Xalqımızın və dövlətimizin yeni şanlı tarixi

(əvvəli qəzetin 3 və 4 mart 2021- ci tarixli saylarında)

Daha bir feyk xəbər yenilməz Azərbaycan Ordusunun tərkibində guya Suriya muzdlularının döyüşməsi ilə bağlıdır. Ermənilər həmişə özlərini “məzlum, yazıq millət” kimi qələmə verir, guya soyqırıma məruz qaldıqlarını uydururlar. Halbuki hər şey tərsinədir və məhz onlar türkləri, azərbaycanlıları soyqırıma məruz qoymuş, bizləri öz doğma torpaqlarımızdan deportasiya etmişlər. Erməni milləti həmişə musiqimizi, tarixi abidələrimizi, mətbəx mədəniyyətimizi və s. maddi və qeyri-maddi mədəniyyət nümunələrimizi öz adlarına çıxmışdır. Bu, onların xarakterik xüsusiyyətidir, erməni xislətidir. İkinci Qarabağ müharibəsində də onlar yalnız saxta xəbərlər yaymaqla, dünyanı çaşdırmaqla məşğul olmuşlar. Belə ki, Azərbaycan Ordusunun tərkibində əcnəbi muzdluların döyüşməsi kimi yalanlar da məhz ona xidmət edirdi ki, cəsur və mübariz Azərbaycan ordusu guya zəifdir və ölkə rəhbərliyi müharibə qanunlarını pozur, kənardan yaraqlılar dəvət edir. Lakin məlum olduğu kimi, bu məsələdə də onlar bizə böhtan atmış və əslində, özləri muzdluların xidmətlərindən istifadə etmişlər. Ermənilərin döyüşlərdə Orta Şərq muzdlularından istifadə etmələri ilə bağlı Azərbaycanın faktları, videogörüntüləri var. Bizim ordumuzda əcnəbilərin döyüşmələri iddiası ilə bağlı isə Ali Baş Komandan dəfələrlə müsahibələrində ortaya fakt və sübut qoyulmasını tələb etmişdir.

Fakt və dəlil isə yoxdur və ola da bilməz. Qəhrəman Azərbaycan Ordusunun muzdlulara heç bir ehtiyacı yoxdur, erməni ordusunun isə var. Birincisi, Azərbaycanın əhalisi Ermənistan əhalisindən beş dəfə artıqdır və bu fərq get-gedə daha da çoxalır. Orada 2 milyon insan yaşayır, ermənilər ağır iqtisadi durum, müxalif siyasi partiya rəhbərlərinə qarşı təzyiqlər, korrupsiya və digər səbəblərə görə ölkəni müntəzəm tərk edirlər. Təbii ki, bizim silahlı birləşmələrimiz – hələ texniki təchizat və mənəvi-psixoloji tərəflərə toxunmuruq – hətta say baxımından belə, düşmən ordusundan üstündür, çoxdur. İkincisi, sonuncu Qarabağ müharibəsi başlayanda Azərbaycan qismən səfərbərlik etsə də, Ermənistan tam səfərbərlik elan etdi. Üçüncüsü, Ermənistan ordusunda fərarilik halları kütləvi hal almışdı, son məlumatlara görə bu, 10000 nəfər təşkil edir və müharibənin elə ilk günlərindən baş vermişdir. Müzəffər Azərbaycan Ordusunda isə bunun tam əksi müşahidə olunurdu: əsgərlərimizin və zabitlərimizin böyük ruh yüksəkliyi, torpaqları işğalçı erməni qoşunlarından tam azad etmək əzmi, könüllü olaraq Dağlıq Qarabağ və işğal olunmuş ətraf 7 rayonda döyüşmək arzusu, öz həyatlarını qurban vermək bahasına döyüş yoldaşlarını xilas etmək halları və s. yetərincədir. Erməni yalan maşını və erməni psixologiyası bu məsələdə də özünü büruzə verdi və beləliklə, onlar guya muzdlulara qarşı döyüşdükləri barədə yalanlar tirajladılar. Prezidentimiz müraciət və müshibələrində dəfələrlə vurğuladı ki, bizim heç bir muzdluya ehtiyacımız yoxdur, Azərbaycanın 100 min nəfərlik peşəkar, yaxşı hərbi-taktiki və texniki hazırlıq keçmiş, ən modern silahlarla silahlanmış ordusu var. Gerçəkdən də bu ordu dünyanın ən güclü ordularından biri hesab olunur.

