Yeni Dövlət Proqramı səhiyyənin uğurlu inkişafının qarantıdır

2009-2013-cü illərdə regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə əlaqədar yeni Dövlət Proqramının qəbulu ölkə əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması yolunda daha bir uğurlu addımı oldu. Yeni Dövlət Proqramının qəbulu zəruri idi. Çünki 2004-2008-ci illər üçün qəbul edilən regionların sosial- iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramında, 2006-2007-ci illərdə Bakı şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə təkan verən Tədbirlər Planında və regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qəbul edilən digər sənədlərdə nəzərdə tutulan işlər ötən illər ərzində uğurla həyata keçirilmişdi.

Ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı üçün yeni mərhələnin başlanğıcı qoyulmuş və əhalinin həyat səviyyəsinin davamlı olaraq yüksəlməsinə nail olmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, İlham Əliyev 2009-cu il aprelin 14-də “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009- 2013-cü illərdə sosial- iqtisadi inkişafı Dövlət Proqram”ına dair fərman imzalamışdır.

Ötən illərdə qəbul edilən, ölkənin inkişafına müsbət təsir göstərən proqram və sənədlərin uğurlu icrası nəticəsində ölkədə bütün sahələrdə köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Yeni iş yerləri və müəssisələr yaradılmış, regionlarda kommunal xidmət və sosial infrastruktur təminatının həcmi və keyfiyyəti yüksəldilmiş, sahibkarlıq mühiti daha da yaxşılaşdırılmış, iqtisadiyyata investisiya qoyuluşları artmış, əhalinin məşğulluq səviyyəsi yüksəlmiş və yoxsulluq səviyyəsi azalmışdır.

Bütün sahələrdə olduğu kimi səhiyyədə də uğurlar əldə edilmişdir. Yeni Dövlət Proqramında deyildiyi kimi, “Azərbaycan Respublikasında əhalinin sağlamlığının qorunması, tibbi xidmətin keyfiyyətinin daha da yaxşılaşdırılması həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasətin başlıca istiqamətlərindən olaraq daim dövlətin diqqət mərkəzindədir. Son illər iqtisadiyyatın yüksək inkişafı səhiyyə sahəsinə də öz təsirini göstərmiş və bu sahədə aparılan islahatlar nəticəsində əhalinin sağlamlığının qorunması istiqamətində bir sıra mühüm işlər görülmüş, o cümlədən tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazası əsaslı dərəcədə yaxşılaşdırılmışdır”.

Ötən illər ərzində regionlarda səhiyyə sahəsindəki irəliləyişləri, uğurları görməmək mümkün deyil. Müasir avadanlıqlar, son model aparatlarla təmin edilən səhiyyə ocaqları əhalinin ixtiyarına verilib. İndi hər hansı müayinə və müalicə üçün uzun yol qət edib paytaxta gəlməyə ehtiyac yoxdur. Regionlarda təmir edilmiş, yeni tikilib istifadəyə verilmiş xəstəxana və poliklinikalar, müalicə- diaqnostika mərkəzlərində bütün növ xəstəliklərin müayinə və müalicəsi üçün hər cür şərait yaradılmışdır.

Lənkəran, Qazax, Zaqatala, Bərdə, Qəbələ rayonlarında, Gəncə, Naxçıvan, Şirvan şəhərlərində yeni müasir müalicə-diaqnostika mərkəzləri fəaliyyətə başlamışdır. Bir çox yerlərdə yeni sağlamlıq ocaqları istifadəyə verilmişdir. Sumqayıtda “Real-Med” diaqnostika sağlamlıq mərkəzi, Xaçmazda “N-KAYM Klinik” özəl klinikası, Sabirabadda “Muğan” klinikası, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunda mərkəzi xəstəxana, Babək rayonunda “Duzdağ” Fizioterapiya Mərkəzi və bir çox başqaları yeni tikilmiş və lazımi avadanlıq, tibbi ləvazimatlarla təchiz edilərək əhalinin istifadəsinə verilmişdir.

Bakıda xeyli sayda poliklinika və xəstəxanalar təmir olunmuşdur. Xocasən, Əhmədli və Bülbülə qəsəbələrində yeni poliklinikalar inşa edilmişdir. Buzovnada Vərəm Əleyhinə Dispanser üçün 125 çarpayılıq yeni korpus tikilmişdir.

Ötən il Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında səhiyyənin maliyyələşdirilməsi sisteminin islahatı və icbari tibbi sığortanın tətbiqi konsepsiyası” qəbul edilmişdir. 2008-ci il fevralın 1-dən Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan bütün müalicə-profilaktika müəssisələrində pullu xidmət ləğv edilmişdir ki, bu da aztəminatlı ailələrin durumuna müsbət təsir göstərmişdir. Qəbul edilən bu qərar əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində çox mühüm addım kimi dəyərləndirilməlidir. Xəstəxanalar daim istifadə edilən dərmanlarla təchiz olunub. Respublikada yerləşən bütün xəstəxanalarda mərkəzləşdirilmiş mətbəx fəaliyyət göstərir.

