Böyük Zəfərin təntənəsi

 

Böyük fəxarət və qürur hissi ilə bəyan edirəm ki, Şuşa şəhəri işğaldan azad edildi! Şuşa bizimdir! Qarabağ bizimdir! Bu münasibətlə bütün Azərbaycan xalqını ürəkdən təbrik edirəm. Bütün şuşalıları ürəkdən təbrik edirəm. İyirmi səkkiz il yarım işğal altında olan Şuşa azad edildi! Şuşa indi azaddır! Biz Şuşaya qayıtmışıq! Biz bu tarixi Qələbəni döyüş meydanında qazandıq. 2020-ci il noyabrın 8-i Azərbaycan tarixində əbədi qalacaqdır. Bu tarix əbədi yaşayacaq. Bu, bizim şanlı qələbəmizin, zəfərimizin günüdür!”.

 

İlham ƏLİYEV

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

 

 

Ermənilərin xalqımıza qarşı düşmənçilik siyasəti iki yüz il bundan əvvəl – çar Rusi­yası tərəfindən Azərbaycan torpaqlarına köçürüldükləri vaxtdan başlayaraq bu günə qədər davam edir. Erməni qəsbkarları əzəli torpaqlarımızda məskunlaşdıqları ilk gündən toponimlərimizi dəyişməyə başlamış, münbit əraziləri ələ keçirməyə çalışmış, əksəriyyət təşkil etdikləri yaşayış məntəqələrində yerli əhali olan azərbaycanlıları sıxışdırmışdılar. Erməni millətçiləri 200 ildən artıq bir zaman kəsiyində yüz minlərlə dinc azərbaycanlını soy­qırımına məruz qoymuş, yaşadıqları yerlərdən qovmuş, onlara işgəncələr vermiş, yüzlərlə yaşayış məntəqəsini dağıdıb yerlə yeksan etmişdilər. Keçmiş SSRİ imperiyasının dağılması və müstəqilliyin bərpası ərəfəsində xarici havadarları tərəfindən silahlandırılan ermənilər Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal etmiş, yaşayış məntəqələrini dağıtmış, dinc əhalini amansızcasına qətlə yetirmişlər. Başlıbel, Ağdaban, Bağanis-Ayrım kəndlərində, Xocalıda törədilmiş vəhşiliklər, soyqırımıları erməni faşizminin əsl simasını göstərdi.

 

Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi XX yüzilliyin tarixinə ən faciəli münaqişələrdən biri kimi daxil olub, onun nəticələri milyonlarla azərbaycanlının taleyinə cid­di təsir göstərib. Ermənistanın Azərbaycanın tarixi torpaqlarına açıq formada ərazi iddiaları və etnik zəmində təxribatları, terror əməlləri ilə başlamış bu münaqişə Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzlə nəticələnib. Ermənistan SSR-də yaşayan azərbaycanlılar öz tarixi torpaqlarından dəfələrlə qəddarlıqla deportasiya edilib. Yüz minlərlə soydaşımız öz torpaqla­rından zorla qovulub, qətlə yetirilib, yaralanıb.

 