Oktyabrın 2-də Ali Baş Komandan “Əl-Cəzirə” televiziya kanalına verdiyi müsahibədə münaqişənin həlli ilə bağlı kifayət qədər hüquqi bazanın olması məsələsinə toxundu. Bildirdi ki, hələ 1993-cü ildə beynəlxalq ali orqan olan BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası tərəfindən Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqlarından çıxarılmasını tələb edən 4 qətnamə qəbul olunmuşdur. Belə ki, 1993-cü il aprelin 30-da Kəlbəcərin işğalından sonra qəbul edilən 822 saylı qətnamə (bu sənəd erməni qoşunlarının təkcə Kəlbəcərdən deyil, ümumiyyətlə, həmin ərəfədə işğal etdiyi bütün Azərbaycan torpaqlarından çıxarılmasını tələb edirdi), həmin ilin 29 iyulunda Ağdamın işğalından sonra qəbul edilən 853 saylı qətnamə, cəmi üç ay sonra -14 oktyabr 1993-cü ildə işğalçı qoşunların Azərbaycanın Füzuli, Cəbrayıl və Qubadlı rayonlarının ərazilərindən çıxarılmasını tələb edən 874 saylı qətnamə və nəhayət, hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılmasını, ermənilərin Zəngilan və digər rayonlardan çıxarılmasını, həmçinin bundan əvvəl qəbul edilmiş üç qətnaməyə əməl edilməsini tələb edən 884 saylı qətnamə qəbul edilmişdi.

Bundan başqa, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyası, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı, Qoşulmama Hərəkatı, Avropa Parlamenti və digər nüfuzlu təşkilatlar da təxminən eyni addımı atmışlar. Avropa Parlamentinin 2020-ci ilin 15 yanvar tarixində Strasburqda keçirilən plenar sessiyası zamanı “Birgə Xarici və Təhlükəsizlik Siyasətinin həyata keçirilməsi üzrə illik məruzə” (Annual report on the implementation of the Common Foreign and Security Policy) adlı qətnamənin 36-cı bəndində Avropa İttifaqı Şərq Tərəfdaşlığının bütün üzv dövlətlərinin suverenliyi, ərazi bütövlüyü və siyasi müstəqilliyinə dəstəklə bağlı öz öhdəliyini növbəti dəfə təsdiqləmişdir. Bundan 10 il əvvəl də Avropa Parlamenti “Avropa İttifaqının Cənubi Qafqazda strategiyasına dair tələb” adlı qətnamə qəbul etmişdi. Bu qətnamədə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması məsələlərinə xüsusi yer verilmiş, Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın işğal edilmiş Dağlıq Qarabağ bölgəsindən və ona bitişik rayonlarından dərhal çıxarılması barədə tələb öz əksini tapmışdı. Digər bir sənəd – Avropa Parlamentinin 2012-ci ildə qəbul etdiyi “Azərbaycan və Ermənistanla assosiasiya haqqında saziş çərçivəsində Avropa İttifaqı ilə danışıqlar üzrə” qətnamə təsdiq edir ki, dünya ictimaiyyəti Azərbaycanın ədalətli mövqeyini dəstəkləyir. Sənəddə bəyan edilir ki, Azərbaycanın işğal edilmiş əraziləri nə qədər ki geri qaytarılmayıb, ərazilər Azərbaycanın nəzarəti altina keçməyib və qaçqınlar da öz doğma torpaqlarına qayıtmayıb. Avropa İttifaqının “Şərq tərəfdaşlığı” proqramı çərçivəsində Azərbaycan və Ermənistanla assosiasiya haqqında saziş də imzalanmayacaqdır.

Avropa İttifaqının qəbul etdiyi sənədlərdən başqa, ayrı-ayrı ölkələrin parlamentləri, Vaşinqton Senatı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən qərarlar qəbul etmişlər. Pakistan Milli Assambleyası Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünü və Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın mülki əhalisinə qarşı qəddar hücumlarını qəti pisləyən qətnamə qəbul edib. ATƏT-in məhz münaqişəni aradan qaldırmaq məqsədilə yaradılan Minsk qrupu isə 28 il ərzində fəaliyyət göstərsə də, heç nəyə nail olmamışdır. Cənab Prezidentin qeyd etdiyi kimi, bu qətnamələrin icra edilməməsinin və münaqişənin sülh yolu ilə, beynəlxalq hüquq və sərhədlərin toxunulmazlığı çərçivəsində həll olunmamasının bir səbəbi qeyri-konstruktiv Ermənistandırsa, digər tərəfdən isə BMT qətnamələrinin kağız üzərində qalmasıdır: “Əgər Ermənistan iradə göstərsəydi və əsas beynəlxalq təşkilatların qətnamələrinə uyğun şəkildə davransaydı, münaqişə uzun illər bundan əvvəl həll edilmiş olardı. Çünki 1993-cü ildə Ermənistan ərazilərimizin bir hissəsini işğal etdikdə BMT Təhlükəsizlik Şurası qoşunların bizim ərazilərdən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılması ilə bağlı dörd qətnamə qəbul etdi. Lakin bu qətnamələr kağız üzərində qalmaqdadır. Həll yolunun tapılması üçün vasitəçilik aparmaq məqsədilə Minsk qrupu artıq 28 ildir ki, fəaliyyət göstərir və heç bir nəticə yoxdur. Qeyd etdiyim kimi, əsas səbəb Ermənistanın mövqeyidir, ikinci səbəb Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin icrasına başlamaq üçün vasitəçilər tərəfindən təkid göstərilməməsi və təzyiqin olmamasıdır. Bir çox hallarda mən bu məsələni qaldırmışam və demişəm ki, Ermənistanı qətnamələrin tələblərinə əməl etməyə məcbur etmək və torpaqlarımızın boşaldılmasına başlamaq üçün ona qarşı beynəlxalq sanksiyalar tətbiq olunmalıdır”.

