Azərbaycanın strateji kursu Cənubi Qafqazda

təhlükəsizlik sisteminin yaradılmasına yönəlib

 

Azərbaycanın dəstəyi və Mərmərə Qrupu Strateji və Sosial Araşdırmalar Vəqfi tərəfindən İstanbul­da “Bəşəriyyət daha yaxşısına layiqdir” devizi ilə keçirilən XXIV Avrasiya İqtisadi Zirvə toplantısında yeni növ koronavirus (COVID-19) pandemiyasından sonra dünyada yaranan yeni reallıq müzakirə edilib.

Yeri gəlmişkən, hər il Türkiyədə keçirilən və artıq xoş ənənəyə çevrilən Avrasiya İqtisadi Zirvə toplantıları aktu­al problemlərin müzakirə edil­diyi mühüm platforma olmaqla bərabər, regionun inkişafına və əməkdaşlıq əlaqələrinin genişlənməsinə, xalqlar arasında dostluq və mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsinə mühüm töhfə verir. Avrasiya və Afrika ölkələrindən, bir sıra beynəlxalq təşkilatlardan nü­fuzlu nümayəndə heyətlərinin iştirak etdiyi bu toplantılarda Azərbaycan Respublikası müntəzəm olaraq təmsil olunur.

Zirvə toplantılarında indiyədək Avrasiya bölgəsində iqtisadi, siyasi münasibətlərin inkişafı və xalqlar arasında əlaqələrin dərinləşməsi ba­xımından xüsusi əhəmiyyətə malik məsələlər dinlənilib. Regional əməkdaşlığın mühüm platformalarından birinə çevrilən bu ənənəvi görüşlərdə zamanın yeni çağırışları və müasir inkişaf meyilləri daim diqqət mərkəzində saxlanılıb.

Toplantıda Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən tədbir iştirakçılarına ünvan­lanan məktublarda da bu məsələlər öz ifadəsini tapıb.

Onu da qeyd edək ki, Avrasiya Zirvə Toplantısında qarşılıqlı əməkdaşlığın geniş spektrini əhatə edən səmərəli müzakirələr və qəbul edilən qərarlar region dövlətlərinin iqtisadi, siyasi və mədəni əlaqələrinin daha da inki­şafına təkan verib, ayrı-ayrı vaxtlarda qlobal böhranın dəf olunmasına və xalqlarımızın rifahına xidmət göstərib.

Azərbaycan uzun illərdən bəri Avrasi­yada münasibətlərin möhkəmlənməsi, ölkələrin iqtisadi potensialının və təbii ehtiyatlarının xalqların rifahına və tərəqqi məqsədlərinə yönəldilməsi istiqamətində region dövlətləri, o cümlədən qardaş Türkiyə ilə birgə ardıcıl fəaliyyət göstərib və hazırda da bu, uğurla davam etdi­rilir. Türkiyənin artan gücü­nün təzahürü olaraq enerji təhlükəsizliyi sahəsində atdığı önəmli addımlar bunun bariz ifadəsidir.

Dövlətimizin başçısının Zirvə toplantısı iştirakçılarına məktubunda Avrasiya iqtisadi zirvə toplantılarının uzun illərdir ki, uğurla sülh və dialo­qu təşviq etdiyi, qloballaşma dövründə yeni çağırışların müzakirə olunduğu bir plat­forma kimi Avrasiya regionun­da əməkdaşlığın inkişafına dəyərli töhfələr verdiyi diqqətə çatdırılıb: “Builki sammit “İnsanlık daha iyisini hak ediyor” (Bəşəriyyət daha yaxşısına layiqdir) devizi altında keçirilir və bunun da böyük rəmzi mənası var. Bəşəriyyətin rifahı, qlobal miqyasda bütün maraqların və siyasətlərin mərkəzində insan amilinin dayanması, insanların layiq olduğu bir dünyada yaşama­sı üçün bu gün hər birimiz məsuliyyət daşıyırıq. Pande­miya ilə bərabər dünyamız hazırda iqlim dəyişikliyindən irəli gələn çağırışlar, qlobal təhlükəsizliyə təhdid yaradan bir sıra risklərlə üz-üzədir. Bü­tün bu problemlər qlobaldır və onların həlli də yalnız qlobal əməkdaşlıqla mümkündür. İn­sanlığı təhdid edən problemlər üzərində birgə çalışma, ədalətin təmini, regional əməkdaşlıq, bərabərsizliyin aradan qaldırılması yeni geosiyasi nizamın da başlıca şərtidir”.