Sovet İttifaqı rəhbərliyində təmsil olunan ermənilər, Ermənistan SSR-in rəhbərliyi və xaricdəki erməni diaspo­ru 1980-ci illərin sonlarında SSRİ mərkəzi hakimiyyətinin zəifləməsindən istifadə edərək, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin (DQMV-nin) Ermənistan SSR-ə birləşdirilməsi üçün məqsədyönlü şəkildə hərəkətə başladılar. 1988-ci ilin əvvəlində DQMV-nin Azərbaycandan qoparılması yönündə ardıcıl addımlar atıldı: DQMV Xalq Deputatları Sove­tinin erməni əsilli deputatları vilayətin Ermənistan SSR-ə birləşdirilməsi təklifinin lehinə səs verdilər (azərbaycanlı və digər millətlərdən olan deputatlar iclasda iştirak etmirdilər), Dağlıq Qara­bağı Ermənistana birləşdirməyi qarşıya məqsəd qoyan erməni təşkilatları maneəsiz şəkildə Ye­revanda və Xankəndidə fəaliyyətə başladı, Ermənistan SSR Ali Soveti DQMV-nin Ermənistan SSR-in tərkibinə “daxil edilməsi” və “Ermənistan SSR-in və Dağlıq Qarabağın birləşməsi haqqın­da” qərarlar qəbul etdi. Nəhayət, 1991-ci ilin sentyabrında qondarma “Dağlıq Qarabağ Respublikası” elan edildi. Buna cavab tədbiri kimi, 1991-ci ilin noyabrında Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Dağlıq Qarabağın muxtariyyət statusunu ləğv etdi. SSRİ-nin ümumi dövlət strukturu zəiflədikcə bölgədə vəziyyət daha da pisləşirdi. Ermənistandan göndərilən silahlı qruplar və terrorçular öz cinayətkar fəaliyyətini genişləndirirdilər.Əsassız ərazi iddiaları irəli sürən Ermənistan Azərbaycana qarşı müharibə elan etmədən hərbi əməliyyatlara başladı. Bununla da, münaqişə yeni “qaynar mərhələ”yə keçdi. Müharibə dövründə Ermənistan silahlı qüvvələri hərbi və mülki şəxslər arasında heç bir fərq qoymadan işğal etdikləri rayon və şəhərlərdə dinc azərbaycanlı əhalini amansızlıqla qətlə yetirirdilər. Müharibə nəticəsində Azərbaycan Respublikası öz torpaqlarının beşdə-birini itirdi, bir milyondan çox azərbaycanlı öz yurdundan didərgin düşdü. Beynəlxalq sülh və təhlükəsizlik üçün ciddi təhdid mənbəyinə çevrilən Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində ciddi müzakirələrə səbəb oldu. 1992-ci ildə bu münaqişənin Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsinin (ATƏM-in) prinsipləri əsasında sülh yolu ilə həlli üçün Minsk qrupu yara­dıldı. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) isə 1993-cü ildə işğalçıla­rın Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən tam, dərhal və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb edən beynəlxalq hüquqda çox bö­yük əhəmiyyətə malik 4 qətnamə qəbul etdi. Azərbaycan üçün olduqca mürəkkəb şəraitdə xalqın inadlı təkidi ilə siyasi hakimiyyətə qayıtmış ümummilli lider Heydər Əliyev belə bir nəticəyə gəldi ki, münaqişənin həllində kompleks yanaşma, mühüm daxili və xarici siyasət amillərinin nəzərə alınma­sı tələb olunur. Havadarlarından böyük dəstək almış Ermənistanın başlatdığı Birinci Qarabağ müharibəsi 1994-cü ildə Bişkekdə Rusiyanın vasitəçiliyi ilə imzalan­mış atəşkəslə başa çatdı.

 

2019-cu ildən etibarən isə Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyinin bir-birinin ardınca verdiyi təxribatçı bəyanatlar və atdığı addımlar bir daha özünün əsl məqsədinin mövcud status-kvonu möhkəmləndirməkdən və Azərbaycan ərazilərini ilhaq etməkdən ibarət olduğunu nü­mayiş etdirmişdir. Ermənistanın qəbul etdiyi təcavüzkar və hücum xarakterli milli təhlükəsizlik stra­tegiyası, işğal edilmiş ərazilərdə qeyri-qanuni məskunlaşdırma siyasətini genişləndirməsi, “yeni ərazilər uğrunda yeni müharibə” çağırışı, 2020-ci il iyulun 12-də Ermənistan Azərbaycan dövlət sərhədinin Tovuz istiqamətində təxribat törətməsi, eyni zaman­da, bütövlükdə qoşunların təmas xəttində gərginliyi artırması və sair Ermənistanın genişmiqyaslı hücuma hazırlaşdığını göstərirdi.Ermənistanın təxribatına və növbəti hərbi təcavüzünə cavab olaraq, Azərbaycan xalqı torpaq­larımızın işğaldan qurtarılması, Ermənistanın sülhə məcbur edilməsi, BMT Təhlükəsizlik Şurasının məlum qətnamələrinin tələblərinin yerinə yetirilməsi, məcburi köçkünlərin öz doğma torpaqlarına qayıtması və ədalətin bərpası üçün Vətən müharibəsinə başladı. Bu müqəddəs amal uğrunda bütün Azərbaycan xalqı səfərbər və həmrəy oldu.

