Qarabağ
savaşı dünya mətbuatında: gerçəklər və
ikili standartlar
Ötən
il sentyabrın 27-də təcavüzkar Ermənistanın
Qarabağ cəbhəsində törətdiyi irimiqyaslı hərbi
təxribata cavab olaraq, Azərbaycan Ordusunun 44 gün uğurla
davam etdirdiyi əks-hücum əməliyyatları düşmənin
darmadağın edilməsi ilə yanaşı, bir sıra
parametrlər üzrə dünya hərb tarixində yeniliklərlə
də nəticələndi. Bütün
dünya Vətən müharibəsi
adlandırdığımız bu qalibiyyətli savaşda Azərbaycan
Prezidenti, müzəffər Ali Baş Komandan İlham
Əliyevin sərkərdəlik məharətinin və siyasətçi
qətiyyətinin, xalqımızın sarsılmaz birliyinin və
ordumuzun yenilməz gücünün şahidi oldu.
Savaşın
şiddətli dövründə, Azərbaycan Ordusunun
bütün cəbhə boyu irəllilədiyi günlərdə
ermənipərəst xarici media vasitələrinin Azərbaycan
Prezidenti İlham Əiyevə verdiyi Türkiyənin
müharibəyə müdaxiləsi, hətta Qarabağa
suriyalı muzdluların göndərilməsi barədə təxribatçı
suallar verənlər jurnalistdən çox ittihamçı
kimi görünürdülər. Milli Məclisin Mədəniyyət
komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva Almaniyanın
ARD televiziya kanalının müxbirinin suallarını
çox haqlı olaraq belə dəyərləndirmişdi:
“Alman dövləti və alman xalqı, elə bilirik, rəsmən
faşizmdən imtina edib – bu yaxşıdır, təqdirə,
alqışa layiqdir; lakin kim deyə bilər
ki, ARD əməkdaşının ruhuna faşizm
çökməyib? O suallar ki, ARD əməkdaşı tərəfindən
verilmişdi, bu, erməni faişminə ortaq olmaqdır”.
“Siz bu əsrin əvvəlindən hakimiyyətdəsiniz
və bu məsələ ilə bağlı heç bir irəliləyiş
yoxdur. Erməniləri
günahlandırmaq asandır, lakin Siz siyasi cəhətdən
bunu həll edə bilmədiyiniz üçün əsgərlərinizin
indi cəbhə xəttində öldüyünə görə
şəxsən öz üzərinizə məsuliyyəti
götürürsünüzmü?”. Baxın, “Siz bu əsrin əvvəlindən hakimiyyətdəsiniz
və bu məsələ ilə bağlı heç bir irəliləyiş
yoxdur” şəklində qoyulan qınayıcı sual, əslində,
beynəlxalq təşkilatlara, ATƏT-ə, Avropa
Şurasına, ya da hec olmasa ATƏT-in Minsk qrupunun üzvlərinə
ünvanlansa idi daha məqsədəuyğun olmazdımı?
Üstəlik, bu qrupun fəaliyyət mandatı
Azərbaycan Prezidentinin 2003-cü ildən başlayan
prezidentlik zamanından da çoxdur – 1992-ci ildən
başlayır.
Dövlət
başçımızın çevik və təmkinli
cavabı müxbiri mövzunu dəyişməyə məcbur
etmişdi: “Bizim əsgərlərimiz öz
torpağımız uğrunda həlak olurlar. Bizim
əsgərlərimiz tarixi və beynəlxalq səviyyədə
tanınmış Azərbaycan torpağında həlak
olurlar. Erməni əsgərlər
hansı torpaqda ölürlər? Onlar
Füzulidə ölürlər, Cəbrayılda ölürlər,
onlar digər Azərbaycan ərazilərində ölürlər.
Onların orada nə işləri var? Siz Paşinyandan soruşmalısınız onun əsgəri
orada nə edir? Qondarma “Dağlıq
Qarabağ ordusu”nun 90 faizi Ermənistan vətəndaşlarından
ibarətdir. Onlar bizim
torpağımızdadırlar. Xəritəyə
baxmaq kifayətdir. Bizim üçün
bu, Vətən müharibəsidir. Biz
özümüzü müdafiə edirik. Biz
öz ərazi bütövlüyümüzü bərpa etmək
istəyirik ki, bir milyon köçkünün geri
qayıtmasına imkan yaradaq. Bizim etdiyimiz
budur”.
Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan
danışıqlarda həmişə konstruktivlik
nümayiş etdirib. Vasitəçilik missiyası
üçün cavabdeh olan Minsk qrupunun həmsədrləri
də bunu təsdiq edə bilərlər. Üstəlik,
son iki ildə və bundan əvvəl də dəfələrlə
bəyan etmişik ki, biz danışıqların
formatına da sadiqik”– deməklə jurnalistin əsassız
hücumunun qarşısını kəsərək, onu tərk-silah
etmişdi. Müsahibənin davamında Azərbaycan
rəhbəri bildirmişdi ki, “Bazar günü baş verən
hadisələrə Ermənistan artıq bir neçə ay
idi ki, hazırlaşırdı. Əgər
siz onların hərəkətlərinin və bəyanatlarının
xronologiyasını izləsəniz, aşkar görərsiniz
ki, onlar bu təxribata şüurlu şəkildə gedirdilər.
Bu yaxınlarda, BMT Baş Assambleyasının
tribunasından çıxış edərkən mən
açıq demişəm ki, Ermənistan müharibəyə
hazırlaşır və onu dayandırmaq lazımdır”.
Təbii ki, bunlar müharibəni Ermənistan
üçün sürpiriz kimi qarşılayanların
tutarlı cavabıdır.
Müharibə başlayanda işğal olunmuş
torpaqlarımızın azad olunması uğrunda gedən əks-hücum
əməliyyatlarına kölgə salmaq, cəmiyyətdə
çaşqınlıq, xaos, şübhə yaratmaq məqsədilə
yalan məlumatların qarşısının alınması
üçün bəzi məhdudiyyətlər tətbiq
edildi. Bu barədə
“Xalq qəzeti” yazırdı: “Bunu cəmiyyətdə
informasiya blokadası, məlumat tələbatının
qarşısının alınması kimi qiymətləndirmək
olmaz. Dövlətin strateji informasiya müharibəsində
əsas məqsədi düşmənin dezinformasiyalarından
müdafiə, təhlükəsizliyin təmin
olunmasıdır”. Bu barədə Yaponiyanın “Nikkei” qəzetinin
suallarını cavablandıran Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev deyirdi:
“– Siz söz azadlığı və interneti qeyd etdiniz. Lakin sosial
şəbəkə sistemlərində bəzi məhdudiyyətlər
var.
– Bunlar
müvəqqəti məhdudiyyətlərdir. Bu
məhdudiyyətlər toqquşmalar başladıqdan sonra tətbiq
olunmuşdur. Biz xalqımıza elan etdik
ki, bu, milli təhlükəsizlik məsələləridir,
çünki biz belə bir vaxtda informasiya sistemimizi erməni
təxribatından qorumalıyıq. Beləliklə,
bu, müvəqqəti səciyyə daşıyır. Toqquşmaların aktiv fazası bitən kimi,
bütün bu məhdudiyyətlər aradan
qaldırılacaqdır. Lakin sizə deyə
bilərəm ki, internetin əhatə dairəsi çox
yüksəkdir və azərbaycanlıların 80 faizdən
çoxu internet istifadəçiləridir. Beləliklə, bu, yalnız müvəqqəti
xarakter daşıyır”.
Qarabağla bağlı həqiqətlərin
ardıcıl olaraq ölkənin birinci şəxsinin dilindən
səsləndirilməsinin nə qədər vacib olduğunu əsaslandırmağa
ehtiyac yoxdur.
Ali Baş Komandanın savaş günlərində müharibənin
başlanması və qazanılan zəfərlərlə
bağlı xalqa müraciətlərində və xarici
KİV-lərə verdiyi 30-dan çox müsahibədə səsləndirilən
həqiqətlər Azərbaycanın düşmən üzərində
diplomatik və təbliğati üstünlüyünü təmin
etdi, öz yalanları ilə illərdən bəri geniş
xarici auditoriyanı aldatmış işğalçı tərəfə
informasiya sferasında ciddi zərbələr vurdu. Bununla da Ali
Baş Komandan və Prezident İlham Əliyev informasiya
müharibəsindəki mühüm missiyanı da öhdəsinə
götürdü, beynəlxalq media orqanlarına səlis məntiq
və arqumentlərlə əsaslandırılmış
müsahibələr verməklə beynəlxalq
auditoriyanın düzgün məlumatlandırılmasına
nail oldu.