Prezident İlham Əliyevin məktubda vurğuladığı qlobal təhlükəsizliyə təhdid yaradan bir sıra problemlərin həllinə Azərbaycan hər zaman həssaslıqla yanaşıb, bu məsələdə qlobal əməkdaşlığa üstünlük verib. Fikrimizin təsdiqi olaraq bir məqamı xa­tırlatmaq istərdik. Azərbaycan pandemiyanın tüğyan etdiyi ilk vaxtlardan Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı ilə səmərəli əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirib. Dünyanı cənginə alan bu bəlanın öhdəsindən gəlmək üçün həmişə güclü qlobal həmrəyliyin nümayiş etdirilməsinin əhəmiyyətini təbliğ edib. Həmçinin Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının sədri qismində bir sıra qlobal təşəbbüslər irəli sürüb. Bu sırada Qoşulmama Hərəkatının 2020-ci ilin may ayında təşkil edilmiş Zirvə toplantısını və 2020-ci ilin dekabr ayında 150-dən artıq dövlətin dəstəyi ilə keçirilmiş BMT Baş Assambleyasının dövlət və hökumət başçıları səviyyəsində Xüsusi Sessiya­sını ayrıca qeyd etmək olar.

Onu da xatırladaq ki, Azərbaycan Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına 10 milyon ABŞ dolları həcmində könüllü maliyyə töhfəsi edib. Bu­nunla yanaşı, koronavirusla əlaqədar 30-dan artıq ölkəyə humanitar və maliyyə yardımı göstərib.

Prezident İlham Əliyev, eyni zamanda, bir sıra beynəlxalq tədbirlərdəki çı­xışlarında Azərbaycanın bəzi ölkələr tərəfindən ehtiyac­larından bir neçə dəfə artıq peyvənd əldə olunmasını və inkişaf etməkdə olan ölkələri öz əhalisini qorumaq imkanın­dan məhrum etmələrini ictimai şəkildə qınayıb, “peyvənd millətçiliyi”, inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında peyvəndlərə çıxışla bağlı getdikcə dərinləşən qeyri-bərabərliyin narahatlıq doğurduğunu xatırladıb.

Ölkə rəhbərinin də vur­ğuladığı kimi, bu problemin həlli məqsədilə Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatı adın­dan BMT-nin İnsan Hüquqları Şurasında bütün dövlətlərin peyvəndlərə bərabər və uni­versal çıxışının təmin edilməsi ilə bağlı qətnamə irəli sürüb və həmin qətnamə cari ilin mart ayında yekdilliklə qəbul olunub.

Prezident İlham Əliyev məktubunda, həmçinin Azərbaycanın Cənubi Qaf­qazda geosiyasi və geoiq­tisadi reallığı köklü surətdə dəyişməklə əməkdaşlığa, sülhə, regional və qlobal miqyasda dayanıqlı təhlükəsizlik sisteminin yaradılmasına istiqamətlənmiş strateji kurs həyata keçirdiyini də xüsu­si vurğulayıb. Dövlətimizin başçısı qeyd edib: “İnsanlıq əleyhinə törədilmiş cinayətlərə, işğala son qoyan və regionda böyük inkişafa yol açan bu prosesdə qardaş Türkiyə bizə hər zaman yüksək dəstək verdi. Vətən müharibəsində qələbəmiz və hazırkı proseslər Azərbaycan–Türkiyə qardaşlığının, sarsıl­maz birliyinin nailiyyətləridir. Ən önəmlisi isə hər iki ölkənin özü üçün bir dəyərə çevirdiyi ədalət və inkişafın qələbəsidir. Yeni geosiyasi reallığın ən böyük təntənəsi isə Şuşa Bəyannaməsidir. Bu tarixi sənəd Azərbaycanla Türkiyə arasında qardaşlıq, dostluq, tərəfdaşlıq münasibətlərini müttəfiqlik statusunda rəsmiləşdirdi”.