 

Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə 2020-ci il 28 sentyabr saat 00:00-dan Azərbaycan Res­publikasının bütün ərazisində hərbi vəziyyət elan edildi. Sentyabrın 28-də imzalanmış sərəncama görə respublikada qismən səfərbərlik elan edildi. İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan xeyli az itki ilə böyük zəfərə imza atdı. Başlanğıcda bir sıra kəndləri və strateji körpüləri işğaldan azad etdikdən sonra Azərbaycan Silahlı Qüvvələri oktyabrın 22-də Qa­rabağın İranla cənub sərhədini düşməndən tamamilə təmizlədi və 23 oktyabrda Laçın dəhlizinə doğru irəliləməyə başladı. Laçın dəhlizi Qarabağdakı qondarma qurumla Ermənistanı birləşdirən yeganə böyük magistral idi. Azərbaycan ənənəvi olaraq, gün ərzində hərbi karvanların qarşısını almaq üçün artilleriya, minaatan və hətta birbaşa atəş və ya idarə olunan raketlərlə Ermənistan ordusuna zərbələr endirirdi. Davam edən müharibə ərzində 4 oktyabrda Cəbrayıl, 17 oktyabrda Füzuli, 20 oktyabrda Zəngilan, 25 oktyabrda Qubadlı işğaldan azad edildi.

 

Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev noyabr ayının 8-də xalqımıza Şuşanın azad edilməsi müjdəsini verdi. Ertəsi gün daha 70-dən çox kəndin azad olun­ması xəbəri gəldi və bundan bir gün sonra Ermənistanın baş naziri N.Paşinyan Azərbaycan Prezidentinin şərtlərini qəbul edərək “kapitulyasiya aktı”na imza atmağa məcbur oldu. Noyabrın 10-da Azərbaycan Respublika­sının Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan Respublikasının baş naziri Nikol Paşinyan və Rusi­ya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putin münaqişə zo­nasında atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırıl­ması barədə bəyanat imzaladı­lar. Bəyanata əsasən, noyabrın 20-də Ağdam, 25-də Kəlbəcər, dekabrın 1-də isə Laçın rayonları azad edildi. Bəyanatda, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonlarını birləşdirən yeni nəqliyyat kom­munikasiyalarının inşasının təmin edilməsi elan olunmuşdur.

 

Azərbaycan xalqının əzmi və iradəsi, iqtisadi gücü, müasir ordu quruculuğu və xalq-iqtidar birliyi ölkəmizin qələbəsini təmin edən mühüm amillər oldu. Ulu əcdadlarımızın zəngin dövlətçilik və hərb tarixindən ilhamlanan Azərbaycan xalqı daha bir şanlı qəhrəmanlıq salnaməsi yazaraq, özünün qalib xalq olduğunu bütün dünyaya sübut etdi və düşmən üzərində tarixi zəfər çaldı.

 

Şuşa şəhərinin və onun işğaldan azad edilməsinin ta­rixi əhəmiyyəti nəzərə alına­raq, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Res­publikasında Zəfər Gününün təsis edilməsi haqqında” 2020-ci il 3 dekabr tarixli sərəncamına əsasən, Vətən müharibəsində mi­silsiz Qələbənin əbədiləşdirilməsi məqsədilə hər il 8 noyabr tarixinin Azərbaycanda “Zəfər Günü” kimi qeyd edilməsi qərara alınmışdır. Ölkə başçısı 2020-ci il dekabr ayının 3-də Azərbaycan xalqının Vətən müharibəsində göstərdiyi misilsiz qəhrəmanlığın və qa­zandığı möhtəşəm tarixi zəfərin nümayiş etdirilməsi, şəhidlərimizin əziz xatirəsinin əbədiləşdirilməsi məqsədilə Bakı şəhərində “Vətən müharibəsi memorial kompleksi” və “Zəfər muzeyi”nin yaradılması haqqında sərəncam imzaladı. Həmçinin, “Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı” fəxri adı, “Zəfər” və “Qarabağ” ordenləri, “Cəsur döyüş­çü”, “Döyüşdə fərqlənməyə görə”, “Suqovuşanın azad olunmasına görə”, “Xocavəndin azad olunması­na görə”, “Füzulinin azad olunma­sına görə”, “Zəngilanın azad olun­masına görə”, “Qubadlının azad olunmasına görə”, “Şuşanın azad olunmasına görə”, “Kəlbəcərin azad olunmasına görə”, “Ağdamın azad olunmasına görə”, “Laçının azad olunmasına görə” və digər medallar təsis edildi.

