İnkişaf edən, böyüyən, güclənən Türkiyə

 

Qiymətli bir əmanəti qəbul etmək, onu qorumaq, böyütmək və gələcəyi ilə bağlı mühüm qərarlar vermək ağır məsuliyyət tələb edir. Üstəlik, bu əmanət zəngin tarixi, rəngarəng mədəniyyəti və dildən-dilə dolaşan, Avropanın və dünyanın dilindən düşməyən qəhrəmanlıq dastanları, şanlı hərb tarixi olan bir dövlətdirsə, çiyinlərə düşən yük bir qədər də ağır­laşır. 30 avqust 2022-ci il səhər saatlarında zəhmli, güclü və o qədər də mərhəmətli bir kişi dövlət rəsmilərinin müşayiəti ilə Türkiyənin Zəfər bayramı və Silahlı Qüvvələri Günü münasibətilə Anıtkabiri ziyarət edirdi.

Böyük qələbənin 100-cü ildö­nümü ilə bağlı mərasimə Aslanlı yolu üzərindən başlayan bu konvo­yun önündə gedən şəxs Atatürkün məqbərəsinə aypara və ulduz motivli əklil qoyduqdan sonra bir dəqiqəlik sükut elan edildi, ardınca böyük bir xalqın qəlbini, düşməninsə dizlərini titrədən İstiqlal marşı oxundu. Bu böyük əmanəti çiyinlərində daşıyan həmin kişi – Türkiyənin Cümhur­başqanı Rəcəb Tayyib Ərdoğan və dövlət rəsmiləri daha sonra Milli Pakt Qülləsinə getdilər. Ərdoğan burada Anıtkabir fəxri kitabını imzaladı.

Pilləkənlərdən qalxarkən, başını qaldırıb əvvəlcə ay-ulduzlu bayrağa, daha sonra mavi səmaya baxarkən nələr düşünürdü – heç kəs bilmir. Amma fəxri kitabı imzalayan Türkiyə Prezidenti daha sonra bu cümlələri əlavə etdi: “Əziz Atatürk, şanlı tarixi­mizin ən mühüm dönüş nöqtələrindən biri olan Böyük Qələbənin 100-cü ildönümündə silahdaşlarınızı, Böyük Millət Məclisinin üzvlərini və müqəddəs şəhidlərimizi rəhmətlə yad edirik. Qəhrəman şəhidlərimizdən aldığı­mız ilhamla Türkiyə Cümhuriyyətini qarşımıza qoyduğunuz məqsədlər istiqamətində inkişaf etdirməyi hədəfləyirik. Ölkəmizi başda iqtisadiy­yat, müdafiə və diplomatiya olmaqla, hər sahədə gücləndirməyə davam edirik. Qlobal pandemiya böhranın­dan alnıaçıq çıxan ölkəmiz bölgədə yaşanan münaqişələri də uğurla nəzarətdə saxlamaqdadır. Türkiyə sülhün və sabitliyin yenidən bərqərar olması üçün bütün dünya tərəfindən təqdir edilən diplomatik addımla­ra imza atır. Böyüyən, güclənən, özünəgüvəni yüksək səviyyədə olan, vətəndaşlarıyla birlikdə məzlumların da ümidi olan Türkiyənin inkişafına nə hiyləgərlərin oyunları, nə də əliqanlı terror təşkilatlarının xain hücümları əngəl ola bilməyəcək! Ruhunuz şad olsun”.

Rəcəb Tayyib Ərdoğan böyük öndərlə bağlı danışarkən, onun əmanətinə sadiq qaldıqlarını və məhz onun yolu ilə irəlilədiklərini tez-tez ifadə edir. Bu gün dünyada və region­da davam edən proseslərə yaxından nəzər salsaq görərik ki, Türkiyə nəinki Avropanın, ümumilikdə, planetin ən böyük güc mərkəzlərindən biridir. İstər böyük, istərsə də kiçik dövlətlər bütün istiqamətlər üzrə Tükiyə ilə uzlaş­maqda, ortaq faydalar və hədəflər istiqamətində hərəkət etməkdə maraqlıdırlar. Hətta zaman-zaman Türkiyə ilə fikir ayrılığına düşən, müxtəlif səbəblərdən və lobbiçiliyin təsiri ilə qardaş ölkəni sıxışdırmağa, sanksiyalar tətbiq etməyə çalışan qüvvələr də sonda ortaq məxrəcə gəlir, onun böyük nüfuzundan fayda­lanmağa çalışırlar. Burada Türkiyə həm vasitəçi, həm də idarəedici rollarını oynayır. Qlobal problemlərin, böyük güc mərkəzlərinin arasında ya­şanan gərginliklərin həllində dünyanın, şübhəsiz, ən qərarlı və ən qətiyyətli ölkəsi olan Türkiyə bütün bunlarla yanaşı, ədalətlə çiyin-çiyinə dayana­raq, haqsızlıqlara qarşı savaşmaqdan da çəkinmir.

Bu istiqamətdə Türkiyənin NATO ilə olan əlaqələrini xüsusi qeyd etmək la­zımdır. Ölkənin xarici siyasət kursunun əsas istiqamətlərindən biri kimi NATO ilə münasibətlər ön plana çıxır. Prezi­dent Rəcəb Tayyib Ərdoğan bir neçə gün əvvəl Kosovo Prezidenti ilə birgə mətbuat konfransında dedi ki, Türkiyə NATO üzvü olaraq Kosovonu tanıyır. Ümumiyyətlə, Türkiyə hər zaman NATO-nun genişlənməsinin tərəfdarı olub. Ekspertlər NATO üzvlüyünün Türkiyə üçün Lozanna, Montrö razı­laşmaları, Hatayın ölkəyə birləşməsi, İsmət İnönünün ölkəni İkinci Dünya müharibəsindən kənarda saxlaması kimi mühüm xarici siyasət uğurlarından biri olduğunu qeyd edirlər.

