Beyləqan: qədim bölgənin ən yeni tarixi hərtərəfli inkişafla əlamətdardır

Mil düzünün zəhmət meydanı, hünər qalası olan Beyləqan bu gün özü boyda quruculuq, yeniləşmə meydanıdır. Kürlə Araz arasındakı bu münbit ərazi tarix boyu dəfələrlə yüksəlişin, çiçəklənmənin şahidi olmuşdur. Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana birinci dəfə rəhbərliyi dövründə də Beyləqanda iqtisadi həyat dirçəlmiş, sosial-mədəni sahə inkişaf etmişdi. Təəssüf ki, Qarabağ münaqişəsinin başlanması və sovet imperiyasının dağılması burada da tənəzzülə, dağıntılara gətirib çıxarmışdı. Müstəqilliyin ilk dövründəki başıpozuqluq isə Beyləqanı da qonşu bölgələr kimi itirilmək həddinə gətirib çıxarmışdı.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü ilin yayında xalqın tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışı Beyləqanın taleyində həlledici rol oynamış, bölgənin işğalı təhlükəsi sovuşdurulmuş, rayon dirçəliş və yeniləşmə yoluna qədəm qoymuşdur. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə həyata keçirilən regional inkişaf proqramı isə qədim torpağa yeni həyat gətirmişdir. Beyləqan şəhəri, bütün yaşayış məntəqələri tanınmaz dərəcədə dəyişmişdir. Rayona budəfəki səfərimiz zamanı hər addımda yeniliklə, yüksək inkişaf göstriciləri ilə üzləşdik, uğurlarla tanış olduq.

Uğurların möhkəm təməli

Ulu öndər Heydər Əliyevin idarəetmə məktəbinin yetirmələrindən olan, uzun illər ayrı-ayrı bölgələrə rəhbərlik etmiş, müstəqillik illərində isə xeyli müddət kənd təsərrüfatı naziri işləmiş İrşad Əliyev təşəbbüskar, qurucu, sabahı aydın görən təcrübəli kadrdır. O, bir neçə ildir ki, Beyləqan Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı kimi, bu bölgənin güclü potensialını hərəkətə gətirmək üçün kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinə rəhbərlik edir. Başçı ilə söhbətimiz bu tədbirlərin qaynaqlandığı ictimai-siyasi şəraitdən başladı:

— Bu gün heç bir ölkə, o cümlədən də Azərbaycan dünyanı bürümüş iqtisadi və maliyyə böhranının təsirindən sığortalanmayıb. Bununla belə, respublikamızda iqtisadiyyat böhran səviyyəsinə enməyib və enməyəcəkdir. Bu, bizim iqtisadi uğurlarımızın dayanıqlığını göstərir. Onun təməlində düşünülmüş siyasət, ölkənin milli maraqlarının qorunması dayanır. Siyasi və iqtisadi islahatlar, demokratik proseslər daim bizi irəli aparır. Təsadüfi deyil ki, ən qabaqcıl maliyyə qurumu olan Dünya Bankı Azərbaycanı 2008-ci ilin yekunlarına görə ilin bir nömrəli islahatçı ölkəsi elan etmişdir. Ötən illərin Azərbaycan reallığı bir daha sübut etdi ki, yalnız dəqiq sosial-iqtisadi strategiya əsasında qarşıda duran hədəfləri düzgün müəyyənləşdirmək, davamlı inkişafa nail olmaq, məqsədləri uğurla gerçəkləşdirmək olar.