Ölkə başçısı bəyan edirdi ki, münaqişənin həlli üçün hüquqi çərçivəmiz var, lakin təcavüzkara kifayət qədər praktiki təzyiq yoxdur. Beləliklə, biz burada beynəlxalq hüquq və reallıqda baş verənlər arasında ziddiyyət görürük. Ermənistan tərəfindən beynəlxalq hüquqa və normalara açıq şəkildə məhəl qoyulmaması beynəlxalq hüququn işləmədiyinin və ya selektiv üsulla işlədiyinin yaxşı göstəricisidir. Bildiyiniz kimi, bəzi hallarda Təhlükəsizik Şurasının qətnamələri bir neçə gün, bəlkə də bir neçə saat ərzində icra olunur. Lakin bizə gəldikdə qətnamələr uzun illərdir ki, kağız üzərində qalıb. 27 ildən bəri bu sənədlərin icrası istiqamətində qətiyyən heç bir addım atılmamışdır. Əslində, qətnamələrin qəbul edilməsindən sonrakı aylarda Ermənistana – işğalçı ölkəyə qarşı sanksiyalar tətbiq edilməliydi. BMT-nin bu cür təcrübələri vardır. Beləliklə, təcavüzkara praktiki təzyiqin olmaması münaqişənin nəyə görə bu qədər uzun çəkməsinin əsas səbəblərindən biridir.

İkili standartlar özünü İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ali Baş Komandanımızdan müsahibələr alan bəzi KİV nümayəndələrinin hadisələrə yanaşmalarında, verdikləri suallarda da özünü qabarıq şəkildə göstərirdi. Əslində isə jurnalistlər tam bitərəf olmalı, hansı mövqedə olduqlarını hiss etdirməməli, yalnız obyektiv informasiya verməlidirlər. Cənab İlham Əliyev dəfələrlə və bütün müsahibələrdə birmənalı şəkildə Türkiyənin Azərbaycana yalnız mənəvi və siyasi dəstək göstərdiyini vurğulamasına baxmayaraq, jurnalistlər bəzən ermənilərin yalan və uydurmalarına istinad edərək çıxış edir və eyni məsələlərə təkrar-təkrar toxunurdular. Məsələn, Fransanın xarici işlər nazirinin xəbərdarlığına görə, “Türkiyənin Azərbaycanın arxasında durması bu münaqişənin beynəlxalq münaqişəyə çevrilməsinə gətirə bilər” kimi məsuliyyətsiz və qərəzli fikrə münasibət bildirən cənab Ali Baş Komandan buna çox sərrast və tutarlı cavab vermişdir: “Türkiyə regionda və xüsusilə Ermənistan – Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı vəziyyətdə sabitləşdirici rol oynayır. Hər bir ölkənin tərəfdaşı və ya müttəfiqi ola bilər. Azərbaycan dövləti və Azərbaycan xalqı Türkiyə kimi tərəfdaşa, müttəfiqə və qardaş ölkəyə malik olmaqdan çox xoşbəxtdir. Biz Ermənistanın Fransanı özünə müttəfiq hesab etməsinə etiraz bildirmirik və Fransa hazırda Ermənistana ən çox dəstək göstərən ölkədir. Eyni zamanda, biz görürük ki, müttəfiqlərin seçilməsi ölkələrin özündən asılıdır. Məsələn, Fransanın xarici işləri naziri Rusiyanın Ermənistana pulsuz silah verərək onu dəstəkləməsindən narahat deyil və o, bunun münaqişəni beynəlxalq bir münaqişəyə çevirəcəyini düşünmür. Lakin Türkiyə legitim, siyasi dəstəyini ifadə etdikdə bu, narahatçılıq yaradır. Səmimi desəm, bir NATO ölkəsinin digər NATO ölkəsinə qarşı belə hərəkət etməsini başa düşə bilmirəm. NATO-ya üzv ölkələr müttəfiq olmalıdırlar, lakin biz bunu görmürük”.