 

Dekabrın 10-da keçirilən möhtəşəm Zəfər paradı isə Azərbaycanın hərbi gücünü və tarixi qələbəmizi bütün dünyaya bir daha nümayiş etdirdi. Zəfər paradı müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli ordumuzun 44 gün davam edən “Dəmir yumruq” hərbi əməliyyatında qazandığı tarixi Qələbənin təcəssümü oldu. Paradda nümayiş etdirilən texni­kalar dövlətimizin başçısı İlham Əliyev tərəfindən hərbi sahəyə göstərilən diqqət və qayğını nüma­yiş etdirdi.

 

Aprelin 12-də Azərbaycan Res­publikası Prezidenti İlham Əliyevin xüsusi təşəbbüsü ilə Bakıda salınan Hərbi Qənimətlər Parkının açılışı oldu. Hərbi Qənimətlər Parkı qazanılan tarixi Zəfərin nümayişi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Buraya gələn hər bir ziyarətçiyə Vətən müharibəsinin gedişatı barədə təqdim edilən eksponatlar Azərbaycana zəfər qazandıran döyüşləri bir daha göz önündə canlandırmağa geniş imkan yaradır. Bakı Metropoliteni­nin 29 may 2021-ci ildə istifadəyə verilən stansiyasına ölkə başçısı İlham Əliyevin xüsusi təşəbbüsü ilə Zəfər Günü münasibətilə “8 Noyabr” adı verilmişdir. Beləliklə, 44 günlük müharibə Azərbaycan xalqının nə qədər vətənpərvər, böyük xalq olduğunu, milli birliyini, həmrəyliyini bütün dünyaya sübut etdi. Azərbaycan tarixi tor­paqlarına – Qarabağa qovuşdu, ta­rixi zəfərə imza atdı, şəhidlərimizin, Xocalı qurbanlarının, Gəncə, Bərdə, digər şəhər və rayonlarımız­da törədilən soyqırımları zamanı həlak olan günahsız insanların qisasını döyüş meydanında aldı, işğalçı Ermənistana layiq olduğu yeri göstərdi.

 

Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2020-ci il 2 dekabr tarixli sərəncamı ilə müharibədə qəhrəmancasına döyüşmüş, Azərbaycan Bayrağını işğaldan azad edilən torpaqlarımızda dalğalandırmış, ölkəmizin ərazi bütövlüyü yolunda canlarını fəda etmiş əsgər və zabitlərimizə, bütün şəhidlərimizə dərin ehtiram əlaməti olaraq 27 sentyabr – Azərbaycan Respublikasında Anım Günü təsis edildi.

 

Vətən müharibəsində, həmçinin 100-dən çox ədliyyə və məhkəmə işçisi, o cümlədən könüllü iştirak edərək fədakarlıq göstərib, ölkə Prezidenti tərəfindən çoxsaylı medallarla təltif olundu. Hazırda onların qayğıları nazirlik tərəfindən daim diqqət mərkəzində saxlanılır.

 

Müharibə başlanan gündən ədliyyə işçiləri də ordumuzla həmrəylik nümayiş etdirərək, hərbçilərimizə, yaralananlara və şəhid ailələrinə öz dəstəyini əsirgəməyib, Silahlı Qüvvələrə Yar­dım Fonduna və "YAŞAT" Fonduna əmək haqlarından könüllü vəsaitlər köçürüblər.

 

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranması ilə bir gündə təsis edilmiş Ədliyyə Nazirliyinin funksiyalarını, fəaliyyət istiqamətlərini və səlahiyyətlərini müəyyən edən mühüm akt – na­zirliyin Əsasnaməsi 1918-ci ilin noyabr ayının 22-də təsdiq olun­muşdur.Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qoyduğu təməl əsasında müasir dövlətçilik ənənələrinə və konsepsiyasına söykənən Azərbaycan ədliyyəsinin tarixi yazılmağa başlanmışdı.