Bu yığcam xülasədən sonra, sanki unudulmaqda
olan bir tarixi faktı yada salmaq istərdik. 1991-ci ilin sonunda
dağılaraq tarixə qovuşan şər imperiyası
SSRİ-nin çökməsinin ümdə səbəblərindən
biri haqqında danışan Rusiyanın tanınmış
siyasət və dövlət xadimlərindən biri olan Ruslan
Xasbulatov “Politiki seqodnya” (“Siyasilər bu gün”–red.) nəşrinə
şərhində deyirdi: “Sovet İttifaqının
karkasına ən ağır zərbə Qafqazdan gəldi, erməni
separatizmi SSRİ-ni dağıtdı”. Bu fikirləri oxuyanlar
heç də anlamasınlar ki, 30 il əvvəl
dağılan SSRİ-nin həsrətində, yaxud onun yenidən
bərpası arzusundayıq. Amma tarixin dərslərini
unutmaq və ya unutdurmaq dünyada yeni və daha böyük fəlakətlərə
yol açır.
Zamanında dünyanın ən böyük ölkəsini,
dünyanın 6-da biri qədər əraziyə sahib olan
SSRİ-ni dağıdan erməni separatizminin mahiyyəti bu
gün təkcə Qafqazda yox, dünyanın hər yerində
çoxlarına məlumdur. Bu barədə təkcə
onların havadarları yox, güman edirik ki, ictimai fikrə təsir
gücündə olan KİV-lər də düşünməlidir.
Həm də Qafqazda Azərbaycan Ordusunun
şanlı qələbəsi ilə kapitulyasiyaya məcbur
olan Ermənistan hələ də “zərrə qədər də
dəyişməyən xəstə təfəkkürün”
caynağındadır.
Unutmayaq
ki, 100 il əvvəl də Azərbaycan bu
tarixi yaşamışdı. Qaniçən, daşnakxislət
bolşevik S.Şaumyanın tabeliyində olan bədnam Bakı
Sovetinin qoşunları “vətəndaş müharibəsi”
adı ilə vəhşi qırğınlar törədəndə
Üzeyir Hacıbəyli bu qırğını “vətəndaş
müharibəsi” adlandıranlara cavab olaraq yazırdı:
“Bunun böyük yalan olduğunu isbat edən minlərcə
müsəlman füqareyi-kasibəsinin meyitləridir ki,
bolşevik qoşunu tərəfindən ”müsəlman
olduğuna görə” çox rəhmsiz bir surətdə
öldürülmüşdülər”. Ermənilərin o
zaman Bakı, Qarabağ, Quba və digər bölgələrdə
törətdikləri dəhşətli
qırğınlarını bizə unutduran sovet təbliğat
sistemi sonralar da Azərbaycan xalqını Xocalı
soyqırımı, Bağanıs Ayrım kimi onlarca faciələrə
məruz qalmasına qapını açıq qoymuşdu.
Amma
unutmaq olmaz ki, Qarabağ münaqişəsinin ilhamvericisi rus
şovinizmindən güc alan sovet sistemi
olsa da, icraçısı xəstə erməni təfəkküründən
qaynaqlanan vəhşilik idi. Azərbaycan Prezidentinin dönə-dönə
dünyaya bəyan etdiyi kimi: “Bunların kökündə isə
Ermənistanın dövlət siyasətinin xəstə və
millətçi ruhu dayanmışdır. Həqiqət
budur ki, erməni cəmiyyəti XXI əsr faşizminin ruporu
oldu. Almaniya və İtaliyanın Hitler və
Mussolinidən sonra imtina etdiyi faşizm XX əsrin sonları –
XXI əsrin əvvəllərində Ermənistanda yenidən
dirçəldildi. Təəssüf ki, nə
bu ölkənin ziyalıları, nə də erməni cəmiyyəti
bunu dərk etmədi. İndi də bu
eyforiya davam edir”.
Azərbaycan xalqının, eləcə də Türk
dünyasının ədalət və
böyüklüyündən qaynaqlanan bir həqiqəti də
söyləmək yerinə düşərdi. Bu barədə
Prezident İlham Əliyev ən yüksək tribunalardan dəfələrlə
danışıb. Yaponiyanın “Nikkei” qəzetinə
müsahibəsində də dövlət
başçımız bir daha vurğuladı: “Dağlıq
Qarabağda yaşayan ermənilər bizim vətəndaşlarımızdır.
Onların təhlükəsizliyi,
hüquqları Azərbaycanın digər insanlarının
hüquqları kimi tam təmin olunacaq. Dağlıq
Qarabağdakı ermənilər tam əmin ola
bilərlər ki, Azərbaycan vətəndaşları olaraq
onların təhlükəsizliyi təmin ediləcək”.