Bu gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev dövrün tələblərinə uyğun çevik və praqmatik siyasət yeridən lider olaraq, ölkənin bütün potensialını hər bir fərdin mənayefinə cavab verən çoxşaxəli islahatların gerçəkləşməsinə səfərbər edir. Bu cəhətdən 2008-ci il dövlət başçısı tərəfindən müəyyən edilmiş, ölkə iqtisadiyyatının inkişaf tempinin sürətləndirilməsi strategiyasının ardıcıl surətdə həyata keçirilməsi və bölgələrin ümumi inkişafına xidmət edən dövlət proqramının birinci mərhələsinin uğurla başa çatdırılması ilə əlamətdar olmuşdur. Bütün bölgələrdə olduğu kimi, Beyləqan rayonunda da proqram vəzifələrin icrası istiqamətində əsaslı işlər görülmüşdür. Rayonun ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni həyatının bütün sahələrində köklü irəliləyişlərə nail olunmuşdur. 2008-ci il aprelin 18-də İlham Əliyevin Beyləqana səfəri son illərdə əldə olunan uğurları surətlə davam etdirməyə stimul olmuşdur.

Başçı ötən il ayrı-ayrı sahələrdə qazanılmış uğurlardan daha geniş söz açdı:

— Son bir ildə rayonda əhalinin sayı 1,4 min nəfər artaraq 86,5 min nəfərə çatmışdır. Rayona gələnlərin sayı 316, gedənlərin sayı isə 21 nəfər olmuşdur.Bu, son 12 ildə ən yaxşı göstəricidir. Rayon icra hakimiyyətində ötən il 46 şura iclası, müşavirə keçirilmişdir. 80-dən çox həllivacib problem müzakirə edilmiş, onların həlli istiqamətində müvafiq təkliflər hazırlanmış, tədbirlər görülmüşdür. Bu dövrdə icra hakimiyyətinin xətti ilə əlamətdar günlər və tarixi hadisələrlə bağlı rayonda 16 elmi-praktiki konfrans, 75 müxtəlif formatlı tədbir keçirilmişdir.

Sosial-iqtisadi yüksəliş

2008-ci il Beyləqan rayonunda iqtisadiyyatın inkişafı üçün uğurlu olmuşdur. Rayonda istehsal olunmuş məhsulların və əhaliyə göstərilən xidmətlərin həcmi faktiki qiymətlərlə 130,4 milyon manat təşkil etmişdir. Bu, 2003-cü ildəkindən 3,6 dəfə, 2007-ci ildəkindən isə 2,1 dəfə çoxdur. İstehsal olunmuş məhsulların adambaşına düşən həcmi beş ildə 3,4 dəfə, il ərzində isə 2,3 dəfə artaraq, 1899 ABŞ dollarına çatmışdır. 2003-cü illə müqayisədə ötən il istehsal olunmuş məhsulların və əhaliyə göstərilən xidmətlərin həcmi sənayedə 3,9 dəfə, kənd təsərrüfatında 183 faiz, nəqliyyatda 141 faiz, rabitə sahəsində 2,8 dəfə artmışdır. Pərakəndə əmtəə dövriyəsinin həcmi 3,4 dəfə, tikinti sahəsində isə görünməmiş bir səviyyədə, 937,4 dəfə çoxalmışdır.

Son beş ilin intensiv inkişaf tempi ardıcıl olaraq davam etdirilərək 2008-ci ildə ən yüksək həddə çatmışdır. Bu dövrdə əvvəlki ildəkindən 2,8 dəfə çox olmaqla 8,3 milyon manatlıq sənaye məhsulu, 50,1 milyon manatlıq (əvvəlki ildəkindən 11,5 milyon manat çox) kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edilmişdir. İşçilərin orta aylıq əmək haqqı il ərzində sənayedə 42,9 faiz, kənd təsərrüfatında 38,8 faiz artmışdır.