 

Müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin banisi, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin 11 noyabr 2000-ci il tarixli sərəncamı ilə təsis edilmiş 22 noyabr – Ədliyyə İşçilərinin Peşə Bayramı Günü 21 il­dir ki, ədliyyə və məhkəmə orqanla­rında böyük ruh yüksəkliyi ilə geniş qeyd olunur.

 

Ümummilli lider Heydər Əliyevin dövlət quruculuğu xəttini uğurla davam etdirən Azərbaycan Res­publikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan ədliyyəsinin davamlı inkişafı üzrə görülən ardıcıl və məqsədyönlü işlərin, həyata keçirilən məhkəmə-hüquq islahatlarının qayəsini, ilk növbədə, insan hüquqlarının eti­barlı təminatı, vətəndaşlara qayğılı münasibət, onlara yüksək keyfiyyətli xidmətlərin göstərilməsinin təşkili nəzərə alınaraq, hər bir demokratik cəmiyyətdə müstəsna əhəmiyyət kəsb edən məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyinə xidmət edən köklü və sistemli islahatların uğurla da­vam etdirilməsi nəticəsində bu gün ölkəmizdə bütün sahələrdə mühüm nailiyyətlər qazanılmışdır.

 

Eyni zamanda, ölkəmizin davamlı tərəqqisinin təmin edilməsi üçün bütün sahələrdə həyata keçirilən islahatlar məhkəmə-hüquq sisteminin inkişafında yeni mərhələnin başlanması­nı və bu sahədə islahatların dərinləşdirilməsini zəruri et­mişdir. Zərurət xüsusən onda ifadə olunmuşdur ki, müasir dövrün tələblərinə cavab verən, cəmiyyətdə yüksək nüfuza malik ədalət mühakiməsinin formalaş­dırılması prosesini sürətləndirmək məqsədilə məhkəməyə müraciət imkanları daha da genişləndirilməli, məhkəmələrin fəaliyyətində şəffaflıq artırılmalı, məhkəmə icraatının effektivliyi yüksəldilməli, məhkəmə qərarlarının tam və vaxtında icra edilməsi təmin olunmalı, süründürməçiliyin və digər neqativ halların aradan qaldırılması üçün görülən tədbirlər gücləndirilməlidir.Həmçinin, ədalət mühakiməsi mexanizmlərinin effektiv fəaliyyətinin təmin edilməsi üçün hakim və məhkəmə aparatı işçilərinin sosial müdafiəsi daha da yaxşılaşdırılmalı, müvafiq infrast­rukturun yenilənməsi işləri davam etdirilməli, məhkəmə icraatında mü­asir informasiya texnologiyalarının tətbiqinin üstünlüklərindən hərtərəfli istifadə edilməli, digər mühüm məsələlər həll olunmalıdır.

 

Məhz ədalət mühakiməsinin keyfiyyətinin və səmərəliliyinin artırılması məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev “Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqın­da” 3 aprel 2019-cu il tarixli fərman imzalamışdır. Bu, sənəd ölkəmizin davamlı tərəqqisinin təmin edilməsi üçün məhkəmə-hüquq sistemi­nin inkişafında yeni mərhələnin başlanmasına və bu sahədə islahatların dərinləşdirilməsinin təmin edilməsinə yönəlmişdir. Biz hakimlər də ölkəmizin davamlı tərəqqisinin təmin edilməsi üçün qeyd edilən zəruri islahatların həyata keçirilməsinin məsul icraçı­ları və həm də təminatçılarındanıq.

 

Yaranmış imkandan istifadə edərək, qürur və sevinc hissi ilə xalqımızı 8 noyabr – Zəfər Günü münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm. Həmçinin, bu möhtəşəm, qələbə həyəcanlı və qürur hissi ilə yaşadığımız bayram günlərinə təsadüf edən Ədliyyə İşçilərinin Peşə Bayramı Günü ilə əlaqədar bütün ədliyyə işçilərini və hakimləri ürəkdən təbrik edir, onlara qanunun aliliyinin, insan haqlarının təmin olunması kimi şərəfli işlərində müvəffəqiyyətlər arzulayıram.

 

Şərafət MƏMMƏDOVA,

 

Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi

 

 

Xalq qəzeti .- 2021.- 6 noyabr.- S.10.