Müasir dünyanı ciddi narahat edən ekoloji təhlükəsizlik problemi Azərbaycanda yüksək səviyyədə həll edilir

2013-cü ilədək ölkəmizdə bu məqsədlə daha 23 böyük layihə icra ediləcəkdir

Ətraf mühitin qorunması hər bir ölkənin prioritet məsələsi olmalıdır, xüsusilə, ekoloji durumu o qədər də yaxşı olmayan ölkələrdə. Biz bunu etməyə qadirik. Həm təmizlənmə işləri, həm də içməli su kəmərlərinin çəkilməsi, xüsusilə, ekoloji cəhətdən ən ağır vəziyyətdə olan yüzlərlə kəndə keyfiyyətli içməli suyun çəkilməsi məsələləri də həll olunur.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Müstəqil Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının indiki mərhələsi gündəliyə yeni məsələlər çıxarır. Dövlət əvvəllər ərzaq çatışmazlığının aradan qaldırılmasına, yoxsulluğun azaldılmasına, çoxsaylı iş yerlərinin yaradılmasına istiqamətlənmiş proqramlar həyata keçirirdisə, indi istiqamətlər xeyli başqalaşır.

Çünki son illər, daha çox isə 2003-cü ilin oktyabrından sonra həmin problemlər tam olmasa da, əksərən aradan qaldırılmışdır. İndi artıq Azərbaycan dövləti neft kapitalının intellektual kapitala çevrilməsi, informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının daha geniş şəkildə tətbiq edilməsi, kosmosa rabitə peyki çıxarılması, elektron hökumət yaradılması, ölkənin hər yerində infrastrukturun müasirləşdirilməsi və nəhayət, ekoloji tarazlığın qorunması istiqamətində proqramlar həyata keçirir. Müstəqil qəzetlərdən birinin yazdığı kimi, 90-cı illərin birinci yarısında azərbaycanlı fərdə ilk növbədə çörək, daha sonra isə ölkədə hökm sürən hərc-mərclik və özbaşınalıqlardan öz canını qorumaq lazım idi. İndi həmin fərdi ekoloji cəhətdən daha təmiz olan ərzaq və ölkədəki sabitlikdən bəhrələnərək daha yaxşı istirahət etmək, daha yaxşı yaşamaq məsələləri düşündürür.

Bu ilin fevral ayında Bakıdakı “Gülüstan” sarayında xarici ölkələrdən birinin milli bayramı münasibətilə tədbir keçirilirdi. Orada İran İslam Resepublikasını təmsil edən bir həmkarımla söhbət edirdik. Həmsöhbətim Azərbaycan həqiqətləri barədə maraqlı fikirlər söylədi. Onun bu fikri bizim bəzi jurnalistlər üçün kifayət qədər istiqamətverici məzmunda idi: “Siz Azərbaycanın müxtəlif sahələrdəki uğurlarından danışırsınız. Ancaq mənim fikrimcə, bu uğurlar arasında birini daha fəxrlə söyləyə bilərsiniz. Sizdə dövlət ətraf mühitin təmizlənməsinə çox böyük diqqət ayırır. Mən Bakıya təyyarə ilə deyil, avtomobillə gəlirəm. Həmişə görürdüm ki, Astara-Bakı yolu üstündə olan kəndlərdə insanlar içməli suyu hardan gəldi götürürlər. Bakıya çatanda isə hər tərəf mazut, his, tüstü, mədən suları... pis mənzərə idi. İndi televizorda görürəm ki, aran rayonlarınızın hamısında içməli su xətləri çəkilib, sutəmizləyici qurğular qoyulubdur. Bakı ətrafındakı Bayıl buruq meşələrinin ərazisini isə televizorla yox, bilavasitə özüm görürəm. Adam inana bilmir ki, bu səliqəli, yaşıl meşəlik 4-5 il əvvəlki mazut göllərinin, bataqlıqların ərazisində yaradılıb. Bu, ətraf mühitin təmizlənməsi istiqamətində çox böyük irəliləyişdir. Avropada buna ekologiyanın qorunması deyirlər”.