Fransa ilə bağlı bir məqama da toxunaq ki, Minsk qrupunun üç həmsədrindən biri və bununla da əslində həm Ermənistana, həm də Azərbaycana bitərəf münasibət bəsləməli olan Fransa Respublikası İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı və aktiv döyüş əməliyyatları bitdikdən sonra belə, Ermənistanı açıq-aşkar dəstəkləməkdən çəkinməmişdir. Hətta Azərbaycan müharibədə qalib gəldikdən, üç ölkənin - Rusiya, Azərbaycan və Ermənistanın iştirakı ilə birgə bəyanat imzalandıqdan və döyüşlər dayandıqdan sonra belə, bu razılıq Fransaya sərf etməmişdir. Bunu, ölkə Senatının qondarma “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nı tanıması da sübut edir. Belə çıxır ki, münaqişə tərəfləri razılaşıb birgə bəyanat imzalasalar da, Fransa bu bəyanatla razı deyil və döyüşlərin yenidən başlanmasını istəyir, bu, ona sərf edir?! Əks təqdirdə, Senat belə yanlış və qızışdırıcı qərar qəbul etməzdi.

Yuxarıda bir sıra KİV nümayəndələrinin hadisələrə ikili standartlar mövqeyindən yanaşdıqlarını qeyd etdik. Lakin İkinci Qarabağ müharibəsini obyektiv, qərəzsiz şərh edən və işıqlandıran əcnəbi jurnalistlər də az deyildir. Onlar aktiv döyüş əməliyyatlarının getdiyi ərazilərdən xeyli uzaqda yerləşən şəhərlərimizin bombalanması, dinc sakinlərimizin həlak olması və yaralanması ilə bağlı hadisə yerlərindən birbaşa video və foto çəkilişlər aparmış, operativ süjetlər hazırlamışlar. KİV təmsilçiləri Azərbaycan Ordusunun qəhrəmanlıqla dolu mübarizəsinin, torpaqlarımızın azad edilməsinin canlı şahidi olaraq bundan vəcdə gəlirdilər. Məsələn, 2020-ci il noyabrın 7-də Fransanın “Le Monde” qəzetinin müxbiri Azərbaycan mədəniyyətinin incisi sayılan Şuşa şəhəri uğrunda gedən döyüşlər haqqında yazırdı: “Azərbaycan qoşunları hücumun əsas hədəfinə çevrilən tarixi şəhərə - Şuşaya çatdılar. Şuşadakı erməni qoşunları darmadağın edildi. Onlar mübarizəni davam etdirə bilməyəcəklərini görərək, döyüş yerini biabırcasına tərk etdilər və dağdan enərək qaçmağa məcbur oldular...”. Ermənipərəst fransız mətbuatının belə bir obyektiv informasiya yayması Azərbaycan Ordusunun, igid əsgər və zabitlərimizin şəksiz qələbəsinin, Ermənistanın isə məğlubiyyətinin açıq-aşkar etirafı idi.

Sentyabrın 27-də başlayan və 44 gün davam edən İkinci Qarabağ müharibəsinin hər günü Azərbaycanın işğal olunmuş şəhər, kənd, qəsəbə və strateji yüksəkliklərinin azad edilməsi ilə nəticələnirdi. Ölkə vətəndaşları hamılıqla böyük sərkərdə - Ali Baş Komandanımızın müjdə dolu xəbərlərini intizarla gözləyirdilər. Bütün hərbi əməliyyatlar müzəffər Ali Baş Komandanın qətiyyəti, ordumuzun şücaəti sayəsində müvəffəqiyyətlə aparılırdı. Müharibənin ilk günü artıq bir neçə kəndin 30 illik işğaldan azad edildiyini vurğuladıq. Oktyabrın 3-də Madagiz də Ermənistan qoşunlarının tapdağından qurtuldu və onun əvvəlki adı – Suqovuşan bərpa edildi. Torpaqlarımızı işğaldan qurtarmaq naminə canını və qanını belə, əsirgəməyə hazır olan igid Azərbaycan əsgərinin şücaəti sayəsində oktyabrın 4-də Cəbrayıl şəhəri və rayonun 9 kəndi 27 ildən sonra işğalçı ermənilərdən azad edildi. Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev bu münasibətlə xalqa müraciətində demişdir: “Biz bu gün xalqımızın və dövlətimizin yeni tarixini yazırıq, şanlı tarixini yazırıq. Biz bu gün tarixi ədaləti bərpa edirik. Çünki Qarabağ torpağı bizim əzəli tarixi torpağımızdır. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu bu torpaqlarda yaşayıb, yaradıb, qurub, tikib. Ancaq uzun illər ərzində - 30 ilə yaxındır ki, erməni cəlladları torpağımızı işğal edib, bizim bütün tarixi, dini, mədəni abidələrimizi darmadağın edib dağıdıblar... Biz bütün şəhərləri bərpa edəcəyik. Ermənilər tərəfindən dağıdılmış bütün məscidlərimizi bərpa edəcəyik. Bu bölgələrə həyat qayıdacaq”.

