkdir. Gələn ilin əvvəlində tamamlanacaq və Zəngilan rayonunda 3 kəndi birləşdirən layihə ilkin təcrübə olacaq.

 

Bərpa prosesi həm də bölgədə dayanıqlı sülhə xidmət edir. Rəsmi Bakı Ermənistanla sülh müqaviləsinin imzalanma­sının tərəfdarıdır. Hər iki tərəf bir-birilərinin ərazi bütövlüyünü tanımalı, sərhədlərin delimita­siyası prosesi də başlamalı­dır. Ermənistan postmünaqişə dövründə pozucu fəaliyyətindən əl çəkməlidir. Çünki Azərbaycanın masa üzərində olan konkret təklifləri bölgənin rifahına yönəlib. Kommunikasiyaların paralel açıl­ması, Zəngəzur dəhlizinin yara­dılması, bütün ticarət əlaqələrinin bərpası, yəni Cənubi Qafqazda uzun fasilədən sonra sülhün təmin edilməsi bütün tərəflərin maraqlarına cavab verir. Çünki Zəngəzur dəhlizi, eyni zamanda, Ermənistanın dəmir yolu ilə həm İran, həm də Rusiya ilə əlaqə yaratmasına imkan verəcək. Bu, Ermənistan üçün əlverişli bir fürsətdir.

 

Azərbaycan üçün yaranan im­kanlara gəlincə, Zəngəzur dəhlizi Bakı–Tbilisi–Qars dəmiryolu xəttindən sonra ölkəmizlə Türkiyəni birləşdirəcək ikinci istiqamət olacaq. Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respubli­kası ilə dəmir yolu vasitəsilə birləşməsi isə xüsusilə strateji əhəmiyyət kəsb edir. Eyni za­manda, Ermənistanın nəzarəti altında olan Qərbi Zəngəzurda avtomobil yolunun çəkilməsi də Azərbaycanın haqlı tələblərindən biridir. Dövlətimizin başçısının da söylədiyi kimi, Zəngəzur dəhlizinin tam fəaliyyəti üçün həm dəmir yolu, həm də avtomobil yolu olmalıdır.

 

Ermənistan da dərk etməlidir ki, yeni nəqliyyat qovşağı bölgə ölkələri üçün də yeni fürsətdir. Bu baxımdan Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Avrasiyanın yeni bir nəqliyyat layihəsinin reallaşması mümkün olacaq.

 

Azərbaycanla Ermənistan ara­sında sülh müqaviləsinin imzalan­ması nəinki hər iki ölkənin xalqla­rının maraqlarına cavab verir, eyni zamanda, regionun gələcəyi üçün yeni perspektivlər açır.

 

Azərbaycan Cənubi Qaf­qazda yeni əməkdaşlıq formatı təklif edib. Bu təşəbbüsün real­laşdırılması üçün bütün imkan­lardan istifadə etmək vacibdir. Ermənistanın sülh sazişini imzala­maqdan imtina etməsi, kommuni­kasiyaların açılmasını gecikdirmək cəhdləri zaman itkisindən başqa bir şey deyil. İndiki halda isə zaman daha çox Ermənistanın əleyhinə işləyir. Çünki bu ölkənin iqtisadi tənəzzüldən xilas olması üçün kommunikasiyaların açıl­masına, nəqliyyat əlaqələrinin bərpasına başqa ölkələrdən daha çox ehtiyacı var.

 

Burada onu da qeyd edək ki, hazırda dünyada elə qüvvələr var ki, regionumuzda sülh və təhlükəzisliyə maraqlı deyil. Onla­rın atdıqları hər bir addım, əslində, Ermənistanın Qarabağın işğalı siyasətinə, necə deyərlər, haqq qazandırır, 30 il qüvvədə saxlanı­lan “nə sülh, nə müharibə” forma­tının qüvvədə qalmasına rəvac verir. Həmin revanşist dairələr tərəfindən, hətta bir qədər də irəli gedilərək “Dağlıq Qarabağın statu­su tam olaraq müəyyənləşmədən bu müharibə heç vaxt bitməz”, – kimi absurd iddialar səsləndirilir. Amma unudurlar ki, münaqişə məsələsi, başqa sözlə, Azərbaycanın haqq mübarizəsi 44 gülük Vətən müharibəsində həllini tapıb, Ermənistanın uzun bir dövr ərzində işğal altında saxladığı ərazilər güc yolu ilə azad edilib, ölkəmiz özünün beynəlxalq səviyyədə tanınan ərazi bütövlüyünü və suverenliyini gerçəkləşdirib, eləcə də BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrini öz gücünə yerinə yetirib.

