Prezident İlham Əliyev: Dünya maliyyə böhranı bir daha onu göstərdi ki, Azərbaycan öz hesabına yaxşı yaşaya bilər

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev dövlətimizə rəhbərlik etdiyi ilk gündən regionların inkişafına xüsusi diqqət və qayğı göstərmiş, bir sıra mühüm sənədlər imzalamışdır. Bunun nəticəsində ölkənin davamlı iqtisadi inkişafı təmin edilmiş, bölgələr arasında regional tarazlıq bərpa olunmuş, yerlərdə sosial-mədəni infrastruktur obyektləri yenidən qurulmuş, əmək tutumlu və rəqabət qabiliyyətli yeni istehsal, habelə xidmət müəssisələri istifadəyə verilmişdir. Eyni zamanda, yeni iş yerlərinin açılması və əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində mühüm uğurlar əldə edilmişdir.

Regionlarda iqtisadiyyatın prioritet sahələrinə investisiyaların yönəldilməsi nəticəsində istehsal və emal müəssisələrinin fəaliyyəti bərpa edilmiş, iqtisadiyyatın balanslaşdırılmış inkişafının sürətləndirilməsi, sahibkarlara verilmiş güzəştli kreditlər yeni müəssisələrin açılmasına şərait yaratmışdır.

Yuxarıda sadalanan əhəmiyyətli tədbirlər nəticəsində son beş ildə ölkədə 27,5 mindən çox yeni müəssisə yaradılmış, 547,5 min daimi yeni iş yeri açılmış, yoxsulluğun səviyyəsi 13,2 faizədək azalmışdır. Ölkənin sosial-iqtisadi inkişafını şərtləndirən ümumi daxili məhsulun real həcmi 2,6 dəfə, ötən beş ilin başlıca hədəflərindən sayılan qeyri-neft sektorunda məhsul istehsalı 1,8 dəfə artmışdır. Həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində iqtisadiyyatın bütün sahələrində dinamik artım baş vermiş, xüsusən də sənaye istehsalı 2,5 dəfə, kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu 25,2 faiz, əhalinin gəlirləri isə dörd dəfə artmışdır.

Azərbaycanda həyata keçirilən çevik iqtisadi siyasət dövlət büdcəsinə, onun gəlir və xərclərinin dinamikasına da müsbət təsir göstərmişdir. Aparılan uğurlu islahatlar, ardıcıl və məqsədyönlü iqtisadi siyasət nəticəsində dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərinin ümumi daxili məhsula nisbəti ilbəil dəyişmiş, büdcə-vergi siyasəti ölkədə makroiqtisadi sabitliyin möhkəmləndirilməsinə, iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsinə, əhalinin sosial vəziyyətinin daha da yaxşılaşmasına və büdcə kəsirinin minimuma endirilməsinə yönəldilmişdir. Bir sözlə, ölkənin dövlət büdcəsi sosial və investisiya yönümlü, inkişaf və quruculuq büdcəsinə çevrilmiş, iqtisadi islahatların və ümummilli proqramların əsas maliyyələşmə mənbəyi kimi çıxış etmişdir.

Xatırladaq ki, Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının əsası 1993-cü ildə xalqın təkidi ilə yenidən ölkə rəhbərliyinə gələn ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur. Prezident İlham Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikasının 85 illiyinə həsr olunmuş təntənəli mərasimdə söylədiyi nitqində bununla bağlı ətraflı bəhs edilmişdir. Dövlət başçımız demişdir: “Ulu öndər Heydər Əliyev bütün dövrlərdə, çalışdığı bütün vəzifələrdə, ictimai-siyasi quruluşdan asılı olmayaraq, həmişə Azərbaycan xalqını müdafiə edirdi, doğma Azərbaycanın inkişafına səy göstərirdi. Bunun nəticəsində bu gün Azərbaycan və onun ayrılmaz hissəsi olan Naxçıvan çox sürətlə inkişaf edir. Bu inkişaf özünü bütün sahələrdə - həm iqtisadi, həm sosial məsələlərin həllində, həm də müdafiə potensialının gücləndirilməsində, Azərbaycanın beynəlxalq mövqelərinin möhkəmləndirilməsində büruzə verir. Naxçıvanın bugünkü siması bunun əyani sübutudur.

Naxçıvanın hərbi potensialı çox yüksək səviyyədədir. Dünən hərbi hissədə olarkən mən bir daha gördüm ki, Naxçıvanın müdafiəsi üçün hər şey edilib və Naxçıvan özünü istənilən hücumlardan tam şəkildə müdafiə etməyə və eyni zamanda, istənilən hərbi vəzifəni icra etməyə qadirdir.