Həmkarım tamamilə haqlı idi. Dövlət başçısının tapşırığı və imzaladığı mühüm sənədlər əsasında Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Səhiyyə, İqtisadi İnkişaf və Maliyyə nazirlikləri son beş-altı ildə ölkədə ekoloji tarazlığın bərpası və qorunması istiqamətində onlarla mühüm proqram və layihə icra etmişlər. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin birinci rübünün sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasındakı yekun nitqində qeyd etdi ki, ölkədə ekoloji tarazlığın qorunması məsələsi qarşıdakı illərdə daha geniş şəkildə gündəlikdə qalacaqdır: “Növbəti illərdə, Azərbaycanda — bu, dövlət proqramında da öz əksini tapıb, — içməli su, meliorasiya, suvarma... problemləri həll edilməlidir. Bunu etmək üçün bütün imkanlar var. Əvvəllər başladığımız layihələr icra olunur, Oğuz-Qəbələ- Bakı su kəməri tikilməkdədir, onun böyük hissəsi artıq tikilibdir. Samur-Abşeron kanalında iş gedir, Taxtakörpü su anbarı tikilir, digər lazımi tədbirlər görülür. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin xətti ilə Kür-Araz boyu yerləşən kəndlərin su ilə, yəni Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının standartlarına uyğun şəkildə içməli su ilə təmin olunması prosesi gedir. Əvvəllər bulanıq sudan istifadə edən yüz minlərlə soydaşımız indi ən təmiz su alırlar. Bütün proqramın icrası nəticəsində 800 minə yaxın əhali təmiz içməli su ilə təmin olunacaqdır. Bu istiqamətdə əgər hansısa əlavə tədbirlər görmək lazımdırsa, bu məsələ də qaldırılsın. Su probleminin həlli işində biz beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əməkdaşlıq edirik... Yenə də deyirəm ki, yüz minlərlə əhaliyə təmiz su vermişik”.

Görülmüş işlərin həcmindən asılı olmayaraq (bu barədə aşağıda yenə də söz açacağıq) dövlət başçısı sahə rəhbərlərinə tapşırıq verir ki, əgər əlavə tədbirlərə də ehtiyac varsa, məsələ qaldırılsın. Yəni Azərbaycan dövləti ölkə əhalisinin ekoloji təhlükəsizliyinin qorunması üçün heç nəyi əsirgəmir. Ancaq Azərbaycan Prezidenti Nazirlər Kabinetinin adı çəkilən iclasında nazirlərə və sahə rəhbərlərinə ekoloji məsələlərə dair digər konkret tapşırıqlar da vermişdir: “Mən Bakıda və Azərbaycanda ağacların kəsilməsinə qadağa qoyuram... maksimum çalışmalıyıq ki, hansısa layihəyə maneçilik törədən ağaclar məhv edilməsin. İndi xüsusi maşınlar da alınıbdır. Bu maşınlarla ağacı kökü ilə bərabər çıxarıb başqa yerdə əkmək mümkündür”.

Göründüyü kimi, Azərbaycan Prezidenti istənilən şəraitdə təbiətin, xüsusən, yaşıllığın qorunması üçün həm tapşırıqlar verir, həm də həmin tapşırıqların icrası üçün şərait yaradır.

Dövlət Statistika Komitəsinin hazırladığı hesabatda göstərilir ki, 2003-cü ilin oktyabrından bəri ölkə vətəndaşlarının həyatını və sağlamlığını, atmosfer havasını, su ehtiyatlarını, yerin təkini, torpağı, bitki və heyvanlar aləmini təbii və antropogen amillərin təsiri nəticəsində yaranan təhlükələrdən qorumaq üçün silsilə tədbirlər həyata keçirilmişdir. Ətraf mühitin mühafizəsi hökumətin daimi diqqət mərkəzində olmuş, 6 dövlət proqramı və milli strategiyalar qəbul edilmiş, köklü islahatlar aparılmışdır. Azərbaycan ətraf mühitin yaxşılaşdırılmasına dair 20 beynəlxalq konvensiyaya qoşulmuşdur. Son illər təbiətin qorunmasına çəkilən xərclər ilbəil artmışdır. Təkcə onu qeyd edək ki, 2003-2008-ci illərdə ölkədə təbiətin qorunması üçün xərclənən vəsait 19 dəfə artmışdır. Dövlət başçısı tərəfindən “Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair 2006-2010-cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı” təsdiq edilmiş, nəzərdə tutulan işlərin müvafiq dövlət orqanları tərəfindən icrası təmin edilmişdir.

Ancaq bu sahədə görüləcək işlər hələ çoxdur. 2013-cü ilə qədər ölkə əhalisinin su təchizatı, ətraf mühitin mühafizəsi, bu sahə üzrə milli monitorinq, Xəzər dənizinin monitorinqi və balıqçılığın inkişafı sahəsində daha 23 nəhəng layihənin reallaşdırılması nəzərdə tutulur. Bu işləri görmək üçün dövlətin imkanı, dövlət başçısının təşəbbüskarlığı, eləcə də müvafiq orqanların icra prinsipiallığı vardır. Bütün bunları nəzərə alan Prezident İlham Əliyev qeyd edir: “Bizim imkanlarımız artır, iqtisadi potensial artır, amma insanların sağlamlığı bilavasitə ekoloji vəziyyətlə bağlıdır. Ona görə də bu məsələyə diqqət göstərilməlidir”.

İttifaq Mirzəbəyli

Xalq qəzeti.- 2009.- 15 avqust.- S. 2.