Azərbaycanda aparılan uğurlu islahatlar qlobal maliyyə-iqtisadi böhranın ölkəmizə təsirinin qarşısını aldı

Son bir il dünya ictimaiyyətinin yaddaşında qlobal maliyyə və iqtisadi böhranın tüğyan etdiyi dövr kimi qalacaq. Dünyanı bürümüş bu böhran nəticəsində bir sıra aparıcı şirkətlərin fəaliyyəti məhdudlaşdırılmış, bəziləri isə tamamilə dayanmışdır. Bu da iqtisadiyyatın inkişafına öz mənfi təsirini göstərmiş, insanların pul gəlirləri azalmış, iş yerləri ixtisara düşmüş, bəzi şirkətlər, habelə müəssisələr öz işçilərini məcburi məzuniyyətə göndərmişlər. Qlobal iqtisadi və maliyyə böhranının qarşısının alınması üçün dünyanın tanınmış iqtisadçıları bütün imkanlara, vasitələrə əl atmışlar. Son vaxtlar böhranın təsir imkanları azaldılsa da hələ bunun qarşısı tam alınmayıb.

Azərbaycanda son illər aparılan uğurlu islahatlar, seçilən düzgün yol maliyyə və iqtisadi böhranın ölkəmizə təsirini azaltmışdır. Dünyanı lərzəyə salan böhranın ölkəmizdə təsiri minimum dərəcədə hiss olunmuşdur. O da bəzi sahələrdə. Onu da qeyd edim ki, iqtisadi və maliyyə böhranının tüğyan etdiyi bir vaxtda Azərbaycanda pensiyaların sığorta hissəsi artırıldı, nəzərdə tutulmuş infrastruktur layihələrin reallaşdırılması istiqamətində işlər davam etdirildi. Çoxşaxəli olan Azərbaycan iqtisadiyyatı uğurla inkişaf etdirilmiş, tikinti-abadlıq, quruculuq işləri səngiməmiş, beynəlxalq standartlara cavab verən təhsil, səhiyyə, mədəniyyət ocaqlarının tikintisi sahəsində əvvəlki illərdə olduğu kimi, yenə də irəliləyiş qeydə alınmışdır.

Ötən illərdə əhalini ən çox narahat edən işsizlik probleminin aradan qaldırılması istiqamətində əsaslı dönüş yaradılması ən çox yadda qalan məsələlərdən biri oldu. Beş il ərzində 750 mindən çox yeni iş yerlərinin yaradılması böyük və unudulmaz hadisələrdən biri idi. Yeni iş yerlərinin yaradılması əhalinin həyat səviyyəsini yüksəltmiş, pul gəlirlərini artırmış, ümumi daxili məhsul istehsalının həcmi xeyli artmış, istehlak bazarlarında bolluq yaranmış, ucuzlaşma qeydə alınmışdır. Dünyada cərəyan edən iqtisadi və maliyyə böhranı Azərbaycanda bir o qədər hiss olunmamışdır.

2009-cu ilin ilk aylarından da ölkəmizdə iqtisadiyyatın uğurla inkişaf etdiyi müşahidə olunmuşdur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında da dünyanın əksər ölkələrində ciddi iqtisadi problemlərin hökm sürdüyü qeyd olundu. Buna baxmayaraq, bu ilin birinci yarısında Azərbaycanda ümumi daxili məhsul istehsalı 3,6 faiz artmışdır. Qeyri-neft sektorunda artım isə 4,1 faiz olmuşdur.

Sevindirici haldır ki, ölkəmizin iqtisadiyyatı və gələcəyi neft amilindən çox asılı deyil. Bəzi bədxahlar elə düşünürlər ki, Azərbaycan yalnız neft amilindən asılıdır. Təbii ki, neft amilinin ölkənin inkişafında rolu böyükdür. Bir sıra beynəlxalq layihələrin həyata keçirilməsində neft sektorunun rolu danılmazdır. Ancaq buna baxmayaraq, qeyri-neft sektorunun inkişafı dövlət başçımızın daim diqqət yetirdiyi sahələrdən olub. Biz artıq bu ilin birinci yarısının yekunlarında bunun şahidi olduq. Azərbaycanın seçdiyi uğurlu və düzgün yol sayəsində neft-qaz sektorunun inkişafı və bu sahədən götürülən gəlir çox düzgün istiqamətləndirilmiş, iqtisadi qüdrətimizi xeyli artırmışdır.