Lakin ermənilər öz ənənəvi xarakterlərinə sadiq idilər: onlar döyüş meydanını qoyub-qaçır, cəbhə xəttindən xeyli kənarda yerləşən şəhər və kəndlərimizi atəşə tutur, dinc sakinləri qətlə yetirirdilər. Cəsur Azərbaycan Ordusu düşmənin yalnız hərbi qüvvələrinə və obyektlərinə zərbə endirir, mülki əhalini və obyektləri hədəfə almırdı. 2020-ci il oktyabrın 4-dən başlayaraq döyüş bölgəsindən xeyli uzaqda – 60 km məsafədə yerləşən Azərbaycanın ikinci böyük şəhəri olan Gəncə, strateji sənaye əhəmiyyəti daşıyan Mingəçevir və Beyləqan şəhərlərinin yaşayış məntəqələri raket və mərmilərlə atəşə tutuldu, nəticədə ölən və yaralananlar oldu. Erməni həyasızlığı heç bir sərhəd tanımır, erməni tərəfi Gəncənin raket zərbələri ilə dağıdılmış görüntülərini yayaraq, bunu azərbaycanlıların dağıtdığı erməni şəhəri kimi qələmə verirdilər! Erməni qəsbkarları Tərtər, Bərdə və digər şəhərlərimizi də atəşə tuturdular. Ermənistanın təcavüzkar siyasətinin davamı olaraq, 2020-ci il oktyabrın 28-də saat 13 radələrində düş mənin silahlı birləş mələri tərəfindən Bərdə şəhərinə - dinc sakinlərin sıx hərəkətdə olduğu və ticarət obyektlərinin kompakt yerləşdiyi əraziyə böyük dağıdıcı qüvvəyə malik ballistik “claster” tipli 2 ədəd raket zərbələrinin endirilməsi nəticəsində 22 nəfər həlak oldu, 70 şəxs isə müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri aldı. Azərbaycan Respublikası Baş Prokurorluğu tərəfindən baş vermiş hadisələrlə bağlı toplanmış materiallar əsasında Cinayət Məcəlləsinin 100.1-ci (təcavüzkar müharibəni planlaşdırma, hazırlama və ya başlama), 116.0.7-ci (müdafiə olunmayan ərazilərə, yaşayış məntəqələrinə və silahsızlaşdırılmış zonalara hücum etmə), 116.0.8-ci (hərbi hədəf olmayan, aydın görünən və fərqləndirilən dini, təhsil, elm, xeyriyyə, tibb obyektlərinə, xəstə və yaralıların yerləşdirildiyi yerlərə hərbi zərurət olmadan hücum etmə), 120.2.12-ci (milli, irqi, dini ədavət və ya düşmənçilik niyyəti ilə adam öldürmə) maddələri ilə cinayət işləri başlanıb, istintaq qrupları yaradılmaqla operativ istintaq hərəkətləri icra olunmaqdadır.

Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev müharibə zamanı müxtəlif nüfuzlu əcnəbi televiziya kanallarına müsahibələr verərək, beynəlxalq aləmdə formalaşmış yanlış təsəvvürləri büsbütün dağıtmağa nail oldu. Bu müsahibələrin hər biri, hər bir cümləsi, hər bir sözü xalqın ürəyindən xəbər verən, yaddaşlara əbədi həkk olub. Türkiyənin “A Haber”, ABŞ-ın “Fox News”, İtaliyanın Rai-1, Almaniyanın ARD və s. televiziya kanallarına, Rusiyanın TASS və İnterfaks, İspaniyanın EFE informasiya agentliklərinə, Yaponiyanın “Nikkei”, Fransanın “Figaro”, İtaliyanın “La Repubblica” qəzetlərinə və s. müsahibələr zamanı dövlətimizin başçısı erməni faşizminin əsl simasını, siqlətini açıb-göstərmiş, erməni vandallığının ağlasığmaz cinayətlərini faktlarla sübut etmişdir. Müdrik prezidentimiz bəzi xarici müxbirlərin bəzən ittiham, böhtan səpkili, qərəzli mövqe nümayiş etdirən qeyri-obyektiv və dezinformasiya xarakterli suallarını güclü məntiq, əsaslı fakt və dəlillərlə cavablandırmış, onları dəmir məntiqli arqumentləri əsasında susdurmuşdur. Müsahibələr zamanı jurnalistləri Azərbaycanın yalnız öz doğma və müqəddəs torpaqlarını azad etdiyinə və hərb qayda-qanunlarını qətiyyən pozmadığına inandırmış, həqiqətin, haqq-ədalətin kimin tərəfində olduğunu açıqlayaraq, beynəlxalq hüququn da bizim tərəfimizdə olduğunu bəyan etmişdir. Məsələn, Almaniyanın ARD telekanalı müxbirinin “Nəyə görə Qarabağ Azərbaycan üçün belə önəmlidir? Orada resurslar var, yoxsa bu, bir rəmzi məna daşıyır?” sualına cənab İlham Əliyev necə də gözəl, lakonik, lakin məntiqli və sərrast cavab vermişdir: “Elzas və Lataringe sizin üçün önəmlidir? Bavariya sizin üçün önəmlidir? Yaxud Reyn-Vestfaliya? Bu, bizim torpaqdır, beynəlxalq səviyyədə tanınan bizim ərazimizdir. Bu, resurslar məsələsi deyil. Əsas resurslar burada, Bakıdadır. Bu, ədalət məsələsidir, bu, milli qürur məsələsidir və bu, beynəlxalq hüquq məsələsidir. Beynəlxalq hüquq və bütün beynəlxalq ictimaiyyət Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın ayrılmaz hissəsi kimi tanıyır. Biz ədaləti bərpa edirik və biz BMT Təhlükəsizlik Şurasının 27 il ərzində kağız üzərində qalan qətnamələrini icra edirik”. Daha sonra ermənilərin guya etnik təmizləməyə məruz qalmasını iddia edən müxbirin fikirlərini təkzib edən prezident qeyd etmişdir ki, əslində etnik təmizləyə məruz qalan biz olmuşuq. Ermənilər Dağlıq Qarabağı və ətrafındakı 7 rayonu işğal edəndə məhz azərbaycanlılar etnik təmizləməyə məruz qaldılar. Lakin Azərbaycan ermənilərə qarşı etnik təmizləmə aparmır və bunu planlaşdırmır. Biz birlikdə yaşamalıyıq”.

“BBC News” müxbirinin də təxminən eyni məzmunlu sualını – Dağlıq Qarabağ regionunda yaşayan erməni vətəndaşlara qarşı heç bir etnik təmizləmənin aparılmayacağı ilə bağlı zəmanət verilməsinə aydınlıq gətirilməsini Ali Baş Komandan çox qısa, lakin kəskin və tutarlı cavablandırmışdır: “Bəli. Biz ermənilər deyilik. Onlar bizə qarşı etnik təmizləmə törədiblər. Onlar Dağlıq Qarabağdan və ətraf yeddi rayondan bütün azərbaycanlıları qovublar. Ermənistanın etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində bizim bir milyon qaçqın və məcburi köçkünümüz var. Lakin biz eyni qaydada davranmayacağıq. Biz qisas almayacağıq. Mən dəfələrlə demişəm, hətta onlar Gəncəni bombalayanda, hətta onlar Bərdəni bombalayanda, onlar başqa şəhərləri bombalayanda və 92 insanı, mülki şəxsi öldürdükdə mən dedim ki, biz qisasımızı döyüş meydanında alacağıq”.

44 günlük Vətən müharibəsi zamanı rəşadətli və qalib Azərbaycan Ordusunun uğurlu hərbi əməliyyatları nəticəsində ermənilərin zəbt etdiyi şəhər və qəsəbələrimiz bir-birinin ardınca işğaldan azad olunmuşdur: Füzuli şəhəri, Horadiz qəsəbəsi, Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı rayonları... Nəhayət, alınmaz qala, Qarabağın ürəyi - gözəl və qədim Şuşa da ermənilərdən azad edildi. Məhz Şuşa azad edildikdən sonra Ermənistan yeganə çıxış yolunun kapitulyasiya olduğunu başa düşdü. Müzəffər Azərbaycan Ordusu qarşı tərəfin ən möhkəm istehkamlarını qəhrəmancasına darmadağın edərək, milli kimliyimiz, qürurumuz, qeyrət və mənliyimizin simvolu olan, 28 il həsrət qaldığımız qədim Şuşamızı, Cıdır düzünü, İsa bulağını, xarı bülbülümüzü öz canı və qanı bahasına yenidən və əbədi olaraq fəth etdi. Bu böyük hərbi qələbə münasibətilə Ali Baş Komandan İlham Əliyev Şəhidlər Xiyabanına gedərək, xalqa müraciət etdi. Cənab Prezidentimiz hakimiyyətə gəldiyi zamandan bəri həmişə ulu öndər Heydər Əliyevin müdrik daxili və xarici siyasətinə sadiq qalacağını vəd etmiş və bunu real fəaliyyəti ilə də sübut etmişdir.