Keçən il rayonda əsas kapitala 53 milyon manat (əvvəlki ildəkindən 8,8 dəfə çox), o cümlədən tikinti-quraşdırma işlərinə 50,6 milyon manat (9,7 dəfə çox) investisiya yönəldilmişdir. Bunun 24,7 milyon manatı istehsal təyinatlı obyektlərin payına düşür. Bu, əvvəlki idəkindən 8,5 dəfə çoxdur. Ötən il rayonda 2007-ci ildəkindən 2311 kvadratmetr çox olmaqla, ümumi sahəsi 20,4 min kvadratmetr olan 191 fərdi yaşayış evi tikilib istifadəyə verilmişdir. Bütövlükdə, istifadəyə verilən əsas fondların dəyəri əvvəlki ildəkindən 8,7 dəfə çox olmaqla, 42,3 milyon manat təşkil etmişdir. İl ərzində rayonda təmir-tikinti fəaliyyəti ilə məşğul olan təşkilatların sayı artaraq 8-dən 15-ə çatmışdır. Bu dövrdə rayonun ticarət və iaşə şəbəkələrinin əhaliyə satdığı istehlak mallarının dəyəri 60,2 milyon manat — əvvəlki ildəkindən 28,3 faiz çox olmuşdur. Adambaşına düşən əmtəə dövriyyəsinin həcmi isə 140 manat artaraq 695 manata çatmışdır. Əhaliyə 10,8 milyon manatlıq pullu xidmətlər göstərilmiş, iaşə xidmətinin həcmi 1,4 milyon manat, məişət xidmətinin həcmi isə 1,2 milyon manat təşkil etmişdir.

Əhalinin elektrik enerjisi ilə təchizatının yaxşılaşdırılmasına yönəldilmiş tədbirlər sayəsində son illər yüksək gərginlikli “Yeni Beyləqan” yarımstansiyası tikilib istifadəyə verilmişdir. “Kəbirli”, “Daşburun” yarımstansiyaları müasir standartlara uyğun yenidən qurulmuş, əsaslı təmir olunmuşdur. Müxtəlif gərginlikli elektrik xətlərinin 21,2 kilometr hissəsi yenidən çəkilmiş, 291 kilometr hissəsi əsaslı təmir olunmuşdur. Sayğaclaşma işi, demək olar ki, tam başa çatdırılmışdır. İstehlak olunan elektrik enerjisinin dəyərinin ödənilməsi 2008-ci illə 2003-cü ildəki 41,1 faizdən 100 faizə çatdırılmışdır.

Rayonun bir sıra yaşayış məntəqələrində vaxtilə primitiv qaydada çəkilmiş elektrik ötürücü xətlərində, aşağı gərginlikli transformatorlarda, habelə elektrik ötürücü qurğularında yenidənqurma, təmir-sazlama işlərinin aparılması zəruridir. Lakin bunun üçün lazımi avadanlıq, mal-material və texnika çatışmazlığı ciddi çətinliklər yaradır. Azərenerji ASC-nin bu məsələlərin həllində konkret köməyinə ehtiyac var.

Uzun illər beyləqanlılar üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən ən ümdə problemlərdən biri də təbii qazın yoxluğu olmuşdur. Dövlət başçısının verdiyi tapşırıq əsasında ötən il rayona təbii qaz xəttinin çəkilişinə başlanılmışdır. Qısa müddətdə uzunluğu 120,8 kilometr olan magistral, daşıyıcı və paylayıcı qaz kəmərlərinin tikintisi başa çatdırılmışdır. Ötən il 834 ailə mavi yanacaqla təmin olunmuşdur. Hazırda bu istiqamətdə aparılan işlərin intensivliyi deməyə əsas verir ki, 2009-cu ilin sonunadək Beyləqan şəhər əhalisi təbii qazla təmin olunacaq. Sonrakı illərdə isə kənd və qəsəbələrə mavi yanacaq xətti çəkilişinə başlanılacaqdır.

Son illər rayonun rabitə, xüsusilə telekommunikasiya sahəsində dinamik inkişaf davam etmişdir. Mövcud ATS-lərin hamısı elektron tipli ATS-lərə çevrilmiş, bütövlükdə mərkəzi, kənd və qəsəbə ATS-lərinin ümumi tutumuna 3572 nömrə artırılmış, mənzillərə 3353 yeni telefon xətti çəkilmişdir. Yeni “Nar-mobil” ötürücü qüllələrinin istifadəyə verilməsi hesabına mobil telefon şəbəkəsi xeyli genişləndirilmişdir.