 

Hazırda Türkiyə öz tarixinin ən həssas dönəmlərindən birindən keçir. Belə ki, Rusiya–Ukrayna müharibəsi 2001-ci ildəki 11 sent­yabr hücumları kimi müasir tarixin dönüş nöqtələrindən biri olaraq qiymətləndirilir. Ekspertlər bunu Türkiyənin xarici siyasət sahəsindəki ən böyük sınaqlarından biri olduğunu bildirirlər. Sevindirici haldır ki, Ərdoğan və onun hökuməti bu vəziyyəti doğru dəyərləndirir, təmkinli və qətiyyətli addımlarla bütün dünyaya sübut edir ki, Türkiyə dünyanın ən böyük güc mərkəzlərindən, eləcə də sabitlik təminatçılarından biridir. Türkiyə həm də, Ukrayna və Rusiya arasında uzlaşmanın təmin edilməsi üçün ən böyük əməli addım atan dövlətlərin önündə gəlir. Belə ki, tərəflər ara­sında yüksək səviyyəli – Xarici işlər nazirləri səviyyəsində ilk görüş də məhz Türkiyənin Antalya şəhərində gerçəkləşib.

Türkiyə NATO-ya təkcə müdafiə sənayesində töhfələr vermir, eləcə də demokratiya sahəsində örnək təşkil edir. Əlbəttə, Türkiyənin Qara dənizə açılan qapı olması, boğazlara nəzarət etməsi bu ölkənin NATO üçün əhəmiyyətini artırır.

Hər dövrdə olduğu kimi, bu inkişafı gözü götürməyənlər də var. Türkiyə Prezidenti mətbuat konfransında bu məsələyə də toxundu. Bildirdi ki, Türkiyə və Avropa İttifaqına üzv dövlətlər arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıq yaradılmalıdır. Bu ölkələrin bir çoxu həm də NATO üzvüdür. Bu mənada Türkiyənin də NATO üzvü olması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bəzi ölkələr isə israrla müdafiə sənayesi məsələlərində Türkiyə ilə əməkdaşlıq etmək istəmirlər. Ərdoğan isə bildirir ki, biz müttəfiqik və bir yerdəyik.

Türkiyə böyük ordusu NATO-nun əməliyyat və missiyalarına verdiyi töhfələrlə alyansın ən önəmli üzvlərindən biridir. Ekspertlərin fikrincə, məhz bu səbəbdən Rusiya­nın hücumlarının Türkiyənin NATO üzvlüyünə təsir yolları xüsusi şəkildə müzakirə edilməlidir.

Ümumiyyətlə, Ukrayna böhranı bir müddət əvvəl “beyin ölümü”nün gerçəkləşdiyi iddia edilən NATO üçün yenidən birləşmə və güclənmə olaraq dəyərləndirilir. Lakin ortaq fikirlər bu istiqamətdədir ki, əgər Avropa NATO-dan başqa hansısa müdafiə mərkəzini inkişaf etdirmək istəsə, bu, Türkiyə üçün o qədər müsbət xarakter daşımayacaq. Bu səbəbdən Türkiyənin NATO-nun öncül ölkələrindən biri olması həm alyans, həm də qardaş ölkə üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Qeyd edildiyi kimi, qardaş ölkə müdafiə sənayesi sahəsində dünyanın ən qabaqcıl texnologiyalarına sahib ölkələrdən biridir. Belə ki, II Qarabağ müharibəsi zamanı düşmənə göz açmağa imkan verməyən “Bayraktar” puaları bütün dünyanın diqqətini çəkməkdə davam edir. Baykar şirkətinin rəhbəri Səlcuq Bayraktar qeyd etdi ki, bu günə qədər “Bayraktar TB2” üçün 24 ölkədən təklif gəlib. Bu ölkələrlə sifariş və ixracat sənədləri imzalanıb. Təklif və tələblərin hər gün artdığını bildirən S. Bayraktar bu sifarişçilərin, əsasən, Avropa və Asiya ölkələri olduğunu bildirdi. Xatırladaq ki, dörd ölkə “AKINCI” üçün şirkətə müraciət edib. Həmin ölkələrlə müvafiq ixrac müqavilələri imzalanıb. Bundan əlavə, “Baykar Makina” şirkəti Ukraynada pilotsuz uçuş aparatları istehsalı zavodu tikməyi planlaşdırır.

Bütün bunlar və bir məqaləyə sığması mümkün olmayan yüzlərlə fakt Atatürkün əmanəti olan bu böyük dövlətin əmin əllərdə oldu­ğunu deməyə əsas verir. Əmanətə xəyanət etmək türk mədəniyyətinin ən nöqsanlı davranışlarından biri hesab edilir. Çiyinlərinə böyük Türkiyə Cümhuriyyətinin məsuliyyətini alan Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana bundan sonrakı hakimiyyəti dövründə də şərəfli, başıuca və qətiyyətli siyasət, Türkiyəyə əbədi qüdrət arzu edirik.

 

İmran ƏLİYEV

 

Xalq qəzeti .- 2022.- 1 sentyabr.- S.3.