Yaxşı yadımızdadır, 2003-cü ilin 15 oktyabr prezident seçkiləri ərəfəsində ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycan vətəndaşlarına ünvanladığı 1 oktyabr 2003-cü il tarixli müraciət də təkcə ulu öndərin deyil, bütövlükdə Azərbaycan xalqının cənab İlham Əliyevə olan böyük ümidlərinin təcəssümü kimi ortaya çıxmışdır. Ulu öndər bu tarixi müraciəti ilə xalqa onun əsasını qoyduğu siyasəti davam etdirə biləcək dəqiq ünvanı göstərmişdir: “...Üzümü Sizə - həmvətənlərimə tutaraq, qarşıdan gələn prezident seçkilərində prezidentliyə namizəd, mənim siyasi varisim, Yeni Azərbaycan Partiyası sədrinin I müavini İlham Əliyevi dəstəkləməyə çağırıram. O, yüksək intellektli, praqmatik düşüncəli, müasir dünya siyasətini və iqtisadiyyatını gözəl bilən, enerjili və təşəbbüskar bir şəxsiyyətdir. Sizi əmin edirəm ki, həm İlham Əliyev, həm də Yeni Azərbaycan Partiyası bundan sonra da xalqın ən layiqli övladlarını öz ətrafında sıx birləşdirərək Azərbaycan dövlətinin inkişafı və xalqımızın firavanlığı yolunda çox işlər görəcəklər. İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri sizin köməyiniz və dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm”. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi fəaliyyətə başladığı vaxtdan ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunun heç bir alternativi olmadığını bəyan edən və onun xarici və daxili siyasətini uğurla davam etdirən Ali Baş Komandan, möhtərəm Prezident İlham Əliyev Şuşanın alınması münasibətilə xalqımızı təbrik edərkən bu məsələyə də toxunmuşdur: “...Mən bu gün, eyni zamanda, ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdim, onun ruhu qarşısında baş əydim. Ürəyimdə dedim, xoşbəxt adamam ki, ata vəsiyyətini yerinə yetirdim. Şuşanı azad etdik! Bu, böyük Qələbədir! Şəhidlərimizin, ulu öndərin ruhu şaddır bu gün! Gözün aydın olsun Azərbaycan! Gözünüz aydın olsun dünya azərbaycanlıları!”.

Onu da vurğulamaq vacibdir ki, Şuşanın götürülməsi çox böyük peşəkarlıq, cəsarət tələb edən əməliyyat idi. Bu şəhər müdafiə cəhətdən, coğrafi-strateji baxımdan o qədər mühümdür ki, noyabrın 8-də məhz Şuşanın azad edilməsi Ermənistanın təslim olması ilə nəticələndi. Strateji yüksəklikdə yerləşən və ermənilər tərəfindən güclü müdafiə sisteminin yaradıldığı bu şəhəri almaq sanki mümkünsüz görünürdü. Lakin müzəffər Azərbaycan Ordusu, igid əsgərlərimiz qeyri-adi şücaət göstərərək, hərb tarixinə düşəcək bir səviyyədə döyüşmüş, yaxın məsafədən əlbəyaxa döyüşlərdə erməni əsgərlərinə qalib gəlmişlər. Prezidentimizin qeyd etdiyi kimi, Şuşanın işğaldan azad edilməsi bizim gücümüzü göstərdi, Ordumuzun peşəkarlığını, hərbçilərimizin cəsarətini, qəhrəmanlığını göstərdi: “Şuşanın götürülməsi çox böyük peşəkarlıq, cəsarət tələb edən əməliyyat idi. Əminəm ki, bu əməliyyat dünya hərb tarixində xüsusi yer tutacaqdır. Çünki bu əməliyyatı yalnız yüngül silahlarla silahlanmış bizim qəhrəman hərbçilərimiz dağlardan, meşələrdən, cığırlardan keçərək icra ediblər. Şuşanın işğaldan azad edilməsi bizim şanlı Qələbəmizdir”.