Son illər əhalinin içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə 16 ərazi vahidində 23 yeni artezian və ya subartezian quyuları qazılmışdır. 11,6 kilometr uzunluğunda yeni su xətləri çəkilmiş, qüllələr və çənlər quraşdırılmışdır. Mərkəzi su anbarı və nasosxana stansiyası əsaslı təmir olunmuşdur. 112 min metrdən artıq müxtəlif ölçülü su xətlərində əsaslı və cari təmir işləri aparılmışdır. 314 ailəyə yeni su xətləri çəkilmiş, 28 min nəfərdən artıq əhalinin içməli su problemi həllini tapmışdır.

Beyləqan şəhərinin mərkəzində 690 metr uzunluqda kanalizasiya sistemi quraşdırılmışdır. SMD-4 qəsəbəsi ərazisində 1,2 kilometr uzunluqda mövcud kanalizasiya xətləri əsaslı təmir olunmuş, bir neçə yaşayış və inzibati binanın bu xidmət növündən istifadəsi xeyli yaxşılaşmışdır. Bununla belə, günü-gündən abadlaşan Beyləqan şəhərində mərkəzləşdirilmiş kanalizasiya kollektorunun və təmizləyici stansiyanın tikintisi problem kimi qalmaqdadır.

Tikinti-quruculuq

Dövlət Proqramında yol infrastrukturu üzrə nəzərdə tutulmuş tədbirlərə uyğun olaraq respublika və yerli əhəmiyyətli avtolmobil yollarının 43,1 kilometr hissəsi əsaslı təmir olunmuşdur. 45,4 kilometr yol dənəvər asfalt-beton qarışığı ilə tikilmiş, 31,6 kilometr qara örtüklə üzlənmişdir. Bu yolların 93,5 min kvadratmetrində orta təmir işləri aparılmışdır. 15 yaşayış məntəqəsinin daxili yollarına 92,8 min kvadratmetr yeni asfalt örtüyü salınmış, 84,1 kilometrdə müvafiq təmir-tikini işləri aparılmışdır. Şəhərdaxili küçə və prospektərin 31,5 min kvalratmetr, səkilərin və ictimai həyətlərin isə 7,7 min kvadratmetr hissəsi dənəvər asfalt beton qarışığından tikilmişdir. 4,5 kilometr uzunluqda yeni səkilər salınmış, 99 min kvadratmetr tamet və üzlük dekorativ daş döşənmişdir.

2005-ci ildən rayonda uğurlu start götürmüş yenidənqurma, tikinti-abadlıq və mədəni quruculuq işləri ötən il daha intensiv davam etdirilmişdir. Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələri üçün 24 mənzilli yaşayış binası tikilmişdir. 81 saylı Beyləqan Dairə Seçki Komissiyasına, Meliorasiya İdarəsinə, Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzinə, Məşğulluq Mərkəzinə və Əmək Müfəttişliyinə, “Texnikabank”a yeni inzibati binalar tikilib istifadəyə vermişdir.

Tariximizin öyrənilməsində, istedadların üzə çıxarılmasında müstəsna əhəmiyyət kəsb edən Tarix-Diyarşüraslıq Muzeyi və Müsabiqələr Mərkəzi də ötən ilin yadigarıdır. “Beyləqan” ticarət mərkəzi, “1001 xırdavat” mağazası, “Nurlan” mebel salonu yeni xidmət ünvanlarıdır.Üzlük plitə sexi, qum-çınqıl istehsalı, süd, meyvə-tərəfəz emalı muəssisələri də 2008-ci ildə tikintisi başa çatmış obyektlərdir. İrili-xırdalı 300-dən çox ticarət, iaşə, digər istehsal, emal və xidmət obyektləri keçən ilin buraxılış obyektləridir.