1993-cü ildə Azərbaycanda vətəndaş müharibəsi və erməni işğalı nəticəsində vəziyyət çox gərginləşmişdi. O vaxt xalqın tələbi ilə Heydər Əliyevin Bakıya qayıtması və Azərbaycana rəhbərlik etməsi nəticəsində ölkəmiz öz müstəqilliyini qoruya bilmişdir. Çünki müstəqilliyimiz əldən gedirdi. 1991-ci ildən başlayaraq 1993-cü ilin yay aylarına qədər Azərbaycanda baş vermiş qanlı və faciəli hadisələr müstəqilliyimizi sual altına qoymuşdu. Biz o acı tarixi yaşamışdıq. Eynilə 1918-1920-ci illərdəki kimi, cəmi iki illik müstəqillikdən sonra ölkəmizin müstəqilliyi əldən getdi. Əgər Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərliyə gəlməsəydi, 1990-cı illərdə də bu təkrar oluna bilərdi. Məhz onun səyləri nəticəsində Azərbaycan o çətin, ağır vəziyyətdən çıxa bilmişdir və 1993-2003-cü illər Azərbaycanın dirçəliş və inkişaf illəri olmuşdur. Azərbaycanın qarşısında duran əsas vəzifələr məhz o illər ərzində öz həllini tapdı. Siyasi, hərbi, iqtisadi böhran aradan qaldırıldı, Azərbaycanda sabitlik yarandı, inkişaf üçün çox mühüm addımlar atıldı. Azərbaycan xarici investisiyaları böyük həcmdə cəlb edə bilmişdir ki, bu da Azərbaycanın indiki uğurlu inkişafının təmin olunması üçün mühüm rol oynayır.

Azərbaycanda Heydər Əliyev tərəfindən başlanmış və bu gün uğurla davam etdirilən neft strategiyası ölkəmizi çox böyük dərəcədə inkişaf etdirmişdir. Məhz 1993-2003-cü illər Azərbaycanın müstəqilliyi üçün həlledici illər olmuşdur. Məhz o illərdə bugünkü Azərbaycanın - güclü Azərbaycanın yaradılması mümkün olmuşdur".

Bəli, o illərdə başlanmış və hazırda uğurla davam etdirilən sosial- iqtisadi islahatlar, ölkəmizdə gedən demokratikləşmə prosesi, hüquqi dövlətin qurulması, qanunun aliliyi bu gün Azərbaycanın dünya birliyinə uğurla inteqrasiyasında öz mühüm rolunu oynayır. Əlbəttə, burada ölkəmizin çox güclü iqtisadi potensiala malik olması da mühüm şərtdir. Bu iqtisadi potensial təkcə enerji amilindən asılı deyildir. Hazırda dünyada yaşanan iqtisadi və maliyyə böhranı bunu bir daha nümayiş etdirir. Bu böhrana baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatı uğurla inkişaf edir. Bu il iqtisadi artım müşahidə olunur — qeyri-neft sektorunda 4 faizdən çox artım olmuşdur. Ümumiyyətlə, Azərbaycanın ümumi daxili məhsulu (ÜDM) bu ilin ilk yarısında 3,6 faiz artmışdır...

Prezident İlham Əliyev sözügedən mərasimdə söylədiyi nitqində Naxçıvan MR-in, o cümlədən Azərbaycan regionlarının sosial-iqtisadi inkişafının dinamik xarakter aldığını bir daha diqqətə çatdırmışdır: “Azərbaycanın bütün bölgələri bu gün inkişaf edir. Azərbaycanın iqtisadiyyatı çoxşaxəli iqtisadiyyatdır. Son illər ərzində qeyri-neft sektorunun inkişafı üçün böyük investisiyalar qoyulmuşdur. O investisiyaların böyük əksəriyyəti dövlət tərəfindən qoyulmuşdur. Həm sənaye potensialının inkişafı, həm yeni iş yerlərinin açılması, həm də idxalın azalması və yerli istehsalın artırılması üçün görülən əməli tədbirlər nəticəsində biz bu gün özümüzü demək olar ki, bütün cəhətlərdən təmin edirik. Enerji təhlükəsizliyimiz təmin edilib, nəqliyyat təhlükəsizliyimiz təmin edilib, ərzaq təhlükəsizliyimiz təmin edilib. Bu üç amil hər bir ölkənin inkişafı üçün mühüm rol oynayır. Bu üç istiqamətdə Azərbaycan çox böyük uğurlarla fəxr edə bilər. Bu vaxta qədər əldə edilmiş uğurlar əlbəttə ki, bundan sonrakı illərdə böyük rol oynayacaqdır. Biz iqtisadi və siyasi islahatları bundan sonrakı illərdə davam etdirəcəyik. Azərbaycanda sosial məsələlərin həllinə çox böyük diqqət göstərilir. Bu da ulu öndər Heydər Əliyevin siyasətidir: güclü iqtisadiyyat, güclü sosial siyasət və insanların rifah halının yaxşılaşdırılması üçün atılmış konkret addımlar. Bizim siyasət konkret işlər deməkdir. Bizim siyasət insanların gündəlik həyatında özünü göstərir. Bizim siyasət Azərbaycanın iqtisadi gücündə özünü göstərir...”.