Əldə edilən nailiyyətlər, qazanılan uğurlar bunlarla yekunlaşmır. Artıq xeyli müddətdir ki, Dünya Bankının böyük layihəsi başlayıb. Onun vəsaiti hesabına respublikada bütün həkim məntəqələri, feldşer-mama məntəqələri, poliklinikalar inkişaf edir. Bu təcrübə 5 pilot rayonda sınaqdan keçirilib və nəticə yaxşı olduğundan digər rayonlara da tətbiq edilir.

Yeni Dövlət Proqramında deyilir ki, “ 2009- 2013-cü illərdə səhiyyə sahəsində həyata keçiriləcək tədbirlər əhalinin sağlamlığının qorunmasına, tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin daha da yüksəldilməsinə, Azərbaycan Respublikasında müasir standartlara cavab verən səhiyyənin qurulmasına təminat verməlidir. Səhiyyə sahəsində dövlət siyasətinin başlıca məqsədi əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılmasından, orta ömür müddətinin uzadılmasından, əhalinin bütün təbəqələrinin keyfiyyətli tibbi xidmətlə təmin edilməsindən ibarətdir”.

Proqramda qarşıya qoyulan məqsədlərə nail olmaq üçün səhiyyə sahəsində dövlət siyasətinin əsas istiqamətləri də müəyyənləşdirilmişdir. Bu istiqamətlərin hər bir bəndi əhalinin sağlamlığının mümkün qədər daha səviyyəli qorunmasına yönəlmişdir. Belə ki, yeni Dövlət Proqramına görə dövlətin maliyyə imkanları çərçivəsində pulsuz səhiyyə xidmətləri genişləndirilməli və keyfiyyəti artırılmalı, əhalinin sosial cəhətdən aztəminatlı təbəqələrinə tibbi yardımın göstərilməsi ilə bağlı tədbirlər sistemi hazırlanmalı və həyata keçirilməlidir. Anaların və yeni doğulan uşaqların sağlamlığının qorunması da bu yeni Dövlət Proqramında diqqətdən kənarda qalmayıb. Analar və uşaqlar arasında qidalanmanın və mikro-nutrientlərlə təminatın yaxşılaşdırılması bu mühüm sənəddə dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi göstərilir.

Yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə görülən işlərə respublikada gündən- günə diqqət artırılır və təqdir olunmalıdır ki, proqramda tibbi profilaktika tədbirlərinin əhatəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəldilməsi də nəzərdə tutulur. Ölkə inkişaf etdikcə səhiyyəmizin dünya səhiyyəsinə inteqrasiyası yönümündə də çox işlər görülür. Səhiyyə sektorunun tələblərinə uyğun olaraq tibbi kadr hazırlığının planlaşdırılması, bütün dünya təcrübəsində mövcud olan ailə həkimlərinin hazırlanması məsələsi də ön plana çəkilir.

Proqramda göstərilir ki, səhiyyə müəssisələrinin dərman və avadanlıq təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə tibb sənayesi müəssisələrinin yaradılmasının və fəaliyyətinin tənzimlənməsi dövlət tərəfindən dəstəklənəcək və bu işə hər cür köməklik göstəriləcəkdir. Bir çox rayonlarda yeni səhiyyə müəssisələri inşa ediləcək, ehtiyacı olanlar təmir edilərək, zəruri avadanlıqlarla təmin olunacaq ki, bu da əhalinin yerlərdə keyfiyyətli müayinə və müalicəsinə şərait yaradacaq.

2009- 2013-cü illər üçün nəzərdə tutulan yeni Dövlət Proqramında regionlarla əlaqə daha sıx olacaq. Çünki proqramda göstərildiyi kimi yeni xidmət növü yaradılacaq. Burada bütün ölkə üzrə səhiyyə sahəsində coğrafi məlumat sistemi tətbiq ediləcək.

Göründüyü kimi, yeni qəbul edilən proqramda ölkə səhiyyəsinin uğurlu inkişafı, əhalinin sağlamlığının daha da səviyyəli, keyfiyyətlə qorunması üçün həlli vacib məsələlər qoyulmuşdur. 2009- 2013-cü illərdə regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair qəbul edilən yeni Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan bütün tədbirlərin həyata keçirilməsinin bir ümdə məqsədi var: əhalinin rifah halı yüksəlsin və “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı” çərçivəsində nəzərdə tutulan məqsədlərə nail olunsun.

Zərifə BƏŞİRQIZI

Xalq qəzeti.- 2009.- 23 aprel.- S. 6.