18 aprel 2008-ci il beyləqanlılar üçün ən əlamətdar günlərdən biri kimi heç vaxt yaddan çıxmayacaqdır. Həmin gün ölkə Prezidenti İlham Əliyev 90-cı illərdən istismarı dayandırılmış təbii qaz kəmərinin, Heydər Əliyev Muzeyinin, Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün yaşayış binasının və illik istehsal gücü 35 min ton olan “CTS AQRO MMC” pambıq emalı müəssisəsinin açılışında iştirak etmişdir. Səfərdən dərhal sonra dövlət başçısının xüsusi sərəncamı ilə abadlıq və quruculuq işlərini davam etdirmək üçün rayona 2 milyon manat əlavə vəsait ayrılmışdır.

Həmin vəsaitlə Beyləqan şəhərinin 11 küçə və prospektinə 55,8 min kvadratmetr, 7 yaşayış məntəqəsində kənddaxili yollara 37 min kvadratmetr yeni asfalt örtük salınmışdır. Heydər Əliyev prospekti, M.Ə.Rəsulzadə, S.İmrəliyev, S.Qazıyeva və Magistral küçələri müasir memarlıq üslubunda yenidən qurulmuşdur. Küçələrin 3,9 kilometr hissəsində müasir işıqlandırma sistemi qurulmuşdur. Heydər Əliyev muzeyinin fasadı və dam örtüyü əsaslı rekonstruksiya edilmişdir. Heydər Əliyev parkının girişindən ulu öndərin abidəsinədək və muzeyin girişinədək olan hissələr qranit-mərmər, digər ərazilər isə üzlük dekorativ daşlarla üzlənmişdir.

Heydər Əliyev və Mərkəzi şəhər parklarındakı və M.Beyləqani istirahət güşəsindəki fəvvarələrə Çin mütəxəssisləri rəngli-musiqili çalarlar vermişlər. Mərkəzi şəhər parkındakı abidənin və Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin ətrafı və digər ərazilər dekorativ daşlarla üzlənmişdir. Heydər Əliyev prospektindəki 16 mənzilli 3 yaşayış binasının dam örtüyü dəyişdirilmişdir. Bu dövrdə şəhərin park və xiyabanlarına 0,4 hektar yeni çəmənlik salınmış, yüzlərlə dekorativ ağac və gül kolu əkilmiş, oturacaqlar quraşdırılmışdır.

Hazırda rayon mərkəzində 8 saylı Ərazi Vergilər İdarəsi üçün inzibati binanın, “İstehsal-satış kompleksi”nin, “Azərcell”in ekspress müştəri xidmətləri müəssisəsinin, Avtovağzal binasının, Birinci Şahsevən kəndində özəl tibbi-diaqnostika mərkəzinin və digər iri kapital tutumlu binaların tikintisində son tamamlama işləri görülür.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramına uyğun olaraq, yeni açılmış istehsal, emal, xidmət müəssisələri hesabına rayonda 25619 yeni iş yerləri yaradılmışdır. Bunun 4646-ı daimidir. Təkcə 2008-ci ildə rayonda 6140 yeni iş yerləri yaradılmışdır ki, bunun da 483-ü daimidir. Bu dövrdə 528 nəfər müvəqqəti, 12110 nəfər mövsümi işlərə cəlb edilmişdir. Cari ildə istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulan obyektlər hesabına yuzlərlə yeni iş yerlərinin açılmasına zəmin yaranacaqdır.

Aqrar bölmə yeniləşir

Rayonda olarkən öyrəndik ki, iqtisadiyyatın əsas sahəsi olan aqrar bölmə yeniləşmə yolunda uğurlarını artırır.