Birinci yarım ildə regionların sosial-iqtisadi inkişafı yenə də diqqət mərkəzində olmuşdur. Məlum olduğu kimi, artıq növbəti beş il üçün regionların sosial-iqtisadi inkişafı üçün yeni Dövlət Proqramı təsdiqlənmiş, nəzərdə tutulmuş iri infrastruktur layihələrin reallaşdırılması üçün mühüm əhəmiyyətli tədbirlər planı hazırlanmışdır. Dövlətimizin başçısı həmin tədbirlər planının həyata keçirilməsi üçün konkret vəzifələr müəyyənləşdirmişdir. Bu vəzifələrin həyata keçirilməsinin nəticəsidir ki, arxada qalan 6 ay ərzində ölkəmizdə 35 min yeni iş yeri açılıb. Onlardan 25 mini daimidir. Bu ondan xəbər verir ki, regional inkişaf proqramının ikinci mərhələsi uğurla həyata keçirilir.

Onu da qeyd edim ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı çox böyük və konkret bir proqramdır. Bu proqramda qarşıya çox mühüm vəzifələr qoyulub. Ötən dövlət proqramının qarşıya qoyduğu vəzifələrin layiqincə yerinə yetirilməsi bir daha təsdiqləyir ki, yeni inkişaf proqramının uğurlu icrası 2013-cü ilə qədər Azərbaycanın regionlarını daha da inkişaf etdirəcək, mövcud olan bütün problemlər öz həllini tapacaq.

Ümumiyyətlə, bu ilin altı ayı ərzində ölkəmizdə bütün sahələr üzrə inkişaf qeydə alınmışdır. Əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi, aztəminatlı ailələrin aradan qaldırılması və digər sahələrin inkişafı diqqət mərkəzində olmuşdur. Nəzərdə tutulan bütün sosial proqramlar həyata keçirilmişdir. Məktəblərin əsaslı təmiri, yenilərinin tikilməsi, xəstəxanaların, idman komplekslərinin inşası diqqət mərkəzində olmuşdur. Ünvanlı sosial yardım alan insanların sayı 800 minə çatmışdır. Əvvəlki illərlə müqayisədə ünvanlı sosial yardımın məbləği artırılaraq yüz manata çatdırılmışdır. Bu da təsdiqləyir ki, qlobal iqtisadi və maliyyə böhranı Azərbaycana bir o qədər də təsir edə bilməyib.

Göründüyü kimi, geriləmə əvəzinə inkişafın, artımın şahidi oluruq. Aztəminatlı ailələrin hər birinə yüz manat ünvanlı sosial yardım verilməsi iqtisadi inkişafdan xəbər verir. Çətin vəziyyətdə yaşayan soydaşlarımızın sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində dövlət tərəfindən görülən konkret tədbirlər yerlərdə böyük rəğbətlə qarşılanmışdır.

Yola saldığımız 6 ay ərzində inflyasiyanın səviyyəsi də çox aşağı olmuşdur. Altı ay ərzində inflyasiyanın 3,7 faiz təşkil etməsi qarşıya qoyulan vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsindən xəbər verir. Əhalinin pul gəlirlərinin, orta aylıq əmək haqqının artımı da iqtisadi inkişafın nəticəsidir. Son altı ay ərzində orta əmək haqqının təxminən 15 faiz, əhalinin pul gəlirlərinin 10 faiz artımı regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının müvəffəqiyyətlə icra olunmasından xəbər verir. Həmin proqramın uğurla icra olunması növbəti beş il ərzində Azərbaycanın regionlarında mövcud olan bütün problemlərin aradan qaldırılmasına rəvac verəcək.