Azərbaycan
rəhbəri daha sonra Fransanın “Figaro” qəzetinə
müsahibəsində bu məsələni bir daha geniş
açıqladı: “Avropada Fransa və Almaniya arasında
neçə dəfə müharibə baş verib? Neçə dəfə digər ölkələr
müharibə edib? 30 və ya 40 milyon
adamın ölümünə səbəb olmuş İkinci
Dünya müharibəsi var idi. Lakin 20 ildən sonra Qərbi
Almaniya və Sovet İttifaqı arasında yaxşı
münasibətlər quruldu və indi heç kim
bunu xatırlamır. Sivil dünyada bu, belə
olmalıdır. Problem ondadır ki, Ermənistanda
nifrət aşılanır. Onlar Türkiyəyə
və Azərbaycana qarşı tarixi nifrət
aşılayırlar. Ermənistanın sabiq
prezidenti Köçəryan açıq şəkildə bəyan
etdi ki, azərbaycanlılar və ermənilər birlikdə
yaşaya bilməzlər. Lakin baxın,
onlar məsələn, Gürcüstanda necə birlikdə
yaşayırlar. Gürcüstanın bəzi
kəndlərində azərbaycanlılar və ermənilər
yanaşı yaşayırlar. Rusiyada da
eyni şəkildə. Azərbaycanda minlərlə
erməni yaşayır. Niyə bu,
Dağlıq Qarabağda mümkün deyil? Düşünürəm ki, müharibənin
vurduğu yaraları siyasi müdriklik, siyasi iradə ilə
sağaltmaq lazımdır”.
Gec də
olsa bu reallıqları dəyərləndirən sabiq Ermənistan
prezidenti Levon Ter-Petrosyanın müşaviri, 1990-cı illərdə
Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini, tarixçi
və hazırda ABŞ-ın Miçiqan Universitetində erməni
araşdırmaları proqramının direktoru Jirayr Libaridyan
Dağlıq Qarabağda silahlı qarşıdurmaya son qoyan
razılaşmanın nəticələrini ingilisdilli mediaya
şərh edərkən deyib: “İndi yaxınlıqdakı
xalqlarla və yaxınlıqdakı ölkələrlə
danışıqlar aparırsınız. Bunları
dərk etməlisən. Nəyə niyə
“yox” dediklərini anlamalısan və nəyi istədiyini
dürüst şəkildə izah etməlisən. Belə yanaşma nəticə verməyə də
bilər, amma, ən azı, əminlik var ki, düşmənlə
yox, qonşunla münasibət qurursan və onun problemini
başa düşürsən. Buna əvvəlki
düşüncə ilə yanaşsaq biz məhkumuq,
heç bir şey qalmayacaq, uduzmağa davam edəcəyik”.
Sabiq
müşavir müsahibəsinin davamında bildirib: “İndi
Ermənistan cəmiyyəti Nikol Paşinyanın getməsini
istəyir. Lakin məsələ odur ki, sabiq
prezident Levon Ter-Petrosyandan başqa, baş nazirin
istefasını tələb edən siyasi qüvvələrin
Azərbaycana dair danışıqlar strategiyası hakim
partiyanın mövqeyindən fərqlənmir. Ter-Pertosyanın partiyasından başqa qalan
hamının strategiyası Paşinyanın strategiyasına
uyğun idi”. Libaridyanın sözlərinə görə:
“Ermənistanda üçtərəfli razılaşmadan
imtina etməyə çağıranlar anlamalıdır ki,
belə addım nəticəsində ölkə əlində
olanları da itirəcək. Onlar dərk etməlidirlər
ki, “müharibə çağırışı” ilə
sülhə nail olmaq mümkün deyil. Əmin-amanlıq
içində yaşamaq üçün qonşuluğun
qaçılmaz olduğunu və biri-birinin istəklərini
yaxşı dərk etmək lazımdır”.
Şübhəsiz, Azərbaycan xalqı da Njdelərlə,
Androniklərlə, Şaumyanlarla və onlara heykəl
qoyanlarla yox, Libaridyan kimi düşünənlərlə
qonşu olmağa davam edəcək. Bunun üçün
isə Ermənistan cəmiyyəti xəstə təfəkkürdən
qurtarmalı, heç olmasa, libaridyanlara qulaq asmalıdırlar
və əslində, bu, Azərbaycandan çox, Ermənistanın
xeyrinə olardı. Sonda xatırladaq ki,
erməni politoloq yuxarıdakı sözləri Türkiyənin
ingilisdilli “Ahval” saytınının aparıcısı Yavuz
Baydara müsahibəsində açıqlayıb.
Görəsən, hər mühitdə bir rəngə
düşən erməni xalqının təmsilçisi bu həqiqəti
ingilis, alman və ya fransız nəşrinə müsahibəsində
də deyə bilərdimi?!
Namiq
ƏHMƏDOV
Xalq qəzeti 2021.- 13 fevral.- S.8.