Respublikanın meliorasiya və irriqasiya proqramına uyğun olaraq, hökumətin və Dünya Bankının xətti ilə “Yuxarı Mil” kanalı ilə “Xan qızı” kanalı arasında yerləşən, habelə Şərq, Türklər və Sarısu ərazilərini əhatə edən 5200 hektar sahədə kompleks meliorativ tədbirlər həyata keçirilir. Qısa müddətdə 3000 hektar sahədə işlər başa çatdırılmış, 40 kilometr kollektor-drenaj şəbəkəsi istifadəyə verilmişdir. Bundan əlavə, son illər rayonda 50,5 kilometr yeni kollektor-dren şəbəkəsi qazılmış, mövcud şəbəkələrin 244,6 kilometr, suvarma kanallarının isə 814,3 kilometr hissəsi lildən təmizlənmişdir. Şoranlaşmanın qarşısının alınması, təsərrüfatların suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətində bir çox işlərin görülməsi nəzərdə tutulur.

Son iki ildə torpaq mülkiyyətçilərinə və buğda istehsalçılarına 5,2 milyon manat məbləğində dövlət yardımı verilmişdir. Onlara güzəştli qiymətlərlə 4 min tondan çox azot və fosfor gübrələri paylanmışdır. Fermerlərə 50 faiz güzəştli qiymətlərlə 136 ton yüksək reproduksiyalı buğda toxumu satılmışdır.

Aqrar bölmənin inkişafına dövlətin göstərdiyi diqqət və qayğı sayəsində ötən il rayonda bütün təsərrüfat sahələri üzrə 50,4 min hektarda əkin aparılmışdır. Bu, 2003-cü ildəkindən 8,8 min hektar, 2007-ci ildəkindən isə 4,6 min hektar çoxdur. İl ərzində əvvəlki ildəkindən 4619 hektar çox sahədə taxıl əkilmiş, 18,7 min ton çox məhsul götürülmüşdür. 2008-ci ildə 2003-cü və 2007-ci illə müqayisədə, pambıq istisna edilməklə, digər bitkiçilik məhsulları üzrə istehsal xeyli artmışdır. 3176 ton pambıq, 13,5 min ton şəkər çuğunduru, 3,4 min ton kartof, 15,4 min ton bostan-tərəvəz məhsulları, 7,5 min ton meyvə, 1,3 min ton üzüm, 400 tondan çox dən üçün qarğıdalı və paxlalı istehsal edilmişdir.

Rayonda heyvandarlıq daha yüksək templə inkişaf etmişdir. İri malın sayı beş ildə 9692 baş, il ərzində 1375 baş artaraq 52,6 min başa çatmışdır. Qoyun-keçilərin sayı isə beş ildə 75820 baş, il ərzində 10506 baş artaraq 281,6 min baş olmuşdur. Quşların sayı beş ildə 30752 baş, il ərzində isə 13449 baş artaraq 413,3 min başa yüksəlmişdir. Heyvandarlıq məhsulları — ət, süd, yun, yumurta istehsalı artmışdır. Bu dövrdə adambaşına 726 kiloqram taxıl (respublika üzrə 295 kiloqram), 64 kiloqram diri çəkidə ət (respublika üzrə 36 kq), 312 kiloqram süd (respublika üzrə 165 kiloqram) istehsal edilmişdir.

Sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi sayəsində rayonda məhsul istehsalı və xidmət sahələrində özəl sektorun xüsusi çəkisi xeyli artmış, bu göstərici sənayedə 86,2 faiz, tikintidə 48,6 faiz, nəqliyyatda 99 faiz təşkil etmişdir. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin 93 faizi, iaşə dövriyyəsinin və məişət xidmətlərinin 99 faizi, pullu xidmətlərin 88 faizi özəl sektorun payına düşmüşdür.

Humanitar sahəyə qayğı

Həyata keçirilən dövlət proqramları son illərdə humanitar sahədə də ciddi dəyişiklik yaratmışdır. Təhsil sisteminin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, milli-mənəvi dəyərlərimiz əsasında qurulması Beyləqanda da diqqət mərkəzində olmuş, qayğı ilə əhatələnmişdir. Son beş ildə dövlət proqramı çərçivəsində, Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə 1680 yerlik 7 ümumtəhsil məktəbi binası, yardımçı korpus tikilib istifadəyə verilmişdir. 22 məktəbdə əsaslı, 23 məktədə isə cari təmir işləri aparılmışdır. Ötən il 220 yerlik 1 orta məktəb tikilmiş, 6 məktəbdə əsaslı və cari təmir işləri görülmüşdür.