Beynəlxalq Valyuta Fondunun dərc etdiyi dünya iqtisadiyyatının proqnozuna görə, bu il inkişaf etmiş ölkələrdə ümumi daxili məhsul istehsalı 2,5 faizdən 5 faizə qədər, Avropa ölkələrində 4,7 faiz, Asiyanın yeni industrial dövlətlərində 6 faiz, MDB dövlətlərində 4 faiz azalacaqdır. Bütün bunlar qlobal maliyyə-iqtisadi böhranın fəsadlarıdır. Qeyd etdiyim kimi Azərbaycanda isə bunun əksi – yəni ümumi daxili məhsul istehsalının 3,6 faiz həcmində artımı qeydə alınmışdır. Bütün bunlara möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi altında aparılan iqtisadi islahatlar nəticəsində nail olunmuşdur.

Ümummilli lider 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasi hakimiyyətə gəldikdən sonra sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafına xüsusi önəm yetirmiş, iqtisadiyyatın inkişafında, yeni iş yerlərinin açılmasında və ümumi daxili məhsul istehsalının həcminin artırılmasında bu sahənin rolunu yüksək qiymətləndirmişdir. O vaxtdan başlayaraq azad sahibkarlığın inkişafına xüsusi qayğı göstərilir, bu sahədə qarşıya çıxan süni əngəllər aradan qaldırılır. Ulu öndərin daxili və xarici siyasətini layiqincə davam etdirən möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev də sahibkarlıq fəaliyyətinin daha da inkişafı üçün əlverişli şərait yaratdı. 2009-cu ildə sahibkarlığın inkişafı üçün daha böyük vəsait nəzərdə tutulub. Dövlətimizin başçısı Nazirlər Kabinetinin iclasında bu məsələ ilə əlaqədar demişdir: “Bu il sahibkarlığın inkişafı üçün daha da böyük vəsait nəzərdə tutulur. Dövlət tərəfindən ayrılan kreditlərin məbləği artır, eyni zamanda, ənənəvi olaraq kənd təsərrüfatının inkişafı üçün subsidiyalar nəzərdə tutulubdur. Onu da deməliyəm ki, birinci altı ayda həm sənaye istehsalı, həm də kənd təsərrüfatı sahəsində artım müşahidə olunur. Yəni Azərbaycanda elə bir sahə yoxdur ki, orada tənəzzül müşahidə edilsin. Bir daha demək istəyirəm ki, bu onu göstərir ki, Azərbaycan gələcəyə çox böyük ümidlərlə baxır. İndiki vəziyyət çox ürəkaçandır və şübhə etmirəm ki, bizim uğurlu inkişafımız ilin sonuna qədər davam edəcəkdir”.

Nazirlər Kabinetinin iclasında ən çox diqqət çəkən məqamlardan biri də Ermənistan–Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi istiqamətində görülən işlər, aparılan danışıqlar barəsində verilən məlumat oldu. Dövlət başçımızın məntiqli siyasəti nəticəsində artıq dünyanın inkişaf etmiş dövlətləri, habelə tanınmış beynəlxalq qurumlar Azərbaycanı sülhsevər, Ermənistanı isə işğalçı dövlət kimi tanıyır. Bu, bizim diplomatiyamızın, xarici siyasətimizin uğurudur. Münaqişənin aradan qaldırılması istiqamətində Azərbaycan Prezidentinin mövqeyi birmənalı olaraq dəstəklənir. Çünki Azərbaycanın mövqeyi bütün beynəlxalq normalara əsaslanır və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul edlir. Möhtərəm Prezidentimiz öz çıxışında münaqişənin nizamlanmasında Azərbaycanın mövqeyinin beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul edilmiş qətnamə və qərarlar əsasında qurulduğunu və məsələnin bu hüquqi müstəvidə öz həllini tapa biləcəyini diqqətə çatdırdı. Dövlət başçımız qətiyyətlə bildirdi ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam şəkildə təmin olunmalıdır.

2009-cu ilin birinci yarısının yekunları bir daha təsdiqlədi ki, Azərbaycanın iqtisadi qüdrəti getdikcə artır. Qlobal iqtisadi və maliyyə böhranı ölkəmizin inkişafının qarşısını almaqda acizdir. Ən əsası ona görə ki, dövlətimizin, dövlət başçımızın seçdiyi yol düzgün yoldur. İnanırıq ki, ümummilli lider Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi strategiya möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkəmizin iqtisadi qüdrətini daha da artıracaq.

Cavadov Ə.

Xalq qəzeti.- 2009.- 9 avqust.- S. 3.