 

Onu da qeyd edək ki, Prezi­dent İlham Əliyevin “CNN Türk” televiziya kanalına müsahibəsi Ermənistana və havadarlarına cid­di xəbərdarlıq idi: “Ermənistanın 30 il ərzində Azərbaycan tor­paqlarını işğal altında saxlaması sonda onun kapitulyasiyası ilə nəticələndi. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra isə revan­şizm niyyətləri 60-dan artıq erməni terrorçusunun əsir götürülməsi ilə başa çatdı. Yəni, Ermənistan anlamalıdır ki, Azərbaycan hər nə qədər sülh tərəfdarı olsa da, müharibəyə də, təxribatların qar­şısını almağa da hazırdır. Prezi­dent İlham Əliyevin “CNN Türk”ə müsahibəsi zamanı Ermənistanın təxribat xarakterli addımları, Qara­bağda baş verən proseslər barədə diqqətə çatdırdığı məlumatlar da Azərbaycanın bölgəyə nəzarətinin nə qədər yüksək səviyyədə oldu­ğunu təsdiqlədi. Ermənistan başa düşməlidir ki, Azərbaycan bütün keçid və ərazilərə nəzarət edir. Həm Ermənistanın, həm Rusiya sülhməramlılarının, həm də İran­dan gələn maşınların hərəkətlərini izləyir, fəaliyyətləri barədə ətraflı məlumata sahibdir. Ona görə də, Ermənistan təxribatlar deyil, Azərbaycanın təklif etdiyi sülh müqaviləsi haqqında düşünməlidir.

 

Mövcud olduğu bütün dövr ərzində Ermənistan kimi bir dövlət belə bir cəzasızlıq şəraitində təbii ki, işğalçılıq siyasətini davam etdi­rirdi, Azərbaycanı tapdaq altında saxladığı torpaqları ilə bərabər, yeni ərazilərini də işğal edəcəyi ilə hədələyirdi, davamlı şəkildə təxribatlar törədirdi. Ermənistanın baş naziri “Qarabağ Ermənistandır və nöqtə” məzmunlu bəyənatlar səsləndirirdi, bu respublikanın digər rəsmiləri tərəfindən də sərsəm iddialar irəli sürülürdü. Şübhəsiz ki, belə absurd, məntiqsiz mülahizələr Ermənistanı faciəvi sonluğa yaxınlaşdırır, Azərbaycan xalqının, necə deyərlər, səbr kasasını daşdırırdı.

 

Təəssüf ki, dünya birliyi isə düşmənin bu bəyanatları, qəsbkarlığı qarşısında susur, bir çox hallarda isə məsələyə ikili standartlarla yanaşırdı, yuxarıda vurğuladığımız kimi, “nə sülh, nə müharibə” formatının qüvvədə qal­masına çalışırdı. Əslində, belə bir vəziyyət son nəticədə Ermənistanı beynəlxalq hüquqa hörmətsiz münasibət göstərməsinə, revan­şist addımlar atmasına gətirib çıxarırdı.

 

Hazırda Azərbaycanın qarşı­sında duran əsas vəzifələrdən biri ölkəmizin Vətən müharibəsində parlaq qələbə nəticəsində iş­ğaldan azad edilən ərazilərinin respublikanın ümumi iqtisadiy­yatına reinteqrasiyasına, yeni beynəlxalq və regional nəqliyyat-logistika dəhlizlərinin imkanların­dan faydalanmasına nail olmaqdır. Bu isə yaxın gələcəkdə regionda təhlükəsizliyin, sabitliyin, rifahın və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın formalaşmasını, eləcə də Cənubi Qafqazın lider dövləti olan Azərbaycanın bölgə iqtisadiy­yatının ümumi arxitekturasının müəyyənləşdirilməsini reallaşdır­maq deməkdir.

 

Yeri gəlmişkən, hərbi əməliyyatların bitməsindən, Vətən müharibəsində parlaq qələbəmizdən sonra Prezident İlham Əliyevin mütəmadi olaraq işğaldan azad olunan rayonlara səfər etməsi dövlət başçısının uzun illər düşmənin nəzarətində qalan və xarabalığa çevrilən yaşa­yış sahələrimizin bərpa-quruculuq işlərinə nə dərəcədə həssas yanaşdığın göstərir.