Ötən il Beyləqan şəhər 1 və 4 saylı orta məktəbləri üzrə 29, Kəbirli və Əlinəzərli orta məktəblərindən 15 məzunun ali və orta ixtisas məktəblərinə daxil olması, 8 məktəbdən olan məzunların test imtahanlarında 500-dən yuxarı bal tolplaması, 2 şagirdin fənn olimpiadalarının respublika mərhələsinin qalibi olması göstərir ki, təhsildə uğurları yüksəltmək mümkündür.

Son illərdə 1114 gənc mütəxəssis dövlət və ya qeyri-dövlət müəssisələrində işə düzəldilmişdir. Mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə onlara 13,6 hektar həyətyanı torpaq sahəsi ayrılmışdır. Asudə vaxtın mənalı və səmərəli təşkili məqsədilə bir çox istirahət guşələri istifadəyə verilmişdir. Mədəniyyət sarayında “Gənclərin asudə vaxt mərkəzi” yenidən bərpa edilmişdir.

Futbol, voleybol, güləş, karate, şahmat və digər idman növlərinin kütləviliyinə nail olunmuşdur. Onlarca gənc idman yarışlarında layiqli yerlər tutmuş, bir idmançı 2008-ci ildə Avropa çempionu olmuşdur. Gənclərin potensial imkanlarından maksimum istifadə olunmasını təmin etmək üçün rayonda müasir tipli olimpiya kompleksinin tikintisinə ehtiyac duyulur.

Əhaliyə göstərilən səhiyyə xidmətinin vəziyyəti rayon icra hakimiyyətində keçirilən müşavirələrdə dəfələrlə təhlil olunmuşdur. Səhiyyə müəssisələrinin dislokasiyasına özəl klinikalar açılması imkanlarına baxılmışdır. Mərkəzi Xəstəxana I Şahsevən və Təzəkənd xəstəxanaları təmir olunmuşdur. Örənqala xəstəxanası yeni binaya köçürülmüşdür. Eyvazlılar həkim məntəqəsi yenidən qurulmuş, lazımi inventar və avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. “VİVA-L” özəl tibbi mərkəzində müasir tibbi avadanlıqlardan istifadə edilməklə, diaqnostik müayinəyə və müalicəyə başlanılmışdır.

Rayon əhalisinə 2 mədəniyyət və istirahət parkı, 17 mədəniyyət evi, 18 klub müəssisəsi, 47 kitabxana, 700 yerlik mədəniyyət sarayı xidmət göstərir. Ötən il mədəniyyət sarayının qəza vəziyyətində olan binasında, 13 mədəniyyət və mədəni maarif müəssisəsində əsaslı və cari təmir işləri aparılmışdır. İnventar və avadanlıqla təchizat üçün 56,4 min manat vəsait xərclənmişdir. Bir sıra mədəniyyət evlərinin, klub və kitabxanaların maddi-texniki bazası zəifdir. 12 mədəniyyət evinin, 14 klubun, 33 kitabxananın əsaslı təmirə ciddi ehtiyacı var. Bir çox mədəniyyət obyektlərində məcburi köçkünlərin məskunlaşması normal fəaliyyətə əngəl törədir.