Beləliklə, İkinci Qarabağ müharibəsinin elə ilk günlərindən etibarən işğalçı ordunun “yenilməzliyi” barədə mif qısa müddər ərzində dağıdıldı. Bu silahlı dəstə yalnız dinc sakinlərlə, mülki əhali ilə “mübarizə” apamağı yaxşı bacarır, özü də gecə yarısı, şəhər və qəsəbə sakinləri yatdıqları zaman Azərbaycanın döyüş əməliyyatlarının aparıldığı ərazilərdən xeyli uzaqda yerləşən yaşayış yerləri – Gəncə, Bərdə, Mingəçevir, Tərtər şəhərləri Ermənistan ərazisindən bormbardman edilmiş, onlarca dinc sakin həlak olmuşdur. Bu şəhərlərə hər gün yüzlərlə, minlərlə mərmi atılırdı! Qeyd etdiyimiz kimi, döyüş meydanında məğlub olan ermənilər bunun əvəzini namərdcəsinə və hərb qanunlarına zidd olaraq dinc sakinlərdən çıxırdı. Mülki şəxslərə qarşı zorakılıq işğalçı ölkənin əsl simasını, gerçək mahiyyətini bir daha sübut edir. İşğalçı ölkənin digər məqsədi isə Azərbaycanı təxribata çəkmək və onu Ermənistana cavab zərbəsi endirməyə təhrik etmək idi. Beləliklə, erməni terrorçuları KTMT-ni Azərbaycana qarşı döyüşə cəlb etməyə çalışırdı. Lakin Ali Baş Komandan İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, Azərbaycan həlak olmuş dinc sakinlərimizin qisasını döyüş meydanlarında, özü də işğalçı erməni ordusuna ağır zərbə vurmaqla aldı. Həm dinc sakinlərin, həm hərbçilərimizin qanı yerdə qalmadı, bütün torpaqlarımız minimum itki ilə azad edildi.

Erməni hərbçiləri mövcud müharibə qanun-qaydalarını da pozmuş, beynəlxalq hüquq normalarını tapdalamışlar. İşğalçı qoşun birləşmələri müharibə zamanı qadağan olunmuş silahlardan, kaset və fosforlu bombalardan geniş istifadə etmişdir. Ermənistan “Skad” və “Smerç” raket qurğularından yalnız döyüş meydanında deyil, eləcə də dinc, mülki şəxslərə qarşı istifadə edib. Bu faktlar “Human Rights Watch” və “Amnesty International” kimi nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qeydə alınmaqla həmin əməllər “qəddar və ağılasığmaz” cinayət kimi qiymətləndirilib.

Öz torpağında döyüşməyən ermənilər igid əsgərlərimizin cəsurluğunu və şücaətini görüb döyüş texnikasını, silah-sursatı qoyub qaçırdılar. Hazırda Ermənistan həbsxanalarında fərarilərin çoxluğu səbəbindən sıxlıq yaranmışdır. Məlumatlara görə, fərarilərin sayı 10 000-dən yuxarıdır. Rusiyanın geniş oxucu auditoriyasına malik “Национальная оборона” jurnalı bununla bağlı yazır ki, “İndiki müharibədə Ermənistanın məğlubiyyət səbəbləri strategiya, kəşfiyyat və qismən də psixologiya məsələlərinə əsaslanır. Ermənistanın müharibəyə tamamilə hazırlıqsız vəziyyətdə olması ortaya çıxdı. Hərbi əməliyyatların artıq beşinci günündə Yerevanda etiraf etdilər ki, döyüşməkdən imtina edən 1500 erməni hərbi qulluqçu fərarilik edib. Müharibənin sonuna yaxın erməni fərarilərinin sayı artıq 10 min nəfərə bərabər idi. Özü də bütün səhvlərin bir hissəsi təkcə Paşinyan hakimiyyəti dövrünə deyil, həm də onun sələfləri – Robert Koçaryan və Serj Sarkisyan dövrünə də aid edilir. Lakin etiraf etmək lazımdır ki, məhz Nikol Paşinyan Azərbaycanı həmişə təhrik edərək, müharibənin reallığa çevrilməsi üçün əlindən gələni etdi”. Müəlliflər qeyd edirlər ki, Yerevan bu müharibədə faktiki olaraq uduzmasını artıq başa düşəndə Ermənistan ərazisindən Azərbaycanın cəbhə xəttindən uzaqda yerləşən şəhərlərinə gecə saatlarında raket zərbələri endirildi. Lakin bu taktika Ermənistana uğur gətirmədi, Bakıda bəyan etdilər ki, Azərbaycan Ermənistan şəhərlərinə hücum etməyəcək və düşmənlə döyüş meydanında savaşacaq. Əslində, bu cinayət əməli Ermənistanın labüd məğlubiyyətdən yaxa qurtarması üçün ümid etdiyi son “tədbir” idi və ölkəmiz, belə deyək, həm bu təxribata getmədi, həm də mərdi-mərdanə döyüş meydanlarında erməni hərbi birləşmələrinə layiqli cavab verdi, şəhidlərimizin qisasını aldı.

(ardı var)

İradə HÜSEYNOVA,

Bakı Dövlət Universitetinin Qafqaz xalqları tarixi kafedrasının müdiri, tarix elmləri doktoru, professor, YAP Siyasi Şurasının üzvü

Xalq qəzeti 2021.- 6 mart.- S.7.