Muxtar respublikada aqrar sahədə böyük işlər görülmüşdür. Naxçıvan özünü taxılla təmin edir. Burada son illər ərzində istifadəyə verilən emal müəssisələri Naxçıvanın tələbatını ödəyir və eyni zamanda, böyük ixrac potensialını yaradır. Vayxır su elektrik stansiyasında istehsal olunan elektrik enerjisi muxtar respublikanın enerji potensialını gücləndirir. Mövcud dəryaça Naxçıvanın suvarma problemlərini həll edir. Muxtar respublikanın elektrik stansiyaları həm daxili tələbatı tam şəkildə ödəyir, eyni zamanda, bu gün qonşu Türkiyəyə elektrik enerjisi ixrac edir...

Naxçıvan Muxtar Respublikası bu gün blokada şəraitində yaşasa da inkişaf edir, qüdrətlənir, iqtisadi cəhətdən güclənir. Bunu son beş ilin statistikası da aydın göstərir: Ötən beş il ərzində muxtar respublikada ümumi daxili məhsul (ÜDM) istehsalının həcmi 3,5 dəfədən çox artaraq 232 milyon manatdan 796 milyon manata çatmışdır. Adambaşına düşən ÜDM-in həcmi isə 637 ABŞ dollarından 2 min 500 ABŞ dollarına çataraq 4 dəfə artmış, büdcənin həcmi bu dövrdə 48 milyon manatdan 5,7 dəfə artaraq 273 milyon manat olmuşdur.

İqtisadiyyatın inkişafı muxtar respublikanın xarici iqtisadi əlaqələrinin də artmasına səbəb olmuşdur. Beş il ərzində xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 3 dəfə artaraq 39 milyon ABŞ dollarından 104 milyon ABŞ dollarına çatmışdır. Beş il ərzində yeni emal və istehsal müəssisələrinin yaradılması sənayenin inkişafına öz təsirini göstərmiş, 2004-cü illə müqayisədə 2008-ci ildə sənaye məhsulunun həcmi 26 milyon manatdan 164 milyon manata çataraq 6 dəfə artmışdır.

Məhsul istehsalının artımına birbaşa təsir göstərən amillərdən biri də özəl bölmənin inkişaf etdirilməsidir. Əgər 2004-cü ildə muxtar respublika sahibkarlarına 3 milyon manata yaxın kredit verilmişdisə, cari ildə maliyyə dəstəyinin həcmi 6 dəfə artırılaraq 19 milyon manata yaxın olmuşdur. Bunun nəticəsidir ki, 2004—2009-cu illər ərzində muxtar respublikada 184 yeni istehsal və xidmət sahəsi yaradılmışdır. İndi Naxçıvan Muxtar Respublikasında 87 növdə ərzaq, 148 növdə qeyri-ərzaq olmaqla, ümumilikdə, 235 növdə məhsula olan tələbat daxili imkanlar hesabına ödənilir.

Bütün bu uğurlar ulu öndər Heydər Əliyev siyasətinin uğurla davam etdirilməsinin nəticəsidir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Vasif Talıbovun dediyi kimi, ötən hər ili göz önünə gətirəndə bir daha əmin oluruq ki, ölkəmizdə Heydər Əliyev siyasi kursunun alternativi yoxdur. Bu kurs, bu yol Azərbaycanda sosial-iqtisadi inkişafın yeni tələblər baxımından təmin olunmasının yeganə düzgün yoludur. Bu yol ölkəmizin dünəninin, bu gününün, sabahının və gələcəyinin yoludur...

Vaqif Bayramov

Xalq qəzeti.- 2009.- 8 avqust.- S. 1.