Hər şey insan üçün

Hesabat ilində müharibə və əmək veteranlarının, əlillərinin, şəhid ailələrinin, himayədən məhrum olmuş vətəndaşların sosial qayğıları rayon icra hakimiyyətinin diqqət mərkəzində olmuşdur. Qarabağ müharibəsində sağlamlığını itirmiş vətəndaşlara və şəhid ailələrinə şəhərin mərkəzində, Qəhrəmanlı və Türklər qəsəbələrində yaşayış evləri tikilmişdir. 213 müharibə əlilinə orta hesabla 60 manat aylıq müavinət, 28 Çernobıl əlilinin hər birinə 110 manat birdəfəlik yardım, 200 şəhid ailəsinə hər ay 100 manat Prezident təqaüdü verilir. 135 nəfər əlilə, şəhid ailəsinə, tənha və kimsəsiz vətəndaşa müxtəlif növ sosial xidmətlər göstərilmişdir. 1210 nəfər sosial reabilitasiya xidmətindən istifadə etmişdir. 2800 aztəminatlı ailəyə ünvanlı dövlət sosial yardımı təyin edilmişdir. Hazırda əmək və sosial pensiya alan 16132 nəfər vətəndaşa plastik kartlar vasitəsilə xidmət göstərilir.

Ötən il rayonun ümumtəhsil və peşə məktəblərində, uşaq bağçalarında, digər inzibati binalarda məskunlaşmış Cəbrayıl, Fizuli və Xocavənd rayonlarından olan məcburi köçkün ailələri Biləsuvar, Fizuli və Beyləqan rayonu ərazisində salınmış yeni qəsəbələrə köçürülmüşdür. 5140 nəfər vətəndaş bu və ya digər problemin həlli ilə əlaqədar Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının qəbulunda olmuşdur.

Rayon icra hakimiyyəti başçısının müavinləri, şöbə müdirləri tərəfindən 3200-dən artıq vətəndaşın müraciətlərinə baxılmışdır.

Son beş ildə yerli özünüidarəetmə orqanlarının müvafiq qanunvericiliyin tələblərinə uyğun fəaliyyəti üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Bu dövrdə bələdiyyələrin işinin təşkili və istiqamətləndirilməsinə xidmət edən bir çox tədbirlər görülmüşdür. Dövlət büdcəsindən ayırmalar hesabına bu qurumlara təxminən 190 min manat həcmində dotasiya verilmişdir. Hazırda şəhər, qəsəbə və kəndlərin sosial-iqtisadi inkişafında, abadlıq, quruculuq işlərində ictimai-siyasi və yerli əhəmiyyətli məsələlərin həllində bələdiyyələr icra strukturları ilə birgə fəaliyyət göstərirlər.

Rayon icra hakimiyyətinə daxil olmuş bir sıra müraciətlərdə dövlət başçısı İlham Əliyevin yeritdiyi daxili və xarici siyasət xətti dəstəklənir, onun Dağlıq Qarabağ probleminin həllinə dair prinsipial mövqeyi bəyənilir, son beş ildə rayonda aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri təqdir edilir, ən müxtəlif məsələlər haqqında arzu və təkliflər bildirilir. Bütün bu təkliflər 2009-cu ildə fəaliyyətin prioritet istiqamətləri kimi qəbul olunub, onların həlli üçün bütün imkanlardan istifadə nəzərdə tutulur.

Son 5 ildə və ötən il rayonun sosial-iqtisadi inkişafının nəticələrinə, qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş ümumrayon müşavirəsində əminliklə qeyd edilmişdir ki, beyləqanlılar bundan sonra da Prezident İlham Əliyevin modernləşmə, islahatlar və tərəqqi strategiyasını dəstəkləyəcək, mühüm dövlət qərar və tapşırıqlarının dönmədən həyata keçirilməsini təmin edəcəklər.Rayon ictimaiyyəti öz gücünü səfərbər etməklə müstəqil respublikamızın çiçəklənməsi, xalqın rifahının yüksəldilməsi naminə uğurları artıracaqdır. Rayonda səfərdə olarkən bu əzm və iradənin bir daha şahidi olduq. Qədim Beyləqan torpağı XXI əsrin ilk onilliyində öz tarixinin ən yüksək mərhələsini yaşayır, sabaha daha böyük arzularla gedir.

Tahir AYDINOĞLU,

Ziyəddin SULTANOV,

Xalq qəzeti.- 2009.- 11 aprel.- S. 6.