Yeri gəlmişkən, Avrasiya İqtisadi Zirvə toplantılarında Qarabağ Azərbaycanın ayrıl­maz hissəsi, əzəli tarixi torpa­ğı olduğu hər zaman vurğu­lanıb. Ermənistan tərəfindən ölkəmizin ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərimizin toxunulmazlığına qəsd edil­diyi bildirilib. Bu məsələdə müasir dünyada sülhün və əmin-amanlığın qorunmasına layiqli töhfələr verən qardaş Türkiyə həmişə Azərbaycanı dəstəkləyib, respublikamızla həmrəy olduğunu qətiyyətli mövqeyi ilə dünyaya çatdırıb. Bir sözlə, qardaş ölkə torpaqlarımız yağı tapdağındakı dövrdə və Vətən müharibəsi günlərində siyasi və mənəvi dəstəyini əsirgəməyib.

Prezident İlham Əliyevin məktubundan da aydın görünür ki, Azərbaycan Respublikası Avrasiyada qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın genişləndirilməsi, hər bir ölkənin təbii və iqtisadi potensialının, kommunika­siya imkanlarının xalqla­rımızın mənafeyi naminə məqsədyönlü şəkildə istifadə olunması siyasətinə sadiqdir. Azərbaycan daim bölgənin inkişafı üçün daha əlverişli zəmin yaradan mütərəqqi ideyaları, nəhəng ener­ji və nəqliyyat layihələrini dəstəkləyir, bu istiqamətdə region dövlətləri, o cümlədən qardaş Türkiyə Respublikası ilə birgə mübarizə aparır.

Qloballaşan dünyada sülhün və təhlükəsizliyin təmin olunması üçün qarşılıqlı fay­dalı əməkdaşlığın qurulması böyük əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycan özünün iqtisadi potensialından və geosiya­si imkanlarından tərəfdaş ölkələrin sosial-iqtisadi inkişafı və regional əlaqələrin möhkəmlənməsi naminə istifadə olunmasına hərtərəfli şərait yaradır. Bu baxımdan Azərbaycanın təşəbbüsü və digər qonşu ölkələrin birgə səyləri nəticəsində həyata keçirilən Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft və Bakı–Tbilisi–Ərzurum qaz boru kəmərləri, Bakı-Tbilisi–Qars dəmir yolu, Cənub Qaz Dəhlizi və onun tərkib hissəsi olan Trans–Anadolu qaz boru kəməri, eləcə də İzmirdə “STAR” neft emalı zavodunun açıl­ması kimi mühüm transmilli layihələr regionda və dün­yada dövlətlərarası iqtisadi əməkdaşlığa, bəşəriyyətin təhlükəsizliyi və əmin-amanlığına dövlətimizin əməli töhfəsi kimi qiymətləndirilir.

XXIV Avrasiya İqtisadi Zirvə toplantısında da bu önəmli məsələlərə bir daha diqqət yetirilib və ölkəmizin enerji siyasəti, bu sahədəki yeniliklər, perspektivdə olan layihələr barədə ətraflı məlumat verilib. “Yaşıl enerji” layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün regi­onal maliyyə alətinin yaradıl­ması məsələlərinin vacibliyinə toxunulub. Eyni zamanda, dünyada enerjiyə sürətlə artan tələbatın bu sahədə ortaq əməkdaşlığı zərurətə çevirdiyi bildirilib.

Zirvə toplantısında Azərbaycanda yeni enerji mənbələrinin müəyyən edilməsinin prioritet vəzifə olması, dövlətlərarası münasibətlərdə və geosi­yasi proseslərdə böyük rolu olan enerji amilinin hazırda texnologiyaların inkişafı ilə yeni bir məzmun qazandığı, respublikamızın hər zaman enerji sektorunun inkişafı üçün mütərəqqi ideyaları və innovativ təşəbbüsləri dəstəkləyən siyasət həyata keçirdiyi vurğulanıb.

Azərbaycanın enerji sahəsindəki nailiyyətlərində ölkəmizin Türkiyə ilə birgə addımladığı da qeyd edi­lib. İki ölkənin prezidentləri –İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın güclü siyasi iradəsi sayəsində qaz mənbələri və marşrutlarının şaxələndirilməsi ideyasının gerçəkləşdiyi, TANAP-ın, bütövlükdə isə Cənub Qaz Dəhlizinin qlobal enerji təhlükəsizliyindəki bu strateji rolu ölkələrimizin nüfuzunu artırdığı, enerji sahəsində eti­barlı tərəfdaşlar kimi dünyaya tanıtdığı diqqətə çatdırılıb.

 

Vaqif BAYRAMOV

 

Xalq qəzeti.- 2021.- 10 iyul.- S.1.