 

Azərbaycanın regionda sülh və təhlükəsizliyin təmin edilməsində maraqlı olduğunu bir məqam da aydın göstərir. Belə ki, res­publikamız bu gün Avrasiyada enerji təhlükəsizliyini reallaşdı­ran mühüm tərəfdaş ölkədir. Bu məsələdə Cənub Qaz Dəhlizi önəmli rol oyanayır. Yeddi ölkəni birləşdirən 3500 kilometr uzunlu­ğunda Cənub Qaz Dəhlizi dünya­nın ən böyük enerji infrastrukturu layihələrindən biridir.

 

Azərbaycan Şərq-Qərb, Şimal-Cənub və Şimal-Qərb nəqliyyat dəhlizləri kimi regional bağlantı layihələrində də fəal iştirak edir və artıq ölkəmiz Avrasiyanın əsas və etibarlı nəqliyyat və logistika mərkəzlərindən biri kimi tanı­nır. Azərbaycanın Ermənistan üzərində şanlı Qələbəsindən sonra isə bölgədə sülh və sa­bitliyi təmin etmək üçün bir çox ölkələri birləşdirən yeni nəqliyyat layihəsinin icrası istiqamətində mühüm tədbirlər gerçəkləşdirir.

 

Prezident İlham Əliyev dəfələrlə çıxışlarında Azərbaycanın bölgədə ölkələr arasında kommunikasiya xətlərinin üzərində yerləşdiyini və bu istiqamətdə böyük işlərin görül­düyünü xatırladaraq, Qarabağın uzunmüddətli inkişafı, burada sabitliyin möhkəmləndirilməsi və müharibə risklərinin sıf­ra endirilməsi üçün nəqliyyat layihələrinin xüsusi rolunu xatırla­dıb. Eyni zamanda, bu layihələrin icrasına qoşulacaq bütün ölkələrin bundan ancaq xeyir götürəcəyini, faydalanacağını vurğulayıb: “Azərbaycan Naxçıvanla, Türkiyə ilə birləşir. Eyni zamanda, Rusi­yadan Ermənistana dəmir yolu xətti açıla bilər. Bu xətt yalnız Azərbaycan ərazisindən keçə bilər. Həmçinin Rusiya ilə İran ara­sında Naxçıvan ərazisi ilə dəmir yolu bağlantısı olacaq. İran ilə Ermənistan arasında dəmir yolu bağlantısı olacaq. Türkiyə ilə Rusi­ya arasında dəmir yolu bağlantısı olacaq. Yəni, bütün bölgə ölkələri bundan ancaq xeyir görəcəklər...”.

 

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Cənubi Qafqaz artıq Şimal-Cənub, Şərq-Qərb, Qərb-Cənub istiqamətində nəqliyyat dəhlizinə və qovşağına çevrilib. Qara­bağ münaqişəsinin həlli isə, ilk növbədə, region ölkələrinin bu sahədəki əməkdaşlığının daha da dərinləşdirilməsi və şaxələndirilməsi üçün yeni im­kanlar yaradıb. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, Azərbaycan və Zəngəzurdan keçməklə qərblə şərqi, cənubla şimalı birləşdirəcək nəqliyyat dəhlizləri nəticə etiba­rı ilə bölgə ölkələrinin daha sıx iqtisadi əlaqələrinin yaranma­sına və inteqrasiyasına gətirib çıxarcaq. Azərbaycan qarşıdakı iki il ərzində Zəngəzura qədər olan dəmiryolunu istifadəyə vermək niyyətindədir. Azərbaycan bölgədə davamlı sülhün, sabit­liyin, təhlükəsizliyin və dinamik inkişafın təmin olunması məqsədi ilə hər zaman olduğu kimi indi də bu prosesdə aktiv iştirak edib, təşəbbüskar rolunda çıxış etməkdədir.

 

Bütün bunlar Azərbaycanın dünyaya nə qədər sülhsevər bir ölkə olduğu bir daha nümayiş etdi­rir. Beləliklə, Azərbaycan bölgədə davamlı sülh və sabitliyin yaran­ması üçün təkcə təşəbbüslə çıxış etmir, eyni zamanda, bu məsələdə öz əməli töhfəsini verir. Respubli­kamız hazırda da bu istiqamətdə real addımlar atır və bölgənin yeni əməkdaşlıq formatının yaradıl­ması məqsədilə infrastruktur layihələrinin icrasını sürətləndirir.

 

 

Xalq qəzeti  2021.- 22 avqust.- S.3.